Post
12907
بررسی شخصیت سیاسی الهیار صالح
موضوع سند
بررسی شخصیت سیاسی الهیار صالحمشخصات ارسال سند
از:
سری
به:
1343-03-05- 1964-05-26
متن سند
الهیار صالح - 16
الهیار صالح - رهبر جبهه ملی
ص: 767
26 می 1964 برابر با 5 خرداد 1343
سری
ایران
الهیار صالح - رهبر جبهه ملی
الهیار صالح بنیان گذار حزب ایران که اکنون از بین رفته است. یکی از رهبران جبهه ملی مخالفین می باشد. او سمبل احساسات ناسیونالیستی ایرانی شده است و در محبوبیت پس از محمد مصدق رهبر ناسیونالیست بازنشسته و نخست وزیر پیشین در جای دوم قرار دارد. او که سابقا سفیر ایران در ایالات متحده و هشت بار وزیر کابینه بوده است پیروان بیشتری از هر شخصیت فعال ناسیونالیست دیگر، دارا می باشد. به هر حال در طول سال 1342 جبهه ملی متحمل یک سری شکست پی در پی شد. واکنش صالح جستجو برای زمینه های مصالحه بین جبهه ملی و دولت بود. این سیاست موجب انتقادات شدیدی از عناصر جنگ طلب جبهه ملی شد و در نامه هایی به محمد مصدق بنیان گذار مورد احترام ولی غیرفعال جبهه ملی که از انتقاد کنندگان از صالح حمایت می نمود، به حد اعلای خود رسید، در ماه اردیبهشت سال 1343 صالح از ریاست کمیته اجرایی جبهه ملی (که از شهریور 1341 در آن مقام بوده است) استعفا کرد.
صالح مردی است مردد با رفتاری آرام و سخنرانی که در شنونده تأثیر نمی گذارد. محبوبیت او به صداقت سازش ناپذیرش و متعهد بودنش به اصول اخلاقی، قابل دسترس بودنش برای پیروان وی و همکاری نزدیکش با مصدق در گذشته نسبت داده می شود، تا تبحر سیاسی. او که شدیدا ضد کمونیست است در مقابل تمام تلاشهای حزب توده (کمونیست) برای متحد شدن با جبهه ملی مقاومت کرده است. در جریان رفراندوم دی 1341، صالح در مخالفت با برنامه 6 ماده ای اصلاحی شاه با ملاها همکاری کرد، چرا که وی معتقد بود آن گمراه کننده و ریاکارانه است.
موقعیت صالح در جبهه ملی کمی گمراه کننده است. هر چند وی برای سال های زیادی رهبر محبوب آن بود، ولی هرگز آن را کنترل نکرده است. جبهه ملی که اصلاً در 1329 به رهبری مصدق تشکیل شد، اتحادی سست بین احزاب ناسیونالیست می باشد که توسط تجسم مصدق به عنوان رهبر و مخالفت مشترکشان با دولت در کنار یکدیگر نگاه داشته شده اند. جبهه ملی اساسا یک جنبش طبقه متوسط ضدکمونیست و اصلاح طلب است که بوسیله فارغ التحصیلان دانشگاه که فرصتهایشان را در ایران امروز محدود می بینند هدایت می شود. صالح در دوره مصدق رئیس قویترین حزب جبهه ملی بود، و این حقیقت با صداقت او که در سیاست ایران نامتعادل بود و تا حدود زیادی سبب پرستیژ فعلی او می باشد، دو چندان گردید.
عقاید سیاسی صالح که وی در طول 39 سال فعالیت سیاسی اش به آن تکامل بخشیده، ساده و معتدل هستند. او معتقد است که پیشرفت سریع اقتصادی تنها دفاع ایران در مقابل انقلاب طبقات تحصیل کرده می باشد. مخالفت او با کمونیسم براساس درک روشن استراتژی روسیه و تاکتیکهای آن می باشد.
او که از تسلط اقتصادی انگلیس به اندازه تسلط سیاسی روسیه می ترسد، حمایت ایالات متحده را در دنیایی که وی حس می کند ایران نمی تواند که به تنهایی روی پای خود بایستد، یک ضرورت می بیند. او حامی نظام سلطنتی به عنوان یک نهاد می باشد، اگرچه از مداخله شاه در هدایت روزانه دولت منزجر
ص: 768
است. اگرچه نه حزب ایران و نه جبهه ملی هنوز ممنوع اعلام نشده اند، ولی فعالیتهای هر دو به وسیله دولت دقیقا مراقبت می شود. صالح و بیشتر شخصیتهای برجسته جبهه ملی از دی 1341 تا شهریور 42 به خاطر مبارزه ضد رفراندوم زندانی شدند.
صالح که چهارمین نفر از 8 پسر یک خانواده معروف می باشد در 1276 در منطقه کاشان متولد شد. او در کالج آمریکایی تهران تحصیل کرد، جائی که به علاوه زبان مادری فارسی، فراگرفت چگونه به انگلیسی روان و تا حدودی فرانسه صحبت کند. اولین شغلش مترجمی در هیئت نمایندگی ایالات متحده در تهران بود.
در 1306 او از استعدادش در اداره دولت بهره جست و پس از گرفتن مقامهای مختلف در وزارت دادگستری در 1312 وی رئیس انحصارات در وزارت دارائی شد. در 1316 به سمت ریاست کل وزارتخانه منصوب شد در سال بعد با یک هیئت اقتصادی به مسکو فرستاده شد. در 1319 وی به عنوان رئیس یک هیئت نمایندگی برای مذاکره در مورد یک موافقتنامه بازرگانی دو جانبه به واشگنتن آمده در 1321 وی اولین مقام کابینه را به عنوان وزیر دارائی احمد قوام به دست آورد و بعدا در همان سال رئیس هیئت مدیره بانک رهنی ایران شد. در آبان 1341 او به عنوان یک نماینده بازرگانی رسمی به هند فرستاده شد. در ماه اردیبهشت 1322 او به وزارت دادگستری منصوب شد، پستی که وی در ماه اردیبهشت بعد با وجود تغییر دولت آن را حفظ نمود. در فروردین 1324 او نماینده ایران در کنفرانس بنیان گذاری سازمان ملل در سان فرانسیسکو شرکت کرد و در آن زمان توسط مقامات ایالات متحده به عنوان کاملاً متبحر در امور قانونی و اقتصادی و یک دوست خوب ایالات متحده توصیف شد. صالح در کابینه دوم ابراهیم حکیمی (آذر 1324 - بهمن 1324) به عنوان وزیر کشور و بعدا وزیر داخله خدمت نمود. در کابینه ائتلافی مرداد 1325 احمد قوام، در نتیجه یک اتحاد موقت بین حزب ایران (که در سال 1322 تأسیس شد) و حزب توده، صالح وزیر دادگستری شد. این همکاری از نظر رقیبان او و دولت به عنوان مصالحه ای بر روی موضع بعدی ضدتوده ای وی دیده شد؛ این ناپایداری از طرف دیگری نتیجه بیزاری از انگلیسی ها توصیف شد تا احساسات طرفدار شوروی. وی که در 1329 به عنوان نماینده مجلس برگزیده شد به گروه نمایندگان جبهه مصدق پیوست و به عنوان رئیس هیئت مشترک نفتی در مهر 1330 مصدق را در سازمان ملل برای کمک به دفاع از ملی کردن نفت ایران همراهی نمود. در مرداد 1331 به عنوان سفیر ایران به ایالات متحده فرستاده شد.
به دنبال سقوط مصدق در 1332 از طرف فضل اللّه زاهدی دوست قدیمی صالح از وی تقاضا شد که در پست خود باقی بماند. در هر حال او امتناع کرد و اظهار داشت که فقط یک دولت مصدقی می تواند به بقای خود ادامه دهد. این سخن در میان ناسیونالیست ها دوستانی برای او به وجود آورد، ولی به حرفه دولتی وی خاتمه داد. در مراجعت به ایران از مبارزه وی برای نمایندگی زادگاهش برای مجلس جلوگیری به عمل آمد. در 1335 او به مخالفت با ظاهرسازی و فریبکاری در انتخابات دست به اعتصاب غذا زد. در 1336 او با یک بیانیه رسمی در حمایت از دکترین آیزنهاور سعی کرد تا حزب ایران را احیا کند، ولی سریعا توسط دولت ساکت شد و حزب او تقریبا غیرقانونی شد. انتقادات پرهیجان وی از انتخابات 1339 کمک کرد تا حرکتی به افکار عمومی بدهد، تا جائی که شاه مجبور شد انتخابات را باطل کند و تقاضای برگزاری انتخابات جدید را بنماید. به صالح اجازه داده شد تا کرسی کاشان را به دست آورد. در طول حیات کوتاه
ص: 769
مجلس بیستم (فروردین تا اردیبهشت 1340) صالح به ارائه شکایت هایش در رابطه با روشهای انتخاباتی و سیاست دولت ادامه داد، ولی سابقه اش در بدست آوردن حمایت برای جبهه ملی مؤثر نبود.
صالح شخصیتی است که شوخی نمی کند و گاهی اوقات خیالپرست است و وابستگی های احساسی او نسبت به آرمان ناسیونالیستی اغلب صحبت کردن با او را مشکل می سازد. او ازدواج کرده است دو پسر و یک دختر دارد؛ دو فرزند دیگر در 1325 فوت کردند. جهانشاه صالح یکی از برادران او رئیس دانشگاه تهران است و علی پاشا صالح برادر دیگر به مدت زیادی مشاور سفارت ایالات متحده در تهران بوده است.
تصاویر سند
تجهیزات یافت نشد!
قرارداد یافت نشد!