سند شماره

برنامه سیا برای عملیات نجات گروگان‌ها در ایران

موضوع سند

متن سند

یادداشت اداره‌کنندۀ اطلاعات مرکزی، ترنر، برای مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور (برژینسکی)[1]

واشنگتن، 20 نوامبر 1979

موضوع:

پشتیبانی سازمان سیا از عملیات نجات گروگان‌ها در ایران [علامت نشان‌دهندۀ سطح طبقه‌بندی از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

1. از سیا خواسته شد تا با مشارکت در برنامه‌ریزی برای اقدام احتیاطی، آموزش و فراهم‌آوردن امکانات و پشتیبانی‌های لازم، به عملیات احتمالی نیروی دلتا برای نجات گروگان‌ها در ایران کمک کند. تنها فعالیت سیا تا به امروز، تهیۀ مدارک و اسناد لازم برای اعضای تیم دلتا بوده است؛ بااین‌حال از ما خواسته شده تا مهمّات نظامی، تجهیزات ارتباطی، هماهنگی‌های سفر و سایر امکانات و خدمات لازم را برای تیم دلتا فراهم کنیم. ازآنجاکه بخش قابل‌توجهی از بودجۀ سازمان باید صرف انجام این کارها شود، سؤال جدی نسبت‌به قانونی‌بودن آن‌ها براساس متمم هیوز رایان مطرح می‌شود.[2] [علامت نشان‌دهندۀ سطح طبقه‌بندی از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

2. پیشنهاد مشاور کل من این بود که دو بستر برای مشارکت سازمان سیا در این موضوع وجود دارد:

‌أ. می‌توان متمم هیوز رایان را این‌گونه تفسیر کرد که مفاد آن بخشی از فعالیت‌های مخفیانۀ سیا را که با هدف پشتیبانی از اقدامات یک نهاد دولتی دیگر که در طرح‌ریزی یا اجرای آن‌ها، مخفی‌کردن نقش دولت ایالات متحده مدنظر نیست، شامل نمی‌شود درحالی‌که مؤیدهایی در تاریخ قضایی متمم برای این تفسیر می‌توان یافت، ولی با تحلیل‌های هیوز رایان که پیش‌تر توسط دفتر مشاورۀ حقوقی وزارت دادگستری[3] نوشته شده است، سازگاری کاملی ندارد؛ ازاین‌رو، مشاور کل نمی‌خواهد قبل‌از مشورت با دادستان کل بگوید که هیوز رایان در اینجا قابل‌انطباق نیست؛ ولی بااین‌حال امیدوار است که دادستان نیز همین تفسیر را تأیید کند.

‌ب. متمم هیوز رایان تصریح دارد که «در زمان عملیات نظامی که توسط ایالات متحده و در چهارچوب اعلان‌جنگ، موردتأیید کنگره یا اختیارات رئیس‌جمهور، براساس قطعنامۀ اختیارات جنگ[4]، انجام می‌شود»، مفاد آن منطبق نبوده است و اجرا نمی‌شوند. به نظر مشاور کل من، سطح کنونی فعالیت‌هایی که در راستای پشتیبانی از برنامه‌ریزی برای اقدام احتیاطی صورت می‌گیرد، مشمول این استثنا می‌شوند؛ مشروط به اینکه مشخص بشود که آغاز هر نوع عملیات واقعی، به‌واسطۀ اختیارات رئیس‌جمهور، براساس قطعنامۀ اختیارات جنگ بوده است. بااین‌وجود، مشاور کل نمی‌تواند پیش‌از اینکه اطمینان پیدا کند، هرگونه مجوز انجام برنامۀ احتیاطی که توسط رئیس‌جمهور صادر شده و مطابق با قطعنامۀ اختیارات جنگ است، ایده‌ای در این زمینه ارائه بدهد. [علامت نشان‌دهندۀ سطح طبقه‌بندی از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

3. براساس مطالب بالا، من این‌گونه نتیجه می‌گیرم که سازمان سیا نمی‌تواند پشتیبانی درخواست‌شده را فراهم آورد؛ مگر اینکه ابهامات حقوقی موضوع به یکی از دو شکل زیر برطرف گردد:

‌أ. اجازه‌دادن به مشاور کل سازمان برای مشورت با دادستان کل ایالات متحده؛

‌ب. دریافت یک تضمین کتبی از رئیس‌جمهور، مستقیماً یا ازطریق جناب‌عالی مبنی‌بر اینکه انجام هرگونه عملیات در چهارچوب اختیارات رئیس‌جمهور و در چهارچوب قطعنامۀ اختیارات جنگ است.

در حالت اول هیچ تضمینی وجود ندارد که دادستان کل با دیدگاه حقوقی اولیۀ مشاور کل سازمان سیا موافقت کند که در آن صورت، باید به سراغ گزینۀ دوم برویم تا فارغ از هرچیز دیگری، یک ابلاغیۀ ریاست‌جمهوری براساس متمم هیوز رایان داشته باشیم.[5] [علامت نشان‌دهندۀ سطح طبقه‌بندی از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

استانسفیلد ترنر

[1]. Carter Library, National Security Affairs, Brzezinski Material, Country File, Box 30, Iran 11/17/79–11/20/79.

سرّی.

[2]. متمم هیوز رایان، به‌عنوان بخشی از لایحۀ کمک خارجی سال 1974، اصلاحیه‌ای بود بر لایحۀ کمک خارجی سال 1961. براساس این متمم، رئیس‌جمهور می‌بایست با صدور یک «ابلاغیه»، اعلام کند که انجام یک عملیات مخفی خاص برای امنیت ملی ایالات متحده ضرورت دارد. در حالت عادی، «ابلاغیه» به‌صورت کلی، بخش‌های تشکیل‌دهندۀ یک عملیات را در بر ‌می‌گرفت. همچنین، هر عملیات مخفی می‌بایست دراسرع‌وقت، به کمیته‌های کنگره گزارش می‌شد. قانون 1980 نظارت بر اطلاعات اصلاحیه‌ای بر متمم هیوز رایان بود. براساس این قانون، تمامی نهادهای دولتی ایالات متحده باید عملیات‌ مخفی خود را به اطلاع کمیتۀ دائمی اطلاعاتی مجلس نمایندگان (House Permanent Select Committee on Intelligence) و نیز کمیتۀ منتخب اطلاعاتی سنا (Senate Select Committee on Intelligence) برسانند.

[3]. Office of Legal Counsel of the Department of Justice

[4]. War Powers Resolution

[5]. برژینسکی این یادداشت را با عنوان یادداشت توضیحی 20 نوامبر، برای کارتر ارسال کرد و نسبت‌به پیگیری موضوع ازطریق قطعنامۀ اختیارات جنگ و یا مشورت با سیویلتی، کسب تکلیف نمود. کارتر در پایین یادداشت برژینسکی نوشت: «ابتدا با ماندیل و سایروس مشورت کنید و سپس مستقیم با دادستان کل دربارۀ گزینۀ موردترجیح، از بین الف و ب صحبت کنید. درنهایت نیز تضمین لازم را به استانسفیلد بدهد. جیمی کارتر»

Carter Library, National Security Affairs, Brzezinski Material, Country File, Box 30, Iran 11/17/79–11/20/79.

در یادداشت‌های شخصی کارتر آمده است که در روز 21 نوامبر، برژینسکی ازطریق خط تلفن امن با او تماس گرفت. کارتر «به او اجازه داد تا به ترنر اعلام کند: اگر مجبور به انجام یک عملیات نجات شویم، من آن را در چهارچوب قطعنامۀ اختیارات جنگ انجام خواهم داد»

Carter Library, Plains File, Box 1.

منبع: - جلد - - صفحه