سند شماره

تحریم بین المللی ایران

موضوع سند

متن سند

تلگرام وزیر امور خارجه، ونس، به وزارت امور خارجه و کاخ سفید[1]

بروکسل، 13 دسامبر 1979، ۱۳۳۴Z

شمارۀ 12022. تنها برای مشاهدۀ دکتر برژینسکی و آقای کریستوفر، ارسال‌شده از وزیر. موضوع: یادداشت گفت‌وگو با وزیر امور خارجه فرانسوا پونست[2].

در ادامه، متن گفت‌وگوی 10 دسامبر 1979 که در اسکلۀ اورسی[3] با وزیر امور خارجه، فرانسوا پونست انجام شد، آمده است.[4] موضوع گفت‌وگوهای من دربارۀ ایران (و اعلامیۀ رسمی ناتو) بود. سایر شرکت‌کنندگان: آقای برونو دو لوس،[5] دبیرکل، وزیر امور خارجه، آقای ژان کلود پای،[6] مدیر امور اقتصادی وزارت امور خارجه، آقای هنری سرونت،[7] معاون رئیس بخش خاورمیانۀ وزارت امور خارجه، سفیر آرتور هارتمن[8] و ریچارد کوپر، معاون وزیر امور خارجه در امور اقتصادی.

وزیر در ابتدا گفت که قصد دارد شرایط مذاکرات کنونی دربارۀ ایران، تاریخ مراودات ما و وضعیت کنونی این مبادلات را ترسیم کند.

اول: پس‌از تصویب قطعنامۀ سازمان ملل در شورای امنیت،[9] والدهایم با ایرانی‌ها ارتباط برقرار کرد تا بفهمد که آیا باید کسی را به تهران بفرستد یا اینکه آن‌ها فردی را به نیویورک اعزام خواهند کرد یا خیر. والدهایم به اعزام رفیع‌الدین احمد[10]، رئیس دفترش فکر می‌کرد. قطب‌زاده گفت که ترجیح می‌دهد ادامۀ بحث‌ها با مردی پیش برود که تصمیم داشت او را به‌عنوان نمایندۀ جدید ایران در نیویورک اعزام کند. نام این مرد منصور فرهنگ است، رایزن فرهنگی در واشنگتن پس‌‌از انقلاب ایران و نفر دوم هیئت نمایندگی ایران در واشنگتن.

وزیر گفت که می‌داند فرهنگ همیشه با گروگان‌گیری مخالف بوده است و به دولت اعلام کرد که این کار سبب انزوای ایران در جهان می‌شود. [یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است] برای مثال، ما می‌دانیم که وقتی از او خواسته شد تا این جایگاه را در نیویورک به عهده بگیرد، در پاسخ گفت ابتدا باید برای مشورت با شورای انقلاب به تهران برود و سپس به قم برود و با خمینی دیدار کند. فرهنگ به دوستانش گفته بود که تصمیم دارد این پیشنهاد را بپذیرد؛ مشروط به اینکه شرایط بالا محقق شوند. او گفته بود که قصد دارد مردم قم را متقاعد سازد که شاه هرگز توسط ایالات متحده به کشور بازگردانده نخواهد شد.

اطلاعات کنونی ما از شرایط گروگان‌ها مبهم است. به نظر می‌رسد که تدارکات برای آماده‌سازی آنچه که «هیئت منصفۀ عالی» نامیده می‌شود، درحال انجام است تا از سیاست آمریکا، از سال 1953 تا به امروز، تحقیق و تفحص به عمل آورد و «دربارۀ جنایات ایالات متحده تحقیق کند». فرهنگ گزارش داده است که مسئلۀ محاکمۀ زندانیان «منسوخ شده» است. نظر ما این است که اگر او به نیویورک بیاید، این اتفاق یک مزیت خواهد بود تا نکتۀ منفی.

والدهایم نیز به وزیر امور خارجۀ سریلانکا اجازه داد تا گفت‌وگوهایی را که در مسیر سفر به آمریکا داشتر، دوباره در تهران ادامه دهد و یک بار دیگر پیشنهاد ورود به سفارت برای ملاقات با گروگان‌ها را دنبال نماید. والدهایم، دیگر به اعزام نمایندۀ خودش به تهران فکر نمی‌کند.

دوم: امروز ما به دادگاه بین‌المللی رفته بودیم و از آن‌ها خواستیم تا با صدور دستور آزادی گروگان‌ها، یک آسودگی خاطر موقت به ما بدهند. تصور ما این است که ایران این حکم را بایکوت کرده است و نتایجش را نادیده می‌گیرد. در آن صورت، ما با شرایطی مواجه هستیم که در آن ایران از انجام قطعنامۀ شورای امنیت و نیز حکم دادگاه بین‌المللی امتناع ورزیده است و درنتیجه کاملاً افکارعمومی جهان را به سخره می‌گیرد.

سوم: ما تلاش کرده‌ایم تا از سازمان آزادی‌بخش فلسطین استفاده کنیم. وزیر گفت تقریباً هر روز با عرفات ارتباط داشته است؛ کسی که کمک بسیاری به آزادی سیزده نفر اول از گروگان‌ها کرد. ما همچنان به استفاده از این کانال و تبادل‌نظر ازطریق آن ادامه می‌دهیم البته همچنان این احتمال وجود دارد که عرفات به تهران سفر کند، ولی مردد است؛ چراکه احتمال دارد سفرش موفقیت‌آمیز نباشد.

چهارم: ما با تعدادی از رهبران مسلمان در تماس بوده‌ایم؛ سران کشورها که برای سفر به قم و دیدار مستقیم با خمینی ابراز تمایل کرده‌اند. ما همچنین برخی از اعضای روحانیت، البته متأسفانه نه رهبران برجستۀ شیعه را نیز وارد مسئله کرده‌ایم.

این خلاصه‌ و محتوای ارتباطات و تماس‌های ما بود. ما انتظار داریم که عرفات در طول دو یا سه روز آینده تصمیم بگیرد و او به‌شدت ازسوی شاهزاده فهد و نیز مجلس خبرگان تحت فشار قرار دارد.

وزیر گفت که تمایل دارد تا دربارۀ گزینه‌های نظامی، در یک گروه کوچک‌تر بحث کند؛ بنابراین تنها اظهار داشت که ما تعداد نیروی کافی در منطقه مستقر کرده‌ایم و اینکه در نظر او، این یک اقدام مفید است. ما قصد داریم تا تمامی راه‌های مسالمت‌آمیز را طی کنیم، ولی نمی‌توانیم اجازه دهیم که شرایط تا ابد همین‌گونه باقی بماند. ما معتقد هستیم که شانس کمی برای تأثیرگذاربودن گام‌هایی که برداشته شده است، وجود دارد و بدین‌لحاظ، فشارهای اقتصادی را به‌عنوان مؤلفۀ اصلی در کنار فعالیت‌های دیپلماتیک مدنظر قرار دادیم.

در این حوزه، به‌زودی با مسئلۀ تحریم‌های فصل هفتم مواجه خواهیم شد. ما نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم و ببینیم که شورای امنیت و دیوان بین‌المللی نادیده گرفته می‌شوند. جهان بایستی بداند که این مسئله تهدیدی برای صلح است؛ بنابراین فصل هفتم مناسب خواهد بود.

اگر چنین اقدامی ضرورت پیدا کند، ما امید و انتظار حمایت جامعۀ جهانی و البته به‌طور خاص، متحدین و دوستانمان را داریم. درعین‌حال خواهان اقدام جهانی در راستای فشارهای اقتصادی که شروع کرده‌ایم، هستیم. اکنون زمان اقدام همگانی است. ما می‌دانیم که حتی اقدام اقتصادی که تاکنون آغاز کرده‌ایم، هنوز چندان کارایی ندارد؛ چراکه آگاه هستیم که یکی از مأموریت‌های فرهنگ لغو مسدودسازی دارایی‌ها خواهد بود؛ ازاین‌رو می‌دانیم که آن‌ها اثری منفی به دنبال دارند.

وزیر سپس به بحث خود با نخست‌وزیر تاچر و وزیر امور خارجه، کرینگتون،[11] اشاره کرد. در آن گفت‌وگوها توافق شد که بهترین راه برای حمایت از اقدامات ما، مشارکت متحدین در مسدودسازی دارایی‌های ایران است. این کار مستقیم‌ترین راه است و مستقیماً و منحصراً به گروگان‌ها مرتبط می‌شود. راه دیگر می‌تواند در سطحی کمتر از یک مسدودسازی کامل استفاده شود؛ یعنی متوسل‌شدن به بندهای اقدام متقابل در برابر قصور در پرداخت بدهی در وام‌های عقب‌افتاده. وزیر اظهار داشت که چنین گام‌هایی ضروری است تا اقدام ما در راستای اعمال فشار برای آزادسازی گروگان‌ها و نیز جلوگیری از هرگونه تضعیف دلار توسط مقامات ایران، مؤثر واقع گردد. او از دیک کوپر[12] خواست تا این اقدامات را به‌تفصیل شرح دهد.

کوپر توضیحاتی دربارۀ وضعیت اقدام متقابل در برابر عدم پرداخت بدهی وام ارائه کرد. او گفت که این بندها، به‌شکلی در بیشتر قراردادهای وام وجود دارد و به هریک از طرفین تا درصورتی‌که شاهدی بر قصور در پرداخت بدهی وام دیگر ارائه نماید، تقاضای بازپرداخت فوری را مطرح کند

ما از تمامی موارد موجود اطمینان نداریم، ولی می‌دانیم که ایران درحال‌حاضر به بانک‌‌های آمریکا، بدهی دارد. گرچه مسدودسازی دارایی‌هایش به این کشور اجازه داده است تا پرداخت در چهارچوب آن وام‌ها را ادامه بدهد. ما به‌دقت ضوابط بلوکه‌کردن دارایی‌ها را تعیین کردیم تا چنین بازپرداخت‌هایی امکان‌پذیر گردد و آن‌ها بتوانند به بانک چیس و سایر بانک‌ها، پرداخت مالی داشته باشند.

ما می‌دانیم که این بندها در تفاهم‌نامۀ بیشتر وام‌های کنسرسیوم‌های بین‌المللی وجود دارد؛ البته مطمئن نیستیم که آیا فرانسه در این وام‌ها حضور دارد یا خیر. اگر چنین باشد، بندهای نام‌برده را می‌توان برای اعمال اقدام متقابل در برابر قصور در پرداخت بدهی به کار بست. این کار حتی شرایط پرداخت ایران را نابسامان‌تر می‌کند. جذابیت چنین مجموعه‌ای از اقدامات در این است که نیازمند به اقدام دولت نیست؛ بلکه توصیۀ محرمانه یا علنی به بانک‌هاست که آن‌ها براساس چنین بندهایی عمل کنند. این کار سیگنال درستی را مخابره می‌کند و برای مقامات ایران روشن می‌سازد که دیگران به‌اندازۀ ما نگران گروگان‌گیری و تهدید نظام پولی جهانی هستند.

وزیر اظهار داشت که بریتانیا تمایل به انجام مسدودسازی کلی دارد. آن‌ها مشغول بررسی قوانین کشورشان هستند تا ببینند آیا این کار مبنای قانونی دارد یا خیر. در ابتدا، وزارت خزانه‌داری بریتانیا[13] تصور می‌کرد که هیچ مبنای قانونی برای این اقدام وجود ندارد، ولی ما نظر یک وکیل برجستۀ بریتانیایی را به نخست‌وزیر منتقل کردیم، مبنی‌بر اینکه براساس قانون 1947، خزانه‌داری می‌تواند دارایی‌ها را مسدود کند. هنوز هیچ تصمیم قطعی ازسوی دولت این کشور اعلام نشده است.

وزیر در ادامه افزود که هرچقدر ما، متحدین و دوستانمان قاطع‌تر و ملموس‌تر عمل کنیم، احتمال بیشتری دارد که بتوانیم گروگان‌ها را آزاد نماییم و از تغییر وضعیت به‌شکلی که نیازمند به‌کارگیری ابزار نظامی شود، جلوگیری کنیم؛ اقدامی که قطعاً نتایج سیاسی و اقتصادی جدی و غیرقابل پیش‌بینی به دنبال خواهد داشت. او می‌خواست به‌صراحت بگوید که اگر هریک از گروگان‌ها آسیب ببینند، ما باید واکنش نشان دهیم و اینکه او احتمالات گوناگون برای نوع اقدام ما را در یک گروه کوچک‌تر و در پایان جلسه، بررسی خواهد کرد. اگر می‌خواهیم از چنین شرایطی جلوگیری کنیم، اکنون زمان آن است.

وزیر چند دقیقه‌ای نیز دربارۀ وضعیت شاه صحبت کرد. او اظهار داشت که روند درمان شاه به پایان رسیده است و اکنون می‌تواند به سفر برود. او خواستار این شد که مکانی برای شاه پیدا شود که بتواند تا آخر عمر، در آنجا زندگی کند. به نظر می‌رسید که دو گزینۀ واقع‌گرایانه در زمان کنونی وجود داشته باشد. یکی کشور پاناما و دیگری آفریقای ‌جنوبی است؛ کشوری که پدرش مدتی در آنجا زندگی کرده بود. اگرچه سادات همچنان پیشنهاد خود را مبنی‌بر پناهندگی در مصر مطرح می‌کند، ولی همه معتقد هستند که این ایدۀ خوبی نیست؛ چراکه خطر جدی را متوجه سادات می‌کند و سبب بروز مشکلات جدید می‌شود.

وزیر در ادامه به موضوع دیگری اشاره کرد. ما باید به گزینه‌های بلندمدت‌تر نگاه کنیم. کاملاً محتمل است که خمینی دوام نیاورد. ما باید بدانیم که جایگزین‌های واقعی کدام‌اند. از تبادل‌نظرهایی که تاکنون صورت گرفته است، کامل استقبال کرده‌ایم و معتقد هستیم که خوب است این بحث‌ها که ناظر به تحولات آینده است، ادامه داشته باشد؛ برای مثال، آیا شما با هیچ‌یک از این نیروها در تماس بوده‌اید؟ آن‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ ما می‌دانیم که هیچ‌کدام از آن‌ها کامل به نظر نمی‌رسند، ولی در سوی دیگر، بعضی ممکن است بدتر از سایرین باشند. آیا ما باید برای تأثیرگذاری بر شرایط تلاش کنیم یا خیر؟ باید این موارد را نیز مدنظر قرار بدهیم.

فرانسوا پونست گفت: «وزیر پاسخ رئیس‌جمهور را در زمان صرف شام دریافت خواهد کرد.» ما می‌توانیم از همراهی و حمایت دولت فرانسه اطمینان داشته باشیم. آن‌ها مشغول بررسی گزینه‌های گوناگون هستند. ازنظر قانونی، در مسئلۀ مسدودسازی توسط بانک‌های آمریکا، این احتمال وجود دارد که یک دادگاه تصمیم بگیرد که ایالات متحده نمی‌تواند دستور خود به بانک‌های آمریکایی را در فرانسه اعمال کند. آن‌ها تصدیق می‌کنند که این تصمیم حائز اهمیت است، ولی تحقیقات نشان داده است که براساس نقطه‌نظر مستدل حقوقی، هیچ تردیدی نسبت‌به چگونگی پیش‌رفتن پرونده وجود ندارد.

بااین‌حال، آن‌ها این مسئله و نیز امکان تأخیر در پرداخت را بررسی می‌کنند. او اضافه کرد که فرانسوی‌ها به موضوع وام‌های معوقه، امکان مسدودسازی دارایی‌ها توسط فرانسه و نیز وضعیت اقدام متقابل در برابر عدم پرداخت بدهی، ورود پیدا خواهند کرد. آن‌ها نیاز دارند تا قوانین فرانسه را برای یافتن سازوکار قانونی این اقدامات مرور کنند.

فرانسوا پونست گفت: «فرانسه درک خوبی از اوضاعی که ما با آن مواجه هستیم، دارد و می‌داند که این نگرانی همۀ ماست. آنچه در معرض خطر قرار دارد، کل نظام جهانی است. ما نباید هیچ شکی نسبت‌به فلسفۀ اصلی آن‌ها داشته باشیم. او گفت: «ما می‌خواهیم مؤثرترین اقدام را انجام بدهیم و برای جلوگیری از واکنش‌ها در سایر کشورهای جهان، تلاش کنیم.»

سپس وی پرسید که آیا اقدام در چهارچوب فصل هفتم نمی‌تواند گام بعدی باشد؟ اگر قرار باشد که در آن جهت حرکت کنیم، فرانسه رویکردی مثبت دارد و این کشور مبنای قانونی برای اقدام ازسوی خود دارد. مشکل کنونی فرانسوی‌ها این است که آن‌ها نیازمند تصمیم سازمان ملل هستند؛ همان‌گونه که برای مثال درمورد رودزیا، نیازمند آن بودند. سپس او گریزی نیز به شرایط کشور موزامبیک زد که در آن «عدم پاسخ» یک «پاسخ مثبت» بود. او ادامه داد که فرانسه به بررسی وضعیت حقوقی مسئله ادامه می‌دهد.

فرانسوا پونست در ادامه تشریح کرد که موضوع به‌نوعی با اوضاع داخلی ایران پیوند خورده است. آیا ایران درحال تجزیه است؟ این روند چقدر سریع پیش می‌رود؟ ما نمی‌خواهیم کاری بکنیم که از این روند جلوگیری کند؛ برای مثال واکنشی نشان دهیم که ممکن است به اتحاد نیروهای داخلی کشور منجر شود و درنتیجه مجبور شویم که آن را با آثار منفی عدم واکنش بنسجیم.

روشن است که اقدام بین‌المللی مطلوب‌ترین کار است. وزیر در پاسخ به سؤال اظهار داشت که با دوبرینین دربارۀ واکنش شوروی در تماس بوده است. او به‌طور خاص با دوبرینین که اکنون به مسکو برگشته است، موضوع وتوی تصمیم برای اقدام در چهارچوب فصل هفتم در شورای امنیت توسط شوروی را مطرح کرده است. او به دوبرینین گفته بود که فرض ما این است که شوروی چنین کاری نمی‌کند و دوبرینین نیز پاسخ داده بود که باید این موضوع را در مسکو مطرح و بررسی کند.

وزیر در ادامه خواستار بحث و گفت‌وگو دربارۀ جنبه‌ای دیگر از شرایط اقتصادی یعنی تلاش‌های ایران برای افتتاح حساب‌های جدید و درنتیجه دورزدن بلوکه‌کردن دارایی‌هایش شد. دیک کوپر تقریباً به‌تفصیل ابعاد این جریان را تشریح کرد. او از کندی ایران در استفاده از حساب‌های جدید دلاری یا سایر حساب‌های غیردلاری برای انجام پرداخت‌های مالی بسیار اظهار تعجب کرد. ایرانی‌ها برای جلب همکاری دیگران تلاش می‌کنند و این کار یک سیگنال ناهمگون به آن‌ها داده است. آنچه که آن‌ها در بسیاری از موارد در بخش اقتصادی می‌دیدند، ادامۀ روند تجارت به‌شکل معمول بوده است.

ما می‌دانیم که این تفسیر وجود دارد؛ چراکه برای مثال براساس گزارش دیلی تلگراف[14]، برخی از بانک‌های بریتانیا، فرانسه، اتریش و ژاپن در این موضوع همکاری کرده‌اند و ایرانی‌ها نتیجه گرفته‌اند که دولت‌هایشان نیز «با ما همراه هستند». ازبین‌بردن این توهم حائز اهمیت است.

ایرانی‌ها تلاش دارند تا روند معمول تجارت را با ایجاد حساب‌های جدید و گاهی استفاده از اعداد کدگذاری‌شده و اسامی جعلی مدیریت کنند و ادامه دهند. فرانسوا پونست گفت: «آن‌گونه که ما اطلاع داریم، فرانسه بیشتر از قبل، واردات نفت از ایران را کاهش داده است »؛ بنابراین نمی‌دانست که ما دقیقاً چه اقدامی ازسوی آن‌ها را خواستاریم؛ اینکه اصلاً پرداخت صورت نگیرد یا تنها با ارزی غیر از دلار پرداخت شود یا اینکه حساب جدیدی افتتاح شود، فرانسه باید از پذیرش آن‌ها سر باز زند. آن موقع ایرانی‌ها پیام درست را دریافت خواهند کرد.

وزیر این‌گونه اظهار داشت که واکنش سطح پایین‌تر در جمهوری فدرال آلمان این بود که آن‌ها بر دلار اصرار می‌ورزند و پرداخت پول به مارک را اجازه نمی‌دهند. ژان کلود پای گفت: «تا جایی که من اطلاع دارم، در یک مورد، درخواست برای پرداخت به مارک آلمان مطرح شده است.» فرانسوا پونست این‌گونه جمع‌بندی کرد که احتمالاً این مسئله باید در «نشست چهار قدرت» که این هفته در بروکسل برگزار می‌شود، بررسی گردد.

[یک پاراگراف (یازده‌و‌نیم سطر) از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

هم کوپر و هم وزیر یادآور شدند که خطرات مهمی نظام پولی جهانی را تهدید می‌کند؛ بنابراین بایستی مسئله را پیگیری کرد. او از آقای کارسول تقاضا کرد تا به ژاپن برود. ما پیش‌تر با آلمان، بریتانیا، ایتالیا و سوئیس[15] صحبت کرده‌ایم و اینکه بلافاصله پس‌از این جلسه دیداری نیز با وزیر امور خارجۀ ژاپن خواهد داشت. وزیر گفت که ژاپنی‌ها رفتار ناخوشایندی از خود نشان داده‌اند. آن‌ها بین بیست تا سی‌میلیون بشکه نفت ـ تقریباً به‌اندازۀ مقداری که ما آزاد کرده‌ایم ـ با قیمت میانگین حدود چهل دلار خریداری کرده‌اند.

ژاپن مدعی است که شرکت‌های ژاپنی دستورالعمل‌های وزارت صنعت و تجارت بین‌المللی[16] این کشور را نقض کرده‌اند، ولی ما اطلاع داریم که شرکت‌های ژاپنی از حساب‌های کدگذاری‌شده استفاده کرده‌اند‌ و اینکه بانک‌های این کشور نیز با این کار موافقت نموده‌اند.

دولت نیز حدود ده روز قبل توصیه کرده بود که بانک‌های ژاپن نباید درخواست بازپرداخت هیچ وامی را ارائه دهند. وزیر سپس این‌گونه گفت که این کار انجام تجارت به‌شکل معمول نیست، بلکه درواقع سوء‌استفاده از موقعیت است. فرانسوا پونست گفت: «این مسئله اطلاعات فرانسوی‌ها را تأیید می‌کند و بسیار تأسف‌آور است. این اقدام سبب می‌شود که گام‌های دیگر بی‌اثر تلقی گردد.»

کوپر معتقد بود که مسئله درواقع روانی است؛ چراکه ما می‌دانیم آثار حقیقی اقتصادی اقدامات ما در آینده نمایان خواهد شد.

فرانسوا پونست اظهار داشت که فرانسه نیز اطلاعاتی در اختیار دارد مبنی‌بر اینکه ایران از این اقدامات نگران است. ما می‌توانیم روی همکاری کامل فرانسه حساب کنیم. مسئله زمان، چگونگی و البته نیل به چهارچوب بین‌المللی لازم ازسوی شورای امنیت بود. وزیر اظهار داشت که حتی با تعلیق چنین تحریم‌هایی بازهم امکان اقدام وجود دارد؛ چراکه ما نمونۀ روشنی از زیرپاگذاشتن قوانین بین‌المللی داریم. پای معتقد بود که دست‌کم در فرانسه، تنها درصورت جنگ، اقدامی بدون آن تحریم بین‌المللی صورت می‌گیرد.

این برآورد فرانسوا پونست است. همان‌طور که روز گذشته به سفیر نیز گفته بود که ما نیازمند تبادل اطلاعات بیشتر هستیم تا بدین‌ترتیب همگی اقدامی منطقی و آگاهانه داشته باشیم. او ضمن تصدیق لزوم اقدام برای اعمال فشار بر تهران و نیز پاسخ به فشارهای داخلی آمریکا، اذعان داشت که باید برآوردها و تحلیل‌ها تبادل شوند؛ برای مثال، دیروز تلگرامی حاوی تحلیل سفیر کشورش دربارۀ اوضاع تهران دریافت کرده است. نتیجه این بود که فشارها ممکن است که در شرایط کنونی نتیجۀ عکس داشته باشند؛ البته او قبول داشت که این تنها یک دیدگاه و نگرش فردی است که دقیقاً در میدان در تهران حضور دارد؛ بنابراین مطمئن نیست که درکی متعادل باشد؛ ازاین‌رو، ما باید به تبادل دیدگاه‌ها ادامه بدهیم. وزیر نیز ضمن موافقت، مراتب قدردانی خود را از تمامی اقدامات فرانسه در انتقال اطلاعات و در تلاش برای کمک به ما در تهران ابراز کرد.

(در ادامه، بحثی دربارۀ گزینه‌های نظامی توسط وزیر مطرح شد که تنها فرانسوا پونست و سفیر در آن حضور داشتند.)

جمع‌بندی جلسه را فرانسوا پونست با طرح چندین سؤال دربارۀ بیانیۀ ناتو انجام داد.[17] او ادامه داد که مشکل اول این است که ازنظر فرانسه، آن‌ها هیچ مشکلی با صحبت‌کردن دربارۀ نیازمند به‌روزکردن پیمان نیروهای هسته‌ای[18] نداشتند، ولی پیونددادن آن با بحث دررابطه‌با کنترل تسلیحات برایشان دشوار است؛ بنابراین، بسیار حائز اهمیت است که دو بخش از بیانیۀ ناتو، به‌صورت شفاف از یکدیگر تفکیک شوند. فرانسوی‌ها تنها با بخش‌های کلی بیانیه همراه هستند و این سایر اعضای ناتو را توانمند می‌سازد تا ضمن تبادل‌نظر، نسبت‌به موضوع پیمان نیروهای هسته‌ای و کنترل تسلیحات به توافق برسند.

معضل دوم مربوط به تمایل ما برای واردکردن ایران در بیانیه بود. در این مورد، فرانسوا پونست معتقد بود که راه بهتر این است که بیانیه‌ای جداگانه ازسوی پانزده وزیر امور خارجه در نشست بروکسل صادر شود. به نظر وی این کار سبب می‌شود که بیانیه اهمیت مضاعفی پیدا کند و در ضمن، از اینکه ناتو به چنین موضع‌گیری شناخته شود، جلوگیری می‌کند (وزیر با این پیشنهاد موافقت کرد و سفیر آن را به ناتو منتقل نمود).[19] همچنین فرانسوا پونست اضافه کرد که احتمالاً با مشکل مرسوم یافتن واژه‌های متناسب با خاورمیانه مواجه خواهیم شد که البته راهی برای رفع آن پیدا می‌کنیم.

درمورد کلیت موضوع کنترل تسلیحات نیز فرانسوا پوسنت گفت: «برای ما مهم است که بحث دربارۀ رویکردهای ما در برابر این مشکلات، ادامه پیدا کند.» این مسئله بعد توسط رئیس‌جمهور دنبال شد. وزیر نیز در پایان اظهار داشت که در سخنرانی خود در شهر برلین که توسط جورج وست[20] خوانده شد، اشاره کرده است که ما معتقد هستیم که پیشنهادهای فرانسه در موضوع کنترل تسلیحات مفید است و باید پیگیری شود. پایان یادداشت گفت‌وگو.

ونس

[1]. Department of State, Records of the Secretary of State, 1977–1980, Lot 84D241, Vance NODIS Memcons 1979.

سرّی؛ فوری؛ غیرقابل انتشار.

[2]. Francois-Poncet

[3]. Quai d’Orsay

[4]. ونس طی روزهای 10 و 11 دسامبر، در پاریس به سر می‌برد. نکاتی که او درخلال گفت‌وگوهای خود در سفر باید مورد توجه قرار می‌داد، توسط شخص کارتر نهایی شده بود. برای مشاهدۀ آن‌ها، نک:

Department of State, Official Files of [P] David D. Newsom, Under Secretary of State for Political Affairs, Lot 82D85, Iran 1979.

موضوع سفر ونس در جلسۀ 6 دسامبر کمیتۀ هماهنگی ویژه به بحث گذاشته شد.

[5]. Bruno de Leusse

[6]. Jean-Claude Paye

[7]. Henri Servant

[8]. Arthur A. Hartman

[9]. نک: سند 87.

[10]. Rafiuddin Ahmed

[11]. Carrington

[12]. Dick Cooper

[13]. UK Treasury

[14]. Daily Telegraph

[15]. ونس با اوکیتا (Okita) در روز 10 دسامبر در پاریس دیدار کرد.

Telegram Secto 12020 from Brussels, December 12; National Archives, RG 59, Central Foreign Policy File, P840171–0028, P840171–0028, P840125–1129.

در 11 دسامبر، ونس با گنشر (Genscher) و اشمیت در بن ملاقات کرد و نیز 12 دسامبر دیداری با پرتینی (Pertini) و کسیگا (Cossiga) در رم داشت.

Telegrams Secto 12023 and Secto 12024 both from Brussels, December 13; Department of State, Records of the Secretary of State, 1977–1980, Lot 84D241, Vance NODIS Memcons 1979.

[16]. MITI

[17]. برای مشاهدۀ بیانیه ناتو که در تاریخ 14 دسامبر منتشر شد، نک:

Department of State Bulletin, February 1980, p20–22.

[18]. TNF

[19]. برای مشاهدۀ بیانیۀ ناتو دربارۀ موضوع ایران که توسط وزرای امور خارجۀ عضو ناتو در آن نشست منتشر شد، نک: همان، ص53 و 54.

[20]. George Vest

منبع: - جلد - - صفحه