Post
34393
از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران
محرمانه
به: وزارت امور خارجه ـ واشنگتن
1358-03-09- 1979-05-30
متن سند
سند شماره 198
محرمانه
شماره گزارش: 9 684602037
30 می 1979 - 9 خرداد 1358
از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران
افسر تهیه کننده: ای.بی.گرازینی متخصص در امور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا
مقام مسئول تأییدکننده: وابسته دفاعی ایالات متحده آمریکا ژنرال تی. ای. شافر
منبع خبر: رسانه های خبری محلی، اعضای سفارت و کارمندان دفتر وابسته دفاعی ایالات متحده آمریکا در تهران
موضوع: گزارش وضعیت حاکم در می 79
16- خلاصه: (محرمانه) این گزارش دربرگیرنده اطلاعاتی در خصوص شرایط کنونی حاکم بر ایران در ماه می 79 می باشد. این اطلاعات مشتمل بر موارد ذیل است: کنفرانس مطبوعاتی رهبر حزب جمهوری خواهان ایران، واگذاری مسئولیت امنیت شهر قم به ارتش، انحلال کمیته های انقلاب در استان فارس، فرمانده ارشد نظامی در جستجوی رایزنی،
ص: 433
ممنوعیت کشت تریاک، پیش بینی بقایی مبنی بر بروز اختلاف و مجادله در خصوص نقش روحانیت، اعلام معافیت افراد آماده اعزام به خدمت و اعدام های جدید.
17- از 17 تا21 حذف شده است.
22- جزییات: (محرمانه)
[الف] کنفرانس مطبوعاتی رهبر حزب جمهوری خواه ایران: روز گذشته دکتر عبدالحسین بقایی، رهبر و بنیانگذار حزب جمهوری خواه ایران، در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که سیاست های ایران نسبت به دولت آمریکا می بایست تلطیف گردد. دکتر باقی ضمن اعلام حمایت حزب مطبوع خویش از یک جمهوری اسلامی، نسبت به عواقب منفی «افراط گرایی» و «انزوا طلبی» هشدار داد. وی در این کنفرانس اظهار داشت که «ما نبایست در انتخاب مسیر و رویکردهای سیاست خارجی، شتاب زده و بدون منطق عمل نماییم. ما باید با تمامی کشورها روابط دوستانه و گرمی برقرار کنیم. بایست به این نکته توجه داشته باشیم که به همان اندازه که دیگر کشورها به برقراری ارتباط با ما نیاز دارند، ما نیز محتاج برقراری ارتباط با آنها هستیم. دولت آمریکا نماینده و منتخب مردم این کشور است و در صورت وجود هرگونه انتقاد نسبت به عملکرد این دولت، مراتب باید از کانال های دیپلماتیک مطرح و پیگیری شود. این انتقادات صرفاً متوجه دولت آمریکا نیست؛ بلکه دیگر کشورها از جمله شوروی نیز ممکن است مورد انتقاد و اعتراض قرار گیردند.» دکتر بقایی ضمن هشدار در خصوص پایبندی افراط گرایانه به اصول و مبانی اسلام، تأکید کرده است که در صورت بروز این نوع افراط گرایی، ممکن است بخش هایی از اقشار مختلف جامعه از ایفای نقش در انقلاب اسلامی محروم شوند. وی تصریح کرده است که «هیچ عقل سلیمی نمی پذیرد که دولتی زمام امور را در دست بگیرد که هیچ سنخیت و قرابتی با دین اسلام نداشته باشد اما از سویی دیگر، روی کار آمدن حکومتی که تماماً تحت اختیار و اراده روحانیت باشد نیز موضوعی است که باید در خصوص آن بحث و تبادل نظر کرد؛ منطقی و پذیرفته نیست که افراد و احزاب صرفاً با اتهام این که حرفی از اسلام و قرآن به زبان نمی آورند، مورد حمله و انتقاد قرار گیرند. نبایست این افراد و گروه ها را «دشمن خدا» و یا افراد دارای شخصیت اخلاقی ضعیف خطاب کرد. در غیر این صورت، طبقات روشنفکر و تحصیلکرده جامعه یا احساس انزوا و تنهایی می کنند و یا به گروه های اپوزیسیون ملحق خواهند شد.» وی در جریان کنفرانس مطبوعاتی، حتی پا را فراتر از این نهاده و از تقسیم و پراکنش قدرت سیاسی اعلام حمایت کرده و اظهار داشته است که « بازرگان ظاهراً رئیس دولت ایران است در حالی که چنین به نظر می رسد که قدرت در انحصار و مصادره حزب جمهوری اسلامی و اعضای این حزب می باشد. ما بایست با تلفیق گروه ها و سازمان های سیاسی موجود، احزاب سیاسی قدرتمند و جدیدی به وجود آوریم و از این رهگذر، میزان اثر بخشی فعالیت های
ص: 434
خود را ارتقاء دهیم.» وی در ادامه این سئوال را مطرح کرده است که « برای یک زن چه منزلتی از این بیشتر که در عین عفت و پاکدامنی، به مدارج عالی تحصیلی دست پیدا نماید؟» سپس از منظر احزاب کمونیستی به این سئوال پاسخ داده و بیان داشته است که «کمونیست ها عاشق فعالیت های زیرزمینی هستند. آنها از هرگونه حمله به موجودیت خود، فارغ از منبع بانی حمله، بهره برداری می نمایند. بهترین راه کاهش نفوذ آنها این است که بیشترین آزادی عمل ممکن در اختیار آنها قرار گیرد. در این صورت همگان متوجه خواهند شد که آنها حرفی برای گفتن ندارند. اگر دولت تصور کند که با توسل به دین می تواند به جنگ با کمونیسم برود، سخت در اشتباه است. [عملکرد نادرست] باعث شده است که بخش هایی از جامعه گرایش به سیاست را از دست بدهند. ما حرکتی رو به جلو و مترقی نداریم و به جای آن سیری نزولی و واپس گرایانه داریم. درست نیست که عموم مردم را نسبت به یکدیگر بدبین کنیم و یا این که به اقلیت های جامعه چنین القاء کنیم که شما اجازه ندارید با مسلمانان ممزوج شوید. یکی از مصادیق این موضوع، فرمانی است که اخیراً صادر شده است دال بر این که مدارس ارامنه حق ثبت نام مسلمانان را برای سال آینده تحصیلی ندارند. زنان نیز مصداق دیگری از این مقوله هستند؛ زنان حق ندارند موی خود را به مردان نشان بدهند، مجاز نیستند که مردان صدای آنها را بشنوند. این موارد خلأ موجود بین زنان و مردان و مسلمانان و غیرمسلمانان را افزایش خواهد داد. افراط گرایی هایی از این دست در قرن بیستم به هیچ وجه پذیرفتنی نیست.»
نظریه تهیه کننده: (محرمانه) از زمان پیروزی انقلاب تاکنون، این اولین مقاله ای است که در روزنامه انگلیسی زبان تهران تایمز منتشر می شود و مواضعی نسبتاً موافق با آمریکا دارد. با گسترش چشمگیر احساسات ضدآمریکایی در ماه های اخیر، انتشار چنین مقاله ای تعجب اعضای دفتر وابسته دفاعی را برانگیخت.
ب) واگذاری مسئولیت تأمین امنیت شهر قم به ارتش: نیروهای نظامی با همکاری مجاهدین مسئولیت حفاظت از امام روح الله خمینی را در شهر قم برعهده گرفتند. سرهنگ سید عزیزالله امیررحیمی به شهر مقدس قم سفر کرده است تا با فراهم آوردن مقدمات، مسئولیت حفاظت از امام خمینی و دیگر رهبران ارشد مذهبی را برعهده بگیرد. این اقدام به مثابه پیام یک عفو عمومی برای نیروهای مسلح تلقی می شود. استقبال گرم مجاهدین توسط حاجی لطفی از رئیس پلیس نظامی در قم صراحتاً حاکی از این است که توافقاتی بین دو طرف حاصل شده است و مجاهدین به واگذاری مسئولیت حفاظت از امام به امیر رحیم اعتراضی ندارند.
آیت الله اشراقی، داماد امام خمینی، به منابع خبری گزارش داد که به رغم وجود برخی مخالفت ها در بین روحانیون، عفو عمومی نیروهای مسلح به زودی اعطا خواهد شد. وی افزوده است که ایران نیازمند یک ارتش قوی است و از همین رو افرادی که مرتکب جرائم بزرگ نشده اند بایست مورد عفو قرار گیرند تا از این رهگذر بتوانند خود را وقف کار و مسئولیت
ص: 435
خود کنند.
ج) انحلال کمیته ها در استان فارس: آقای مقصودی، معاون استاندار فارس، پس از بازگشت از تهران به شیراز اظهار داشت که کمیته های انقلاب استان فارس غیرقانونی بوده و از این به بعد هرگونه فعالیت آنها فاقد مجوز خواهد بود. استان فارس دومین استانی است که فعالیت کمیته های انقلاب را غیرقانونی اعلام می نماید. پیشتر نیز دریادار مدنی، استاندار خوزستان، تلاش کرده بود که دایره قدرت و نفوذ کمیته های انقلاب آن استان را محدود نماید. مصادیق زیادی گزارش شده است دال بر این که فعالیت ها و اقدامات آمرانه و تحکم آمیز کمیته های انقلاب، باعث بروز مشکلات عدیده شده است. به نحوی که برخی ناظران، کمیته های انقلاب را به مثابه دولت در دولت تلقی می نمایند.
نظریه تهیه کننده: (محرمانه) دریادار مدنی، استاندار خوزستان، به تازگی ضمن درخواست از مردم مبنی بر استرداد سلاح ها به پادگان ها، اعلام کرده است که به شدت با تمامی افرادی که بدون مجوز اقدام به حمل سلاح بنمایند، برخورد خواهد شد. حدود یک هفته از صدور این بیانیه گذشته است اما به گزارش یک منبع موثق، هنوز هیچ اسلحه ای مسترد نشده است. به نظر اینجانب، این موضوع حاکی از این است که مردم قصد بازگرداندن سلاح ها را ندارند و بنابراین، می توان انتظار داشت که این موضوع سرمنشاء بروز برخی مشکلات در آینده باشد.
د) فرمانده ارشد نظامی در جستجوی رایزنی: سرلشگر ناصر فربد، رئیس ستاد نیروهای مسلح، خاطرنشان کرده است که به منظور بازسازی ارتش با رهبران احزاب سیاسی رایزنی و مشورت خواهد کرد. وی که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می کرد تأکید کرد که سربازان در خارج از پادگان ها می توانند آزادانه از هر نوع ایدئولوژی مطلوب خود پیروی کنند اما مادامی که در داخل پادگان ها و اماکن نظامی حضور دارند و یونیفورم بر تن دارند، لاجرم بایست به اصول نظامی پایبند باشند.
وی تصریح کرد که تلاش می کند روحیه خوبی به افسران ارتش تزریق کند؛ و در ادامه، رژه نظامی در روز ارتش را نیز اقدامی در همین راستا عنوان نمود. سرلشگر فربد با اشاره به وقایع شهرهای نقده و گنبد، بر نقش راهبردی ارتش در حفظ نظم و مقررات، بدون توسل به روش های سرسخت نظامی، تأکید ورزید. وی خاطرنشان کرد که نگاهی نو بر ارتش حکمفرما شده است و این ارگان از اصول و مبانی اسلام پیروی کرده و برعکس زمان های گذشته، به جای خدمت به یک نفر، در خدمت آحاد مردم جامعه خواهد بود. وی در خصوص ایدئولوژی های مورد پیروی نیروهای نظامی اظهار داشت که «نظامیان آزاد هستند که به انتخاب خود از هر مکتبی که مایلند پیروی کنند و آزادانه رأی بدهند.» در حقیقت، سرلشگر فربد مشارکت پرسنل نیروی هوایی در تظاهرات را تأیید کرد و مطالعه کتاب در پادگان ها را بلامانع عنوان کرد. وی در ادامه تأکید کرد که شورای افسران نظامی متشکل از افسران تحصیلکرده و توانمند است.
ص: 436
ه ) ممنوعیت کشت تریاک: وزارت کشاورزی کشت تریاک را ممنوع اعلام کرد. این وزارتخانه اعلام کرده است که با عنایت به ممنوعیت استفاده و تولید مواد مخدر در شرع و قوانین، با کشاورزانی که اقدام به کشت این گیاه بنمایند برخورد قانونی صورت خواهد گرفت. در بیانیه صادره آمده است که افرادی که تلاش کنند با توسل به سازوکارهای مختلف فضای کشاورزی را برای تولید این ماده اشغال نمایند دشمن انقلاب تلقی شده و مستوجب مجازات خواهند بود. در این بیانیه از کشاورزان خواسته شده است که دانه های گیاه تریاک را در اختیار نمایندگان وزارت کشاورزی قرار دهند.
و) پیش بینی بقایی مبنی بر بروز اختلاف و مجادله در خصوص نقش روحانیت: عبدالحسین بقایی، رهبر حزب دمکرات، در یک کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشت که تمرکز قدرت در دست روحانیت باعث بروز اختلافات و مجادلات زیادی خواهد شد. بر اساس گزارش یک منبع خبری، بقایی تأکید کرده است که «به پشتوانه 20 میلیون رأی مردم، یک نظام اسلامی بر کشور حاکم شده است و حزب دمکرات نیز از انقلاب اسلامی حمایت می کند.» از همین رو، هدایت انقلاب به دست مردم مذهبی امری قابل قبول است اما اداره کشور صرفاً توسط روحانیت، موجب بروز اختلافات خواهد شد.
وی در ادامه اظهار داشته است که «برخی افراد مثال حاکمیت آرمانی حضرت علی را مطرح می کنند اما با عنایت به شرایط آن زمان، این حاکمیت دوام زیادی نداشت.» وی کمونیست ها را متهم کرد که در راستای تخریب جنبش اسلامی تلاش زیادی می کنند اما تصریح کرد که «این افراد نهایتاً به پوچی خود پی خواهند برد.» وی تأکید کرد که جامعه به جای پیشرفت و ارتقاء در حال تنزل و واپس گرایی است و تفاوت های بین اقشار مختلف مردم روز به روز در حال بروز و ظهور است. آقای بقایی در ادامه در خصوص مسایل خارجی نیز نسبت به تخریب روابط با دیگر کشورها هشدار داد. در همین راستا وی اظهار داشت که« به همان ترتیبی که آنها به ما احتیاج دارند، ما نیز محتاج آنها هستیم. این موضوع نه تنها در مورد ایالات متحده آمریکا بلکه در خصوص روسیه نیز صدق می کند.»
نظریه تهیه کننده: (محرمانه) اطلاعات مندرج در این مقاله با اطلاعات مندرج در پاراگراف الف این گزارش مطابقت دارد و صرفاً در نحوه نگارش اسامی یک تفاوت وجود دارد [باقی و بقایی].
مقاله اول به نقل از رهبر حزب جمهوری خواه و مقاله اخیر از زبان رهبر حزب دمکرات مطرح شده است. اینجانب در حال حاضر مطمئن نیستم که رسم الخط صحیح و یا نام صحیح حزب کدام است. اما قدر مسلم، از زمان پیروزی انقلاب تا کنون این اولین باری است که مواضع و احساسات موافق آمریکا به این ترتیب مطرح می شود.
ز) اعلام معافیت افراد آماده اعزام به خدمت: ژاندارمری اعلام کرده است که افرادی که سال گذشته از دبیرستان ها فارغ التحصیل شده اند و نیز افرادی که بعد از سال 1959 به دنیا
ص: 437
آمده اند دیگر نیازی به گذراندن خدمت سربازی ندارند. در آینده خدمت سربازی از طریق قرعه کشی مشخص خواهد شد.
ح) اعدام هفت نفر دیگر در شهرهای تهران و خمین: هفت نفر از عوامل رژیم سابق در شهرهای تهران و خمین پس از این که در دادگاه به جرم قتل عام، شکنجه و «فساد فی الارض» مجرم شناخته شدند، توسط جوخه های آتش اعدام شدند. پنج نفر از این افراد از افسران و اعضای حلقه اول گارد [شاهنشاهی] بوده اند.
این افراد عبارت بودند از سروان محمد حسین روحان فرمانده بخش توپخانه منطقه سرچشمه، ستوان غلامی فرمانده دوم بخش، سرجوخه محمدرضا ربانی، سرباز احمد صمدی کلاشینی و سرباز علیرضا محمدی نودشتی. افراد اعدام شده در شهر خمین نیز عبارت بودند از پاسبان قربانعلی عربی و پاسبان حسن شجاعی.
زمان یافت نشد!
اتفاق و وقایعی یافت نشد!
تجهیزات یافت نشد!
قرارداد یافت نشد!
سایر کلمات یافت نشد!