Post
32398
از: بوکانان، کنسولگری آمریکا، لنینگراد - 2826
متفرقه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی.
1357-11-23- 1979-02-12
متن سند
سند شماره 56
استفاده اداری محدود
12 فوریه 1979- 23 بهمن 1357
از: کنسولگری آمریکا، لنینگراد - 2826
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی.
موضوع: بحث با محوریت ایران در لنینگراد
1- سالن اصلی سخنرانی در روز بسیار سرد یکشنبه مورخ (11 فوریه-22 بهمن) مملو از جمعیت بود و قرار بود سخنران درباره مسایل بین المللی با محوریت روابط آمریکا و شوروی، ایران و چین صحبت کند. سئوالات حضارِ در سالن بیشتر به ایران مربوط می شد و سخنران نیز بر این نکته تأکید داشت که «در این مرحله» از انقلاب حزب کمونیست از خمینی حمایت می کند. در ذیل نظراتی که جالب توجه تر بود، آمده است.
2- ایران. سخنران با تأکید بر نفوذ گسترده آمریکا در ایران و روابط نزدیکش با ارتش این کشور، تشکیل «زودهنگام» یک جمهوری اسلامی را در ایران محتمل نمی دانست. ولی اظهار داشت موفقیت کودتا برای سرنگونی انقلاب مستلزم این است که ارتش «بیشتر مردم» را که نود درصدشان شیعه و طرفدار خمینی هستند، قتل عام کند. سخنران مزبور نیز آیت الله خمینی را عملگرا تر از آنچه تصور می شود، معرفی کرد (مثلاً در ارتباط با حقوق زنان، زنا)، و به تمایل خمینی برای تحمل فعالیت همه احزاب، از جمله حزب کمونیست اشاره کرد، که حاضر بود از جمهوری اسلامی اش حمایت کند. البته سخنران تأکید کرد حزب توده فعلاً «در این مرحله» از خمینی حمایت می کند. او سپس این مرحله را با ریشه کن کردن نظام ارباب و رعیتی و انقلاب
ص: 93
بورژوازی در روسیه ی قبل از انقلاب مقایسه کرد. او خاطرنشان ساخت که غالباً تحولات اجتماعی عظیم از حوزه های مذهبی شروع می شود و سپس به حوزه های اجتماعی سرایت می کند. سخنران در ارتباط با احتمال مداخله شوروی در ایران یادآور شد که برژنف هشدار داده است که «آقایان، مراقب رفتارتان باشید» و گفت که پیمان سال 1921 [1300] بین ایران و شوروی حق اعزام نیرو را به ایران به منظور بازداشتن آمریکا از انجام فعالیت های خصمانه به شوروی می دهد. البته سخنران مزبور توضیح داد که تحت هیچ شرایطی اعزام نیروی نظامی به ایران از «اولویت های» شوروی نیست؛ و شوروی تنها زمانی به این امر مبادرت خواهد کرد که کشور سومی آن را تهدید کند، ولی اگر مسئله ی فعالیت های ضدانقلابی در میان باشد، شوروی حق مداخله نخواهد داشت. (توضیح: احتمالاً بیانگر این امیدواری اتحاد که رویدادهای ایران تأثیری موج گونه در جهان اسلام داشته باشد) سخنران یادآور شد که خمینی ظرف 15 سال گذشته آمریکا را تهدید اصلی برای نهادهای اسلامی و تلویحاً آن را خطرناکتر از کمونیسم دانسته است.
3- روابط آمریکا- شوروی. سخنران خیلی محتاطانه درباره ی چشم انداز مذاکرات کنترل تسلیحاتی در حوزه های مختلف ابراز امیدواری کرد. او طبق معمول خوش بینی خود را به تغییر نگرش آمریکا نسبت داد. او گفت: «به نظر می رسد که آمریکا دارد با واقع بینی بیشتری به مسئله صلح نگاه می کند.» با وجود این، او هشدار داد که حرکت به سمت جناح راست در آمریکا همچنان ادامه دارد و محافل با نفوذی در این کشور سعی دارند بین کشورها و احزاب کمونیست در درون و بیرون بلوک مشترک المنافع سوسیالیستی تفرقه بیندازند. اظهارات دوستانه رئیس جمهور [آمریکا] درباره لهستان و رومانی بیانگر امیدواری او برای سردشدن روابط این دو کشور با اتحاد شوروی است. استراتژی اخیر کمیسیون سه جانبه در وادار کردن شوروی به نشان دادن واکنش نسبت به طرح های آمریکا، از جمله مسابقه ی تسلیحاتی، مورد حمایت مقاماتی چون برژینسکی و معاون رئیس جمهور، موندال، و دیگران است. حتی اگر پیمان سالت امضا شود، به معنای کاهش بودجه نظامی و یا توقف ساخت تسلیحات جدید نخواهد بود. تصویب پیمان سالت از سوی سنای [آمریکا] نیز چندان قطعی نیست زیرا 30 سناتوری که می گویند به آن رأی مثبت خواهند داد شرط گذاشته اند که تنها در صورتی این کار را خواهند کرد که پیمان «خوبی» باشد، و بسیاری از سناتورها ازجمله آنهایی که اخیراً از اتحاد شوروی دیدار کرده اند، گفته اند که به پیمان رأی نخواهند داد.
4- چین. سخنران طبق معمول با لحن خصمانه ای درباره ی چین و دیدار اخیر معاون نخست وزیر آن کشور، تنگ شیائو پنگ، از آمریکا صحبت کرد ولی نکات نسبتاً تازه ای را نیز بیان کرد. (توضیح: احتمالاً بیانگر امیدواری اتحاد شوروی از اینکه ایالات متحده و چین نتوانند در بین کشورهای اروپای شرقی شکاف و تفرقه بیندازند.) سخنران اختلاف نظر اتحاد شوروی با رومانی و یوگسلاوی را بر سر روابطشان با چین چندان مهم ندانست و گفت که قصد
ص: 94
بخارست و بلگراد گذاشتن تأثیر مثبت بر چین است. سخنران مزبور زمان دعوت از تنگ شیائو پنگ به آمریکا را که دقیقاً قبل از امضای احتمالی پیمان سالت صورت گرفته است (و انتقاد کیسینجر در این ارتباط)، و اینکه برژینسکی توصیه کرده بود که برخی اطلاعات سرّی در مورد توان نظامی آمریکا را در اختیار چین بگذارند، و قبول بند آنتی- هژمونی در اعلامیه طرفین را نمونه ای از بداخلاقی های آمریکا دانست. می توان پیش بینی کرد که از نظر آنها نگرش آمریکا با نگرش صدراعظم اشمیت که به هم پیمانان خود در کنفرانس گوادلوپ اطلاع داد که اتحاد شوروی در روابط با دولت های آزاد از چین پیشی گرفته است، متفاوت است. سخنران (با اشاره به مطبوعات غربی) پرسید مگر آمریکا تا کجا می تواند بدون برهم زدن توازن روابطش با اتحاد شوروی و چین، سیاست طرفداری از پکن را دنبال کند؟
[5]- سخنران درباره فعالیت های نظامی چین به تشکیل یک حوزه نظامی غربی جدید اشاره کرد و مدعی شد که چین دارای موشک هایی با بُرد 10 هزار کیلومتر [عیناً] است. در عین حال، او جنگ با چین را بسیار بعید دانست و (با اشاره به گزارش های ژاپن) گفت که حتی اگر چین به هانوی حمله کند، این حمله چندان گسترده نخواهد بود. سخنران در پاسخ به این سئوال که موازنه نسبی قوا بین چین و ویتنام را چگونه ارزیابی می کند گفت که ویتنامی ها، نیروی نظامی قوی، با تجربه، و مجهزی دارند، و علاوه بر آن از جنگده های فانتوم آمریکایی نیز بهره می گیرند. (توضیح: نوع صحبت های سخنران درباره جنگ احتمالی بین چین و ویتنام مطابق با پیش بینی های گزارش سفارت آمریکا در مسکو شماره 3355 است، و احتمالاً جنبه تبلیغاتی دارد- یعنی کم اهمیت جلوه دادن شدت بحران، گفتن این مسئله که هانوی آنقدر قوی هست که به تنهایی از عهده چین بربیاید، و پرهیز از ذکر روابط ویتنام و شوروی و یا درگیری آمریکا و چین بر سر ویتنام، که ممکن بود مسئله مسئولیت شوروی در صورت وقوع جنگ را مطرح کند.)
بوکانان
زمان یافت نشد!
اتفاق و وقایعی یافت نشد!