سند شماره 66

گزارش تحلیل حوادث انقلاب ایران مهر57

موضوع سند

گزارش تحلیل حوادث داخلی ایران

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در تهران

محرمانه

به: وزارت امور خارجه ـ واشنگتن

1357-07-26- 1978-10-18

متن سند

گزارش سیاسی - امنیتی

ص: 834

سند شماره 66

تاریخ : 18 اکتبر 1978 - 26 مهر 1357

طبقه بندی : محرمانه

از : سفارت آمریکا در تهران

به : وزارت امور خارجه - واشنگتن

موضوع : گزارش سیاسی - امنیتی، تاریخ 18 اکتبر 1978

خلاصه: یک نماینده مخالف در 9 مورد از دولت شریف امامی شدیدا انتقاد کرد. نخست وزیر در جلسه غیرعلنی مجلس از سیاست های دولت دفاع خواهد کرد. سنجابی رهبر جبهه ملی اظهار داشت که رژیم سلطنتی اگر مطابق قانون اساسی باشد مورد مخالفت نیست. خمینی از کارتر به خاطر بی اعتنایی به زیرپا گذاشتن حقوق بشر در ایران انتقاد کرد. 340 استاد ایرانی از رئیس جمهور فرانسه درخواست کردند که محدودیت ها را برای خمینی حذف کند. نصیری، رئیس پیشین ساواک برای پاسخگویی به موارد اتهام فساد و سوءاستفاده از مقام، به تهران بازگشت. مقام های دولت ایران اعلام کردند که اکثر زندانیان سیاسی در دو هفته آینده آزاد خواهند شد. انجمن قلم آمریکا از روزنامه نگاران ایرانی به خاطر اعتصاباتشان حمایت کرد. آیت اللّه دستغیب پس از دو ماه بازداشت در شیراز آزاد شد. هیچگونه گزارش جدیدی از برخورد بین نیروهای امنیتی و تظاهرکنندگان نیست. دو دانش آموز آمریکایی که به طور اتفاقی با تظاهراتی در اصفهان برخورد کردند ترسانیده شدند و به طرف یکی سنگی پرتاب شد. مجموع کشته شدگان از تاریخ 16 اکتبر تاکنون 12 نفر هستند. (پایان خلاصه).

1- نماینده مجلس عباس اخباری - دیروز سیاست های دولت را به باد انتقاد گرفت، و یک هفته برای پاسخگویی به دولت فرصت داد. مجلس در تاریخ 22 اکتبر جلسه ای غیرعلنی تشکیل خواهد داد و به دیگر سوالات و مخالفت های مطرح شده توسط نمایندگان مجلس رسیدگی خواهد کرد. هنوز معلوم نیست که چه موقع مجلس در مورد انتقادات اقدام خواهد کرد. اخباری در 9 ماده قطعنامه اش، به خاطر متوقف نکردن کشتار در ایران و زیرپا گذاشتن امنیت رهبران مذهبی، به دولت حمله کرد. وی سوال کرد، چرا مسئولینی که خمینی را به تبعید فرستاده اند، هنوز به مجازات نرسیده اند، و در گزارشش اظهار داشت که دولت ایران بر عراق، کویت و فرانسه فشار وارد آورده است که آزادی را از خمینی سلب کنند. دولت اجازه داده است که درآمد نفت، در نتیجه تنزل دلار کاهش یابد، دولت اجازه داده است که کنسرسیوم نفت ثروت ملی را به یغما ببرد، و درآمد نفت را در جریان پروژه هایی چون جزیره کیش از بین برده است. از مواردی که وی به عنوان نقطه ضعف دولت، به آن حمله می کرد، از جمله آزادی تشکیل اجتماعات، آزادی مطبوعات و استقلال دانشگاه ها بود. دولت فعلی نمی تواند ملت را آرام کند به دلیل اینکه عوامل زیادی از وابستگان دولت ظالم قبلی وجود دارند، برای مثال - دولت موفق نشده هویدا را تحت تعقیب قرار دهد - زیرا هویدا در زمان فساد و تباهی کشور، رئیس دولت بوده است، بالاخره دولت سعی کرده است اشتباهات دولت قبلی را با افزایش بیش از حد معمول حقوق ها جبران کند. که این موضوع فقط به تورم می افزاید.

2- کریم سنجابی - رهبر جبهه ملی در مصاحبه خود متذکر شد که وی هیچگونه مخالفتی با رژیم سلطنتی که مطابق با قانون اساسی باشد ندارد. همچنین وی گفت دولت مجبور است که بین دموکراسی حقیقی و حکومت نظامی، یکی را انتخاب کند. موقعیتی دیگر وجود ندارد.

ص: 835

3- آیت اللّه خمینی - در مصاحبه ای که در تاریخ 21 سپتامبر با خبرنگار فرانسه انجام داد و در تاریخ 17 اکتبر روزنامه لوموند آن را منتشر کرد. وی از کارتر به خاطر زیرپاگذاشتن حقوق بشر در ایران انتقاد کرد، و افزود کارتر به سیاست شوروی اعتراض کرد، اما شاه را پس از کشتار 8 سپتامبر (17 شهریور) مورد حمایت قرار داد. مطبوعات گزارش دادند که 340 تن از استادان ایرانی از ژیسکاردستن رئیس جمهور فرانسه تقاضای لغو مقررات دست و پاگیر برای خمینی کردند.

4- نصیری، رئیس پیشین ساواک - در تاریخ 17 اکتبر به تهران بازگشت، انتظار می رود که وی برای پاسخگویی به موارد اتهام فساد و زیرپاگذاشتن حقوق بشر به ایران آمده باشد. نصیری با خبرنگاران و نیز دست اندرکاران در باب این مسایلی که تقریبا واضح و روش نیستند، صحبتی نکرده است.

5- مقام های دولتی دیروز اعلام کردند که قسمت اعظمی از زندانیان سیاسی در دو هفته آینده آزاد خواهند شد. دولت زندانیان سیاسی را به دو گروه تقسیم کرده است. آنهایی که به خاطر عقاید سیاسی و فعالیت های سیاسی به زندان افتاده اند و یا آنهایی که به خاطر عملیات تروریستی دستگیر شده اند، اولین گروه ممکن است که آزاد شود. آزمون، وزیر کشور در امور اجرایی گفت، تروریست ها بخشوده نخواهند شد، اما بعضی از گزارشات دلالت می کند که حکم صادره ممکن است شامل فرجام خواهی بشود. آزمون گفت - همه کسانی که عمل آنها مطابق با قانون اساسی بوده است، آزاد خواهند شد. مطبوعات گزارشات پراکنده ای از اعتصاب غذا - بین زندانیان سیاسی - نقل کرده اند. ظاهرا در چند روز گذشته زندانیان شیراز و تبریز نیز دست به اعتصاب غذا زده اند و به دیگر اعتصابیون و زندان قصر و کرج تهران پیوسته اند، یکی از قضات دادگاه تهران نیز دست به اعتصاب غذا زده است، که این امر به علت اعتراض به بازداشت موقت و غیرقانونی سه تن از قضات است که آنها را روز یکشنبه در حال خارج شدن از وزارت دادگستری دستگیر کردند.

6- مطبوعات گزارش می دهند که انجمن قلم آمریکا که شامل 1600 نویسنده است از روزنامه نگاران ایرانی به خاطر اعتصابات اخیرشان حمایت کردند.

7- آیت اللّه حاج سیدجواد دستغیب در تاریخ 17 اکتبر از بازداشت آزاد شد، وی دو ماه پیش در شیراز دستگیر شده بود.

8- هیچگونه گزارش جدیدی از تظاهرات خشونت آمیز نیست، مجموع کشته شدگان از تاریخ 16 اکتبر تاکنون 12 نفر هستند، کرمان کشته های بیشتری از آنچه که گزارش شده بود داشت، ولی درگیری های آنجا از همه جا چشم گیرتر بود. گزارش می شود که جمعیتی در حدود 200 الی 300 نفر به شبستان مسجد در حین اجرای مراسم حمله کردند، و موتورسیکلت ها را به آتش کشیدند، و عکس های خمینی را سوزاندند، و به مسجد خساراتی وارد کردند و به نمازگزاران حمله ور شدند.

9- در صبح روز 18 اکتبر در اصفهان حادثه جزیی ضدآمریکایی اتفاق افتاد، دو دختر دبیرستانی آمریکایی که به مدرسه می رفتند، در بین راه به طور اتفاقی، در سر راه گروهی از تظاهرکنندگان که در حدود 40 - 50 نفر بودند، قرار گرفتند، موقعی که جمعیت شروع به فریاد کشیدن کردند، آنها دویدند، یکی از آنها مورد اصابت سنگ از میان جمعیت قرار گرفت، و جمعیت به راه خود ادامه داد. بدون اینکه آنان را تعقیب کند. این حادثه دخترها را وحشت زده کرد، اما جمعیت بجز شخص پرتاب کننده سنگ بیشتر به فکر ادامه راه پیمایی خود بودند تا دنبال کردن و مجروح نمودن آمریکایی ها.

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 1 - کتاب 1 - صفحه 835