Post
32404
از: سفارت آمریکا، تهران - 2063
محرمانه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی.
1357-11-24- 1979-02-13
متن سند
سند شماره 59
محرمانه
13 فوریه 1979- 24 بهمن 1357
از: سفارت آمریکا، تهران - 2063
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی.سی.
موضوع: گزارش وضعیت امنیتی - سیاسی، 13 فوریه
1- (محرمانه - تمام متن)
2- خلاصه: تهران دارد آرامش خود را باز می یابد و نشانه هایی از بازگشت وضعیت عادی به آن مشهود است که گاه با درگیری گروه های مسلح به هم می خورد. گروه های سازمان نیافته به خانه ی آمریکاییان در اصفهان حمله کردند و بی سیم ها را به سرقت بردند. آیت الله خادمی که همکاری خوبی با کنسول دارد، به آرام کردن اوضاع بسیار کمک کرد. «پاسدارانی» که در ایست های بازرسی خیابان های اصفهان هستند، چندین آمریکایی را مورد بازرسی قرار دادند. مردم امروز ساعت 13:05 (به وقت محلی) به خانه های تیمی «تافت» حمله کردند و دستگاه های بی سیم SSB را به سرقت بردند. با حمله گروه های مسلح به خانه مقامات سابق دولت و پلیس در تبریز، صدای تیراندازی های شدیدی در اطراف کنسول گری آمریکا شنیده می شود، ولی کنسول آمریکا همچنان تماس خود را با مقامات مذهبی و نظامی شهر که با یکدیگر همکاری دارند، حفظ کرده است. دولت ایران همچنان تلاش دارد کنترل کشور را به دست بگیرد و اعلام کرده است که کابینه دولت را به زودی معرفی خواهد کرد. منابع دولتی گزارشی از مصاحبه ی مطبوعاتی رئیس جمهور کارتر منتشر کرده اند که در اینجا مورد استقبال قرار گرفته و مثبت تلقی شده است. پایان خلاصه.
3- امروز تهران عمدتاً آرام و مغازه های نسبتاً زیادی باز بود، مردان مسلحِ کمتری در خیابان ها بودند، و ظاهراً وضعیت عادی دارد به شهر باز می گردد. با وجود این، کاملاً مشخص است که دولت جدید در کنترل گروه های سازمان نیافته متشکل از شهروندان مسلح که شور انقلابی وجودشان را تسخیر کرده است، مشکل دارد. گزارش هایی از درگیری گروه های غیرنظامی رقیب به دستمان رسیده است. کارمند سفارت می گوید که میدان تجریش امروز وضعیتی عادی داشت و مردم در حال انجام امور روزانه شان بودند.
4- ساختمان سازمان ارتباطات بین المللی هم اینک در دست گروه مسلحی است که منابع نزدیک به دولت آنها را چریک های فدایی خلق (چپگرا) معرفی کرده اند. عکاس سازمان ارتباطات بین المللی که از ماجرا بی خبر بود امروز صبح طبق معمول به محل کارش رفت و بازداشت شد و به مدت سه ساعت شدیداً مورد بازجویی قرار گرفت. وقتی بازداشت کنندگانش برای تماس تلفنی از ساختمان خارج شدند، او را نیز رها کردند (از قرار معلوم تلفن های ساختمان کار نمی کند). از اواسط روز، شمار زیادی از غیرنظامیان مسلح در اطراف زندان اوین تجمع کرده اند و مبادرت به تیراندازی هوایی می کنند، ولی گاهی نیز اسلحه ی خود را به سوی هتل هایت که برخی آمریکایی ها در آن ساکن هستند، نشانه می روند.
ص: 98
5- تا جایی که می دانیم هیچ یک از اتباع آمریکا (به غیر از موریس، خبرنگار لُس آنجلس تایمز) صدمه ندیده اند، و ظاهراً همه در امن و امان هستند.
6- بیشترین خطرات امنیتی فعلاً در شهرستان ها که هنوز هیچ مقام رسمی ای کنترل را در آنها به دست نگرفته است، وجود دارد. کنسول آمریکا در تبریز می گوید که تیراندازی های اطراف کنسولگری تبریز ساعت 13:30 شروع شد، و ظاهراً به این دلیل بود که مردم مسلح به خانه های مقامات سابق دولت و پلیس ریخته اند. مدیر و معاون سازمان آب امروز صبح «دستگیر» شدند. تیراندازی ها امروز کمی بعد از آن شروع شد که محافظان اسلامی کنسولگری پُست خود را ترک کردند (و به مترینکو گفتند خیلی زود برمی گردند) تا جلوی آتش زدن خانه ی یک افسر پلیس را که نزدیک کنسولگری بود، بگیرند. مترینکو می گوید که یک فرمانده ارتش (که با رهبر مذهبی محل متحد شده) به او اطلاع داده است که ارتش دارد برای برقراری نظم از پادگان ها به شهر می آید. او همچنین می گوید که مسئول اسلامی یکی از مناطق (شهر به چند منطقه تقسیم شده و سعی بر این است که یک ساختار رهبری ایجاد شود) به ملاقاتش آمده و از طرف آیت الله قاضی طباطبایی نیز نامه ای کتبی حاوی سلام های گرم دریافت کرده است. آیت الله طباطبایی از او خواسته است تا در تبریز بماند و کنسولگری را بازگشایی کند و همچنین به خاطر مساعدت هایش در اعزام دانشجویان تبریزی به آمریکا از او تشکر کرده است. به دلیل ادامه تیراندازی ها، مترینکو مجبور شد تلفن را قطع کند و به یک مکان امن تر برود.
7- گزارش هایی مبنی بر ایجاد مشکلات امنیتی از سوی گروه های غیرنظامی سازمان نیافته و مسلح در شهر اصفهان دریافت کرده ایم. یکی از این گروه ها ساعت 11:30 امروز به شهرک مسکونی آمریکایی ها به نام خانه اصفهان یورش برد، بعد از خلع سلاح نگهبانان به تیراندازی هوایی در محوطه ی آن پرداخت. آنها همچنین پنج بی سیم دستی دو طرفه و یک دستگاه SSB نظامی را به سرقت بردند. گفته می شود که جمعیت مزبور به دنبال تیمسار خسروداد (که دستگیر شده است) و تیمسار شهناز (که او نیز طبق گزارش ها دستگیر شده است) بودند. بیشتر تیراندازی ها هوایی بود. ولی کنسول آمریکا در اصفهان، مک گافی، حداقل یک گزارش تأیید شده از تیراندازی مردم به سوی 2 سرنشین آمریکایی یک خودرو (که به خطا رفت) و تیراندازی به یک آمریکایی دیگر مخابره کرده است. کنسول آمریکا توانست با آیت الله خادمی تماس بگیرد و از او بخواهد تا نمایندگانی را به منطقه اعزام کند. نمایندگان فوق توانستند یک بی سیم دستی را از مردم پس بگیرند، اوضاع را آرام کنند، و جمعیت را متفرق سازند. نمایندگان مزبور همچنین قول دادند که بقیه بی سیم ها را برگردانند. با وجود این، مردم هنوز بی سیم ها را در اختیار دارند و هر وقت کسی بخواهد با بی سیم صحبت کند با سر دادن شعارهای ضد آمریکایی کل شبکه گرومن را مختل می کنند. در مورد وضعیت آمریکایی ها گزارش شده است که آنها قدری آرام گرفته اند ولی بسیار مضطرب هستند. کنسول هنوز تلاش
ص: 99
می کند با آزاد کردن کامیون های شرکت هلی کوپترسازی بل بتواند اسباب اثاثیه اتباع آمریکایی را به شهر ک اقماری شاهین شهر انتقال دهد. ظاهراً هنوز وضعیت به دلیل جنگ قدرت بین آیت الله خادمی و یک روحانی دیگر به نام آیت الله طاهری که دستگیری اش موجب شورش های ماه اوت در اصفهان شد، پیچیده است.
8- کنسول می گوید که حدود 1600 آمریکایی (که در حدود 700 نفرشان از بستگانِ آمریکاییِ ایرانی و بالعکس هستند) در اصفهان مانده اند.
9- شب گذشته مردم به زندان اصفهان حمله کردند و آن را به آتش کشیدند. در این حمله 2 زندانبان کشته و 1400 زندانی آزاد شدند. دو زندانی آمریکایی نیز هم اکنون در منزل کنسول آمریکا، مک گافی، هستند که یکی از آنها خودش به منزل او آمده ولی یکی دیگر را نمایندگان آیت الله خادمی به آنجا آورده اند. آیت الله به او گفته است که دو آمریکایی مزبور می توانند بروند، ولی کنسول هنوز نمی داند با آنها چه بکند.
کنسول می گوید که عده ای سرباز یونیفورم پوش غیرمسلح شعار می دهند «ما همه سرباز توایم خمینی» و غیرنظامیان مسلح نیز در ایست های بازرسی خیابانی عابران را بازرسی می کنند، که طی این بازرسی ها لوازم شخصی چند آمریکایی، از جمله بی سیم، از آنها «ضبط» شده است. کنسول می گوید ظاهراً آیت الله خادمی نسبت به دیگران قدرت بیشتری در اصفهان دارد، ولی گویا فقط نمایندگانش و مردم تا جایی که صدایش می رسد حرفش را گوش می دهند. از قرار معلوم هنوز هیچ نماینده ای از سوی دولت در تبریز معرفی نشده است.
10- کنسول آمریکا در اصفهان می گوید که امروز ساعت 13:05 به وقت محلی داشتم با دستگاه SSB با ساختمان تافت در شیراز صحبت می کردم که یک گروه مسلح وارد ساختمان تافت شد و بی سیم را ضبط کرد. کنسول آمریکا در شیراز از آن زمان به بعد با ساختمان تافت تماس گرفته است (آنها هنوز یک بی سیم دارند) و دریافته است که آنها آرام هستند و قصد دارند همانجا بمانند.
11- کنسول آمریکا در شیراز می گوید که شهر آرام بوده است. مشکل پایگاه هوایی این است که هیچ مقام مسئولی آنجا نیست. کنسول به طور غیرمستقیم با آیت الله محلاتی تماس داشته و «سر و صداهای دوستانه ای» شنیده است، ولی آیت الله محلاتی هنوز تمایلی به تماس مستقیم با کنسول نشان نداده است.
12- اخبار متفرقه: رادیو و تلویزیون ایران با هیجان زیاد خبر «شناسایی» دولت بازرگان را از سوی سازمان آزادی بخش فلسطین و برخی کشورهای دیگر، از جمله اتحاد جماهیر شوروی پخش کردند. اظهارات رئیس جمهور کارتر درباره ی ایران که در یک مصاحبه ی مطبوعاتی ایراد کرده بود، نیز پخش می شود. منابع دولتی می گویند که استقبال زیادی از سخنان کارتر شده است. خبر موثق داریم که نخست وزیر پیشین ایران، بختیار، در دست نیروهای خمینی است و رفتار خوبی با او می شود. بر اساس گزارش ها، همه زندانی ها به غیر از 4 شخصیت معروف از
ص: 100
زندان جمشیدیه گریخته اند. ارتشبد نصیری، نخست وزیر سابق هویدا، شهردار تهران نیک پی، و شهردار یک منطقه ی دیگر در بازداشت به سر می برند. نصیری کتک زیادی خورده بود، ولی می گویند وقتی که او را سوار خودرو می کردند تا به زندان منتقل کنند مردم به جانش افتاده بودند. می گویند جسد فرمانده ی گارد شاهنشاهی، تیمسار بدره ای، معاونش تیمسار بیگلری، و تیمسار جعفریان در وزارت دادگستری است. سرلشگر احمدعلی محققی موقتاً فرمانده ی ژاندارمری، و تیمسار نوروزی رئیس شهربانی و سپهبد سیدسجاد[سعید] مهدیون، فرمانده سابق فرماندهی پدافند هوایی، موقتاً فرمانده ی نیروی هوایی معرفی شده اند. اخبار ساعت 2 رادیو اعلام کرد که سپهبد قرنی از همه افسران خواسته است که امروز خود را به مقر ستاد ارتش معرفی کنند (یونیفورم اختیاری است) و فردا نیز با یونیفورم هایشان به سر کارهایشان بازگردند. اخبار همچنین اعلام کرد که «کمیته دانشگاه ها» از کلیه کارمندان دانشگاه ها خواسته است که فردا با در دست داشتن کارت ها شناسایی شان سر کار بیایند. و نیز رادیو اعلام کرد همچنان افسران ارتش را به مقر خمینی بیاورند و بعد از بازجویی رها کنند.
13- رادیو و تلویزیون ملی ایران اخیراً گزارش داد که تیمسار رفعت و تیمسار ضرغامی سعی دارند با یک هواپیمای ویژه کشور را ترک کنند، و با دادن شماره پلاک هواپیما از غیرنظامیان مسلح خواستند تا به فرودگاه رفته و هواپیمای مزبور را متوقف سازند. کمی بعد از آن تیمسار رفعت با رادیو و تلویزیون ایران تماس گرفت و گفت که در دفتر کارش نشسته است، و اینکه هم اکنون بازنشسته شده و رئیس شرکت هواپیمایی پارس است، و چندی پیش وفاداری خود را نسبت به خمینی ابراز داشته است.
سولیوان
زمان یافت نشد!
اتفاق و وقایعی یافت نشد!
قرارداد یافت نشد!
سایر کلمات یافت نشد!