سند شماره 40

تحلیل قدرت سیاسی در اسرائیل

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: وزیر امور خارجه - واشنگتن دی - سی

سری

به: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

1358-05-03- 1979-07-25

متن سند

خلاصه اطلاعاتی 860

ص: 488

سند شماره (40)

تاریخ: 25 ژوئیه 1979 - 3 مرداد 1358

سری

از: وزیر امور خارجه - واشنگتن دی - سی

به: مجمع گردآوری خلاصه های اطلاعاتی با حق تقدم

هشدار: شامل منابع و شیوه های حساس اطلاعاتی استغیرقابل رؤیت برای بیگانگان پاراگرافهای یک الی هشت خیلی محرمانه هستند)

موضوع: خلاصه اطلاعاتی 860 - 25 ژوئیه 1979

1 - بیماری جاری بگین بدون شک مسئله جایگزینی او را به وجود می آورد. در حالی که بگین ممکن است که برای انجام وظایفش به سرکارش برگردد، ولی این غیرممکن نمی باشد که او تا آینده نزدیک نتواند با ظرفیت سابقش کار کند. در این صورت، وزیر دفاع بهترین شانس را برای جانشینی او در یک کشمکش سخت برای کسب قدرت دارد.

2 - براساس قوانین اسرائیل، مرگ با استعفای نخست وزیر به طور اتوماتیک برکناری کلیه کابینه را به همراه خواهد داشت. در این گونه شرایط، کابینه تا انتخاب کابینه جدید به انجام امور ادامه خواهد داد.

اگر بگین به دلیل ناراحتی جسمانی یا مرگ از شغلش بر کنار شود، معاون نخست وزیر، یادین به عنوان سرپرست به کارها ادامه خواهد داد. اگر بگین با ظرفیت کمی که از لحاظ جسمانی دارد استعفا ندهد، یادین به طور رسمی کارهای او را انجام می دهد. در این صورت تصمیمات مهم سیاسی یک مسئله غیرقابل انجام خواهد بود.

3 - اگر بگین از صحنه خارج شود، مهمترین سؤال این است که آیا ائتلاف، مانند سابق دست نخورده باقی خواهد ماند، که اگر (دست نخورده) باقی بماند نیاز به یک انتخابات دیگر را مرتفع خواهد نمود.

دومین سؤال مهم در رابطه با حل مشکل رقابت برای جایگزینی بگین می باشد.

4 - چنین به نظر می رسد که در آینده دولت ائتلافی حداقل برای مدتی پابرجا بماند. اگر چه مشکلات و فشارهای داخلی دولت ائتلافی سابقه ای طولانی دارد. موضع خوب بگین تاکنون او را قادر ساخته است که دولت ائتلافی را از طریق روابطش با هروت و ارلیش و از طریق اعتبارش در حزب ملی مذهبی، حفظ نماید. هر شخص دیگری که در آینده جایگزین او بشود برایش مشکل خواهد بود که بتواند این دولت ائتلافی را حفظ کند. خصومت زیادی در داخل حزب هروت و حزب لیبرال وجود دارد،و به همین ترتیب اختلاف نظرهای زیادی برای اتخاذ تصمیمات.

5 - در داخل حزب ملی مذهبی افراد زیادی وجود دارند که حاضرند به گذشته برگردند و رابطه با حزب کارگر را آغاز نمایند. حتی در بین افرادی که خیلی در به وجود آمدن دولت ائتلافی با لیکود پافشاری می کردند، از این بابت نارضایتی بسیار بچشم می خورد.

6 - اگر جانشین بگین نتواند دولت ائتلافی را پا برجا نگهدارد، برگزاری یک انتخابات جدید غیرقابل اجتناب خواهد بود. آنها در این انتخابات به احتمال زیاد طرفداری حزب کارگر را خواهند نمود. یک دولت ائتلافی برهبری حزب کارگر و به رهبری شخص پرز نتیجه این انتخابات خواهد بود، به شرط آنکه پرز بتواند حداقل رضایت حزب ملی را در رابطه با مسئله کرانه غربی رود اردن و شهرکهای مسکونی جلب نماید.

7 - اگر دولت ائتلافی پای برجا بماند، مسئله بسیار مهم قدرت وایزمن در روی کار آمدن به عنوان

ص: 489

جانشین خواهد بود. اگر چه مردم عادی او را خیلی دوست دارند، موضع معصومانه او جو متضادی را در هروت به وجود آورده است. احتمالات دیگر برای احراز این پست به غیر از وایزمن عبارتند از وزیر کشاورزی شارون، ایتزاک شامیر سخنگوی کنست، یا رئیس کمیته مربوط به دفاع و امور خارجی کنست موشه آرنس که تمام اینها موضع مختلفی نسبت به او دارند. ولی بهر جهت هر کدام از اینها شانس جانشینی بگین را دارند.

8 - این مسئله هم امکان دارد که یک حالت غیرمنتظره نیز رخ بدهد، شبیه اتفاقی که در جانشینی برای لوی اشکول در 1969 رخ داد. البته یک نظرگیری عمومی که چند هفته قبل از انتخابات انجام گرفته بود نشان داد که فقط کمتر از یک درصد آراء به خانم مایر داده خواهد شد، ولی در انتخابات او جانشین وی اشکول گردید.

9 - فعالیتهای دادگاهی اسرائیل در رابطه با مسائل ایجاد واحدهای مسکونی یهودی نشین:

آسوشیتدپرس گزارش داد که دادگاه عالی اسرائیل در تاریخ 24 ژوئیه دستور متوقف کردن کارهای ابتدایی برای ایجاد واحدهای مسکونی یهودی نشین نزدیک بتلهام را صادر نمود. کشاورزان عرب به دادگاه شکایت نموده بودند که دولت نظامی در حال اندازه گیری 50 هکتار از زمینها جهت ساختن یک آبادی یهودی نشین بنام عفرات بود. گزارشهای خبری گویای این قضیه هستند در حدود 100 خانواده یهودی متعصب که بیشتر از آمریکا آمده اند، آماده اسباب کشی به عفرات هستند. رادیو اسرائیل گفت که دادستان دولت، مخالف حکم بازداشت نبود، ولی منتظر تصمیم دادگاه بر سرقانونی جلوه دادن این سلب مالکیت زمین از عربها بود. دو ادعای دیگر شبیه به ادعای مذکور در دادگاه عالی در جریان می باشد که در رابطه با دهکده سالفیت و آبادی یهودی نشین الون نزدیک نابلس می باشد. در هر کدام از این ادعاها دولت نظامی باید ثابت نماید که ایجاد آبادیهای یهودی نشین جدید برای امنیت اسرائیل ضروری می باشد. در یک تصمیم که با اکثریت قریب به اتفاق آراء در اوائل امسال گرفته شد، دادگاه رأی بر این داد که دولت نظامی حق سلب مالکیت زمینهای خصوصی را جهت ایجاد آبادیهای یهودی نشین دارد در شرایطی که از اعراب بیابان نشین تظاهراتی در اورشلیم (بیت المقدس) در اعتراض به غصب زمینهای مرتعی شان ترتیب دادند.

10 - بررسی مطبوعات اسرائیل: در 24 ژوئیه وسایل ارتباط جمعی اسرائیل جملات هودینگ کارتر سخنگوی دولت کارتر را به عنوان «شدیداللحن ترین سرزنش موجود و به عنوان «یک عکس العمل شدید علیه حملات هوایی اسرائیل به جنوب لبنان» منعکس کردند. و نیز «برخورد آشکار واشنگتن و اورشلیم را بر سر استقرار ناظران سازمان ملل در صحرای سینا» عنوان کرده اند. گزارشگر سیاسی داوار می نویسد که تصمیم مبنی بر مخالفت با استقرار نیروهای ناظر سازمان ملل در سینا براساس تقاضای وزیر امور خارجه، دایان، و در غیبت وزیر دفاع عزر وایزمن گرفته شد. این تصمیم ایفاگر یک تغییر در موضعی که قبلاً در ملاقاتهای مقامات دولتی اسرائیل با آمریکا گرفته شده بوده است. با این وصف ال همیشا خاطرنشان ساخت که منابع مطلع گفته اند که بگین و دایان قبلاً موضع اسرائیل را برای معاون وزیر امور خارجه آمریکا درباره سازمانهای بین المللی در حدود 3 ماه پیش در موقع ملاقاتش از اسرائیل روشن نموده اند.

11 - (طبقه بندی نشده) وایزمن - حسن علی: وزیر دفاع اسرائیل از وایزمن و همتای مصریش کمال

ص: 490

حسن علی هفته آینده در حیفا ملاقاتی خواهند داشت و در این ملاقات مسائل امنیتی مشترک بررسی خواهد شد. این خبر بر اساس یک اعلامیه وزارت دفاع مصر تهیه گردیده است. اعلامیه مذکور مصری همچنین حاکی از آن است که وایزمن و کمال حسن علی ترتیب استقرار نیروهای سازمان ملل را در سینا زمانی بررسی خواهند نمود که دو طرف بر سر این مسئله به توافق رسیده باشند. این مسئله هم گزارش داده شده است، که ژنرال علی یک سیاحت اکتشافی به کرانه غربی رود اردن و قسمت عرب نشین اورشلیم (بیت المقدس) خواهد داشت. وی در طول سفرش در مورد برنامه مربوط به امنیت در مذاکرات مربوط به خودمختاری بحث خواهد شد.

12 - سادات - سازمان ملل - سینا: سادات در 24 ژوئیه گفت که آمریکا، مصر و اسرائیل خیلی زود در مورد طرحی جهت استقرار نیروهای سازمان ملل بتوافق خواهند رسید. سادات پس از ملاقات با رهبر حزب کارگر اسرائیل شیمون پرز گفت «من این مسئله را اختلاف نمی دانم و نباید این طور باشد».

13 - (طبقه بندی نشده) مذاکرات خود مختاری: براساس گزارش رادیو قاهره، وزیر امور خارجه پطروس غالی در یک کنفرانس مطبوعاتی که در تاریخ 23 ژوئیه داشت، اعلام نمود که اگر مذاکرات خودمختاری در طول چند ماه آینده به نتایج دلخواه نرسد، باید برای پیدا کردن راههای احتمالی دیگر تلاش بشود. او در سخنانش در مانروویا یادآور می شود که، پرزیدنت سادات گفته است که مصر آماده برگزاری یک کنفرانس بین المللی در العریش با کشورهای شوروی و آمریکا جهت پیدا نمودن یک فورمول جدید برای حل مشکل فلسطینیان می باشد. پطروس غالی در این کنفرانس در حال جوابگویی به سؤالی پیرامون سخنرانی معاون ریاست جمهوری مصر مبارک بود که گفته بود در صورتی که تا پایان سال جاری در مذاکرات خود مختاری راه حلی حاصل نشود، مشکلات بسیار جدی به وجود خواهد آمد.

14 - (محرمانه) رأی آمریکا در سازمان ملل - عکس العمل اعراب: نماینده کویت، بشارت، در انتقادی که در شورای امنیت درباره رأی گیری در مورد قطعنامه 452 شورای امنیت سازمان ملل متحد بر سر ایجاد آبادیهای یهودی نشین در سرزمینهای اشغالی نمود موضع آمریکا را «دلسرد کننده» اعلام نمود. او گفت که این رأی «اعراب میانه رو را رادیکال» و «رادیکالها را دیوانه»، و دیوانه ها را بصورت «مجنونهای بسیار خطرناک» در می آورد. او ادعا کرد که او و نمایندگان دیگر عرب مجبور به صرف وقت زیادی شده اند تا شاید بتوانند قطعنامه ای تهیه نمایند که برای آمریکا قابل قبول باشد و ما را محکوم نمود که ممتنع بودن به وسیله «قدرت سیاسی» به ما تحمیل شده است. او اظهار داشت که آمریکا فقط گاه گاهی بر سر مسائل خاورمیانه در سازمان ملل رأی «مثبت» می دهد. همچنین، شاه حسین تأسف عمیق خودش را به سفیرمان ولیوتس اعلام می دارد و رأی ممتنع ما را بسیار غیرمنتظره تلقی می کند. او یادآور می شود که درک این مسئله برای دوستان ما غیرممکن است که آمریکا قادر به صحه گذاشتن بر روی قطعنامه ای که اعراب آن قدر سخت رویش کار کرده اند تا مورد قبول این کشور گردد، نباشد. حسین در مقابل دفاع سفیرمان از این رأی نتوانست جواب دیگری بدهد.

15- ملاقات اسد با حسین: در 23 ژوئیه شاه حسین در مورد ملاقاتش با اسد در 21 ژوئیه مطالبی را به سفیرمان ولیوتس گفته است. حسین اظهار نمود که اوضاع داخلی سوریه آن قدر هم که او از آن ترس داشت بد نبود. قتل عام آلپو طوری اسد را تکان داده بود که در مورد بدی اوضاع داخلی اش نگران شده بود. حسین یادآور شد که سوریه متقاعد شده است که اسرائیل، مصر و آمریکا، اسلامیهای افراطی را در

ص: 491

سوریه تحریک می نمایند. تئوری اسد این است که آمریکا تلاش می کند تا «غول اسلامی» را برای مقابله با منافع شوروی در افغانستان و شاخ آفریقا بیدار نماید، ولی در ایران مسائل از کنترل خارج گشته بود. اسد همچنین درباره این خبر که اردن اخوان المسلمین را در خود پناه می دهد با حسین گفتگو کرد.

(اخوان المسلمین در اردن یک سازمان قانونی است).

16 - (محرمانه) مصر - کمیته اقتصادی غرب آسیا: هیئت آمریکایی ژنو گزارش می دهد که بررسی یک پیشنهاد در کمیته اقتصادی غرب آسیا مبنی بر به حالت تعلیق در آمدن عضویت مصر در این کمیته به تعویق افتاده است. در همان حال بر عضویت مصر در این کمیته دوباره تأکید گردید. مصر مصالحه را به فشار آوردن برای یک رأی گیری ترجیح می دهد، اگر چه هیئت آمریکایی می گوید که مسئله به تعلیق درآوردن عضویت مصر دوباره به میان کشیده خواهد شد.

17 - لبنان: اسرائیل - حمله: یک اعلامیه نظامی اسرائیل گزارش کرد که یک نیروی اسرائیلی به دهکده ای واقع در جنوب لبنان به نام مجدالسلیم (در قسمت ایرلندیها) وارد شد و یک خانه را منفجر نمود.

یک سخنگوی نظامی گفت که خانه مزبور به وسیله چریکهای فلسطینی به عنوان یک پایگاه جهت انجام عملیات علیه دهکده های اسرائیلی و مسیحی نشین مورد استفاده قرار گرفته است. رادیو بیروت گزارش می دهد که در تاریخ 24 ژوئیه نیروهای اسرائیلی به شهر وارد شده، چندین خانه را گشتند و در موقع عقب نشینی یک خانه را با دینامیت منفجر نمودند. نیروهای زمینی اسرائیل در تاریخ 6 ژوئیه دهکده مزبور را مورد حمله قرار داده، چندین نفر را به هلاکت رساندند.

18 - (محرمانه / غیرقابل انتشار برای ملل بیگانه) حمله های هوایی اسرائیل - گزارشات بیشتر: یک وابسته دفاعی سفارتخانه ما در سوریه گفت که خبرنگار رویتر یک بیمارستان را که در محدوده عملیاتی حمله هوایی اسرائیل قرار گرفته بود در تاریخ 22 ژوئیه مورد بازدید قرار داد. بنا به گزارشات رسیده او 3 جسد از افراد فلسطینی کشته شده و حدود 15 تا 18 جسد لبنانی شامل مردان و زنان و بچه ها که در حمله به سارافند کشته و مجروح گشته بودند پیدا کرده است. منابع گفته اند که حمله هوایی به منطقه ای ضربه وارد کرده است که مسیحیان در آنجا بعد از ظهر یکشنبه در حال گذراندن پیک نیک بوده اند. براساس منابع، سفیر انگلیس در لبنان حمله به مواضع دامور را تماشا کرده است.

2 هواپیمای اسرائیلی 5 مرتبه از روی منطقه مذکور گذشتند. هواپیماهای سوریه وقتی به محل رسیدند که هواپیماهای اسرائیل آنجا را ترک گفته بودند.ونس

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 488