Post
32946
از: سولیوان، سفارت آمریکا، تهران - 3323
محرمانه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی
1358-01-08- 1979-03-28
متن سند
سند شماره 126
محرمانه
28 مارس 1979- 8 فروردین 1358
از: سفارت آمریکا، تهران - 3323
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی
موضوع: وضعیت سیاسی، 28 مارس
1- (محرمانه- تمام متن)
ص: 251
2- خلاصه: درگیری در گرگان بین ترکمن ها و دولت. اعراب خوزستان خواهان کنترل نفت استان هستند. یک رهبر میانه رو کردها را به رأی دادن به جمهوری اسلامی تشویق می کند، ولی هفت سازمان سیاسی کُرد رفراندوم را تحریم کرده اند. علما از هیچ تلاشی برای تشویق مردم به رأی دادن فروگذار نمی کنند. تغییر نام اماکنی که یادآور روزهای بد گذشته است.
3- ناآرامی های قومی در منطقه گنبدکاووس در استان گرگان (معروف به ترکمن صحرا)، که مدتی است آشکار شده است، منجر به درگیری های مسلحانه متعددی بین ترکمن ها و نیروهای دولت ایران ظرف چند روز گذشته شد. ظاهراً نقطه شروع این درگیری ها کشته شدن یک نوجوان 17 ساله و بسته شدن مدارس و مغازه ها در روز 25 مارس بود. جلسه ای که در روز 26 مارس برای رسیدگی به شکایات مردم تشکیل شد نیز به خشونت گرایید. در روز 27 مارس، ترکمن ها، که طبق گزارش ها اعضای سازمان مارکسیستی فداییان خلق به آنها کمک می کردند، چندین کلانتری و پاسگاه ژاندارمری را در نزدیک گنبدکاووس اشغال کردند. با وجود این، در اوایل روز 28 مارس، رادیوی دولتی صدای انقلاب اسلامی ایران (صفت اسلامی ظرف چند روز گذشته اضافه شده است) مدعی شد که هیچ پاسگاه پلیس یا ژاندارمری در گنبدکاووس نیست که تحت کنترل دولت نباشد (جمله بندی پیچیده حاکی از آن است که برخی پاسگاه در کنترل دولت نیست). شدت درگیری ها هنوز دقیقاً مشخص نیست (تعداد تلفات بین 7 تا 50 نفر گزارش شده است).
4- واکنش دولت به این وقایع فراخواندن استاندار گرگان و اعزام یک هیأت سه نفره از وزارت کشور به گنبدکاووس برای میانجی گری است. آیت الله طالقانی نیز با صدور بیانیه ای مسئولیت درگیری های قومی در ایران را بر عهده رژیم سابق «با حمایت اربابان استعماری اش» انداخته و به ترکمن ها قول داده است که چیزی کمتر از کردها نصیبشان نشود. طالقانی گفت «اداره امور داخلی استان ها باید حتی الامکان به دست خود مردم و با مشورت با شوراهای شهر و روستا صورت گیرد.»
5- فداییان داشتن هر گونه نقشی را در وقایع گنبد کاووس تکذیب کرده اند، ولی احتمالاً نباید گزارش حمایت آنها از ترکمن ها را به سادگی رد کرد، به ویژه با توجه به گزارش های مشابهی که هفته پیش در ارتباط با وقایع سنندج منتشر شد. آنها که می دانند هنوز توان کافی برای رویارویی مستقیم با دولت موقت را ندارند، تا زمانی که توان بیشتری پیدا کنند، حمایت از اقلیت های قومی را راه مناسبی برای ضربه زدن به دولت موقت یافته اند.
6- طبق گزارش ها، در نقطه دیگری از ایران، اعراب خوزستان نیز خواهان داشتن همان کنترلی بر ثروت های معدنی استان شده اند که به کردها اعطا شده است. (در واقع، در توافقی که هفته پیش با میانجیگری آیت الله طالقانی در سنندج حاصل شد، هیچ اشاره ای به مرجع کنترل کننده منابع طبیعی نشده است، اگر چه تعدادی از رهبران کرد در مناسبت های مختلف
ص: 252
خواهان داشتن این حق بوده اند.) البته، اعراب خوزستان می گویند که حاضرند نفت خود را به بقیه کشور بفروشند.
7- در کردستان، احمد مفتی زاده، کرد میانه رویی که نقش مهمی در مذاکرات سنندج با طالقانی داشت، از تمامی کردها خواست تا در رفراندوم 30 مارس به نظام جمهوری اسلامی رأی بدهند. با وجود این، هفت سازمان سیاسی کُرد، که ظاهراً برخی از آنها چپگرا هستند، با صدور بیانیه ای گفته اند که رفراندوم را تحریم خواهند کرد و از تمام کردها نیز خواستند که از آنها تأسی کنند.
8- در طول چند روز گذشته تعدادی از شخصیت های برجسته مذهبی، از جمله آیت الله شریعتمداری، روحانی، گلپایگانی، منتظری، و شیرازی از مردم ایران خواسته اند تا به جمهوری اسلامی رأی بدهند. تعداد زیادی روحانی و طلبه با عنایت به حرف های آیت الله خمینی برای رساندن پیام او در ارتباط با جمهوری اسلامی به شهرها و روستاها رفته اند. هنوز معلوم نیست که آیا این افراد فقط مردم را به استفاده از حق رأی خود تشویق می کنند یا وظایف اجرایی نیز دارند. شنیده ایم که علما (در کنار «پاسداران انقلاب» و جوانان دیگر) بر صندوق های رأی نظارت خواهند داشت. بر اساس گزارش ها، دولت ایران از هیأتی متشکل از حقوقدانان انجمن بین المللی حقوقدانان دعوت کرده است که بر مراحل رأی گیری نظارت کند، و این هیأت امروز از فرانسه وارد تهران می شود.
9- سپهبد قرنی، رئیس ستاد عالی، یا استعفا داده و یا برکنار شده است، و بجای او سرلشگر ناصر فربُد انجام وظیفه می کند. فربُد ظاهراً به دلیل اختلاف نظرهایی که با رژیم پهلوی داشت در سال 1975 اجباراً بازنشسته شد.
10- کمیته ای برای تغییر نام برخی خیابان ها و اماکن عمومی تشکیل شده است. طبق گزارش ها، خیابان پهلوی به خیابان مصدق، و خیابان شاه به خیابان جمهوری تغییرنام خواهد داد.
سولیوان
زمان یافت نشد!
اتفاق و وقایعی یافت نشد!
تجهیزات یافت نشد!
قرارداد یافت نشد!
سایر کلمات یافت نشد!