سند شماره

گزارش وضعیت سیاسی عراق

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: پک، دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد

محرمانه

به: وزارت امورخارجه در واشنگتن دی - سی

1358-05-10- 1979-08-01

متن سند

اول اوت 79 - 10 مرداد ماه 1358

خیلی محرمانه

از: دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد

به: وزارت امورخارجه در واشنگتن دی - سی

موضوع: سیاست های عراق پس از پاکسازی

1- (تمام متن خیلی محرمانه است)

2- قبل از رویداد نهایی، همه می پنداشتند که ترک صحنه توسط بکر در کوتاه مدت در سیاست های عراق تغییری پدید نخواهد آورد. این ارزیابی ناشی از این واقعیت که صدام از قدرت کافی در تعیین خط مشی ها برخوردار است، و نیز از ظهور توافق در میان رده های رهبریت در مورد نحوه اداره امور بود.

همچنین این باور پیدا شده بود که فرضیه رهبری متحد و متفق القول فرماندهی صدام تغییراتی را پدید خواهد آورد، لیکن در مورد ماهیت و مسیر تغییرات اختلاف نظر بسیار وجود داشت.

3- بخش اعظم ابهام منعکس شده در بالا از عدم آگاهی صدام به عنوان یک فرد، و امکان همیشه موجود رویارویی وی با مخالفت های جزیی (که همیشه در عراق وجود دارد) ناشی شده است. ما در مورد صدام ارزیابی جداگانه ای را در دست تهیه داریم، لیکن معتقدیم که رویدادهای اخیر حداقل مقداری از تغییرات ناشناخته را در راهی که عراق علنا انتخاب کرده ایجاب نموده است.

4- مشکلات مربوط به برآورد در عراق، شاید مانند دیگر کشورها، ناشی از نحوه تحقق رویدادها در دو هفته اخیر باشد. بازنشسته شدن بکر مستقیما آنچه را که انتظار می رفت پیش آورد، یعنی نوعی انتقال آرام قدرت پدید آمد که مخالفت را برانگیخت و بروز موجی از دستگیری ها را سبب گردید. ناظران ناگهان متوجه شدند که صدام به خاطر مسائلی که از نظر وی با اهمیت تلقی شده یا مورد رویارویی و یا مورد انتقاد قرار گرفته است (ما در مورد این موضوع کلی در پیام جداگانه ای بحث خواهیم کرد). بعث برخلاف تصور یک دست نبود.

5 - در مورد پیدایش «جنایات» حوزه واقعی عملکرد توطئه گران، هدف آنها و تأثیر آن بر رهبریت صدام، سؤالات بسیاری بدون پاسخ مانده است. لیکن وی علنا اعلام کرده است که خود او کلاملاً مسئول است و در مورد این واقعیت هیچگونه انتقادی را نمی پذیرد. به همین دلیل معتقدیم که جنبه های مهم زیرین سیاست های گذشته عراق بازهم مصداق خواهد یافت.

6- امتناع گرایی، به عنوان فردی که معتقد به این ستون از ایدئولوژی بعثی است، مشکلات داخلی نخواهد توانست مانع از آن شود که صدام حتی به تنهایی پرچم امتناع گرایی (جبهه پایداری) را در اهتراز نگاه دارد. (امکان دارد که صدام از طرف کسانی که هم اکنون در زندان بسر می برند در این زمینه مورد انتقاد قرار گرفته باشد. در بیانیه عمومی شورای فرماندهی انقلاب همین موضوع به طور ضمنی مطرح شده است.) ممکن است عراق مجبور به کاهش نقش فعالانه افراطی خود در زمینه اعراب و اسرائیل گشته و

ص: 73

موضع انزواطلبانه ای را اتخاذ نماید. ولی می توان روی آن به عنوان مخالف سر سخت حل مسالمت آمیز مسئله حساب کرد البته گذشته از بعید بودن دیگر روش های ممکن موجود.

7- روابط منطقه ای. در چند سال گذشته عراق تلاش های موفقیت آمیز و مهمی را در بهبود روابط منطقه ای و بخصوص با همسایگان خود انجام داده است. این انعکاس نفع طلبی و به رسمیت شناختن توأم با بی میلی مفید بودن وضعیت موجود است، و امروزه بیش از گذشته مشهود خواهد بود. تلاش های جدی که بکر با آنها دست به گریبان بود، ظاهرا روابط این کشور را با ایران بهبود بخشیده، و تصمیم مبنی بر عدم تبلیغ پیرامون درگیری سوریه در توطئه نشانگر تمایل دو کشور به از بین رفتن مشکلات دوجانبه است.

(احتمالاً در این تصمیم سوریه نیز نقش به سزایی داشته است.) ممکن است دستگیری ها موقعیت داخلی صدام را نابود نساخته باشد، ولی حتما تا حدودی آن را تضعیف کرده است. بنابراین او سعی نخواهد کرد در رابطه با کشورهای هم مرز عراق مشکلاتی را پدید آورد، گرچه وی تصمیم گرفته بود تا یک دشمن خارجی (سوریه) بتراشد تا توجه توده های مردم را از تأثیر داخلی توطئه منحرف سازد.

8- نیروی داخلی؛ زمانی که صدام به مقام ریاست جمهوری رسید با مسائل داخلی مهمی دست به گریبان بود و قبل از کشف این حقیقت که بسیاری مشاورین نزدیکش علیه وی دست به توطئه زده اند نیز همین وضع را داشت. به مشکلات حساس و پیچیده اکراد، شیعیان و کمونیست ها اکنون باید مسئله نسبتا وسیع پاکسازی ارتش و شورای فرماندهی انقلاب نیز افزوده شود. ممکن است اقدامات سریع و سرسختانه صدام مشکلات را تا حدودی مرتفع ساخته باشد، لیکن برخورد با این مشکلات توجه عراق را از نقش منطقه ای و بین المللی خود منحرف می سازد. لازم است صدام مطمئن شود که نظم داخلی به قوت خود باقی است.

9- اظهارنظر: قبل از وقوع هرگونه تغییر عراق در ابهام و مرموزی خاصی فرو می رود. این وضع هنوز به خاطر وقوع مسائل بسیاری که به خوبی درک نشده بهبود چندانی نیافته است. اصل موانعی که بر سر راه ناظران قرار دارد به طرز مشهودی در اعلامیه 25 تیر ماه در بغداد که موجب پیدایش رویدادهای مهمی گردید، تجلی یافته است: در سبک زندگی در پایتخت تغییر محسوسی رخ نداده است. معذالک، ما معتقدیم که آنچه که تا به حال رخ داده زمینه واقعی نمایش را تشکیل می دهد. پک

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 73