Post
33781
از: ناس، سفارت آمریکا، تهران - 4954
محرمانه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی.
1358-02-24- 1979-05-14
متن سند
سند شماره 174
محرمانه
14 می 1979 - 24 اردیبهشت 1358
از: سفارت آمریکا، تهران - 4954
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی.
موضوع: اوضاع شیراز
1- (محرمانه - تمام متن)
2- خلاصه گزارش: مأمور سفارت سرگرم دیدار از شیراز است. شهر آرام و مرتب است. دولت محلی (وضع استانداری و غیره) مرتب و منظم است. انجمن ایران و آمریکا هنوز در اشغال مجاهدین [خلق] است. دانشگاه باز است و جوّ آن جوّ درس و آموزش است. یأس و ناامیدی از انقلاب. اعتقاد بر این است که ایالات متحده، ایران را تحت نفوذ مؤثر دارد. مغازه ها باز و کارخانجات بسته اند. بیکاری بالا است. صنایع الکتریکی ایران باز است. پایگاه های نظامی آرام و غیرفعالند.
3- مأمور سفارت جهت نظارت بر کار بسته بندی اسباب و لوازم خانواده کارمندان سابق کنسولگری به شیراز رفته است. خانه و اسباب و اثاثیه به جای گذاشته شده در اواخر فوریه دست نخورده باقی بود. کنسولگری نیز که تحت مراقبت نیروهای محلی قراردادی می باشد، تخریب نشده و کمیته محل وارد و حتی نزدیک آن هم نشده است. تنها مراجعین کنسولگری متقاضیان همیشه امیدوار ویزا بودند.
4- شهر آرام است. شیراز که آرام ترین شهر ایران در دوران انقلاب بود، همچنان آرام است. از راه بندان ها و بازرسی های آخر شب و تیراندازی های شبانه آنچنانی که در شهرهای دیگر ایران وجود دارد خبری نیست. جوانان مسلح در حال گشت زنی در خیابان ها مشاهده نمی شوند. تنها
ص: 375
افرادی که علناً اسلحه حمل می کنند، کسانی اند که در سمت های رسمی (کمیته های حفاظتی متشکل از نیروهای شهربانی و ارتش) کار می کنند و اغلب ملبس به یونیفورم اند. نیروهای نظامی شهربانی که یونیفورم به تن دارند ترافیک شهر را کنترل می کنند و حضور نیروهای نامنظم مشهود نیست اگر چه گفته می شود که این نیروها فعال بوده و طرح هایی در دست اجراست که با نیروهای انتظامی شهر ادغام شوند.
5- کارمند سفارت اگر نه به صورت گسترده ولی بسیار دوستانه توسط معاون استاندار (احمد مقصودی، کارمند سابق وزارت کشور) مورد استقبال قرار گرفت. خط مشی اداری وی آن است که سعی دارد از نقش کمیته در استان فارس چشم پوشی کند و مستقل از آنها عمل نماید. شیراز تنها یک کمیته شهری دارد و علی الظاهر توسط دو نفر از روحانیون محلی، آیت الله حائری شیرازی و دستغیب سرپرستی می شود. کمیته شیراز یقیناً فعال است. اما برخلاف کمیته های دیگر چنین به نظر می رسد که کار خویش را به مصالح اصیل شهری منحصر و محدود کرده است.
6- انجمن ایران و آمریکا تبدیل به ستاد محلی مجاهدین [خلق] شده است. آنها علاوه بر سنگربندی و کشیدن سیم خاردار در این ساختمان که طی چندین حمله سوخته و خسارت دیده است، مجدداً آن را نقاشی و سیم کشی برق کرده اند. گروه دیگری از چریک ها که کنسولگری انگلیس را اشغال کرده بودند، اخیراً آن را تخلیه کرده اند. قرار است این کنسولگری در پاییز بازگشایی شود. مرکز فرهنگی فرانسه باز و در حال فعالیت است.
7- دانشگاه شیراز یا پهلوی سابق بازگشایی شده و علی الظاهر فقط بر فعالیت های آموزشی تأکید دارد. دانشجویان به منظور جبران وقت درسی از بین رفته در دوران فعالیت های انقلابی، می توانند 21ساعت درس در هفته داشته باشند (ضعف ساعات درسی یک نیم سال معمولی). خروج استادان خارجی، کادر علمی و آموزشی دانشگاه را 25 درصد کاهش داده است. در نتیجه بار آموزشی محول شده بر دوش استادان باقیمانده تقریباً دوبرابر شده است. یک پژوهشگر آمریکایی که بر اساس طرح فول برایت در دانشگاه شیراز تدریس می کند گفت: «این دانشجویان باید غیرسیاسی ترین دانشجویان در سراسر کشور باشند.» وی گفت که یقیناً بحث سیاسی قسمت اعظم زندگی دانشجویی را تشکیل می دهد اما زنگ کلاس که نواخته می شود، این بحث ها معمولاً فقط در کلاس های درسی علوم سیاسی پیدا می شود. او خاطرنشان ساخت که شیوع نظریه جدایی دین از سیاست به طرز فزاینده ای شروع شده است لیکن این امر مشکل واقعی دانشجویان محافظه کارتر است.
8- در ماه فوریه فرد آمریکایی موردنظر با دشمنی و خصومت ضدآمریکایی مواجه بوده و نیز به عنوان عامل سیا مورد اتهام واقع شده بود اما در این اواخر با چنین مواردی برخورد نداشته است. اخیراً دانشگاه تصمیم گرفته است که زبان انگلیسی را همچنان به عنوان زبان آموزشی دانشگاه حفظ نماید.
ص: 376
9- در روحیه جوانان و تحصیل کرده ها ناامیدی و یأس شدیدی نسبت به انقلاب یا آن طور که یک پزشک اشاره کرد «انقلاب نیم بند ما» وجود دارد. اکثر آنها احساس می کنند که امیدهایشان در مورد قوانین و نهادهای آزادمنشانه، توسط گروه مذهبیون محافظه کاری که در رأس قدرت قرار دارند، از بین رفته است. بسیاری از آنها نیز احساس می کنند که انقلاب ایران توسط قدرت های خارجی که به زعم آنها سیاست و اقتصاد ایران را در کنترل خود دارند، در نطفه خفه شده است. آنها به صنایع ایران و طرح های توسعه که به کمک های فنی غرب وابسته اند و خیل عظیم بیکارانی که برای شرکت های غربی- که ایران را ترک کرده اند-کار می کردند، اشاره می کنند. بعضی معتقدند که ایالات متحده آمریکا به این دلیل از رژیم فعلی طرفدار آمریکا در ایران حمایت می کند که ترتیبی اتخاذ نماید تا «ایران تحت سیطره امپریالیزم آمریکا قرار گرفته و اجازه دهد تا آمریکا بتواند به قیمت غارت کارگران ایرانی رشد کند». ناظران سیاسی معتدل تر معتقدند که ایالات متحده آمریکا حکومت فعلی ایران را روی کار آورد تا بتواند قیمت های نفت و موادخام موردنظر خود را بر آن دیکته کند و یا اینکه به عنوان قوی ترین سد موجود در مقابل تهدید شوروی عمل نماید.
10- اعتقاد به این مسئله که ایالات متحده به درگیری ها و تیراندازی ها در ایران دامن می زند، قویاً و در سطح گسترده پذیرفته شده است و هرگونه اعتراض و اقامه دلیل بر علیه این عقیده نادیده گرفته می شود. اعتقاد بر این است که مقامات ارشد دولت (یزدی، قطب زاده، بنی صدر و امیرانتظام) عروسک های ما (آمریکا) هستند و در این حال بعضی ها معتقدند که خود آیت الله خمینی همدست و شریک ناآگاه آنهاست.
11- می توان نارضایتی از انقلاب را در میان تمام اقشار و طبقات مردم مشاهده نمود. در حالی که اکثر مردم معتقدند که خمینی هنوز نزدیک ترین فرد به خداست، جذبه و اقتدارش به طرز قابل ملاحظه ای افت کرده است. مردم عدم خوشحالی خود را از جوّ محدودکننده، انحراف مطبوعات (رادیو و تلویزیون قطب زاده مورد انتقاد شدیدی واقع شد) و تداوم محاکمات و اعدام های سریع ابراز داشتند. چندین نفر در ترور مطهری ابراز رضایت کردند و اعتقاد داشتند که وی مکافات عمل خویش را دید. جامعه یهودی ایران به نحو فزاینده ای متشنج است. یک خاخام یهودی محلی یک تور گروهی را جهت دریافت ویزای تجارتی سازمان داده است. سفارت آمریکا در رُم توقفگاه مناسبی برای مسافران شده است.
12- خیابان های شیراز که همواره مشهور به آرامش بخش، نشاط آور و دوست داشتنی بودند، هم اکنون در اوائل شب خالی هستند. اگر چه جوّ این شهر خوشایندتر از هرجای دیگر ایران است اما جای پیک نیک ها و پارتی های آخر شب آن خالی است. باد سرد اخیر شیراز که تاکستان های انگور را سرمازده کرده و کارگاه های مشروب سازی خانگی را از کار انداخت، نگرانی در مورد ممنوعیت مصرف الکل را افزایش داده است.
13- تمام مغازه و بازار شهر باز و فعال بودند. با توجه به اینکه شیراز یک منطقه کشاورزی
ص: 377
است، میزان بیکاری در آن به اندازه مناطق صنعتی تر نیست. با این حال مردم زیادی بیکارند که این امر منجر به تقلای زیاد برای دریافت مزایای بیکاری از اداره کار می شود. بعضی اقدامات انجام شده است، حداقل در صنایع وابسته به نفت تمهیداتی انجام شده که کارگران بیکار را در تشکیلاتی جهت برآوردن خواسته های اقتصادی شان متشکل نمایند. رهبری ایدئولوژیکی این جریان سوسیالیستی است.
14- مصداق مشکلات بیشتر شرکت ها از قبیل همان هایی است که کارخانه جدید پلاستیک سازی واقع در حومه شهر شیراز با آنها درگیر است. پیمانکاران خارجی قبل از تکمیل کارخانه، ایران را ترک کرده اند. تکنسین های خارجی (اسرائیلی) که می بایست نظارت بر آن را به عهده داشته باشند مراجعت نخواهند کرد. موادخام نیز در دسترس نیست. صاحب کارخانه مزبور درگیر مسایل و مشکلات کارگری و سرمایه در گردش یا «هزینه های جاری» است که علی الظاهر مشکلی برای افراد و شرکت شده است.
15- کارخانه کود شیمیایی محل، که جزئی از طرح ملی پتروشیمی است، سعی دارد حداقل قسمتی از برنامه طرح توسعه خود را اجرا نماید. بخش هایی از این پروژه که طرف قرارداد آن شرکت انگلیسی انرژی گاز دیوی است، در حال فعالیت اجرا توسط پیمانکاران محلی و مهندسین شرکت پتروشیمی ایران است. پیشرفت کار خوب نیست.
16- صنایع الکترونیک ایران هنوز دایر است و کارکنان آن مشغول به کارند اما نه به صورت خیلی جدی. بیشتر ادارات آن فقط به صورت نیمه وقت کار می کنند که مدت زیادی از آن را هم به گفتگو و نوشیدن چای می گذرانند. مشاغل قدیمی مانند مونتاژ اجزاء موشک های تاو به کار خود ادامه می دهند، اما ارزش آن در ایران جدید مورد سئوال است. گفتگوهایی در مورد یافتن طرح های مناسب تری در جریان است اما تاکنون فقط در حد حرف بوده است.
تعدادی از خارجیان که مستقیماً استخدام شده بودند، باقی مانده اند. از این افراد اتباع کشورهای غربی طی همین ماه ایران را ترک خواهند کرد و تعدادی از کارکنان هندی باقی خواهند ماند. گفته می شود یک نماینده از شرکت «هرمان بلوم» برای همکاری با صنایع الکترونیک ایران بازگشته است و همینطور شرکت صنایع الکترونیک ایران در تلاش برای وادار کردن شرکت کانتیننتال مکانیکال به بازگشت می باشد. عقیده بر این است که هر دو شرکت فوق، قراردادهایی در زمینه مدیریت امور با شرکت الکترونیک ایران دارند.
17- تأسیسات نظامی شیراز اگرچه نسبتاً فعال نیستند اما مرتب به نظر می رسند. هواپیماهای اف-14 مستقر در پایگاه نیروی هوایی در روی پایگاه دیده می شوند و پرواز نمی کنند. گزارش شده بود که هواپیماهای اف-14 هر هفته به پرواز درمی آیند.
18- کارمند سفارت با یک ستوان از مرکز زرهی گفتگو کرد. وی به وضوح از اینکه در حال گفتگو با یک فرد خارجی دیده می شود هراسان بود. او گزارش داد که تانک های چیفتن هر چند روز یک بار روشن می شوند و این تنها کار در مورد آنهاست. ظاهراً مرکز زرهی مایل
ص: 378
است بعضی تکنسین ها برای تعمیرات و کمک در کار تانک ها مجدداً بازگردند. مأمور سفارت چنین احساس کرد که اکثر درجه داران برگشته اند و کار آموزش ادامه دارد. افسران در مورد آنچه در ارتش اتفاق افتاده است، خوشحال نیستند و در مورد آینده خود نگرانند.
19- هم نظم و هم سلسله مراتب از بین رفته است. افسر ارتش گفت که دستورات روزمره «به مدت یک یا دو روز» پیگیری و اطاعت می شود اما برقراری و پیشبرد هر کاری ناامید کننده است. به تعدادی از واحدهای ارتش در شیراز دستور داده شده در خلال درگیری های سنندج به آن مناطق اعزام شوند اما آنها از رفتن امتناع کرده اند. نظر آنها این بود که «قبلاً نیز چنین دستوری به ما داده بودند ولی بعد متهم به برادرکشی شدیم. چرا باید حالا مجدداً دست به چنین کاری بزنیم؟»
ناس
زمان یافت نشد!
قرارداد یافت نشد!
سایر کلمات یافت نشد!