گزارش سفر نخست وزیر فرانسه بار به عراق

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: چامپان، سفارت آمریکا در پاریس

محرمانه

به: وزارت امورخارجه در واشنگتن دی ـ سی٬ با اولویت

1358-03-27- 1979-06-17

متن سند

26 تیر ماه 1358 - 17 ژوئیه 79

خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا در پاریس

به: وزارت امورخارجه در واشنگتن دی - سی، با اولویت

موضوع: سفر نخست وزیر بار به بغداد

1- (تمام متن خیلی محرمانه است)

2- خلاصه: در گفتگو پیرامون سفر نخست وزیر بار به عراق یکی از مقامات وزارت امورخارجه آن را در پیشبرد روابط فرانسه و عراق موفقیت آمیز توصیف کرد و سعی کرد جنبه های تجاری و نفتی آن را پراهمیت جلوه گر نسازد (معذالک به گزارش پاریس به شماره 22596 مراجعه شود). رهبران عراق در رابطه با مشکلات داخلی از خود احساس اعتماد بیشتری نشان دادند. بار پیرامون مسائل جهانی بسیاری با صدام حسین گفتگو کرد. سیاست عراق «توأم با میانه روی» توصیف شده است. مهم ترین مسائل خارجی مورد نگرانی عراق عبارتند از اوضاع در ایران، سوریه و لبنان. در مورد منازعات اعراب و اسرائیل عراقی ها گفتند که اعراب برخلاف گذشته متحد شده اند و مصر و آمریکا و اسرائیل منزوی گشته اند. عراقی ها می گویند که آنها در نظر دارند قرارداد بغداد را شدیدا به مرحله اجرا در آورند و مدعی هستند که قرارداد صلح تحت الحمایه آمریکا شکست خواهد خورد. رهبران عراق می گویند که آنها نمی خواهند با اسرائیل وارد جنگ شوند ولی زمان برای انعقاد قرارداد صلح نیز مناسب نیست، چون اسرائیل از نظر نظامی آنچنان نیرومند است که اعراب مجبور خواهند شد در موضع ضعف با آن مذاکره نمایند.پایان خلاصه

3- مقام وزارت امورخارجه در بخش مربوط به ایران و عراق (آنفوکس) در تاریخ 22 تیر ماه پیرامون سفر وزیر امورخارجه فرانسه بار به عراق در تاریخ 18 - 16 تیر ماه با ما گفتگو کرد. آنفوکس برخلاف سفیر مورنیره در گفتگو با دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد بطرز متفاوتی در رابطه با این سفر صحبت کرد، ولی نکات مطروحه توسط وی اساسا از پیوستگی خاصی برخوردار بود. خود آنفوکس با بار در این سفر همراه نبود و می گفت که وی با گروه بسیار کوچکی به این سفر پرداخته بود.

4- آنفوکس در آغاز با ذکر این مطلب که مطبوعات فرانسه و آمریکا با تأکید بر جنبه های نفتی، هدف از این سفر را نادرست جلوه گر ساخته اند، رشته سخن را بدست گرفت. وی گفت بار به عراق نرفته بود تا برای بدست آوردن نفت بیشتر از عراق مذاکره کند و یا قراردادهای بازرگانی و نظامی با این کشور امضا نماید. منبع ما در وزارت صنایع که قبلاً پیرامون افزایش صدور نفت عراق به فرانسه در سال 1360 مذاکره کرده بود گفت که شرایط دقیق تأمین 2 تا 5 میلیون تن نفت خام عراق به فرانسه در سال 1360 هنوز بین شرکت های ملی نفتی فرانسوی و شرکت ملی نفت عراق مورد مذاکره قرار نگرفته است (به پاریس 22596 مراجعه شود).

ص: 134

5 - آنفوکس گفت که بار شخصا به عراق علاقه مند است و در این سفر نیز که سومین سفر وی به عراق از سال 1356 و دومین سفرش در مقام نخست وزیری بود لذت بسیار برده است. عراقی ها پیشنهاد کرده بودند که برنامه کار مذاکرات باز باشد ولی از وسعت کافی نیز برخوردار باشد. آنها همچنین خواستار آن شده بودند که مذاکرات سالت 2 نیز در این گفتگوها گنجانده شود. طبق اظهارات آنفوکس، بار از این گونه گفتگوهای وسیع خوشش می آید چون شخصا علاقه مند به سخنرانی است.

6- آنفوکس چند بار گفت که بار علیرغم تندگویی های علنی شان عراقی ها را بسیار میانه رو یافته بود.

صدام حسین در گفتگوهای خود تأکید کرده بود که عراق نمی خواهد با اسرائیل وارد جنگ شود، و عراق نسبت به ضعف اعراب در برابر اسرائیل که تا دندان با تجهیزات آمریکایی مسلح شده آگاهی کامل دارد. تا زمانی که اسرائیل آن قدر نیرومند و اعراب این قدر ضعیف باشند امکان ندارد که بتوانند وارد مذاکره پیرامون قرارداد صلح خاورمیانه بشوند، چون موضع آنها ضعیف خواهد بود. از نظر صدام حسین جهان عرب امروزه متفرق نیست بلکه برخلاف گذشته در نتیجه اجلاسیه بغداد با یکدیگر متحد شده اند. مصر نیز به همراه آمریکا و اسرائیل منزوی شده است. عراق قصد دارد تحریم های بغداد را علیه مصر تا حداکثر ممکن به کار برد و مطمئن است که قرارداد صلح تحت الحمایه آمریکا با شکست روبرو خواهد شد.

7- بنا به گفته آنفوکس صدام حسین و دیگر رهبران عراقی در مورد رویدادهای ایران اظهار نگرانی کرده اند. با این وصف نکات مطروحه توسط آنها خالی از خصومت بود، و فرانسوی ها فکر می کنند که آنها یک سیاست توأم با میانه روی را دنبال خواهند کرد تا از تشدید وخامت اوضاع بکاهند. صدام حسین گفت امکان دارد که ایران آنچنان دستخوش آشوب و آشفتگی شود که بطرز مؤثری بین حیطه نفوذ آمریکا و شوروی تقسیم گردد، و عراق را با مشکلات سیاسی شدید و سختی روبرو سازد. پس از ایران مهم ترین مناطق مورد نگرانی عراق را سوریه و لبنان تشکیل می دهند. (آنفوکس قادر نیست چگونگی این نگرانی را بیان نماید.) امنیت خلیج نیز تنها به طور کلی مطرح گردید.

8- صدام حسین به سختی و زحمت زیاد سعی کرد اظهار دارد که عراق در نظر ندارد تحت نفوذ کامل شوروی واقع شود. و علاوه براین در نظر ندارد به شوروی پشت کرده و با غرب به طور کامل متحد شود.

بلکه این کشور می خواهد به راه خود در جهت عمران ملی که با الگوی سوسیالیستی روسیه تطابق نخواهد داشت برود. اظهارنظرهای آنفوکس قدری با نظرات سفیر مورنیره پیرامون میزان ضدیت عراقی ها با آمریکا تفاوت داشت، طبق اظهارات آنفوکس اظهارات ضد آمریکایی عراق محدود به نقش آمریکا در قرارداد صلح مصر و اسرائیل بود، گرچه آمریکا نیز مانند شوروی به خاطر وارد کردن رقابت ابرقدرت ها در این منطقه انتقاد قرار گرفته بود.

9- آنفوکس گفت صدام حسین و دیگر رهبران عراق طوری وانمود کرده بودند که گویا از اوضاع داخلی عراق کاملاً مطمئن و آسوده خاطر هستند و اصلاً در مورد مشکلات موجود در مناطق کردنشین و یا شیعیان عراق نگرانی نشان نداده بودند.

10- در خاتمه آنفوکس گفت که این سفر از نظر فرانسوی ها در بهبود مذاکرات با یکی از کشورهای مهم عربی به خوبی پیش رفته است. مهم ترین نگرانی های عراق در سیاست خارجی مربوط به نگرانی های ژئوپلتیک بود و بر روابط عراق با همسایگان اصلی اش متمرکز بود.

چامپان

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 134