ملاقات با یزدی و با وزیر خارجه آمریکا

موضوع سند

ملاقات با یزدی

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا در تهران

محرمانه

به: وزیر امور خارجه آمریکا واشنگتن

متن سند

یزدی و انتظام - ملاقات اطلاعاتی

از: سفارت آمریکا در تهران

تهران 11089محرمانه

به: وزیر امور خارجه آمریکا

26/7/58

موضوع: یزدی و انتظام -

ملاقات اطلاعاتی

1- تمام متن محرمانه است.

2- بعد از ظهر 15 اکتبر کاردار به همراه R. SMITH و G. CAVEبرای دو ساعت با وزیر خارجه یزدی و سفیر ایران در سوئد، عباس امیرانتظام ملاقات کردند. دکتر چمران هم قرار بود بیاید. وی در کردستان بوده است.

3- کاردار مقدمتاً توجه یزدی را به تفسیر تندی که در تاریخ 15 اکتبر از رادیو پخش شده بود جلب نمود. یزدی موافقت کرد به مقاله نظری بیندازد و برخورد با مطبوعات مسئله اصلی در طی ملاقات بود.

یزدی اصرار داشت که توطئه ای از طرف مطبوعات آمریکا بر علیه (انقلاب) ایران تدارک دیده شده و گفت موقعی که نیویورک بوده عده زیادی از نمایندگان وسایل ارتباط جمعی آمریکا با وی ملاقات کردند. وی نگفت چه کسانی و در کجا و کی ملاقات داشتند. ما اثری از گزارش مطبوعاتی در مورد چنین ملاقاتی در موقع اقامت او در نیویورک پیدا نکردیم.

4- یزدی پرسید که چه عکس العملی از طرف دولت آمریکا نسبت به ملاقاتهای وی با سایروس ونس و مقامات برجسته آمریکایی مشاهده شده؟ به یزدی گفته شد که از نظر مقامات آمریکایی ملاقات خوب نبوده. ما توقع داشتیم که ملاقات با وزیر خارجه آمریکا پایه بهبود روابط ایران و آمریکا را بریزد. اما مواضعی که یزدی اتخاذ کرده به ما نشان داد که هر بهبودی در روابط دوجانبه ایران و آمریکا یک مرحله از آنچه پیش بینی می کردیم کندتر خواهد بود. مسایل از واقعیات خود بزرگتر تصور شده بودند. در این ملاقات یزدی از ملاقاتهای اخیر آرامتر به نظر می رسید.

5 - در زمانی که گفتگو برای حل مشکلات قطعات یدکی و وسایل نظامی جریان داشت وی (یزدی) تصدیق کرد که بعضی از این مشکلات به علت عدم هماهنگی مؤثر از طرف دولت ایران بوده اما او مؤکداً اظهار کرد که عملاً در جستجوی شواهدی از حسن نیت آمریکا در جهت حل مشکلات می باشد. او از شنیدن مشکلات در منطقه امنیتی MOVخیلی ناراحت شد. وی گفت که نه سفارت و نه وزارت دفاع به وی در این رابطه حرفی نزده است. کاردار بر آمادگی دولت ایالات متحده در جهت حل مشکلات تأکید کرد. یزدی خاطرنشان کرد که مایل می باشد توسط گروه سه طرفه ای از سفارت، وزیر خارجه MFA و MONOوزارت دفاع، یک هیئت فعالی برای مقابله با مشکلات تشکیل گردد.

6- هم امیرانتظام و هم یزدی به نظر می رسیدند که از ملاقات با SMITHو CAVE راضی بودند. یزدی مخصوصاً نسبت به خلاصه ای که در مورد مسایل انرژی آمریکا بوده خیلی علاقه مند بود ولی از تأثیری که فسخ کردن قرارداد گاز شوروی بر روی برنامه های انرژی شوروی می گذارد بی خبر بود. او گفت ایرانیان می کوشند که قیمت نفت گاز را از 72 سنت در هزار فوت مکعب بالاتر ببرند. او همچنین از اتفاقات سیاسی که به خاطر اینکه شوروی بین 83 - 81 وارد کننده نفت خواهد شد ممکن بود صورت گیرد، نگران بود و می پرسید منتظر چه جور فشارهایی باید باشد؟ او اشاره کرد که نظرات شوروی اخیراً خیلی دوستانه بوده.

7- در مورد اینکه روسها وقتی که با نیاز وارد کردن نفت رو به رو می شوند ممکن است چه کار کنند، موضعی که از طرف آمریکا گرفته شد این بود که اساساً ما علاقه مند به بیان اطلاعات و واقعیات هستیم.

ص: 563

ایرانیان خودشان باید نتیجه گیری بکنند. ما به یزدی خاطرنشان ساختیم که برای روس ها خیلی مشکل خواهد بود که پول نفت را در ارز قوی بدهند، چون این جلوی پیشرفت اقتصادی را می گیرد. در حال حاضر 40% از درآمد تبادلات ارزی شوروی از نفت می آید و نتیجتاً از دست دادن چنین درآمدی ضربه سهمگینی به برنامه های اقتصادی آنها خواهد بود. مسئله ای که این موضوع را حاد می کند این است که این ضربه نسبتاً زود می آید. اول ما فکر می کنیم روسها سعی خواهند کرد که نفت را در شرایط سهلی بخرند و احتمالاً روی ایران فشار خواهند گذاشت تا با چنین قراردادی موافقت کند. یزدی فکر می کرد که این خیلی بعید است که ایران با چنین برنامه ای موافقت کند.

8 - طی بحث نفت، موضوع رئیس قبل شرکت نفت حسن نزیه، توسط کاردار پیش کشیده شد. یزدی توضیح داد که نزیه خطای مهمی کرده که با ایدئولوژی اسلامی انقلابی درافتاده است. آن طور که یزدی بیان کرد این یک اشتباه نابخشودنی از طرف نزیه بوده. یزدی سعی کرد وضع نزیه و آندرو یانگ در آمریکا را با هم تشبیه کند. کاردار جواب داد که چنین تشابهی خیلی غلط است. وقتی از محل نزیه پرسیده شد یزدی جواب داد که او زنده است و در تهران می باشد.

9- مقدار زیادی از گفتگو به کردستان اختصاص داده شد. یزدی قانع شده بود که یک پشتیبانی قوی خارجی برای آشوب کردها وجود دارد. او وضع آنجا را وخیم توصیف کرد. دولت ایران اطلاعاتی داشته که به نظرشان قابل اعتماد بوده مبنی بر اینکه، آمریکا و اسرائیل هم با عراق در اخلال همدست بوده اند.

کاردار سعی زیادی کرد که نشان دهد، آمریکا منافع خیلی کمی در کمک به شورشیان کرد دارد. نظر آمریکا در ثبات و تمامیت ایران است. علاقه عمده آمریکا در ایران این است که نفت جریان داشته باشد.

هر وضعی در ایران که این جریان را تهدید کند، به ضرر منافع و علایق آمریکا خواهد بود.

10- ما سعی کردیم که مسخرگی مسئله دخالت اسرائیل با عراق را در نظر بگیریم. نوع حمایتی که کردها لازم داشتند، به دخالت اسرائیل احتیاجی نداشت. تازه عراق نمی توانست احتمال افشای همکاریش با اسرائیل را تحمل کند. یزدی به نظر می رسید فکر می کرد که عراق از طرف خودش از کردها حمایت نمی کند. ما توضیح دادیم که شاید عراق از نفوذ ملی گرایی شیعه نگران شده، و برای ضعیف کردن دولت ایران تصمیم به تقویت کردها گرفته. یزدی گفت که اطمینان کافی به صدام حسین در مورد اکثریت شیعه در عراق داده شده. یزدی گفت که اگر دخالت عراق ادامه پیدا کرد، ایران مسئله ایجاد تحرک میان جامعه شیعه عراقی را بررسی خواهد نمود.

11- اینها و نظرات دیگر یزدی نشانگر مقدار زیادی خیالات واهی در مورد سیاست آمریکا نسبت به ایران می باشد. او گمان می کرد که گروهی داخل دولت آمریکا (احتمالاً سیا CIA) در فعالیتهایی دست دارند، مبنی بر برانداختن دولت ایران و این بدون اطلاع مقامهای ارشد آمریکا صورت گرفته. CIA سیا چنین کارهایی را در گذشته هم کرده است.

منبع: اسناد لانه جاسوسی آمریکا - جلد 1 - کتاب 1 - صفحه 563