سند شماره

221- تحریم های اقتصادی و دیپلماتیک

موضوع سند

متن سند

خلاصۀ نتایج جلسۀ کمیتۀ هماهنگی ویژه[1]

واشنگتن، 25 مارس 1980، ۹ ـ 10:10 صبح

موضوع:

ایران و افغانستان

شرکت‌کنندگان:

وزارت امور خارجه

وزیر سایروس ونس

هارولد ساندرز

دفتر وزیر دفاع

وزیر هارولد براون

گراهام کلایتور*

ستاد مشترک نیروهای مسلح

سپهبد جان پاستی*

وزارت دادگستری

دادستان کل بنیامین سیویلتی*

وزارت خزانه‌داری

رابرت کارسول*

کاخ سفید

زبیگنیف برژینسکی

دیوید آرون

پلوید کاتلر*

روی جنکینز[2]*

هنری اوون*

دفتر معاون رئیس‌جمهور

دنیس کلیفت*

شورای امنیت ملی

گری سیک

آلفرد فرندلی*

خلاصۀ نتایج

1. تحریم‌ها علیه ایران: دکتر برژینسکی جلسه را با بیان این نکته آغاز کرد که رئیس‌جمهور تمایل دارد تا فوری برای وضع تحریم‌هایی که آخر هفته در کمپ دیوید مورد توافق قرار گرفتند، اقدام گردد. درنتیجه، ضروری است که این موضوع هرچه سریع‌تر به اطلاع همۀ متحدین برسد. (سرّی)

سه حوزه‌ای که باید دربارۀ آن‌ها بحث شود عبارت‌اند از: 1. وضع رسمی تحریم‌های اقتصادی؛ 2. اخراج دیپلمات‌های ایرانی؛ 3. سامان‌دهی روند احصای دعاوی علیه ایران. (سرّی)

وضع رسمی تحریم‌های اقتصادی: گزارش‌ها و اسناد برای امضای رئیس‌جمهور آماده شده‌اند. این تحریم‌ها هر زمان که به امضای ایشان برسد، قابل‌‌اجراست و به‌تبعِ آن انتشار قوانین مربوطه در روزنامۀ رسمی فدرال رجیستر[3] انجام می‌پذیرد. (خیلی محرمانه)

وزیر خزانه‌داری پرسید آیا پیشنهادی را که در جلسۀ 18 مارس[4] تأیید شده است پیش ببریم که براساس آن شرکت‌های آمریکایی باید قبل‌از هرگونه صادرات مستقیم یا غیرمستقیم کالا به ایران، اقدام به دریافت مجوز و یا استفساریۀ خزانه‌داری نمایند؟ این کار سبب می‌شود که خزانه‌داری بتواند این شرکت‌ها را قانع کند تا مانع انجام فعالیت‌های این‌چنینی توسط شعب خارجی خود شوند، اقدامی که محدودیتی فراسرزمینی است که در تحریم‌های سازمان ملل گنجانده نشده‌ است. (خیلی محرمانه)

در مسئلۀ وضع رسمی تحریم‌ها، کمیته مقرر کرد که اعلام کنیم از شرکت‌های آمریکایی خواهیم خواست تا شعب برون‌مرزی خویش را موظف به رعایت محدودیت‌هایی کنند که در تحریم‌ها تعیین شده است و نیز هرگونه تقاضای صادرات کالا توسط آن‌ها را ابتدا با وزارت خزانه‌داری مطرح نمایند.[5] (خیلی محرمانه)

زمان‌بندی اعلام: مقرر گردید که اعلام بستۀ کامل تحریم‌ها در یک نشست خبری مشترک صورت بگیرد. جزئیات توسط جودی پاول، هادینگ کارتر و آلفرد فرندلی نهایی خواهد شد. تاریخ اعلام تحریم‌ها براساس ضرب‌الاجلی که ما به بنی‌صدر می‌دهیم، تعیین می‌شود. وزیر ونس خاطرنشان کرد که احتمالاً ما نتوانیم این پیام را قبل‌از روز پنجشنبه به دست بنی‌صدر برسانیم. ما باید به او زمان کافی قبل‌از شروع این جریان بدهیم. پس‌از بحث و بررسی، همه موافقت کردند که ضرب‌الاجل اعلامی به ایران روز دوشنبه 31 مارس باشد و اعلام تحریم‌ها نیز درصورت پاسخ‌‌گونبودن ایران روز سه‌شنبه باشد.[6] (سرّی)

پیام به بنی‌صدر: پیش‌نویس پیام برای بنی‌صدر به بحث گذاشته شد و بازبینی شد. متن اصلاح‌شده برای رئیس‌جمهور ارسال گردید.[7] (خیلی محرمانه)

وضع تحریم‌ها توسط متحدین: هنری اوون پرسید آیا نباید از متحدین بخواهیم که تحریم‌ها را مانند ما وضع کنند؟ وزیر ونس در پاسخ گفت: «پیش‌تر به‌صورت مفصل با متحدین در این رابطه رایزنی کرده‌ایم و می‌دانیم که پاسخ آن‌ها به این درخواست این خواهد بود که هیچ چهارچوب قانونی برای وضع چنین تحریم‌هایی نداشته‌اند؛ بنابراین نمی‌توانند این موضوع را در پارلمان‌های کشور خود مطرح کنند. (سرّی)

تصویب یک قطعنامه در سازمان ملل برای ایجاد چنین مبنای قانونی ضروری است. ازآنجاکه می‌دانیم آن‌ها موافقت نخواهند کرد، بهتر است چنین درخواستی را مطرح نکنیم. آقای کاتلر معتقد بود که شاید حکم رسمی دادگاه بین‌المللی در این رابطه راهگشا باشد. وزیر ونس گفت ممکن است کمی کمک کند، ولی هنوز چند هفته زمان نیاز دارد.[8] (سرّی)

احصای دعاوی: وزیر خزانه‌داری گفت به‌محض تصمیم‌گیری، این کار را می‌توان در هر برهه‌ای آغاز کرد. (خیلی محرمانه)

اخراج دیپلمات‌های ایرانی: دکتر برژینسکی پرسید: «چقدر باید به دیپلمات‌های ایرانی فرصت بدهیم تا خاک ایالات متحده را ترک کنند؟» آقای ساندرز در پاسخ تشریح کرد که ما باید چند روز به آن‌ها برای رتق‌وفتق امور زمان بدهیم. او پیشنهاد کرد که پس‌از اعلام این مسئله، روز جمعه پایان مهلت حضور آن‌ها در کشور باشد. این پیشنهاد با موافقت اعضا مواجه شد. همچنین آقای ساندرز اضافه کرد که احتمال دارد گروهی از دیپلمات‌هایی که گرین‌کارت دارند، درخواست کنند که همچنان در ایالات متحده بمانند. (سرّی)

----- تأیید تعیین روز جمعه (4 آوریل) به‌عنوان ضرب‌الاجل برای دیپلمات‌ها، پس‌از اعلام.[9]

----- سایر.

دانشجویان: وزیر خزانه‌داری خاطرنشان کرد که این وزارتخانه درحال‌حاضر هر دو هفته، مجوز پرداخت حدود ده‌میلیون دلار برای حمایت مالی از دانشجویان ایرانی ساکن آمریکا را صادر می‌کند. به‌محض اینکه کنسولگری آن‌ها تعطیل شود، این مسئله به یک مشکل تبدیل خواهد شد. (سرّی)

آقای ساندرز گفت: «ایرانی‌ها باید راهی برای حمایت مالی از این دانشجویان پیدا کنند که احتمالاً ازطریق یک کشور حافظ منافع خواهد بود.» مقرر گردید که کارگروهی به ریاست وزیر امور خارجه، با حضور وزرای خزانه‌داری و دادگستری برای تعیین جزئیات پرداختن به مسئلۀ دانشجویان تشکیل گردد. (سرّی)

وزیر براون خاطرنشان کرد که مسئلۀ دیگر دانشجویان نظامی ایرانی هستند که مشغول گذراندن دوره‌های آموزشی در آمریکا هستند. به اعتقاد وی، به نفع ماست که اجازه دهیم آن‌ها دوره‌های آموزشی خود را به پایان برسانند، ولی این موضوع ممکن است مانند گذشته به یک آسیب و مشکل تبدیل شود. [یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است.] (سرّی)

بیشتر دانشجویان از آمریکا انزجار دارند و اکثریت آن‌ها می‌گویند که دوست دارند به کشورشان برگردند و به بهبود اوضاع کمک کنند. طبیعی است که آن‌ها چندان پرسروصدا نیستند و چراغ‌خاموش حرکت می‌کنند. ما باید آمادۀ پاسخ‌گویی به سؤالات دربارۀ ادامۀ حضور آن‌ها باشیم. کمیتۀ هماهنگی ویژه مصوب کرد که دانشجویان نظامی ایرانی حاضر در آمریکا می‌توانند تا پایان دورۀ آموزشی خود و علی‌رغم تحریم‌ها، در این کشور بمانند.[10] (سرّی)

مصادرۀ دارایی‌ها: اگرچه هیچ طرح جاری برای مصادرۀ دارایی‌های ایران وجود ندارد، ولی پیش‌نویس یک قانون برای زمانی که این کار ضرورت یابد، آماده شده است. (سرّی)

2. پیام به متحدین: در این زمان، اعضای جلسه کاهش پیدا کردند و تنها گروه معدودی باقی ماندند تا پیام مشتمل بر گام‌های پیشنهادی ما را درقبال ایران که قرار بود برای متحدین ارسال شود، بررسی کنند. متن پیام به‌صورت جداگانه برای رئیس‌جمهور ارسال گردید.[11] (سرّی)

[محتوای مربوط به دیگو گارسیا و پاکستان از این قسمت حذف شده است.]

[1]. Carter Library, Plains File, Box 10.

سرّی؛ حساس. جلسه در اتاق وضعیت کاخ سفید برگزار شد.

[2]. Ray Jenkins

[3]. Federal Register

[4]. نک: سند 210.

[5]. کارتر با این مصوبه موافقت کرد.

[6]. کارتر با این مصوبه موافقت کرد. او وضع تحریم‌ها را در 7 آوریل اعلام کرد؛ نک: سند 246.

[7]. نک: سند 220.

[8]. دادگاه بین‌المللی در روزهای 18ـ20 مارس برای استماع استدلال‌های شفاهی آمریکا، در پرونده‌ای علیه ایران که نسبت‌به موضوع گروگان‌ها مطرح کرده بود، تشکیل جلسه داد. نک:

Department of State Bulletin, May 1980, p36–60.

[9]. کارتر با این مورد موافقت کرد.

[10]. کارتر با این مصوبه موافقت کرد.

[11]. برای مشاهدۀ متن پیام، نک:

Carter Library, National Security Affairs, Brzezinski Material, Country File, Box 31, Iran 3/80

نک: سند 223.

منبع: - جلد - - صفحه