سند شماره

198- کمیسیون سازمان ملل در ایران

موضوع سند

متن سند

یادداشت گفت‌وگوی تلفنی[1]

واشنگتن، 6 مارس 1980، 8:45 صبح

شرکت‌کنندگان:

- رفیع احمد، دستیار ویژۀ دبیرکل والدهایم

- هارولد ساندرز، دستیار وزیر امور خارجه، امور خاور نزدیک

قطب‌زاده پس‌از جلسۀ امروز صبح با کمیسیون سازمان ملل، تصریح کرد که این کمیسیون موفق شده است تا قسمت اول مأموریت خود را به پایان برساند. بخش دوم مأموریت، شامل ملاقات با گروگان‌هاست. ازآنجاکه دولت در این مورد با مقاومت روبه‌رو شده است، قطب‌زاده از کمیسیون خواست تا دوسه روز دیگر در تهران بمانند.

قطب‌زاده در آن مقطع گفت که بیشتر از این نمی‌تواند چیزی بگوید. البته حتماً موارد زیر را به‌صورتی محرمانه به فردی از گروه سازمان ملل اطلاع داده است؛ گروگان‌ها همان جایی که هستند، می‌مانند. تحویل گروگان‌ها امشب انجام می‌شود. شورای انقلاب آخر وقت امروز برای بحث دربارۀ جزئیات جلسه خواهد داشت.[2]

دو حقوق‌دان ما گویا به یکی از افراد گروه سازمان ملل گفته‌اند که بهتر است اعضای کمیسیون قبل‌از روز یکشنبه 8 مارس به سفارت نروند؛ چراکه دانشجویان ممکن است «پشت‌سر خود چیزی در ساختمان بگذارند» (احتمالاً تله‌های انفجاری). بااین‌وجود، گروه سازمان ملل از بازدید از سفارت در روز یکشنبه سخن می‌گوید، تا حدودی به این دلیل که پتیتی قصد دارد به پاریس برود و شنبه بازمی‌گردد. اگر آن‌ها بتوانند با گروگان‌ها ملاقات کنند، تیمی از پزشکان نیز آن‌ها را همراهی خواهند کرد.

به نظر می‌رسد که بنی‌صدر تأیید خمینی را برای بازدید کمیسیون از سفارت گرفته است.[3] واکنش اشغال‌کنندگان سفارت این بود که امروز صبح بیانیه صادر کردند.[4]

احمد از همتای خود پرسید آمریکا چه واکنشی برای عموم خواهد داشت؟ تهران توصیه کرده بود که آمریکا اظهارنظر نکند. ایالات متحده باید از هرگونه اظهارنظر و اشاره به بیانیۀ دانشجویان اجتناب کند.[5]

[1]. Carter Library, Office of the Chief of Staff, Jordan’s Confidential Files, Box 34, Iran 3/80.

سرّی؛ حساس. پیش‌نویس توسط ساندرز آماده شد.

[2]. براساس گفتۀ ساندرز، شورای انقلاب با تصمیم دانشجویان برای تحویل گروگان‌ها و تشکیل کمیته‌ای برای تعیین جزئیات انتقال آن‌ها موافقت کرد.

Saunders, “Diplomacy and Pressure,” American Hostages in Iran, p131–132.

[3]. آن‌گونه که در تلگرام 59159 ارسالی مورخ 5 مارس به همۀ دیپلمات‌ها و کنسول‌ها بیان شده است، خمینی موافقت خود را عصر روز 4 مارس به بنی‌صدر و قطب‌زاده اعلام کرد، ولی دانشجویان خواستار تأیید صحت آن بودند.

National Archives, RG 59, Central Foreign Policy File, D800113–0968.

[4]. سیک در خاطرات خود نوشت که «دانشجویان پیرو خط امام در لانۀ جاسوسی» در یک کنفرانس خبری اعلام کردند که «وقتی که مقامات و نیز مسئولان کمیسیون پذیرفته‌اند که هرچه کمیسیون بخواهد باید اجرا شود، چه می‌توان کرد؟ ما نمی‌توانیم به دیدگاه و نظری تن دردهیم که معتقد هستیم همسو با سیاست امام نیست؛ ولی ازآنجایی‌که مقامات دولتی همیشه سبک ما را عاملی در جهت تضعیف خود می‌دانند، بنابراین برای کاهش هرگونه سوء‌برداشت، به شورای انقلاب اعلام می‌کنیم که گروگان‌ها را از ما تحویل بگیرند... و هر اقدامی که مناسب می‌دانند دربارۀ آن‌ها انجام بدهند.»

Sick, All Fall Down, p315.

برای مشاهدۀ متن کامل بیانیه که توسط بی‌بی‌سی، براساس یک برنامۀ رادیویی پخش شده و در تهران ترجمه شده است، نک:

Washington Post, March 7, 1980, pA25.

[5]. کاتم گزارش داد که در جریان تماس تلفنی 6 مارس، دریافته است که قطب‌زاده از روند اتفاقات «مشعوف و خرسند» بود. قطب‌زاده به کاتم گفته بود که ایالات متحده بایستی با این موضوع «بدون اظهار شادی» برخورد کند.

Department of State, Records of David D. Newsom, Under Secretary of State for Political Affairs, Subject Files, 1978–1981, Lot 81D154, Memoranda of Conversation .

منبع: - جلد - - صفحه