موضعگیری آمریکا د ر مقابل بیانیه جنبش غیرمتعهدها

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: وزارت خارجه واشنگتن دی - سی.

محرمانه

به: سفارت آمریکا در بلگراد

متن سند

سند شماره (6)

تاریخ: 29 تیر 58

طبقه بندی:خیلی محرمانه

از: وزارت خارجه واشنگتن دی - سی.

شماره 187420

به: سفارت آمریکا در بلگراد

رونوشت برای: تمام واحدهای دیپلماتیک موضوع: ملاقات نیوسام و بلاوسکی: پیش نویس کوبا برای اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا

1 - (تمام متن خیل محرمانه است.)

2 - خلاصه: معاون وزیر امور خارجه نیوسام سفیر یوگسلاوی بلاوسکی را در 18 ژوئیه به حضور پذیرفت تا پیرامون پیش نویس کوبا برای اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا به بحث و تبادل نظر بپردازند.

نیوسام نگرانی آمریکا را در مورد ماهیت افراطی پیش نویس کوبا که نوعی اعلام جرم علیه آمریکا و دیگر کشورهای غربی جهان است، ابراز داشت. شرح مفصل نمایش نگرانی آمریکا توسط نیوسام در ذیل گزارش شده است. بلاوسکی گفت که بلگراد نیز در نگرانی آمریکا سهیم است. به خصوص که کوبا سعی دارد اعضای جنبش غیرمتعهدها را از این جنبش دور ساخته با سیاست خارجی شوروی مرتبط سازد.

بلاوسکی گفت یوگسلاوی و اکثریت غیرمتعهدها سخت در تلاشند تا بتوانند در پیش نویس کوبا تجدید نظری بعمل آورند، به دنبال تلگرام سپتامبر راهنماییهای لازم خواهد شد. (پایان خلاصه).

3 - معاون وزیر نیوسام با یادآوری بحث پیشین خود در بهار گذشته پیرامون نهضت غیرمتعهدها در بلگراد صحبت را آغاز کرد.

آمریکا بخشی از نهضت غیرمتعهدها نبوده و نمی خواهد در منازعات ایدئولوژیکی آن شرکت نماید، ولی امیدوار است که دوستان ما بتوانند به درک نگرانیهای ما نیز بپردازند. با تفاهمی که آمریکا از نهضت غیرمتعهدها و منافع یوگسلاوی دارد. ما از ماهیت افراطی مواضع مقدماتی پیش نویس کوبا برای اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا بسیار نگران و متأسف هستیم. تحلیل مقدماتی مشکلات اساسی زیر را روشن می سازد:

الف: خاورمیانه: پیش نویس کوبا با این مسئله خیلی خشن تر از متن دفتر هماهنگی نهضت غیرمتعهدها در کلمبو برخورد نموده است. این پیش نویس قرارداد صلح را محکوم می نماید و سعی دارد از شورای امنیت سازمان ملل بخواهد که تحریمهای فصل هفتم را به خاطر مسئله فلسطین علیه اسرائیل به کار گیرد و اعلام می دارد که اسرائیل باید از جامعه بین الملل منزوی گردد. اعراب تندرو سالهاست که این روش را در پیش گرفته اند. ما هم از نگرانی یوگسلاوی آگاه هستیم، ولی میل داریم نارضایتی خود را در قبال این مواضع افراطی بیان داریم.

ب: آفریقا: کوباییها فقط به محکوم کردن تلاشهای دیپلماتیک غرب در مورد رودزیا و نامیبیا پرداخته، آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان غربی را مسئول نظام آپارتاید می دانند، ولی از نقش کشورهای کمونیست قدردانی می نمایند. این پیش نویس از سی و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل می خواهد که در زمینه اتحاد با خلق آفریقای جنوبی اعلامیه ای منتشر ساخته و به این ترتیب اهمیت جبهه وطن پرست را به عنوان تنها نماینده قانونی خلق «بالا می برد. و به آمریکا به خاطر حمایت آن کشور از دولت موزوریوا حمله می نماید.

ج: نیوسام تأکید کرد که به تأیید کشورهای خط مقدم دولت آمریکا تلاشهای زیادی را برای حل

ص: 124

مسئله رودزیا و نامیبیا انجام داد. حفظ موضع درباره بعضی از مسائل آفریقا کار آسانی نبود و پیش نویس کوبا به طور صحیح فعالیتهای دیپلماتیک ما را در مورد قدردانی و ارزیابی قرار نداده است. یک چنین حمله یک جانبه آن هم از طرف اجلاس غیرمتعهدها علیه سیاستهای آمریکا نمی تواند در تداوم تلاشهای آمریکا مفید واقع شود.

د: آمریکای لاتین: بار دیگر فهرستی از مشکلات در برابر آمریکا قرار داده شد در حالی که هیچیک از تلاشهای آمریکا و دیگر کشورهای دموکراتیک از قبیل مکزیک، کاستاریکا و ملل آندرا برای به وجود آوردن یک رژیم دموکراتیک در نیکاراگوئه به رسمیت نشناخته اند. پیش نویس کوبا خواستار انتقال سریع قدرت به دست خلق پورتوریکو گردیده، آمریکا را مسئول ظلمی که بر نیکاراگوئه رفته می داند و نیز خواستار لغو قرارداد ریو و سازمانهای وابسته دفاعی گردیده است.

ه: اقیانوس هند: پیش نویس کوبا از فعالیتهای دریایی آمریکا در اقیانوس هند و دریای عربی اظهار تأسف می نماید، ولی در مورد فعالیتهای شوروی اصلاً اشاره ای نمی نماید.

و: صهیونیزم و نژادپرستی: با وجود اینکه در گردهمایی غیرمتعهدها در بلگراد به این موضوع اهمیت چندانی داده نشده بود، ولی این رابطه موضوعی دوباره مورد تأیید قرار گرفت.

ز: کره: پیش نویس کوبا به دوباره بیان نمودن موضع کره شمالی در مورد اقلیت و اتحاد پرداخته است و ابتکارات اخیر رئیس جمهور را در این منطقه مهم نادیده گرفته است.

ح: خلع سلاح: به عنوان یک بیانیه سازنده ولی منزوی، سالت 2 شدیدا مورد تأیید قرار گرفته است.

4- نیوسام گفت نکات بالا نشان دهنده مسائل موجود در پیش نویس کوباست. وی گفت این روش از نظر آمریکا روش برخورد یک نهضت غیرمتعهد واقعی نیست.

5 - سفیر بلاوسکی در پاسخ گفت که با مضمون صحبتهای معاون وزیر کاملاً موافق است. سفیر بلاوسکی با اعتراف به این موضوع که بنا به دستور صحبت نمی کند و مطمئن است یک نظریه معتبر را ابراز خواهد داشت به تشریح نظریات یوگسلاوی با استفاده از اطلاعاتی که برای سفارتش فرستاده شده بود، در قبال پیش نویس کوبا پرداخت.

الف: اجلاس وزیران دفتر هماهنگی نهضت غیرمتعهدها در کلمبو به بلگراد اطمینان داده بود که اکثریت کشورهای غیرمتعهد به اصل غیر بلوکه بودن و استقلال طلبی نهضت غیرمتعهدها وفادار می باشند.

کوبایی ها در تاکتیک های خود در کلمبو تغییراتی ایجاد کرده بودند و سند حاضر نقش مهمی را در مذاکرات هاوانا ایفا خواهد کرد. ولی پیش نویس کوبا روش دیگری را اتخاذ کرده با کمال پررویی مواضع کوبا را درباره همه مسائل بیان داشته است. متن کوبایی که غیرمتعهدها را با شوروی در جبهه» ضد امپریالیستی «قرار می دهد، از نظر یوگسلاوی کاملاً غیرقابل قبول است. این پیش نویس چکیده ای از بحرانهای جهانی بوده، تمام تقصیرها را به گردن آمریکا انداخته و تمام سپاس و قدردانی ها را نسبت به» نیروهای صلح طلب و پیشرو ابراز داشته است، که این فرمول بندی نیز بر این یوگسلاوی قابل پذیرش نیست.

ب: پیش نویس کوبا تعدادی از مواضع و عقاید مهم نهضت غیرمتعهدها را حذف نموده است، که عبارتند از:

1) جامعیت و قابلیت قبولی نهضت غیرمتعهدها در امور جهانی که تلاشی است برای کم اهمیت جلوه دادن نقش غیرمتعهدها)؛

2) هدف نهضت از ایجاد یک نظام جدید روابط بین المللی بر اساس استقلال،

ص: 125

تساوی و NIEO؛

3) ماهیت غیر بلوکه نهضت غیرمتعهدها؛

4) مطابقت با اسناد پیشین جنبش غیرمتعهدها؛

5) نقش و هدف غیرمتعهدها از تشنج زدایی که در روابط بین بلوکها به طور ضمنی بدان اشاره شده بود، در حالی که یوگسلاوی و اکثریت نهضت غیرمتعهدها می دانند که به رابطه بین دولتهای هر نظام یا بلوک نیز مربوط می گردد؛

6) اصل مهم عدم مداخله در امور داخلی دیگران؛

7) دموکراتیزه کردن نهضت غیرمتعهدها؛

8) دلایل مشکلات اقتصادی کشورهای کمتر توسعه یافته که خیلی فراتر از کیفرخواست کوبایی علیه استعمار و امپریالیسم می رود؛

9) یک روحیه متعادل در قبال نقاط بحرانی جهان و حقوق بشر، برخلاف روحیه شدیدا طرفدار شوروی که در پیش نویس کوبایی مندرج است.

ج: مهمترین نکته این است که مقامات یوگسلاوی نمی خواهند بحث و مناظره پیرامون پیش نویس کوبایی به منزله تضاد میان کوبا و یوگسلاوی تلقی گردد. بلکه یوگسلاوها می خواهند در مقایسه با پیش نویس کوبا که در تضاد کامل با اعلامیه حاصل از گردهمایی دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در کلمبو و اسناد پیشین جنبش است، به حفظ و حراست از روش اصیل غیرمتعهد بودن در جنبش غیرمتعهدها بپردازند. بلاوسکی گفت که به نظر وی اکثریت اعضای غیرمتعهدها حامی این اهداف یوگسلاوی هستند، و در این رابطه، هند، سری لانکا، نیجریه و اندونزی از متحدان اصلی به شمار می روند.

در صورتی که هم پیمانان اصلی کوبا، افغانستان، اتیوپی، ویتنام، موزامبیک آنگولا خواهند بود. مصر نیز به خاطر مشکلات خود حالت بی طرفی را اختیار کرده است. بلاوسکی با نگرانی اظهار داشت که ممکن است اوضاع داخلی سیاسی هند به تضعیف موضع نفوذی هند کمک نماید.

د: یوگسلاوها برای نمایان ساختن نگرانی خود در پایتختهای مهم جنبش غیرمتعهدها در سطوح کلی به تماس خواهند پرداخت. و پس از آن در صورتی که لازم باشد اصلاحیه های ویژه و یا یک پیش نویس جدید به وسیله یوگسلاوها و دیگر میانه روهای جنبش پیشنهاد خواهد گردید. دفتر هماهنگی جنبش غیرمتعهدها در کلمبو در سطح سفیران یک جلسه دائمی گشوده است و پیرامون این مسئله نیز کار خواهد کرد. در هفته اول اوت کوبایی ها خواستار اصلاحاتی در پیش نویس شده اند و به نظر مقامات یوگسلاوی بحث و مناظره جنبش غیرمتعهدها در جلسه تدارکاتی وزیران جنبش نیز که یک هفته قبل از برگزاری اجلاس جنبش در هاوانا تشکیل می شود، ادامه خواهد داشت. تیتو در این رابطه تلاشهای بسیاری به خرج داده است. آنها امیدوارند که دیگر دولتهای محافظه کار نیز سران دولت یا حکومتی خود را به هاوانا بفرستند تا با تیتو همکاری نمایند. تیتو، و همه اعضای ریاست جمهوری یوگسلاوی و دیگر رهبران ملی در صورت لزوم به کار و سفر با یکدیگر خواهند پرداخت.

6- بلاوسکی با ابراز قدردانی از نحوه برخورد مسئولانه آمریکا، با جنبش غیرمتعهدها گفت که امیدوار است که باز هم آمریکا نسبت به توانایی اکثریت اعضای جنبش در ارائه یک روش و نتیجه منطقی با «حس اعتماد» برخورد نماید. وی اذعان دارد که آمریکا حق دارد نگرانی خود را پیرامون مسائلی که منافعش را به خطر می اندازد ابراز نماید، خصوصا اینکه این اجلاس «در همسایگی» این کشور یعنی در هاوانا برگزار می شود. با این وصف، بلاوسکی امیدوار است که آمریکا اقدامات خود را به طریقی انجام دهد که به عنوان مداخله در امور جنبش غیرمتعهدها برداشت نشود، در غیر این صورت یوگسلاوی و دیگر محافظه کاران با مشکلات بسیاری روبرو خواهند گردید. یوگسلاوها شدیدا تلاش خواهند کرد که از اتخاذ مواضعی که به ضرر آمریکاست اجتناب ورزیده شود، لیکن ممکن است در انتها مصالحه هایی

ص: 126

صورت گیرد که برای آمریکا تولید اشکال نماید.

7- معاون وزیر نیوسام خاطرنشان ساخت که آمریکا در رابطه با پیش نویس کوبا ابتدا و پیش از همه با یوگسلاوی سخن می گوید، چون معتقد است که آمریکا و یوگسلاوی دارای منافع موازی می باشند. نیوسام پس از یادآوری نکات مطروحه توسط بلاوسکی گفت این وظیفه ماست که به عنوان نماینده آمریکا، نگرانی خود را نسبت به مواضعی که در امور جهانی اتخاذ شده و به ما مرتبط است، با کشورهای دیگر در میان بگذاریم. ما بنا را بر آن نداریم که در شناخت و فلسفه جنبش مداخله نماییم، ولی مجبور خواهیم بود با ملت هایی چند نگرانی خود را در میان نهیم تا مطمئن شویم که منافع ما تأمین گردیده است. ما از ارائه عکس العمل خودداری خواهیم کرد و از ایراد بیانات هیجان انگیز در ملاءعام اجتناب خواهیم ورزید. ولی با نزدیک شدن اجلاس هاوانا فشار حاصل از توجه مطبوعات ما را مجبور به سخن گفتن خواهد کرد، مگر اینکه دوستان ما در جنبش غیرمتعهدها بتوانند روحیه افراطی پیش نویس کوبا را به میانه روی تبدیل نمایند.

8 - برای اطلاع شما: مطالب بالا برای استفاده واحدهایی است که برای آنها رونوشت ارسال شده است به استثنای بلگراد. دستورات جداگانه دیگری برای واحدهای منتخب دیگر ارسال خواهد گردید. پایان برای اطلاع شما.ونس

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 123