Post
38369
از:
محرمانه
به: سازمان اطلاعات دفاعي، واشنگتن دي. سي
1357-09-28- 1978-12-19
متن سند
سند شماره 338
خیلی محرمانه
شماره گزارش: 6846 0592 78
19 دسامبر 1978 - 28 آذر 1357
از: دفتر وابسته دفاعی آمریکا، تهران
به: سازمان اطلاعات دفاعی، واشنگتن دی. سی
عنوان: خلاصه وضعیت ایران
16- خلاصه (بدون طبقه بندی) این گزارش شامل اطلاعاتی در رابطه با اوضاع ایران از ساعت 12 به وقت محلی 18 دسامبر تا ساعت 12 به وقت محلی 19 دسامبر 78 می باشد.
17 تا 21 حذف شده است.
22- جزییات: (خیلی محرمانه - غیرقابل رؤیت برای بیگانگان)
الف - عمومی:
نتایج دعوت به اعتصاب دیروز مبهم و نامشخص است. در اکثر مناطق سنتی مغازه های کوچک تقریباً به طور کامل بسته بودند و در مناطقی که بیشتر تحت تأثیر فرهنگ غرب هستند حدود 50 درصد از مغازه ها باز بودند. به هرحال کرکره های بسیاری از مغازه ها تا نیمه پایین کشیده شده بود. خرید و فروش یا در پیاده روها انجام می گرفت و یا مشتریان مجبور بودند خم گردند و وارد مغازه ها شوند. هر چند گزارش شده که کارکنان کمتری مشغول کار بوده اند، تولید نفت افزایش یافته است. تعدادی از بانکها مدت کمی از صبح باز بودند. شرکت هواپیمایی ایران (به دنبال وقفه کوتاهی) به فعالیت های خود ادامه داد. کارکنان دولت در ادارات حاضر شدند ولی کارایی آنها در سطح پایینی باقی ماند.
یک منبع خبر (صاحبخانه وابسته نظامی در نیروی زمینی) به مأمور گزارشگر گفت که مهندسان و مدیرعامل در دفتر وی در شرکت ملی نفت ایران حال و حوصله کار کردن نداشتند. وی اظهار داشت که همه بیش از حد نگران اوضاع سیاسی موجود، وخامت اوضاع مالی خویش و حتی سلامت خود می باشند به طوری که توجهی به کار کردن ندارند. اکثریت کارکنان نه به دلایل سیاسی، بلکه صرفاً به خاطر اوضاع موجود، دست از کار کشیده اند. منبع همچنین اظهار داشت که هر چند به تمام کارکنان گفته شده بود که به سر کار برگردند، ولی به علت عدم نظارت هیچ کس کار نمی کرد. امروز به نظر می رسد که شهر بار دیگر در حالت عادی به سر می برد. ترافیک سنگین است. مدارس باز هستند. مغازه ها باز و کسب و کار رونق دارد. شرکت هواپیمایی ملی ایران انجام وظیفه می کند و فعالیتها در فرودگاه مهرآباد روال عادی دارد به جز در مورد سهمیه بندی سوخت و امور گمرکی.
مرکز اطلاعاتی هیأت نظامی گزارش می دهد که حدود 40% از بازار اصلی تهران باز است.
ب - فعالیت های ضدآمریکایی و ضدبیگانه:
در طی این دوره یک مورد عملیات و سه مورد تهدید گزارش شده است. تمام این سه مورد تهدید تلفنی بوده و به آمریکاییان گفته شده که ایران را تا 1 ژانویه 79 ترک نمایند. تنها در یک مورد از تهدیدات تلفنی به نظر می رسید که از نوار ضبط استفاده شده است. یکی از تماس گیرندگان سراغ یکی از آمریکاییانی را می گرفت که دو سال پیش ایران را ترک کرده بود که نشانگر این است که احتمالاً از دفترچه تلفن قدیمی شرکت استفاده کرده است. عملیات مذکور مربوط به سنگ پراندن به اتوبوس های شرکت هواپیماسازی لاکهید در جنوب تهران بود. این عمل این بار به فاصله چند عمارت از همان محلی که در نوامبر به طرف آنها سنگ پرتاب شده بود، انجام گرفت. طبق گزارش در این حادثه کسی آسیب ندیده و تنها خسارات جزئی وارد شده است.
ج - فعالیت های موافق و مخالف شاه:
دعوتی که دیروز از جانب خمینی برای اعتصاب شده بود کاملاً مؤثر نبود. بسیاری از مغاز ها و شرکت هایی که صبح امروز باز بودند، ظهر بستند و بعد از ظهر مغازه های خود را باز نکردند. به جز در مناطقی که تحت تأثیر فرهنگ غرب می باشند نظیر خیابان سلطنت آباد و نفت، اغلب کارمندان در ادارات دولتی بر سر کارهای خود حاضر شدند ولی کار نمی کردند. گزارش شده است که خلبانان شرکت هواپیمایی ایران در یک حرکت طرفدارانه از اعتصاب، دست از کار کشیدند ولی موقعی که واحدهای نظامی حدود دو ساعت بعد پدیدار گشتند آنها مجدداً مشغول به کار شدند. کارکنان پست و مخابرات به اعتصاب ادامه داده اند. حدود ساعت 2:30 مجدداً برق در اکثر نقاط شهر قطع شد و ساعت 10 برق آمد. نفت سفید، که اکثر ایرانیان در بخاری برای گرم کردن منازلشان از آن استفاده می کنند، بسیار کمیاب است. بار دیگر صفهای طولانی در تمام مراکز توزیع نفت و بنزین مشاهده می شود.
گازوئیل (نفت مصرفی سیستمهای حرارت مرکزی) هم اکنون در تمام طول 24 ساعت توسط شرکت های بزرگ تحویل داده می شود. مأمور گزارشگر سفارت در ساعت 11 دیشب و 1 امروز گازوئیل تحویل گرفته است.
کامیون های مخصوص تحویل گازوئیل کارت تردد در زمان منع عبور و مرور داشتند و آنها می گفتند که در تمام طول شب کار می کنند.
وابسته نظامی در نیروی هوایی گزارش می دهد که شب گذشته مجدداً چندین نفر در پشت بامهای مجاور خانه اش شعارهای مذهبی می دادند. طبق گزارش رادیو تلویزیون ملی ایران تولید نفت مجدداً در حال افزایش است و اکنون حدود 1/3 حالت عادی آن می باشد (برای جزییات بیشتر به گزارش بخش اقتصادی سفارت رجوع شود)
د - مسایل مربوط به اقدامات امنیتی:
دیروز چتربازان (حدود 2 جوخه) جایگزین تعدادی از واحدهای سربازان وظیفه ای که از سفارتخانه ها و غیره حفاظت می کردند، شدند. به همان گونه که از سفارت عراق از زمانی که خمینی از خاک آن کشور تبعید شده به خوبی حفاظت می شود، در ساعت 4 بعد از ظهر چتربازان برای حفاظت به سفارت آمریکا آمدند. امروز به هر حال ما مجدداً نیروهای سرباز وظیفه (حدود 1 جوخه) در جلوی سفارت داشتیم. مأمور گزارشگر سفارت که شاهد ورود این گروه جدید بود متعجب گردید چون:
1- سربازان وظیفه ای که در خودروها مستقر بودند نمی دانستند از کجا حفاظت می کنند. آنها از دربان سفارت سئوال کردند که آیا اینجا یک مرکز پلیس است و او در جواب گفته بود که نه، اینجا سفارت است ولی مشخص نکرده بود که سفارت کدام کشور است.
2- همچنین درجه دار مسئول و سه پلیسی که در محل حضور داشتند بر کمربندهایشان ماسک گاز دیده نمی شد ولی تمام سربازان ماسک گاز داشتند.
ه - فعالیت های خارج از تهران:
1- تبریز: مشکل است که بتوان موقعیت تبریز را در این مقطع زمانی از تهران ارزیابی نمود. طی 4 ساعت گذشته دفتر وابسته دفاعی گزارشات ذیل را دریافت داشته است:
الف) خبرگزاری بی بی سی گزارش می دهد که طی تظاهرات دیروز تبریز چنین ادعا می شود که سربازان از دستور فرماندهان سرپیچی کرده اند.
ب) منبع 0008 در حدود ساعت 11 به وقت محلی روز 19 دسامبر گزارش داد:
1- تظاهرات دیروز در مرکز شهر تبریز از ساعت 12 تا 7:30 شب ادامه داشت. صدای گلوله ای هم به گوش نرسید. منبع اظهار می دارد که 2 نفر از ژاندارمری، یک استوار ارتش و «تعدادی» از غیرنظامیان احتمالاً کشته شده اند.
2- دومین تظاهرات در مرکز شهر در ساعت 10:30 به وقت محلی در 19 دسامبر 78 در حال شکل گیری بود و هلیکوپترها بر فراز آن پرواز می کردند.
ج - در ساعت 12 به وقت محلی روز 19 دسامبر 78 یک منبع فرعی 0008 که با مجریان حکومت نظامی در تبریز صحبت کرده بود اطلاعات ذیل را فاش ساخت:
1- تظاهرات دیروز در طرفداری از شاه بود و تظاهرکنندگان به سرهنگ مسئول واحدهای نظامی شیرینی می دادند و آنها را می بوسیدند. 2 شهروند زخمی شدند. گزارشات مربوط به اینکه سربازان حقوق دریافت نکرده اند دروغ بوده است. به تمام کارکنان غیرنظامی نیز حقوق پرداخت شده و به آنها گفته شده است که در صورتی که سر کارهایشان باز نگردند دیگر حقوقی دریافت نخواهند کرد.
2- تجمعاتی که امروز صبح در مرکز تبریز تشکیل شده بود در هم شکسته شد و اوضاع هم اکنون آرام است.
3- فقدان گزارش از تیمهای آموزشی فنی نیروهای مسلح و کنسولگری ها در دیگرشهرها نشانگر آن است که اوضاع در بقیه کشور آرام بوده است.
نظریات تهیه کننده: (خیلی محرمانه - غیرقابل رؤیت برای بیگانگان) اگر شهرها چهره آرام خود را همچنان حفظ نمایند تشنجات دوره عاشورا رنگ می بازد. به هر حال پیشرفت در یک سازش موقت بین رژیم موجود و نیروهای مخالف بایستی به زودی انجام شود. در غیر این صورت ممکن است شاه برای قوام مجدد بخشیدن به ماشین اقتصادی متوسل به اعمال زور گردد. در اوضاع فعلی چنین اقداماتی نه تنها مخالفت مردمی زیادی را دربر دارد بلکه شانس موفقیت آن در درازمدت نیز بسیار ضعیف ارزیابی می شود.