سند شماره

وضعیت شیعیان در عراق

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد - 1590

محرمانه

به: وزارت امورخارجه واشنگتن دی - سی

1358-04-04- 1979-06-25

متن سند

3مرداد 58 - 25 ژوئیه 1979

خیلی محرمانه

از: دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد - 1590

به: وزارت امورخارجه واشنگتن دی - سی

گزارشگر: ادوارد ال. پک

موضوع: (طبقه بندی نشده) عراق، شیعیان و مشروب خواری

1- تمام متن خیلی محرمانه است.

2- گزارشگر پربار سفر پلترپو درباره عکس العمل حکومت بغداد علیه فشارهای شیعه اش نشان دهنده یک وجه از نظرات عراقی هاست که از زمان خمینی حداقل مقداری از توجهات را به خود جلب کرده است و بنا به گفته سفارت در جده ترس خدا را در دل کشورهای همسایه ایران انداخته است. با وجود تأکیدهای بسیار بر اینکه هیچ مبنایی برای مخالفت شیعیان وجود ندارد و بنابراین لازم نیست کاری علیه آن انجام شود. عراقی ها ظاهرا درباره علایق سنتی مذهبی تا آنجا که مربوط به مشروب و مشروب خواری است بی تفاوت باقی مانده اند.

3- با وجود اینکه بغداد بیشتر از دیگر شهرهای عراق جمعیت دارد، ولی با استاندارد غربی کمتر می توان از آن به عنوان یک مرکز گناه نام برد. با این وصف مشروبات گرچه گران است، ولی در انواع گوناگون به آسانی بدست می آید. در نتیجه غیرعادی نیست اگر مردان دایم الخمر در پیاده روها و معبدهای زیرزمینی پائین شهر بغداد مشاهده کنیم، چند کاباره نیز وجود دارد که در آن رقاصه های نیمه لخت خارجی و مشتریان عراقی بسیاری را در خود پذیرایی می کند.

4- بصره به دلیل اینکه در آنجا مشروبات الکلی به آسانی یافت می شود، برای کویتی هایی که دلشان می خواهد از ممنوعیت مشروب در مملکتشان فرار کنند به نوعی قبله آمال تبدیل شده است. برای عراقی ها و آنها که مقیم خارج هستند و کویتی ها در اینجا مشروبات الکلی و دیستکوتکت وجود دارد و گفته می شود که بعضی از آنها نیز در نتیجه تفریح شبانه به زندان می افتند.

5 - ولی هرگز واضح نبوده است که چرا دولت عراق کاری نکرده است که خمینی فکر کند کاری در جهت بنیادین اسلام انجام شده است. در سال های نه چندان دور در گذشته بود که مصری ها در جواب محافظه

ص: 58

کاری شدید مذهبی در آن کشور قانونی وضع کردند (هرگز به اجرا در نیامد) که فروش مشروبات الکلی به هتل ها و رستوران ها را بنا به خواهش جهانگردان محدود می کرد. با وجود اینکه رژیم بغداد کاملاً دنیوی است، ولی می تواند کلاً دلایل قانع کننده ای بیابد تا آنچه را که در عراق ممکن است بهانه ای برای خمینی باشد کاهش دهد و در عین حال به طور ظاهری نشان ندهد که در مقابل فشار سر تسلیم فرود آورده است.

این موضوع در مقابله با آنچه که ظاهرا در سایر کشورهایی که در مورد جمعیت شیعه شان و احیای بنیادگرایی نگرانی دارند، انجام می شود و از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است.

6- حتی اگر موضوع ایران و مذهب را نیز نادیده بگیریم، موضع عراق بر سر الکل خیلی سرسری است.

از یک طرف، به نظر می رسد که دولت عراق به مشروبات الکلی و مخدرات به عنوان یک سوپاپ اطمینان در جامعه ای نگاه می کند که سیستم چند حزبی در آن سرکوب است (چون شوروی). علاوه بر این، مردم طبقه متوسط عراق که از کمبود مواد مصرفی (برخلاف کویت و بحرین) رنج می برند. بدشان نمی آید که یک بعدازظهری را با یک بطری مشروب وارداتی اسکاچ نیز صرف کنند. از طرف دیگر، گسترش الکلسیم نیز ایجاد نگرانی های رو به ازدیادی کرده است. مراکز مشروب فروشی صبح زود در بغداد شروع به کار می کنند و تا اواسط ظهر شلوغ می شوند. مشتری ها عموما مشروب خواری های قهاری هستند، و عموما علاقه مندند که به محض ورود تا جایی که ممکن است مشروب بنوشند. اثرات بعدی آن در میزان زیاد فرار و غیبت دیده می شود و گاه به گاه شایع می شود که دولت فروش مشروبات الکلی سنگین را ممنوع اعلام خواهد کرد و نیز میزان تولید آبجوسازی ها را نیز محدود خواهد نمود تا شهروندان به هوش بیایند. با وجود این سیل مشروبات الکلی در جریان است.

7- قبلاً گزارش کرده ایم (مرجع ب) که کاملاً امکان دارد که دولت عراق بهتر از هرکس دیگر از وجود یک مشکل مذهبی شیعی آگاه باشد. اگر نخواهیم مته به خشخاش بگذاریم، باید بگوییم که ممکن است ایدئولوژی بعثی و عدم انعطاف آن رهبریت را از تمرکز برآشوبی با این حوزه وسیع بر حذر داشته است.

پک

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 58