سند شماره

گزارش شرایط گروگان ها

موضوع سند

متن سند

پیام کاردار در ایران (لینگن) برای وزیر امور خارجه، ونس[1]

تهران، 22 نوامبر 1979، 1630Z

[دستورالعمل چگونگی دسترسی از این قسمت حذف شده است.] در ادامه، پیام لینگن به وزیر امور خارجه، ونس، آمده است که در جریان ملاقات امروزش با سفیر نروژ، به او تحویل داد. با توجه به اینکه نروژی‌ها، امکانات محدودی دارند، از ما خواسته شد تا آن را مخابره کنیم. خواهش می‌کنم متن نامه، دراسرع‌وقت به دست آقای ونس برسد.

آغاز: برای وزیر

1. چند روز قبل، این فرصت را به دست آوردیم تا ازطریق سفیر بریتانیا پیامی ارسال کنیم که حاوی پیشنهادهایی خاص درمورد اوضاع اینجا بود و امیدوار هستیم که شما این پیام را مشاهده کرده باشید.[2]

امروز صبح سفیر استرالیا به دیدار ما آمد و ما از او شفاهی خواستیم که ازطریق سفارت کشورش در واشنگتن، برخی از نگرانی‌هایمان را نسبت‌به آیندۀ قریب‌الوقوع منتقل کند. این نگرانی‌ها در ادامه بیان شده‌اند؛ با این امید که امروز راهی برای انتشار آن‌ها برای عموم فراهم شود.

2. قبل‌از انجام این کار، با تأسّف باید به استحضار برسانم که در کنار این ارتباطات گاه‌وبیگاه از طریق سفرا و دسترسی به بخشی از فضای رسانه‌ای، توانایی ما برای آگاهی از اتفاقات جاری، بسیار محدود است. در طول ده روز گذشته، من هیچ‌گونه ارتباط مؤثر و حقیقی با مقامات ایرانی نداشتم.

3. فضای جامعه در اینجا با نوعی جنون احساسی خطرناک همراه است. تظاهرات دیروز اطراف سفارت ما، ازنظر اندازه و احساس خشم مردم، تقریباً بی‌سابقه بود و وقایع مشابهی در شهرهای دیگر کشور نیز تکمیل‌کنندۀ آن بودند.

خمینی و روحانیون نزدیک به او، به‌شکلی ماهرانه، از قضیۀ تسخیر سفارت، اتهام جاسوس‌بودن دیپلمات‌ها و خودداری ما از تحویل شاه، برای ایجاد روح نفرت در میان مردم که مشابه آن کمتر در تاریخ به چشم می‌خورد، بهره‌برداری کرده‌اند.

ایرانی‌های انگشت‌شماری که از پیامدهای فاجعه‌آمیز مسیری که خمینی برای این کشور تعیین کرده است آگاه هستند، از ابراز این مسئله، واهمۀ شدید دارند.

4. بدتر اینکه ما در آستانۀ ماه محرم هستیم. حتی در شرایط عادی نیز احساسات مردم برانگیخته و شدید است چه رسد به ماه محرم! ازاین‌رو، از هفتۀ آینده به‌مدت ده روز، دوران بسیار خطرناکی برای گروگان‌ها خواهد بود.

اجتناب حداکثری از هرگونه اقدام عملی و نیز زبانی ازسوی ما در این دوران که خطر تشدید وضعیت ایران را به همراه دارد، فارغ از اینکه آن‌ها ازنظر افکارِعمومی آمریکا چقدر الزام‌آور هستند، حائز اهمیت است. درهرصورت، باید از هر نوع اقدامی که به حمایت همه‌جانبۀ کنونی افکارعمومی جهان از ما در موضوع تسخیر سفارت و گروگان‌ها آسیب می‌زند، اجتناب کنیم.

5. ما با مردمی مواجه هستیم که تظاهرات بخشی از سبک زندگی آن‌هاست، یک بازۀ زمانی دینی (محرم) که شهادت در آن ارج نهاده می‌شود، یک رهبر انقلابی که موفقیت خود را در سرنگونی شاه دید و آن را تضمینی برای نتیجه‌بخش‌‌بودن تظاهرات آتی می‌داند و یک رهبر که در تمام عمر خود، زیر بار مصالحه نرفته است.

جای بسی تأسف است که به‌خاطر این ذهنیت و اینکه رفتارها و بیانات خمینی، ایران را محدود ساخته است. گزینه‌هایی که خطر ازدست‌رفتن وجهۀ ایران در جامعۀ بین‌‌الملل و نیز خود خمینی در داخل کشور را به همراه نداشته باشند، انگشت‌شمار هستند (و این مسئله برای ما نسبتاً خوب است). به نظر می‌رسد که اساساً دو گزینۀ اصلی برای اقدام احتمالی خمینی وجود دارد.

6. اولی عبارت است از اینکه او ممکن است حرکت در مسیر کنونی تهدیدها و اقدامات بیشتر را دست‌کم تا پایان برگزاری همه‌پرسی قانون اساسی 2 دسامبر، ادامه بدهد؛ با توجه به اینکه مبارزه با ما، خمینی را در تصمیم بالا مطمئن‌تر و مصمم‌تر می‌کند، قابل‌تصور است که احتمالاً برای پیشبرد یکی از این اقدامات آماده است:

‌أ. اعلام قطع روابط و اخراج گروگان‌ها از کشور (بدون محاکمه) به‌عنوان جاسوس؛

‌ب. نگهداشتن دست‌کم بعضی از گروگان‌ها و همچنین اظهار تمایل برای گفت‌وگو ازطریق سازمان ملل یا یک میانجی.

7. با توجه به قدرت فراگیر خمینی، احتمال اول دست‌کم امکان‌پذیر و شدنی است، ولی بااین‌وجود، چندان آسان نخواهد بود؛ نظر به اینکه مردم با شور و حرارت خاصی درمورد محاکمه سخن می‌گویند. گزینۀ دوم نیز امکان‌پذیر است؛ مشروط به تأمین دست‌کم برخی از خواسته‌های ایران درمورد شاه.

8. اما محتمل‌تر از دو گزینۀ بالا این است که خمینی نوعی محاکمه برای همه یا گروهی انتخاب‌شده از میان گروگان‌ها ترتیب بدهد و سپس آن‌ها را از کشور اخراج کند. درخواست دانشجویان اشغال‌کنندۀ سفارت در 21 نوامبر، برای محاکمۀ گروگان‌ها و نیز اظهارات بنی‌صدر در مصاحبۀ تلفنی با شبکۀ ان‌بی‌سی در همان روز که با استیصال از ایالات متحده خواست تا از وقوع احتمالی محاکمه، واهمه نداشته باشد، همگی نشان می‌دهند که این گزینه مدنظر قرار دارد.

9. روشن است که چنین اقدامی، خطراتی را ازنظر عملی و نظری به همراه دارد. این خطر وجود دارد که احکام صادرشده توسط دادگاه، چیزی بیشتر از صرف اخراج از کشور باشد. تن‌دادن به چنین محاکمه‌هایی برای ما، به‌معنای پذیرش فرایندی است که کاملاً در تضاد با تعهدات بین‌المللی و رفتارهای متمدنانه بوده است و اصولی را که به آن‌ها پایبند هستیم، تضعیف می‌کند.

ما معتقد هستیم که اولویت همچنان باید مخالفت جدی با برگزاری چنین محاکمه‌هایی باشد و بااین‌وجود تلاش کنیم تا برای رهایی گروگان‌ها یا اخراج آن‌ها از کشور از طرق دیپلماتیک، وقت بخریم.

10. ازسوی دیگر، راضی‌شدن به محاکمه می‌تواند تنها راهی باشد که آزادی گروگان‌ها را با سلامت کامل تضمین می‌کند. اگر ما محکوم به موافقت با این گزینه باشیم، باید بر موضع رسمی و علنی خود پافشاری کنیم و اعلام کنیم که چنین محاکمه‌هایی کاملاً با قوانین بین‌المللی در تضاد هستند و دولت ایران مسئول سلامت کارکنان سفارت ماست.

در مقابل می‌توان گفت که گرفتن چنین موضعی، درحالی‌که رژیم درحال ارائۀ نمایش باشکوه محاکمۀ گروگان‌هاست، بیشتر سبب سرافکندگی ایران می‌شود تا آمریکا؛ ولی این قضاوتی است که بر افکارعمومی و نیز اصول اخلاقی در آمریکا تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین ما نمی‌توانیم و نباید چنین دیدگاهی داشته باشیم.

11. برای شما و تمامی همکارانمان در واشنگتن، بهترین و بابرکت‌ترین روز شکرگزاری را آرزومند هستم.

پایان

گراهام

[1]. Carter Library, Office of the Chief of Staff, Jordan’s Confidential Files, Box 1, Folder 17.

خیلی محرمانه. ارسال‌شده ازسوی سفارت بریتانیا در تهران، به سفارت بریتانیا در واشنگتن، برای وزارت امور خارجۀ آمریکا تا در اختیار کارگروه ایران قرار بگیرد. سپس در تاریخ 23 نوامبر ساعت 5:04 بعدازظهر ازطریق اتاق وضعیت کاخ سفید، برای کمپ دیوید ارسال شد و دستور داده شد تا در یک نامۀ مهروموم‌شده به دست همیلتون جردن برسد.

[2]. در پیام 19 نوامبر، لینگن پیشنهاد کرد که ایالات متحده «به استفاده از تمامی ابزارهای ممکن برای قراردادن ایران تحت فشار افکارعمومی جهان»، ازجمله یک قطعنامۀ شورای امنیت ادامه دهد و «تلاش کند تا ازطریق یک میانجی که با تصمیم‌گیرندگان در اینجا ارتباط برقرار می‌کند، به چهارچوبی برای گفت‌وگو دست یابد که شاید منتهی به سازش و مصالحه گردد». لینگن اضافه کرد: «مهم است که ما از هر اقدامی که سبب تشدید تنش می‌شود، اجتناب کنیم. ادامۀ خویشتن‌داری ضروری است، هم ازنظر حفظ حمایت فراگیر کنونی از ما در صحنۀ جهانی و هم امنیت و سلامت گروگان‌های باقی‌مانده.»