سند شماره

ارتباط مستقیم سیا با شاپور بختیار

موضوع سند

متن سند

یادداشت اداره‌کنندۀ اطلاعات مرکزی، ترنر، برای وزیر امور خارجه، ونس، شاور امنیت ملی رئیس‌جمهور (برژینسکی)[1]

واشنگتن، 11 دسامبر 1979

موضوع:

ارتباط مستقیم سیا با شاپور بختیار

1. در روز 8 دسامبر، یکی از افسران سیا به‌صورت مستقیم [کمتر از یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است] با شاپور بختیار ارتباط برقرار کرد. پیش‌تر یک کانال ارتباطی غیرمستقیم بین بختیار و سازمان در اواخر ماه آگوست ایجاد شده بود، ولی به‌تازگی بختیار به‌دلیل شرایط حساس ایران، درخواستش را برای دیدار شخصی با یکی از مقامات سیا مطرح کرده بود.

2. بختیار در طول ملاقات یک‌و‌نیم‌ساعته با مأمور ما، گفت که معتقد است هر دولت موفق آتی، بایستی اندکی متمایل به چپ باشد و عناصری از راست‌گراها و چپ‌گراهای افراطی را نیز در خود جای دهد تا بتواند آن‌ها را کنترل کند. او اعتقاد داشت که خمینی حداکثر سه ماه دیگر در قدرت باقی می‌ماند و درنتیجه به‌شدت در تلاش است تا کارها و عناصر خود را سازمان‌دهی کند. بختیار مدعی بود بااینکه ممکن است این‌گونه به نظر رسد که [کمتر از یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است] او اقدام خاصی صورت نمی‌دهد، اما درواقع پیشرفت‌های زیادی به دست آورده است. به‌طور خاص او تأکید دارد که:

‌أ. «ستادی» را در تهران برای برنامه‌ریزی نسبت‌به بازگشت شاه ایجاد کرده است. در این ستاد، افسران نظامی هستند که می‌توانند گروه‌های بزرگی را که او می‌تواند در زمان نیاز، به آن‌ها اتکا کند، بسیج کنند؛

‌ب. او تصمیم دارد تا در یک ماه آینده به خوزستان برگردد؛

‌ج. با دریابُد مدنی، استاندار خوزستان و فرمانده ارتش ایران، ارتباط برقرار کرده است؛ [سه سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

‌د. او ارتباطاتی با [کمتر از یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است] احزاب برجستۀ کرد در عراق دارد؛ [دو سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است].

‌ه. جبهۀ ملی اکنون کاملاً حامی اوست و او این پشتیبانی را یک پیشرفت سیاسی مستحکم می‌داند. ادعا شده است که کریم سنجابی به همراه سایر مخالفین بختیار، کنار گذاشته شده‌اند؛

‌و. ستاد او در تهران اکنون درحال راه‌اندازی یک ایستگاه رادیویی کوچک قابل‌حمل برای پخش سخنرانی‌های وی است؛

‌ز. عراقی‌ها به او پیشنهاد حمایت داده‌اند، البته درازای موافقت بااینکه او با الحاق کویت به این کشور مخالفت نکند. بختیار معتقد است که اکنون می‌تواند این پیشنهاد را بپذیرد، ولی وقتی در ایران به قدرت رسید، بخشی را که مربوط به چانه‌زنی دربارۀ کویت است، نادیده می‌گیرد؛

‌ح. [چهار سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است].

ما شواهد موثقی برای تأیید یا رد سطحی از پیشرفت که بختیار مدعی آن است، نداریم. ما همچنان به بررسی سطح واقعی پیشرفت او ادامه می‌دهیم.

3. همچنین به عضو سیا گفته شده است که بختیار نگران ارتباطش با سرهنگ غلام‌علی اویسی، فرمانده سابق ارتش شاه است؛ درحالی‌که اویسی یک فرد کاملاً شایسته است و برای بختیار بسیار مفید خواهد بود، ولی او معتقد است که ارتباط اویسی با شاهزاده‌خانم اشرف و حامیان شاه می‌‌تواند دردسرساز باشد و تأکید کرده است که نمی‌خواهد هیچ پیوند و ارتباطی با خانوادۀ سلطنتی داشته باشد. [دو سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

4. بختیار در پاسخ به سؤال مأمور ما مبنی‌بر اینکه دقیقاً چه خواسته‌ای از دولت آمریکا دارد؟ این‌گونه پاسخ داد:

‌أ. او دوست دارد تا ما با اعمال نفوذ بر سایر دولت‌ها، از آن‌ها بخواهیم که او را حمایت کنند. بختیار خواهان بهره‌مندی از پوشش رسانه‌ای است. او می‌خواهد که ما برخی از دولت‌ها را [کمتر از یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است] برای پشتیبانی مالی از او تشویق کنیم؛

‌ب. او خواستار این است که ما شاه و حامیانش را از مداخله در امور دور نگه داریم.

‌ج. بختیار گفت که زمان بسیار حساس است؛ چراکه خمینی به‌زودی سرنگون می‌شود و یک خلأ سیاسی به وجود می‌آید که باید پر شود. او گفت که آمادۀ اقدام است و اگر از حمایت مالی لازم برخوردار شود، شانس خوبی برای موفقیت خواهد داشت؛ درحالی‌که درخواست‌های بختیار برای کمک چندان بزرگ نیستند، اعتقاد ما با توجه به سایر اطلاعات در دسترس این است که او حس می‌کند که بدون پشتیبانی آمریکا و رهبری مستقیم این کشور، شانس چندانی برای موفقیت ندارد. او گفت بااینکه پذیرای حمایت مادی از سایر کشورهاست، ولی «نیروی فکری» باید ازسوی آمریکا تأمین شود.

5. توصیۀ من این است که ما تأییدیۀ کمیتۀ هماهنگی ویژه و رئیس‌جمهور را برای انجام عملیات مخفی که یافتۀ آن به پیوست آمده است، بگیریم [چهار سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است].

استانسفیلد ترنر

پیوست

یافتۀ ریاست‌جمهوری[2]

واشنگتن، بدون تاریخ

یافتۀ متعاقب بخش 662 لایحۀ کمک خارجی سال 1961، بعداز اصلاح، دررابطه‌با انجام عملیات در کشورهای خارجی، غیر از آن‌هایی که تنها با هدف جمع‌آوری اطلاعات انجام می‌شود.

من دریافتم که عملیات زیر در یک کشور خارجی برای امنیت ملی ایالات متحده، حائز اهمیت است و به اداره‌کنندۀ اطلاعات مرکزی یا نمایندۀ او دستور می‌دهم تا گزارش این یافته را به کمیته‌های مربوطه در کنگره، متعاقب بخش 662 ارائه دهد و در زمان نیاز هم گزارش‌دهی لازم را داشته باشد.

دامنه:

ایران

شرح:

اقدامات عملیات تبلیغاتی، سیاسی و اقتصادی برای تضعیف و مختل‌‌ساختن رژیم خمینی انجام شود؛ با رهبران مخالف ایران و نیز دولت‌های متمایل در منطقه، ارتباط برقرار کنید تا یک جبهۀ گستردۀ ضد خمینی که توانایی ایجاد یک دولت جایگزین را دارند، تشکیل گردد.

[1]. Central Intelligence Agency, Office of the Director of Central Intelligence, Job 95M01183R: Policy Files (1977–1981), Box 1, Folder 5: DCI Turner-Eyes Only Files-Various Subjects .

سرّی؛ حساس. برژینسکی و ترنر موافقت کردند که این یادداشت و نیز یادداشت 5 دسامبر کالاریس (نک: سند 85) را به کارتر و نه ونس نشان دهند.

Central Intelligence Agency, Office of the Director of Central Intelligence, Job 81B00112R: Subject Files, Box 15, Folder 42: DCI/DDCI/Memrecs/Memos/Agendas of Brzezinski/Aaron Meetings.

[2]. سرّی؛ حساس.

منبع: - جلد - - صفحه