سند شماره

برنامه ریزی عملیات نظامی علیه ایران

موضوع سند

متن سند

یادداشت ویلیام اودوم از کارکنان شورای امنیت ملی برای مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور (برژینسکی) و قائم‌مقام مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور (آرون)[1]

واشنگتن، 24 دسامبر 1979

موضوع:

عملیات مخفی و برنامه‌ریزی برای اقدام نظامی احتمالی (سرّی)

جلسه با سیا، وزارت دفاع و امور خارجه دربارۀ سازگاری برنامه‌ریزی ما نسبت‌به اقدام نظامی و عملیات مخفی احتمالی، صبح روز شنبه 22 دسامبر برگزار شد. دیوید خواستار این شد که گزینه‌های زیر پیش برده شود:

[چهار پاراگراف (شش سطر) از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

5. پیامدهای سیاسی اشغال یک منطقۀ نفت‌خیز در جنوب، به‌طور خاص اینکه جلوی تولید و فروش نفت توسط تهران و دولت خمینی را بگیریم چه هزینه و بهایی دارد؟

6. [کمتر از یک سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

سازمان سیا درحال تهیۀ گزارشی دربارۀ پنج مورد از شش نکته است. من و وزیر دفاع قرار است که گزارشی دربارۀ مورد پنجم، یعنی اشغال میادین نفتی ارائه کنیم. (سرّی)

قراردادن میادین نفتی خوزستان در قالب یک «تراست»

اشغال منطقۀ نفت‌خیز جنوب ایران از یکی از چهار راه زیر ممکن است:

- حملۀ عراق: این کار ممکن است عراقی‌ها را از تهران دور کند، ولی کنترل دست برتر عراق نسبت ‌به سر لولۀ نفت چندان ساده نیست. پیامدهای سیاسی منفی دیگر برای کشورهای ساحلی خلیج‌فارس سبب خواست برای اجتناب از این کار می‌شود

- ‌- دریابُد مدنی منطقه را از تهران دور می‌کند: اگر دریابُد مدنی که قدرتش در خوزستان مستحکم به نظر می‌رسد، ژست‌های حمایت از حکومت خمینی را کنار بگذارد، در آن صورت، این کار بی‌شک نفت را از خمینی می‌گیرد و به ما شانسی برای تأثیرگذاری بر تحولات داخلی ایران می‌دهد؛ البته گویا هیچ‌کس معتقد نیست که مدنی را بتوان برای انجام چنین کاری متقاعد کرد.

- ‌- اشغال منطقۀ خوزستان توسط آمریکا برای به‌دست‌گرفتن کنترل نفت: این کار خارج از توانایی نظامی ماست. حتی اگر ما نیمی از نیروهایمان را از اروپا برای انجام عملیات فرابخوانیم؛ به‌علاوه، نود روز لازم است تا سه یا چهار لشکر در منطقه مستقر شوند. این گزینه کاملاً غیرواقع‌بینانه است.

- مین‌گذاری یا محاصرۀ صادرات نفت ایران: این کار شدنی و بسیار ارزان است. این اقدام می‌تواند سر لولۀ نفت را ببندد. با گذشت زمان، سبب خشکانده‌شدن پشتوانه‌های ارزهای پرمبادلۀ ایران می‌شود. همچنین به ژاپن و اروپا نیز ضربه می‌زند و آن‌ها احتمالاً حمایت علنی چندانی از این طرح نخواهند کرد؛ چراکه در نتیجۀ آن تورم و کاهش رشد متوقع اقتصادی را پیش‌بینی می‌کنند. (سرّی)

گویا دیوید متقاعد شده که اعمال فشار بر خمینی راه تسلیم‌کردن اوست و گری سیک مدعی بود که قطع تولید نفت، سبب سرنگونی رژیم سابق شد؛ ازاین‌رو قطع روند صادرات نفت، بر خمینی فشار وارد می‌آورد، دشمنان داخلی او را ترغیب می‌کند و عناصر بی‌طرف بازاری را وارد صف مخالفین خواهد کرد. (سرّی)

نتیجه‌گیری‌ها

- تنها راه مؤثر برای متوقف‌ساختن صادرات نفت، محاصره یا مین‌گذاری است. توان نظامی ما سبب می‌شود که این گزینه با زمان برای هشدار و آماده‌سازی همراه باشد؛

- اینکه قطع صادرات نفت دقیقاً چه تأثیری بر خمینی و موضوع گروگان‌گیری می‌گذارد، روشن نیست؛

- تنها راه برای ایجاد اختلال قابل‌توجه در تعاملات اقتصادی ایران با غرب، احتمالاً قطع جریان نفت است. اگر این کار به‌خاطر شکست راه‌های دیگر (فصل هفتم سازمان ملل) مطلوب باشد، محاصره به گزینه‌ای جذاب تبدیل می‌شود؛

- مین‌گذاری یا محاصره می‌تواند تبدیل به یک گام مهم برای حمایت از سایر اقدامات شود؛ مانند آذری‌ها در شمال که اکنون نمی‌توان آن‌ها را تعیین کرد. (سرّی)