در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره

ایران و شوروی

موضوع سند

متن سند

یادداشت پائول هنز از کارکنان شورای امنیت ملی برای مشاور امنیت ملی رئیسجمهور (برژینسکی)[1]

واشنگتن، 11 آوریل 1980

موضوع:

           ایران و شوروی (غیرمحرمانه)

من نگران شواهد ادامهداری هستم که نشان میدهد که شوروی برای ورود نظامی به ایران، مشغول تقویت توان نظامی و بیسروصدای خود در منطقۀ قفقاز جنوبی است. درحالی‌که من تحلیلهای اطلاعاتی کنونی را که میگویند هیچ نشانهای از قصد واقعی شوروی برای این اقدام وجود ندارد، زیر سؤال نمیبرم، ولی ترسم از این است که بخواهیم این تصور منطقی را به اعتقادی راسخ تبدیل کنیم که آن‌ها اقدامی صورت نمیدهند. من از نگرشهایی نگران هستم که تحلیلگران اطلاعاتی را تحت تأثیر قرار داده است و سبب آسودگی خاطر سیاستگذاران میشود و به نتایجی منجر شدند؛ مانند اینکه در سال 1962 شوروی قصد نداشت تسلیحات اتمی را در کوبا مستقر کند یا اینکه سلطنت در ایران، در سال 1978 تضمین بقا داشت. (سرّی)

نگرانی دیگر من از تأثیر فشار روزافزون ازسوی ما بر ایران یا اقدامات تنبیهی درصورت آسیبدیدن گروگانهاست. با توجه به فضای کاملاً غیرعقلانی که در تهران حاکم است و نیز نفرت شدید از خمینی در آمریکا، اقدامی به‌ظاهر معقول مانند محاصرۀ دریایی میتواند سبب شود که ایرانیها برای دفاع و حفاظت از خودشان دست‌به‌دامن شوروی شوند. خمینی امکان دارد با دکترین «شیطان کوچکتر» از چنین مداخلهای حمایت کند. جناح چپ در ایران که بیشک از تنشهای کنونی برای بهبود جایگاه خود استفاده خواهد کرد، میتواند در چنین حرکتی نقش داشته باشد. (خیلی محرمانه)

[یک پاراگراف (چهارونیم سطر) از طبقهبندی خارج نشده است.]

آیا شوروی قصد مداخله دارد؟ در تحلیل نهایی، به نظر من غیرممکن است که شوروی بتواند در برابر وسوسه برای تسخیر بیشتر خاک ایران و یا درصورت وجود فرصت نمایش خود به‌عنوان یک قدرت محافظ، مقاومت کند. روسها بیشتر از 150 سال است که آرزوی پیشروی در این منطقه را دارند. (خیلی محرمانه)

افغانستان میل آن‌ها را زیاد کرده است، ولی افغانستان همچنان هزینهبر بوده است و درعین‌حال نیز منفعت چندانی ندارد. ایران نیز با منابع عظیم نفت و گاز میتواند هدفی مناسب باشد؛ اولین اشغال سرزمینی برای شوروی که سودآور نیز هست. همچنین میتواند بهایی برای کوبا و اتیوپی باشد و به محاصره و استیلای کامل بر افغانستان کمک کند. اگر شوروی برای کمک به ایرانیهای آشفته برای دفاع در برابر آمریکا دعوت شود، انتظار تقریباً هیچ نوع مقاومت داخلی مانند آنچه در افغانستان اتفاق افتاد را نخواهد داشت. (خیلی محرمانه)

[یک پاراگراف (هفده سطر) از طبقهبندی خارج نشده است.]

احتمال میرود که ما در ایران گرفتار شویم که نتیجهاش اشغال کل کشور توسط شوروی است، مگر اینکه به افقهای راهبردی کلان و نیز جسورانه ازنظر عملیاتی فکر کنیم. (خیلی محرمانه)

[یک پاراگراف (دهونیم سطر) از طبقهبندی خارج نشده است.]

وقتی به احتمال انجام اقدامات غیرمعمول و دور از دسترس علیه ایران میاندیشیم، دستکم باید ظرفیت انجام اقدام مؤثر را هم، درصورتی‌که بتوانیم از پایگاههای موجود در ترکیه برای این منظور استفاده کنیم، مدنظر قرار بدهیم. وضعیت روابط ما با ترکیه در طول دهۀ 1970، علیرغم امضای پیمان دفاعی مشترک اخیر، متأسفانه سبب شده است که ما در بهرهبرداری از امکانات این کشور با محدودیت مواجه باشیم. (سرّی)

آزادی گروگانها و حل بحران کنونی با ایران برای ما ارزش دارد؟ تاکنون چقدر در این رابطه هزینه دادهایم؟ نیم‌میلیارد دلار کمکهای نظامی قطعی به ترکیه در طول سه یا چهار سال آینده، بسیار به تأمین نیازهای آن‌ها برای مدرنشدن کمک میکند، آن‌ها را بیشتر به ناتو پیوند میدهد و بهشدت این سازمان را در بخش جنوب شرقی تقویت میکند. به نظر من، این کار بهای گزافی برای عملیاتیکردن پایگاه ترکیه به‌منظور انجام حمله به تهران نیست. (سرّی)

ازنظر اندیشههایی که معمولاً این روزها داریم، «تفکرات راهبردی» که من تشریح کردم، شاید توجیهی باشد برای محدودبودن من به یک اسلوب روانپزشکی، یک قرائت وارونۀ آمریکایی از سرنوشت ژنرال گریگورنکو[2]...[3]؛ ولی احساس من این است که ما خود را در جنونی احساسی نسبت‌به موضوع گروگانها در تهران گرفتار کردهایم که میتواند ناخواسته پیامدهای به‌مراتب بدتری داشته باشد که آسیبش برای ما و جهان بیشتر از اقدامات پیشنهادی من است... . (خیلی محرمانه)



[1]. National Security Council, Carter Intelligence Files, Logged INT Files, Box I031, Folder 2, JEC INT 8002284–8006395.

سرّی. رونوشت برای سیک، اودوم، ارمارث (Ermarth)، ولش، برمنت و گریفیث (Griffith) ارسال گردید.

[2]. General Grigorenko

[3]. ژنرال پترو گریگورنکو در سال 1964 وقتی از نیکیتا خروشچف (Nikita Khrushchev) به‌عنوان کسی که پاییز همان سال از قدرت کنار زده میشود، انتقاد کرد، دستگیر شد و به جرم «پیشگویی»، مجرم شناخته شد. کمیسیونی از روانپزشکان او را به زندان محکوم کردند و سپس به بیمارستان روانی فرستاده شد. او در سال 1965 پس‌از سرنگونی خروشچف از قدرت در اکتبر 1964، آزاد شد.

منبع: - جلد - - صفحه
تصاویر سند
(Bellevue Hotel) (Giza) (Harvard Divinity School) (Princeton University) (Rutgers University) Ankara Arabian Sea Arlington National Cemetery Azerbaijan Democratic Republic Azores Bahamas Belgrade Brewster Cam Ranh Bay Camp David Chicago Colorado Dacca Demirel Dominica Dulles Eastern Desert Eastern Europe Eastern Province Ellipse Frankfurt Georgia Hofburg Palace Homestead AFB Hunter Army Air Base Islamic Revolutionary Organization in the Arabian Peninsula Kansas LaGuardia Airfield Lackland Air Force Base Lafayette Park Laos Madrid Maine Manley Maryland Masirah Massachusetts Massachusetts Avenue Mauritania Mildenhall Monaco Murmansk National Council of Churches Near East and South Asia Division New Hampshire Nicaragua Oklahoma Panama City Peking Quai d’Orsay Saharan Democratic Arab Republic San Antonio Sheikh Osman Naqshahandi South America Strait of Tiran Strasbourg Texas Tonga Transcaucasus Tricastin Tripoli U.S. Pacific Command Vladivostok Wadi Kena West Germany Western Europe Wiesbaden Wilford Hall Hospital Wisconsin «کوچه بیژن» آبادان آتن آذربایجان آرامستان ملّی آرلینگتون آرژانتین آزور آفریقای ­جنوبی آفریقای ­شمالی آفریقای جنوبی آفریقای ‌جنوبی آفریقای‌ جنوبی آفریقای‌جنوبی آلاسکا آلمان آلمان غربی آلمان­ غربی آلمان‌شرقی آلمان‌غربی آمریکا آمریکای جنوبی آمریکای شمالی آمریکای­ شمالی آمریکای‌شمالی آمریکای‌لاتین آمریکای‌مرکزی آنکارا آنگولا ابوموسی اتحاد جماهیر شوروی اتحادیه جماهیر شوروی اتریش اتیوپی اردن ارومیه اروپا اروپای شرقی اروپای غربی اروپای‌شرقی اروپای‌غربی استانبول استراسبورگ استرالیا اسرائیل اسلام ­آباد اسلام­ آباد اسلام‌آباد اسوان مصر اسپانیا اسکله اورسی اشمیت اصفهان افغانستان اقیانوس ­آرام اقیانوس آرام اقیانوس هند الجزایر الجزیره امارات امارت متحده عربی انتبه انگلستان اوتاوا اورشلیم اوکلاهاما اوکیناوا ای­سی ایالات متحده ایالات متحده آمریکا ایالت شرقی ایتالیا ایران ایرلند ایسلند بازار تبریز بازار تهران بالتیمور بالتیک بانک ­های آمریکا بانک‌های سوئیس باهاما باکو بحرین برزیل برلین برن برن (Bern) برنیس بروکسل بریتانیا بریتانیای کبیر بصره بغداد بلوار تخت جمشید بلوچستان بلوک شرق بلژیک بلگراد بن بنادر ایران بنادر شوروی بنادر مورمانسک بنادر نفتی ایران بندر بصره بندر خلیج‌فارس بندر خمینی بندر شاپور بندرعباس بنگلادش بوشهر بولیوی بُن بیروت بیمارستان آمریکا در پاناما بیمارستان ویلفورد هال بیمارستان کورنل نیویورک بیمارستان گورگانس بیمارستان­ های گورگاس تأسیسات آرامکو تایلند تایوان تبریز ترمینال‌های نفتی خلیج فارس ترکستان ترکیه تفلیس تنب بزرگ تنب بزرگ و کوچک تنگه تیران تنگه هرمز تهران تونس تونگا تگزاس جامایکا جدّه جزایر جزایر آزور جزایر ابوموسی و تنب­ ها جزایر تنب کوچک جزایر کوچک ابوموسی و تنب‌های نزدیک دهانۀ خلیج‌فارس جزیره جزیره خارک جزیره خارگ جزیره دیه‌گو گارسیا جزیره مصیره جزیره کنتادورا جزیرۀ خارک جمهوری اسلامی ایران جمهوری دموکراتیک آذربایجان جمهوری دموکراتیک عربی صحرا جمهوری فدرال آلمان جنوب ­غرب آسیا جنوب آسیا جنوب ایران جنوب عراق جنوب­ غرب آسیا جنوب­ غرب تهران جنوب‌شرق ایران جنوب‌غرب آسیا جنوب‌غربی آسیا جورجیا جیزه خاور دور خاور نزدیک خاور نزدیک و جنوب آسیا خاورمیانه خاورنزدیک خرمشهر خرّمشهر خلیج خلیج خوک‌ها خلیج سبیک خلیج فارس خلیج کام ران خلیج‌فارس خوزستان خیابان ماساچوست خیابان­ های تهران دادگاه پاناما دالاس دالاک (Dalak) دانشکده الهیات هاروارد دانشگاه تهران دانشگاه راتگرز دانشگاه پرینستون دانمارک داکا دریای خزر دریای سیاه دریای عرب دریای عربی دریای مدیترانه دمشق دمیرل دوشان تپّه دومینیکا دیگو گارسیا رشته کوه ­های زاگرس رضائیه رم رودزیا روسیه رومانی رُم ریاض زامبیا زامبیان زاهدان زندان سان­تای زوریخ (Zurich) سادات سانفرانسیسکو سانفرانسیکو سریلانکا سفارت آمریکا سفارت آمریکا در اسلام ­آباد سفارت آمریکا در تهران سفارت آمریکا در طرابلس سفارت آمریکا در کویت سفارت ایالات متحده سفارت ایالات متحده در ایران سفارت ایالات متحده در تهران سفارت ایران در واشنگتن سفارت بریتانیا سفارت بریتانیا در ایالات متحده سفارت بریتانیا در تهران سفارت بریتانیا در واشنگتن سفارت سوئیس در تهران سفارت شوروی در واشنگتن سفارت کانادا در تهران سمنان سن آنتونیو سوئد سوئیس سوریه سومالی سکّوهای نفتی جزیره خارک شبه جزیره عربستان سعودی شبه­ جزیره عربستان شبه‌جزیره عربستان شرق آسیا شرق مدیترانه شرق­ دور شطّ‌ العرب شط‌ العرب شمال ایران شمال تهران شنیانگ (Shenyang) شوروی شوروی‌ شیلی شیکاگو صحرای اول (Desert One) صحرای شرقی طبس ظهران عدن (Aden) عراق عربستان عربستان سعودی عرشه نیمیتز عرفات علی‌آباد عمان عمّان فرات فرانسه فرانکفورت فرودگاه ­های ایران فرودگاه اسوان فرودگاه انتبه اوگاندا (Uganda) فرودگاه تهران فرودگاه دالس فرودگاه طبس فرودگاه لارناکا (Larnaca) فرودگاه لاگواردیا فرودگاه مهرآباد فرودگاه میلدنهال فرودگاه نیویورک فلسطین فلوریدا فنلاند فورت برگ فیلیپین قاهره قبرس قفقاز جنوبی قفقاز­ جنوبی قفقازجنوبی قم لائوس لاکلند لبنان لندن لندن. لهستان لوگزامبورگ لیبی لیسبون مادرید ماساچوست مانلی مجتمع فلوریت مدیترانه شرقی مدینه مراکش مرزهای شمال‌غربی ایران مریلند مسجد الحرام مسقط مسکو مشهد مصر مصیره منصوریه منظریه مهرآباد موریتانی موزامبیک مومباسا موناکو مکزیک مکّه میادین نفتی خلیج فارس میادین نفتی خوزستان مین نائین ناتو ناحیه کلمبیا نجف نروژ نگلادش نیجر نیجریه نیروگاه هسته‌ای تریکاستین نیمیتز نیواورلئان نیوزلند نیومکزیکو نیوهمپشایر نیویورک نیکاراگوئه هامبورگ هانتر هانوی (Hanoi) هتل بلویو هرات هلند همدان همیلتون جردن هند هندوستان هیوستن هیوستن تگزاس واتیکان وادی قنا واشنگتن ولادی­وستوک ونزوئلا ویتنام ویتنام‌ ویسبادن ویسکانسین وین پادگان سلطان‌آباد پاراگوئه پارک ریاست‌جمهوری پارک لافایت پاریس پالایشگاه آبادان پالایشگاه‌های نفت آبادان پاناما پاناما سیتی پاناماسیتی پاکستان پایگاه دیگو گارسیا پایگاه نظامی فورت برگ (Fort Bragg) پایگاه نیروی هوایی لاکلند پایگاه هوایی ایالات متحده پایگاه هوایی تهران پایگاه هوایی غرب قاهره پایگاه هوایی هومستد پایگاه‌های عربستان سعودی پرتغال پنتاگون پکن پیاتیلا پیتزبرگ چابهار چک چکسلواکی چین ژاپن ژنو ژیسکار کاخ سفید کاخ هفبورگ کاراکاس کاستاریکا کالج‌های آمریکا کانادا کانزاس کربلا کردستان کرمان کره ­شمالی کره شمالی کشورهای اروپایی کشورهای جهان ‌سوم کشورهای جهان­ سوم کشورهای جهان‌سوم کشورهای حاشیه خلیج فارس کشورهای خلیج کشورهای عربی کشورهای غربی کلرادو کلمبیا کمپ دیوید کنتادورا کوبا کویت کُردستان گابن گابون گوآتمالا گوآم گواتمالا گورگاس یزد یمن یونان یوگسلاوی