سند شماره

پیام آمریکا به سفیر سوئیس در ایران

موضوع سند

متن سند

پیام کامل‌نشدۀ وزارت امور خارجه برای سفیر سوئیس در ایران (لانگ)[1]

واشنگتن، 3 فوریه 1980

1. خواهشمند است که سفیر لانگ دو پیام جداگانه در این تلگرام را به وزیر امور خارجه، قطب‌زاده و رئیس‌جمهور منتخب، بنی‌صدر یا معاونش، سلامتیان، تحویل بدهد. بسیار امیدوار هستیم که این کار فرصتی برای لانگ فراهم آورد تا با بنی‌صدر نیز دیدار داشته باشد.

2. پیام اول تشریح موضع ایالات متحده است که توسط وزیر ونس به دبیرکل، والدهایم برای انتقال به سفیر فرهنگ در اوایل ژانویه تحویل داده شد.[2] ما اطمینان نداریم که تهران این پیام را دریافت کرده باشد. آخرین نکته در این بیانیه، ناظر به خواستۀ ایران مبنی‌بر موضع آمریکا درقبال دولت انقلابی است (سفیر لانگ در دیدار با بنی‌صدر ممکن است به‌طور خاص به پارگراف 6 اشاره کند که مربوط به درخواست بنی‌صدر در جریان مصاحبۀ 3 فوریه با یک شبکۀ آمریکایی برای اعلام موضع ازسوی آمریکا دربارۀ ایران است). پایان.

3. پیام دوم اطلاعاتی دربارۀ لشکرکشی شوروی که مرتبط با ایران است، ارائه می‌دهد. آغاز متن: در شرایط کنونی، تنش در خاورمیانه و جنگ در افغانستان، دولت آمریکا تلاش کرده است تا کاملاً به نحوۀ استقرار نیروهای شوروی در منطقه اشراف داشته باشد. در کنار رصد تحرکات شوروی در افغانستان، وضعیت نیروهای زمینی و هوایی شوروی در نزدیکی ترکیه و ایران نیز زیرنظر بوده است.

تا ماه ژانویه، واحدهای نظامی شوروی در منطقۀ قفقاز جنوبی[3] ساکن هستند و تغییری در وضعیت آمادگی کم آن‌ها برای اقدام صورت نگرفت. این شرایط در طول ماه ژانویه تغییر کرد.

گام‌هایی برای افزایش نیروها و سطح آمادگی همه، نزدیک به ده لشکر شوروی که بین تفلیس و باکو پراکنده شده‌اند، برداشته شده است. برخی از این واحدهای نظامی، تمرین نظامی را آغاز کرده‌‌ و عناصر همۀ آن‌ها گویا از پادگان‌های متداول خود خارج شده‌اند. به نظر می‌رسد که واحدهای هوایی و یک لشکر هوابرد در قفقاز جنوبی نیز در شرایط عادی قرار دارند. واحدهای دریایی در دریای خزر نیز به نظر وضعیتی مشابه دارند.

این تحرکات شوروی را باید به‌عنوان آمادگی برای پیشامدهای احتمالی در نظر گرفت تا نشانه‌هایی از هرگونه تصمیم‌گیری مسکو برای انجام عملیات علیه ایران در ماه‌های آتی. به‌هرحال، شوروی همچنان نگران بی‌ثباتی در مرزهایش است؛ به‌ویژه اکنون که در جنگ نزدیک افغانستان درگیر شده است. شوروی احتمالاً می‌خواهد برای انجام هرگونه اقدامی که با توجه به شرایط آینده در شمال ایران یا منطقۀ خلیج‌فارس ضرروی می‌داند، آماده باشد. گزارش‌ها حاکی از آن است که شوروی تمایلی برای پذیرش انصراف ایران از بخش‌هایی از معاهدۀ 1921 ایران ـ شوروی که به شوروی حق مداخلۀ نظامی در ایران را داده است، ندارد. آیا دولت ایران این گزارش‌ها را تأیید می‌کند و اگر این‌گونه است، این کشور چگونه موضع‌گیری شوروی را تفسیر می‌کند؟ پایان.

4. ما از سفیر لانگ می‌‌خواهیم تا دو پیام زیر را تنها به بنی‌صدر یا اگر ملاقات با او غیرممکن است، به سلامتیان تحویل بدهد. اول، ما مقالۀ اخیر روزنامه‌نگار مصری، هیکل را دیده‌ایم.[4] دوست داریم بدانیم آیا بنی‌صدر به‌تازگی ارتباطی با هیکل داشته است و اینکه آیا گفته‌های هیکل، همسو با دیدگاه‌های بنی‌صدر است؟ دوم، ما مصاحبۀ تلویزیونی بنی‌صدر را مشتاقانه تماشا کردیم.

ما به‌شدت امیدوار هستیم که بتوانیم به‌سرعت موضوع را حل کنیم؛ تأخیر بیشتر به نفع هیچ‌کدام از ایران و آمریکا نیست و رسیدن به یک راه‌حل را دشوارتر می‌کند.

[1]. Department of State, Records of David D. Newsom, Under Secretary of State for Political Affairs, Subject Files, 1978–1981, Lot 81D154, Box 8, Swiss Channel .

سرّی. به خلاصۀ گزارش 7 فوریه ازسوی سفیر لانگ، دربارۀ دیدارهایش با بنی‌صدر و قطب‌زاده، پیوست و توسط پرکت پیش‌نویس آن آماده شده است.

(Carter Library, Records of the White House Office of Counsel to the President, Lloyd Cutler’s Files, Box 2).

[2]. در قالب سند 137 منتشر شده است.

[3]. Transcaucasus

[4]. احتمالاً اشاره دارد به مقالۀ هیکل در روزنامۀ ساندی تایمز (Sunday Times) لندن.

“Egyptian Journalist Cites Progress in Hostage Crisis,” Washington Post, February 3, 1980, p. A18.

منبع: - جلد - - صفحه