سند شماره

تحریم های بین المللی علیه ایران

موضوع سند

متن سند

خلاصۀ نتایج جلسۀ کمیتۀ هماهنگی ویژه[1]

واشنگتن، 22 دسامبر 1979، ۹ـ9:40 صبح

موضوع:

ایران

شرکت‌کنندگان:

وزارت امور خارجه

وزیر سایروس ونس

وارن کریستوفر

دیوید نیوسام

هارولد ساندرز

سازمان ملل

سفیر دونالد مک‌هنری

وزارت دفاع

معاون وزیر گراهام کلایتور

ستاد مشترک نیروهای مسلح

ژنرال دیوید جونز

سازمان سیا

دریابُد استانسفیلد ترنر

وزارت دادگستری

جان شنفیلد

کاخ سفید

زبیگنیف برژینسکی

دیوید آرون

استوارت ایزنشتارت

پلوید کاتلر

وزارت خزانه‌داری

وزیر ویلیام میلر

رابرت کارسول

آنتونی سالومون

شورای امنیت ملی

گری سیک

سرهنگ ویلیام اودوم

خلاصۀ نتایج

1. گام‌های اقتصادی: دکتر برژینسکی دیدگاه‌های رئیس‌جمهور را بازگو کرد مبنی‌بر اینکه یک مقام ارشد برای پیگیری گام‌های مختلف اقتصادی باید آمادۀ سفر به اروپا پس‌از تعطیلات یا زودتر شود. آقای سالومون مواضع کشورهای مختلف اروپایی را در این برهه بررسی می‌کند. (خیلی محرمانه)

فرانسه و بریتانیا اکنون مخالف مکانیزم عمل متقابل در برابر قصور در پرداخت بدهی هستند و هیچ راهی وجود ندارد که بتوانیم نظر آن‌ها را تغییر دهیم؛ چراکه آن‌ها متقاعد شده‌اند که ازنظر قانونی، مسئولیت هرگونه ضرر بانک‌هایشان در راه اجرای چنین دستورات دولتی را باید به عهده بگیرند. (خیلی محرمانه)

اگرچه سوئیس از بانک‌های خود خواسته است تا در اعلام انجام اقدام متقابل در برابر عدم پرداخت بدهی بسیار دقیق و حساس باشند، ولی آن‌ها ازنظر قانونی، از توقیف دارایی‌های بانک مرکزی ایران منع شده‌اند. حتی اگر یکی از سازمان‌های دولتی ایران بدهی خود را نپردازد؛ ازاین‌رو تأثیر حقیقی، بسیار خفیف خواهد بود. (خیلی محرمانه)

فرانسه و بریتانیا بر خواستۀ خود مبنی‌بر اینکه گام‌های مورداتفاق باید علنی نشود، تأکید می‌کنند؛ اگرچه کاملاً آگاه هستند که امکان افشای اطلاعات وجود دارد. بااین‌حال، بستۀ گام‌های فنی تقریباً آماده است و آقای سالومون هیچ نیازی به حضور نمایندۀ آمریکا در اروپا ندید. کمیتۀ هماهنگی ویژه دربارۀ این موضوع بحث کرد و موافقت نمود که پیگیری اولیه نسبت‌به بستۀ گام‌های اقتصادی را می‌توان ازطریق تلگرام انجام داد، ولی شایسته است که یک نمایندۀ ارشد در اروپا داشته باشیم تا امکان مشورت از نزدیک و پرداختن به مسائلی که قطعاً در طول اعلام بیانیه و بحث دربارۀ تحریم‌های اقتصادی سازمان ملل مطرح می‌شود و چهارشنبۀ آینده (26 دسامبر) آغاز خواهد شد، وجود داشته باشد. (خیلی محرمانه)

کمیتۀ هماهنگی ویژه توصیه کرد که یک تلگرام برای پیگیری آخرین روند اجرای گام‌های موردتوافق اقتصادی توسط وزارت خزانه‌داری و نیز امور خارجه آماده شود؛ ولی ما برنامه داریم تا فردی را پیش‌از چهارشنبۀ آینده به اروپا بفرستیم؛ مگر اینکه شرایط چیز دیگری را اقتضا کند تا به مسائل فنی مرتبط با تحریم‌های فصل هفتم بپردازد. همه موافقت کردند که آقای سالومون بهترین کاندیدا برای این کار است. (خیلی محرمانه)

2. تحریم‌های سازمان ملل: رئیس‌جمهور می‌خواهد که در زمان طرح درخواست وضع تحریم‌ها در سازمان ملل، متحدین آن‌ها را اعمال کنند. احتمالاً در اواسط هفته مطرح می‌شود.[2] وزیر ونس گفت که اروپایی‌ها تصمیم دارند تا گام‌های فنی نسبت‌به نفت، حساب‌های بانکی و مانند آن را اجرا کنند؛ بسیاری از این گام‌ها ازقبل آغاز شده‌اند. (سرّی)

او قصد داشت با رئیس‌جمهور موضوع بزرگ‌تر زمان و چگونگی اجرای تحریم‌های فصل هفتم توسط متحدین را مطرح کند. فهرست تحریم‌هایی که ما درخواست خواهیم کرد، هنوز نهایی نشده است. سفیر مک‌هنری خاطرنشان کرد که بسیار خوب است اگر قطعنامۀ سازمان ملل پس‌از انجام دوری از مشورت‌ها «حاصل شود» تا بدین‌ترتیب به نظر آید که حاصل اجماع است؛ حتی بااینکه همه می‌دانند آمریکا نویسنده و عامل اصلی است. (سرّی)

وزیر ونس و سفیر مک‌هنری قصد داشتند تا فوری پس‌از جلسۀ کمیته، دربارۀ فهرست تحریم‌های خاصی که قرار است درخواست شوند، تصمیم‌گیری کنند. این فهرست آماده می‌شود و قبل‌از ارائه به رئیس‌جمهور، در کمیته مطرح می‌شود تا نظرات و آرای جمع‌آوری‌شده، به‌عنوان توصیه‌ای که موردتأیید کمیته است، به ایشان تحویل داده شود.[3] (سرّی)

سفرای کشورهایی که در شورای امنیت نماینده دارند، امروز به وزارت امور خارجه فراخوانده شدند تا از آن‌ها درخواست شود که از تلاش‌های ما در سازمان ملل حمایت کنند. آن‌ها از جزئیات دقیق بستۀ پیشنهادی ما مطلع نمی‌شوند؛ چراکه برای مثال سؤالاتی دربارۀ شایسته‌‌بودن و مشروعیت ایجاد اختلال در ارتباطات باقی می‌ماند. دکتر برژینسکی به کمیتۀ هماهنگی ویژه هشدار داد که فهرست تحریم‌ها باید تاحدامکان، قاطعانه و سخت‌گیرانه باشد. رئیس‌جمهور تمایل ندارد که ما صرف ادعا و حرف به نظر بیاییم. (سرّی)

3. دیپلمات‌های ایرانی: وزارت امور خارجه، مسئولیت پیگیری دستور رئیس‌جمهور مبنی‌بر اینکه دیپلمات‌های ایرانی که از آن‌ها خواسته شده تا کشور را ترک کنند، این کار را انجام می‌دهند، به عهده دارد. (خیلی محرمانه)

4. تبادلات پولی ایران: وزیر میلر گروه را از مجموعه‌ای از تراکنش‌های ارائه‌شده توسط ایران از حساب‌های بانکی در اروپا و ژاپن به حساب‌های جایگزین در لیبی و الجزایر باخبر ساخت. برخی از این حساب‌های جایگزین درواقع در ژاپن یا فرانسه هستند. معلوم نیست که آیا متحدین ما تمایل دارند یا در برخی موارد می‌توانند در این نوع از مبادلات، مداخله کنند یا خیر. بااین‌وجود، کمیتۀ هماهنگی ویژه موافقت کرد که مراجعه به متحدین در این موضوع بر این واقعیت تأکید می‌کند که ما درحال رصد دقیق فعالیت‌های ایرانی‌ها هستیم و به آن‌ها نسبت‌به تعهداتشان یادآور می‌شویم. همه موافقت کردند که وزیر میلر پیامی به وزرای اقتصاد مربوطه ارسال کند. (سرّی)

5. رفع مسدودی دارایی‌ها: وزیر میلر گزارشی را میان اعضای کمیته پخش کرد که فرایندها و گزینه‌های در اختیار را برای رفع مسدودی دارایی‌های ایران برای مواردی که این کار در آینده لازم یا شایسته آید، ترسیم می‌کند. (سرّی)

6. وجهۀ عمومی: وزارت امور خارجه با روحانیون مختلف و گروه‌های دینی که ممکن است در دیدارها با گروگان‌ها در طول کریسمس درگیر باشند، در ارتباط خواهد بود. به آن‌ها گفته می‌شود تا بر ملاقات با همۀ گروگان‌ها اصرار ورزند، صبوری به خرج دهند و برای ملاقات عجله نکنند و اگر در محقق‌ساختن اهداف خود با مانع مواجه شدند یا اگر حال گروگان‌ها مساعد نبود، به‌صورت علنی مراتب اعتراض خود را در تهران بیان کنند. ما همچنان بر این واقعیت تمرکز می‌کنیم که نزدیک یک ماه است که هیچ ناظر بیرونی با گروگان‌ها ملاقات نداشته است. (خیلی محرمانه)

7. استرالیا: آقای سالومون معتقد بود که گام‌های اقتصادی که تا به امروز برداشته شده، فشار واقعی بر ایران وارد نیاورده است. ایرانی‌ها ماهیانه 1.5میلیارد دلار از فروش نفت فراتر از نیازهای واردات خود، درآمد دارند؛ بنابراین به‌خوبی برای یافتن راه‌های جایگزین مجهز هستند. [دوازده‌ونیم سطر از طبقه‌بندی خارج نشده است.]

8. جلسات: گروه موافقت کرد که هیچ جلسۀ دیگری تا چهارشنبه 26 دسامبر ساعت 9 صبح برگزار نشود، مگر اینکه نیاز خاصی برای آن باشد. (غیرمحرمانه)

[1]. Carter Library, National Security Affairs, Staff Material, Office File, Box 18, SCC Meeting #236A held 12/22/79..

سرّی. جلسه در اتاق وضعیت کاخ سفید برگزار شد.

[2]. در روز 21 دسامبر، کارتر تصمیم خود را برای ارائۀ درخواست یک جلسۀ زودهنگام شورای امنیت اعلام کرد تا بدین‌ترتیب تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی بر ایران وضع شود.

Public Papers: Carter, 1979, Book II, p2277–2278.

وزارتخانه طی تلگرام شمارۀ 330500 به نمایندگی ایالات متحده در سازمان ملل، متن یک نامه را به رئیس شورای امنیت منتقل کرد که درخواست می‌کند که «شورای امنیت در اولین فرصت، تشکیل جلسه دهد و دربارۀ اقداماتی که برای وادارساختن ایران برای پا‌یبندی به تعهدات بین‌المللی خود باید انجام شود، تصمیم‌گیری کند.»

Department of State, Records of David D. Newsom, Under Secretary of State for Political Affairs, Subject Files, 1978–1981, Lot 81D154, UN and Security Council .

[3]. برژینسکی خلاصۀ نتایج و پاراگراف‌های عملیاتی قطعنامۀ پیشنهادی سازمان ملل دربارۀ تحریم‌های فصل هفتم را در روز 22 دسامبر برای کارتر فرستاد. او خاطرنشان کرد که این تحریم‌ها «توسط تمامی نهادها بررسی و تأیید شده است». کارتر موافقت خود را پاراف کرد و نکاتی را زیر بخش عملیاتی قطعنامه یادداشت کرد.

(arter Library, National Security Affairs, Staff Material, Office File, Box 18, SCC Meeting #236A held 12/22/79.

این قطعنامه خواستار یک تحریم کامل بر ایران ازسوی تمامی کشورها در حوزه‌های تجارت پولی، دادوستد و تسلیحات بود.

منبع: - جلد - - صفحه