در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره

آزادی گروگان ها

موضوع سند

متن سند

یادداشت گری سیک از کارکنان شورای امنیت ملی برای قائممقام مشاور امنیت ملی رئیسجمهور (آرون)[1]

واشنگتن، 5 ژوئن 1980

موضوع:

           جلسۀ «اتاق سیاه»

مهم‌ترین مسئله که باید امروز حل‌وفصل گردد، راهبردی موردتوافق درزمینۀ [کمتر از یک سطر از طبقهبندی خارج نشده است] هدف راهبرد اقدام سیاسی ما درقبال ایران.

شما به یاد دارید که سیا در گزارش مقدماتی خود، پیشنهاد مشورتدهی و حمایت آمریکا از بختیار و اویسی را مطرح کرده بود. از آن‌ها خواسته شده بود تا طرح خود را بازنویسی کنند [یک سطر از طبقهبندی خارج نشده است]. ما طرح اصلاحشدۀ آن‌ها را هفتۀ گذشته بررسی کردیم و برژینسکی با ارسال یادداشتی به ترنر، از او خواست تا این پیشنهاد را در قالب یک یادداشت، تقدیم رئیسجمهور کند (برگۀ ج).

یادداشت حاوی پیشنهاد برای رئیسجمهور در برگۀ «ب» گنجانده شده است.[2] همۀ حاضرین در جلسه با معنای کلی این پیشنهاد آشنا خواهند شد، اگرچه که پیشنویس نهایی را مشاهده نکردهاند. فرانک کارلوتچی بسیار تمایل دارد تا توصیهها و نکات لازم دربارۀ این طرح را قبل‌از سفر روز یکشنبه دریافت کند [کمتر از یک سطر از طبقهبندی خارج نشده است].

- آیا میتوانیم بر سر موضوع ارائۀ این طرح به رئیسجمهور، به اجماع برسیم؟

- آیا لازم است که جلسات دیگری با حضور مقامات ارشد برگزار شود؟

توصیههایی برای استفاده در موارد تماس با رابطین

من در یادداشتی که هفتۀ گذشته برای شما و برژینسکی ارسال کردم، پیشنهاد یک راهبرد اقدام را مطرح نمودم که به سیا راهنمایی لازم را دربارۀ «پیامی» که آن‌ها میتوانند با رابطین خود استفاده کنند، میدهد. من اجازه داشتم تا با حاضرین این جلسه ازقبل تماس داشته باشم و این ایده را پرورش بدهم. من با فرانک کارلوتچی، باب کومر و جان پاستی صحبت کردم. قرار است که امروز عصر نیوسام را نیز قبل‌از جلسه ملاقات کنم.

کومر و پاستی، با تمام وجود رویکرد کلی تمرکز تلاشها بر مقابله با نفوذ شوروی و رشد نیروهای رادیکال چپگرا در ایران را پذیرفتند. کارلوتچی معتقد بود که نسخۀ اصلی طرح من بیش از حد منفی است و بیشتر بر آنچه که ما نمیخواهیم تأکید دارد تا آنچه که امید به تحققش را داریم. سعی من این بود که نقطهنظرات آن‌ها را در پیشنویس راهنما در برگۀ «الف» اعمال کنم.[3] امیدوار هستم که قبل‌از شروع جلسه، اظهارنظر و واکنش اولیۀ نیوسام را داشته باشم.

راهنمای پیشنهادی در راستای سه هدف است:

-      نگرشی کلی دربارۀ وضعیت موجود از منظر ایالات متحده را ترسیم میکند. در گذشته، «پیام» ما به گروههای مختلف در ایران به‌نوعی مبهم و گیجکننده بود؛ بنابراین سبب خدشهدارشدن اعتبار ما گردید. خوشبختانه این راهنمای اقدام کمک میکند که وحدت رویه پیدا کنیم.

-      مخالفت ما با عملیات نظامی نسنجیده و همراه با سوءمدیریت را که از عراق صورت میگیرند، روشن میکند (سندروم «روسی سفید»[4]). اویسی و حامیانش درحال‌حاضر بسیار در کشور و مناطق دیگر فعال هستند (آن‌ها ماه گذشته با سادات دیدار کردند)[5] و به‌دنبال جلب حمایتها برای انجام یک کودتای نظامی هستند.

-      تشویق برای تشکیل ائتلافی از نیروها، به‌منظور مقاومت فعال در برابر نفوذ شوروی و رشد نیروهای رادیکال چپگرا، هدف فعالیتهای ما را بر اوضاع داخلی ایران متمرکز میکند. این مسئله برای اویسی و آن‌هایی که خودشان را مجاب کردهاند که توانایی هجمه به خمینی را دارند، چندان مأنوس نیست؛ بااین‌حال هدفی عملی و واقعگرا را تقریباً برای همۀ گروههای ناراضی ـ و بخش عمدهای از مردم ایران ـ فراهم میکند.

راهبرد درقبال آذربایجان

بزرگترین و نزدیکترین خطر، نفوذ شوروی در آذربایجان است. ما بهتازگی گزارشهایی داشتهایم مبنی‌بر اینکه شوروی وامها و امتیازات تجاری جذابی را به اصناف قدرتمند در بازار تبریز داده است. ما اطلاع داریم که یک زیرساخت اطلاعاتی متعلق به شوروی، هنوز از دورانی که یک رژیم دستنشاندۀ این کشور در این منطقه حکومت میکرد، باقی مانده است. حدس ما این است که تلاشهای حزب جمهوری خلق مسلمان[6] (ارائهشده ازسوی شریعتمداری به‌عنوان جایگزینی میانهرو برای حکومت ملّاها) برای جذب پشتیبانی نظامی در آذربایجان به‌خاطر نفوذ شوروی، خنثی شد.

[یک پاراگراف (نه سطر) از طبقه‌‌بندی خارج نشده است.]

[یکونیم سطر از طبقهبندی خارج نشده است] آذربایجان نه‌تنها درمقابلِ شوروی آسیبپذیر است، بلکه از دیرباز مرکزی برای جنبشهای خواهان تغییر بوده است. آذریها بزرگترین گروه اقلیت در ایران به شمار میروند. آن‌ها نه‌تنها یک قدرت منطقهای هستند، چراکه بازار تهران و پستهای مهم دولتی، نظامی و تجاری را در سراسر ایران از آن خود کردهاند، بلکه یک رهبر جایگزین برای خمینی را نیز در میان خود مشاهده میکنند ـ شریعتمداری ـ کسی که درصورت فروپاشی رژیم خمینی، اهمیت خاصی در حفظ نظم و تشکیلات جامعه خواهد داشت.

[یک پاراگراف (چهار سطر) از طبقهبندی خارج نشده است.]

تبلیغات و دروغپراکنی

باب کومر بهشدت اعتقاد دارد که ما باید درزمینۀ کاهش جایگاه نقش شوروی در ایران و حمایت بدخواهانۀ آن از نیروهای خمینی، فعالتر و مبتکرانهتر عمل کنیم. شاید شما تمایل داشته باشید تا این مسئله را تشریح نمایید و پیشنهادهایی برای فعالترشدن ما مطرح کنید.

ترکیه و پاکستان

در بلندمدت، بهترین فرصت ما برای ایجاد رابطه با یک رژیم ضد ایران، در دو همسایۀ این کشور نهفته است. در این جلسه، امکان بحث همهجانبه از این موضوع وجود ندارد. به‌هرحال، پیشنهاد میکنم که از وزارت امور خارجه، سیا و احتمالاً ستاد مشترک نیروهای مسلح درخواست شود تا دربارۀ شیوههای توسعۀ روابط نزدیکتر بین این سه کشور همسایه و چگونگی بهرهبرداری از این روابط برای ایجاد سطحی از ثبات سیاسی، مطالعاتی را انجام دهند و ایدهپردازی کنند.

روشن است که در طراحی راهبردی جدی درقبال آذربایجان، ترکیه نقشی کلیدی ایفا میکند. ما شواهدی در دست داریم که نشان میدهد ترکیه [کمتر از یک سطر از طبقهبندی خارج نشده است] برای ورود به این عرصه تمایل دارد.



[1]. Carter Library, National Security Affairs, Staff Material, Office File, Box 87, For President or Brzezinski Only File, Iran Sensitive 5/80–10/80.

سرّی؛ حساس.

[2]. برگۀ «ب» که در پیوست موجود نیست، در قالب سند 293 منتشر شده است.

[3]. برگۀ «الف» پیوست شده، ولی چاپ نشده است. نسخۀ نهایی به سند 293 پیوست شده است.

[4]. White Russian

[5]. در جلسۀ 24 می، سادات اطمینان خود به توانایی اویسی را برای تغییر جریان تحولات در ایران ابراز کرد. او همچنین ضمن تصدیق اتکای مالی اویسی بر عراقیها، به او هشدار داد که «مراقب نیات عراقیها باشد». سادات به او توصیه کرد تا حمایت همۀ کشورهای حاشیۀ خلیج‌فارس را جلب کند، موافقت آمریکا را در این قضیه به دست آورد، قدرت خود را در ایران تثبیت کند (بهویژه ازطریق برنامههایی که پخش میکند) و از ارتباطگرفتن بیش از حد با شاه اجتناب نماید. سادات به اویسی گفت که ایالات متحده برخلاف شوروی، کاملاً جدیبودن اوضاع ایران را درک نکرده است و باید «مانند یک کودک به او خوراک فکری داد.»

Memorandum of conversation, May 30; Central Intelligence Agency, Office of the Director of Central Intelligence, Job 82M00501R: 1980 Subject Files, Box 14, Folder 1.

[6]. Moslem Peoples Republican Party

منبع: - جلد - - صفحه
تصاویر سند
(Bellevue Hotel) (Giza) (Harvard Divinity School) (Princeton University) (Rutgers University) Ankara Arabian Sea Arlington National Cemetery Azerbaijan Democratic Republic Azores Bahamas Belgrade Brewster Cam Ranh Bay Camp David Chicago Colorado Dacca Demirel Dominica Dulles Eastern Desert Eastern Europe Eastern Province Ellipse Frankfurt Georgia Hofburg Palace Homestead AFB Hunter Army Air Base Islamic Revolutionary Organization in the Arabian Peninsula Kansas LaGuardia Airfield Lackland Air Force Base Lafayette Park Laos Madrid Maine Manley Maryland Masirah Massachusetts Massachusetts Avenue Mauritania Mildenhall Monaco Murmansk National Council of Churches Near East and South Asia Division New Hampshire Nicaragua Oklahoma Panama City Peking Quai d’Orsay Saharan Democratic Arab Republic San Antonio Sheikh Osman Naqshahandi South America Strait of Tiran Strasbourg Texas Tonga Transcaucasus Tricastin Tripoli U.S. Pacific Command Vladivostok Wadi Kena West Germany Western Europe Wiesbaden Wilford Hall Hospital Wisconsin «کوچه بیژن» آبادان آتن آذربایجان آرامستان ملّی آرلینگتون آرژانتین آزور آفریقای ­جنوبی آفریقای ­شمالی آفریقای جنوبی آفریقای ‌جنوبی آفریقای‌ جنوبی آفریقای‌جنوبی آلاسکا آلمان آلمان غربی آلمان­ غربی آلمان‌شرقی آلمان‌غربی آمریکا آمریکای جنوبی آمریکای شمالی آمریکای­ شمالی آمریکای‌شمالی آمریکای‌لاتین آمریکای‌مرکزی آنکارا آنگولا ابوموسی اتحاد جماهیر شوروی اتحادیه جماهیر شوروی اتریش اتیوپی اردن ارومیه اروپا اروپای شرقی اروپای غربی اروپای‌شرقی اروپای‌غربی استانبول استراسبورگ استرالیا اسرائیل اسلام ­آباد اسلام­ آباد اسلام‌آباد اسوان مصر اسپانیا اسکله اورسی اشمیت اصفهان افغانستان اقیانوس ­آرام اقیانوس آرام اقیانوس هند الجزایر الجزیره امارات امارت متحده عربی انتبه انگلستان اوتاوا اورشلیم اوکلاهاما اوکیناوا ای­سی ایالات متحده ایالات متحده آمریکا ایالت شرقی ایتالیا ایران ایرلند ایسلند بازار تبریز بازار تهران بالتیمور بالتیک بانک ­های آمریکا بانک‌های سوئیس باهاما باکو بحرین برزیل برلین برن برن (Bern) برنیس بروکسل بریتانیا بریتانیای کبیر بصره بغداد بلوار تخت جمشید بلوچستان بلوک شرق بلژیک بلگراد بن بنادر ایران بنادر شوروی بنادر مورمانسک بنادر نفتی ایران بندر بصره بندر خلیج‌فارس بندر خمینی بندر شاپور بندرعباس بنگلادش بوشهر بولیوی بُن بیروت بیمارستان آمریکا در پاناما بیمارستان ویلفورد هال بیمارستان کورنل نیویورک بیمارستان گورگانس بیمارستان­ های گورگاس تأسیسات آرامکو تایلند تایوان تبریز ترمینال‌های نفتی خلیج فارس ترکستان ترکیه تفلیس تنب بزرگ تنب بزرگ و کوچک تنگه تیران تنگه هرمز تهران تونس تونگا تگزاس جامایکا جدّه جزایر جزایر آزور جزایر ابوموسی و تنب­ ها جزایر تنب کوچک جزایر کوچک ابوموسی و تنب‌های نزدیک دهانۀ خلیج‌فارس جزیره جزیره خارک جزیره خارگ جزیره دیه‌گو گارسیا جزیره مصیره جزیره کنتادورا جزیرۀ خارک جمهوری اسلامی ایران جمهوری دموکراتیک آذربایجان جمهوری دموکراتیک عربی صحرا جمهوری فدرال آلمان جنوب ­غرب آسیا جنوب آسیا جنوب ایران جنوب عراق جنوب­ غرب آسیا جنوب­ غرب تهران جنوب‌شرق ایران جنوب‌غرب آسیا جنوب‌غربی آسیا جورجیا جیزه خاور دور خاور نزدیک خاور نزدیک و جنوب آسیا خاورمیانه خاورنزدیک خرمشهر خرّمشهر خلیج خلیج خوک‌ها خلیج سبیک خلیج فارس خلیج کام ران خلیج‌فارس خوزستان خیابان ماساچوست خیابان­ های تهران دادگاه پاناما دالاس دالاک (Dalak) دانشکده الهیات هاروارد دانشگاه تهران دانشگاه راتگرز دانشگاه پرینستون دانمارک داکا دریای خزر دریای سیاه دریای عرب دریای عربی دریای مدیترانه دمشق دمیرل دوشان تپّه دومینیکا دیگو گارسیا رشته کوه ­های زاگرس رضائیه رم رودزیا روسیه رومانی رُم ریاض زامبیا زامبیان زاهدان زندان سان­تای زوریخ (Zurich) سادات سانفرانسیسکو سانفرانسیکو سریلانکا سفارت آمریکا سفارت آمریکا در اسلام ­آباد سفارت آمریکا در تهران سفارت آمریکا در طرابلس سفارت آمریکا در کویت سفارت ایالات متحده سفارت ایالات متحده در ایران سفارت ایالات متحده در تهران سفارت ایران در واشنگتن سفارت بریتانیا سفارت بریتانیا در ایالات متحده سفارت بریتانیا در تهران سفارت بریتانیا در واشنگتن سفارت سوئیس در تهران سفارت شوروی در واشنگتن سفارت کانادا در تهران سمنان سن آنتونیو سوئد سوئیس سوریه سومالی سکّوهای نفتی جزیره خارک شبه جزیره عربستان سعودی شبه­ جزیره عربستان شبه‌جزیره عربستان شرق آسیا شرق مدیترانه شرق­ دور شطّ‌ العرب شط‌ العرب شمال ایران شمال تهران شنیانگ (Shenyang) شوروی شوروی‌ شیلی شیکاگو صحرای اول (Desert One) صحرای شرقی طبس ظهران عدن (Aden) عراق عربستان عربستان سعودی عرشه نیمیتز عرفات علی‌آباد عمان عمّان فرات فرانسه فرانکفورت فرودگاه ­های ایران فرودگاه اسوان فرودگاه انتبه اوگاندا (Uganda) فرودگاه تهران فرودگاه دالس فرودگاه طبس فرودگاه لارناکا (Larnaca) فرودگاه لاگواردیا فرودگاه مهرآباد فرودگاه میلدنهال فرودگاه نیویورک فلسطین فلوریدا فنلاند فورت برگ فیلیپین قاهره قبرس قفقاز جنوبی قفقاز­ جنوبی قفقازجنوبی قم لائوس لاکلند لبنان لندن لندن. لهستان لوگزامبورگ لیبی لیسبون مادرید ماساچوست مانلی مجتمع فلوریت مدیترانه شرقی مدینه مراکش مرزهای شمال‌غربی ایران مریلند مسجد الحرام مسقط مسکو مشهد مصر مصیره منصوریه منظریه مهرآباد موریتانی موزامبیک مومباسا موناکو مکزیک مکّه میادین نفتی خلیج فارس میادین نفتی خوزستان مین نائین ناتو ناحیه کلمبیا نجف نروژ نگلادش نیجر نیجریه نیروگاه هسته‌ای تریکاستین نیمیتز نیواورلئان نیوزلند نیومکزیکو نیوهمپشایر نیویورک نیکاراگوئه هامبورگ هانتر هانوی (Hanoi) هتل بلویو هرات هلند همدان همیلتون جردن هند هندوستان هیوستن هیوستن تگزاس واتیکان وادی قنا واشنگتن ولادی­وستوک ونزوئلا ویتنام ویتنام‌ ویسبادن ویسکانسین وین پادگان سلطان‌آباد پاراگوئه پارک ریاست‌جمهوری پارک لافایت پاریس پالایشگاه آبادان پالایشگاه‌های نفت آبادان پاناما پاناما سیتی پاناماسیتی پاکستان پایگاه دیگو گارسیا پایگاه نظامی فورت برگ (Fort Bragg) پایگاه نیروی هوایی لاکلند پایگاه هوایی ایالات متحده پایگاه هوایی تهران پایگاه هوایی غرب قاهره پایگاه هوایی هومستد پایگاه‌های عربستان سعودی پرتغال پنتاگون پکن پیاتیلا پیتزبرگ چابهار چک چکسلواکی چین ژاپن ژنو ژیسکار کاخ سفید کاخ هفبورگ کاراکاس کاستاریکا کالج‌های آمریکا کانادا کانزاس کربلا کردستان کرمان کره ­شمالی کره شمالی کشورهای اروپایی کشورهای جهان ‌سوم کشورهای جهان­ سوم کشورهای جهان‌سوم کشورهای حاشیه خلیج فارس کشورهای خلیج کشورهای عربی کشورهای غربی کلرادو کلمبیا کمپ دیوید کنتادورا کوبا کویت کُردستان گابن گابون گوآتمالا گوآم گواتمالا گورگاس یزد یمن یونان یوگسلاوی