سند شماره

گزارش تحرّکات شوروی به سمت داخل خاک ایران

موضوع سند

متن سند

یادداشت جاسپر ولش[1] از کارکنان شورای امنیت ملی، برای مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور (برژینسکی)[2]

واشنگتن، 19 فوریه 1980

موضوع

تحرکات شوروی به‌سمت داخل خاک ایران

جمعۀ گذشته، بیل اودوم از من خواست تا دیداری با او، مارشال و فریتز[3] داشته باشم و دیدگاه‌های خود را دررابطه‌با واکنش‌های آمریکا به تحرکات شوروی برای ورود به خاک داخل ایران بررسی کنیم.[4] گفت‌وگوی ما نسبت‌به اطلاعات کنونی، به دو نتیجه رسید:

1. تحرکات شوروی همسو با سیاست این کشور، مبنی‌بر برداشتن محتاطانه‌ترین گام‌هاست که به‌اندازه‌ای تحریک‌آمیز نیست که سبب واکنش ایالات متحده گردد. (به‌کلی سرّی)

2. اینکه ازنظر شوروی، فعالیت‌های نظامی آمریکا در خلیج‌فارس به‌اندازه‌ای که واکنش شوروی را اقتضا کند، خصمانه نیست. (به‌کلی سرّی)

نسبت‌به اقدامات احتمالی آمریکا در کوتاه‌مدت و در واکنش به اقدام شوروی ضد ایران، نتیجه‌گیری‌های ما تقریباً با نتایجی که در یادداشت 16 ژانویه (قابل‌مشاهده در پیوست) مطرح شد، همسوست.[5] در مقطع کنونی، خوب است که شما آن یادداشت را مطالعه کنید. (به‌کلی سرّی)

ملاحظۀ دیگری که در یادداشت پیشین چشمگیر نبود، نقش محوری واردکردن نیروهای زمینی آمریکا به عربستان سعودی است. بدون شک، این اقدام ضرورت دارد یا به‌عنوان جایگزینی برای ورود به خوزستان، درصورتی‌که این کار ازنظر تاکتیکی غیرعملی باشد و یا به‌عنوان پشتیبانی از عملیات خوزستان، برای پیشگیری از عملیات‌ هلی‌برن شوروی و یا اقدام عراق علیه کویت و عربستان. (به‌کلی سرّی)

ما در مسئلۀ عاقلانه‌بودن حملات هوایی آمریکا به نیروهای مهاجم شوروی، کارآمدی آن‌ها، مطلوبیت آغازکردن کشمکش‌ها و نیز استقرار نیروهای آمریکا در نقاطی که شوروی مستقر نشده است، اختلاف‌نظر داشتیم. (به‌کلی سرّی)

روشن است که تحلیل تفصیلی نظامی در همۀ این گزینه‌های کوتاه‌مدت وجود دارد، فارغ از اینکه چشم‌اندازهای یک خروجی موفق چقدر ممکن است ناخوشایند باشد. (به‌کلی سرّی)

[1]. Jasper Welch

[2]. Carter Library, National Security Council, Institutional Files (H–Files), Box 154.

به‌کلی سرّی.

[3]. Fritz

[4]. جمعه، 15 فوریه. براساس پیش‌بینی سیا دربارۀ اینکه چه انگیزه‌ها و محاسباتی «از منظر شوروی»، منجر به ورود آن به داخل خاک ایران خواهد شد، مداخلۀ بیشتر ماهیتی سیاسی خواهد داشت و شوروی به‌دنبال گزینه‌های با ریسک کمتر ازنظر نفوذ سیاسی است تا مداخلۀ نظامی آشکار.

Paper prepared in the Central Intelligence Agency, “A Soviet ‘Best Case’ for Military Intervention in Iran, NFAC #1227–80,” February 19; Central Intelligence Agency, Office of the Director of Central Intelligence, Job 82M00501R: 1980 Subject Files, Box 14, Folder 1.

[5]. یادداشتی به تاریخ 16 ژانویه ازسوی ولش، برمنت و آتگف (Utgoff) برای برژینسکی که در پیوست‌ موجود است، ولی چاپ نشده است. نک: سند 156.

منبع: - جلد - - صفحه