وضعیت اقتصادی یهودیان ایران بعد از انقلاب

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا، تهران 7034

محرمانه

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی

1358-04-17- 1979-07-08

متن سند

موضوعات اقتصادی و یهودیان ایران

ص: 596

یهودیها سند شماره (11)

تاریخ: 8 ژوئیه 1979

طبقه بندی - خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا، تهران 7034

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی

گزارشگر: وی. ال. تامست

موضوع: موضوعات اقتصادی و یهودیان ایران

1- (تمام متن محرمانه)

2- خلاصه: اطلاعات بعدی از گفتگوی بین کارمندان سفارت، اسکود و ریچاردسون و یکی از تجار یهودی و در یک مورد ارمنی) اخذ شده. این گفتگوها نگرانی مستمر یهودیان ایران را منعکس می کند و هم چنین طرز فکر آنها را نسبت به پدیده های مشخصی از اقتصاد امروز ایران را نمایان می سازد. (پایان خلاصه).

3- یک تاجر یهودی فرش که اسکود در تاریخ 29 ژوئن با او صحبت کرد، درباره اوضاع و احوالی که بر جامعه اش تأثیر گذاشته، شکایت نمود. و تعدادی فحش رکیک به خمینی داد. او می خواست بداند چه موقع قسمت ویزای سفارت دوباره باز خواهد شد. وقتی به او گفته شد هنوز مدتی وقت لازم است، او پرسید که آیا می تواند برای ویزا در اروپا درخواست کند و اگر این کار را بکند چه شانسی برای به دست آوردن ویزا خواهد داشت.

4- تاجر فرش یهودی دیگری به اسکود گفت که اگر در مورد خرید چیزی مصمم است عجله کند، زیرا او طی دو هفته آینده ایران را به مقصد کالیفرنیا ترک خواهد نمود. او همچنین گفت در حالی که بهای فرشهای بومی کاهش پیدا می کند، بهای فرشهای کمیاب ابریشمی بشدت در حال افزایش است. دلیل ظاهری این امر این است که فرشها را می توان به عنوان سرمایه های در حال خروج و در مقابله با محدودیتهای کنترل مبادلات خارجی مورد استفاده قرار داد.

5 - اسکود همچنین با یک صراف یهودی گفتگو کرد. نرخ خرید دلار در آن روز به یک حد نصاب جدید 120 ریال رسیده بود. صراف گفت که او یک دختر در اسرائیل و دو پسر دبستانی در آلامندای کالیفرنیا دارد. او تازه از اداره مخابرات که برای تلفن زدن به دخترش صبح زود به آنجا رفت، بازگشته بود.

او گفت دیگر امکان ندارد که از تلفنهای خصوصی با اسرائیل تماس برقرار کرد. او با هیچ مشکلی در اداره مخابرات مواجه نگردید. اما از او خواسته شد به زبان فارسی نه انگلیسی یا عبری صحبت کند (از قرار معلوم کار استراق سمع اسلامی را آسانتر می کند. )

6- صراف با افتخار یک نسخه از روزنامه محلی در آلامندرا که مقاله روی جلد آن درباره دو پسرش با سن های 13 و 17 که عنوان «از ایران پر دردسر پناه جسته بودند» تیتر آن بود، نشان داد. او به اسکود گفت در اولین فرصتی که مشکلاتش را در ایران رفع کند، تصمیم دارد با همسرش و آخرین دخترش از اسرائیل دیدن کنند و سپس به منظور اقامت به طرف ایالات متحده حرکت نمایند.

7- در حین گفتگوی اسکود با صراف یک آشنای ارمنی که با بانک ایران و خاور میانه رابطه ای داشت، یک سری به آنجا زد، بحث به بازار دلار که به طرز ناگهانی افزایش پیدا کرده بود، کشیده شد. همسر شخصی ارمنی (مقیم ایالات متحده) از او خواسته است موجودی پول خود را از بانک خارج کند، اما محدودیتهای ارزی و نرخ بازار آزاد پول مانع تبدیل پولش به دلار شده است.

ص: 597

8 - او گفت بانکها مملو از افرادی است که خواهان خرید پولهای رایج خارجی می باشند. طبق قانون فروش ارز برای اهداف غیر اقتصادی به 000/ 3 دلار محدود شده است و فقط اشخاصی که دارای پاسپورتهای معتبر، تمبرهای خروجی و بلیطهای هواپیمایی هستند مجاز به خرید می باشند. به هر حال تمام خریداران، مسافران واقعی نبودند. تفاوت در نرخ فروش رسمی 60/70 ریال و بازار آزاد 120 ریال، فرد را به دادن رشوه به کارمندان بانک تشویق می کند تا آنها از مهر زدن به پاسپورتهای خریداران خودداری کنند. به این ترتیب آنها را قادر می سازد که دوباره همان کار را انجام دهند. یک مقام بانکی اظهار می کند که در مورد امکان پایین آمدن نرخ بازار آزاد بحث شده است (شایعاتی که درباره این موضوع وجود داشت، قیمت ارز خارجی را به مقدار کمی پایین برد). اما اضافه کرد که تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است. صراف عقیده داشت که دولت موقت اجازه می دهد نرخها صعود کند تا مانع به خیابان ریختن مردم شود.

9- این مقام بانکی به طور اختصار ملی کردن بانک را مورد بحث قرار داد. او گفت بعد از این دیگر هیچ رقابت واقعی وجود نخواهد داشت و به تبع جلب مشتری تغییر خواهد کرد. او گفت در گذشته کارمندان بانک برخوردی مؤدبانه با مردم داشتند و بانکها روشهای رقابت آمیزی را برای جلب مشتری پیشنهاد می نمودند. او انتظار نداشت این روش همچنان ادامه پیدا کند.

10- یک یهودی آشنا با ریچارد سون که یکی از اعضای هیئت روسای صادرکنندگان فرش می باشد (محفوظ بماند)، اخیرا به او گفت که اعضای جدید شامل پنج یهودی، یک ارمنی و 19 مسلمان می شود، این افراد توسط اعضا در آخرین انتخابات عمومی برگزیده شدند (که هر سه سال یک بار تشکیل می شود):

به هر حال، چند وقت پیش یک دادخواستی به اتاق بازرگانی تسلیم شد و شکایت نمودند که چرا هنگامی که یک یهودی برای مجلس کافی می باشد، پنج یهودی در هیئت صادر کنندگان وجود داشته باشد. در نتیجه، تقاضای انتخابات جدیدی خواهد شد و رابط ریچارد سون فکر می کند که نماینده یهودیان به یک عضو تقلیل پیدا کند.

لینگن

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 596