در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره 123

گزارش اقتضائات مساعدت های امنیتی آمریکا به ایران

موضوع سند

گزارش اقتضائات مساعدت های امنیتی آمریکا به ایران
مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا، تهران

محرمانه

به: وزارت امور خارجه آمریکا، واشنگتن دی.سی

متن سند



سند شماره 123


محرمانه


از: سفارت آمریکا، تهران


به: وزارت امور خارجه آمریکا، واشنگتن دی.سی


مرجع: وزارت امور خارجه - 167901


موضوع: گزارش اقتضائات مساعدت های امنیتی


گزارشی که به پیوست ارسال می گردد بنا بر دستور مندرج در تلکس مرجع وزارت امور خارجه و پیام های توضیحی بعدی تهیه شده است. بخش های این گزارش بر اساس توضیحات مندرج در بند 3 تلکس وزارت امور خارجه به شماره 167901 تنظیم شده است، ولی برخی از بخش های درخواستی در بند مزبور پوشش داده نشده اند، که این امر بر اساس درک ما از دستورات وزارتخانه و پیام های توضیحی بعدی بوده است.


گزارش پیوست محصول مشترک هیأت مستشاری نظامی آمریکا و بخش های متفاوت سفارت است.


سولیوان


 

گزارش روابط ایران و آمریکا در چارچوب برنامه مساعدت های امنیتی


الف- (1) منافع آمریکا در ایجاد رابطه مساعدت امنیتی با ایران:


اهمیت اصلی ایران به موقعیت مهم جغرافیایی آن، جایگاهش در حکم یک تولید کننده عمده نفت و کشوری دارای ذخایر گازی عظیم، وابستگی شدید برخی از هم پیمانان اصلی ما و همچنین وابستگی کمتر ما به نفت ایران، و نقش نوظهور ایران در رهبری منطقه خلیج فارس به طور اخص و در منطقه به طور اعم است. ایران اساساً کشوری متمایل به غرب است، و این تمایل ناشی از مقاومت سنتی ایران در برابر هژمونی شوروی (و قبل از آن روسیه) بوده است. ایالات متحده آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم به این سو تلاش کرده است با حمایت از ایران در ایجاد اقتصاد و ارتشی قوی- و در نتیجه با ثبات- این نقش را تقویت کند. ایران نیز از طریق همکاری در چارچوب پیمان سنتو به طور دو جانبه حقوق، اختیارات و تسهیلاتی در اختیار ایالات متحده قرار داده است. به طور خلاصه، تقویت روز افزون ایران سهم به سزایی در حفظ منافع ملی مشترک ما دارد.


ص: 291





اهداف مشخص مساعدت های امنیتی شامل موارد زیر می شود:


- مساعدت به ایران در پرورش توانایی استفاده و تعمیر و نگهداری سیستم های تسلیحاتی کسب شده از ایالات متحده،


- مساعدت به ایران در توسعه نیرو های نظامی متعارف به منظور تضمین امنیت کشور، که به نوبه خود به حفظ ثبات کشور و حفاظت از منافع آمریکا کمک خواهد کرد،


- مساعدت به ایران در ایجاد و حفظ نیروهای رزمی و پشتیبانی لجستیک به منظور برآوردن نیازهای پیش بینی شده،


- مساعدت به ایران در ایجاد و حفظ توان کافی و عملیاتی بسیج نیروها،


- حمایت از ایجاد و حفظ همکاری های نزدیک تر منطقه ای به منظور مقاومت در برابر نفوذ کمونیسم علاوه بر اهداف دیگر،


- تضمین دسترسی مستمر ایالات متحده و جهان آزاد به منابع نفت و گاز،


- تشویق مشارکت ایران در ترتیبات امنیتی جمعی طرفدار غرب.


الف- (2) تهدیدهای خارجی و داخلی به زعم ایران:


ایران تهدید اصلی را از سوی اتحاد شوروی متوجه خود می داند. البته منظور این نیست که ایران حمله مستقیم اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی به کشورش را محتمل ترین رویداد فرض می کند. در واقع ایران اذعان دارد که در صورت وقوع چنین حمله ای، در بهترین وجه، حتی با توجه به برنامه گسترده مدرن سازی ارتش، نیروهای مسلح ایران فقط می توانند امید داشته باشند که برای مدت بسیار کوتاهی- شاید فقط چند روز- در برابر یک حمله همه جانبه شوروی مقاومت کنند- یعنی تا وارد عمل شدن نیروهای سیاسی جهان آزاد. با وجود این، اتحاد جماهیر شوروی از نظر ایران تهدید غیر مستقیمی به همان اندازه بزرگ، از طریق دولت هایی که نیابتی عمل می کنند نظیر عراق، متوجه ایران ساخته است. از نظر ایران، رویدادهای اخیر افغانستان این تهدید را پیچیده تر ساخته است. اگرچه پاکستان نزدیک ترین شریک ایران در منطقه است، بی ثباتی این کشور نیز مایه نگرانی ایران را فراهم آورده است، و نهایتاً اینکه در جنوب، ایران به وضوح لزوم باز نگاه داشتن تنگه هرمز و ثبات وضعیت در خلیج فارس و دریای عمان به منظور تأمین ضرورت استمرار جریان نفت که اقتصاد ایران شدیداً به آن وابسته است را حس می کند.


استراتژی ایران برای فائق آمدن بر تهدیدهای خارجی کاملاً واضح و بدون ابهام است. چنانکه در بالا ذکر شد، ایران حمله اتحاد جماهیر شوروی به کشورش را محتمل نمی داند. اگر چنین حمله ای واقع شود، هیچ راهی برای مقاومت یک تنه ایران در برابر آن متصور نیست. نیروهای ایرانی باید به منظور دلسرد کردن متجاوز دست به اقدامات ایذایی بزنند و از این رهگذر زمان لازم را برای وارد عمل شدن جهان آزاد جهت مذاکره و ختم تجاوز به دست


ص: 292




آورند. در یک درگیری عمده با عراق، پیش بینی می کنیم که نیروی هوایی شاهنشاهی ایران می تواند پایگاه های هوایی عراق را از کار بیندازد و برتری هوایی را از آن خود کند. عملیات نیروی زمینی شاهنشاهی ایران نیز با هدف دفاع و، در صورت لزوم، بازپس گیری خاک ایران، انجام خواهد شد. همزمان با آن، نیروی هوایی شاهنشاهی و نیروی دریایی شاهنشاهی ایران مسئولیت دفاع از تأسیسات مهم نفتی و خطوط دریایی ایران را بر عهده خواهند داشت. عوارض طبیعی در ایران قابلیت جابجایی نیروها را در این کشور پهناور به مسئله ای بسیار مهم مبدل ساخته است. با توجه به رویدادهای اخیر افغانستان، ایران تلاش دارد سیستم های هشدار سریع تری در مناطق شرقی کشور مستقر سازد و همچنین در حال بررسی اقداماتی برای ارتقای قابلیت جابجایی تاکتیکی نیروی های نظامی خویش است.


تهدیدهای داخلی برای ثبات و امنیت ایران عمدتاً از دو منبع نشأت می گیرند. مهمترین منبع گروه های مخالفی هستند که اخیراً تظاهراتی را در این کشور به راه انداخته اند. در میان این مخالفان، رهبران مذهبی به ویژه می توانند موجب تحریک مردم و ایجاد آشوب در راهپیمایی ها و مراسم دیگر شوند. برخی از این مخالفان از هم پیمانان بالقوه شان در عراق، لبنان و لیبی الهام، و در برخی موارد کمک های عمده تری، می گیرند. منبع دومی که در حال حاضر اهمیت کمتری دارد، ولی به طور بالقوه خطرناک تر به حساب می آیند، گروه های تروریستی در درون ایران هستند. فعالیت آنها در حال حاضر که فرایند آزادسازی فضای سیاسی رو به پیشرفت است، در سطح حداقل قرار دارد. این گروه های تروریستی که ظرف سه سال گذشته از دست نیرو های امنیتی ایران لطمه فراوانی دیده اند، ولی هنوز کاملاً محو نشده اند، توانایی سرقت، آدم ربایی، ترور و سایر فعالیت های مخل نظم عمومی را دارند.


دولت ایران یک استراتژی دو لایه را برای مقابله با تهدیدهای داخلی اتخاذ کرده است. یک لایه شامل افزایش آزادسازی فضای سیاسی به منظور کاهش انگیزه خشونت در میان کسانی است که مایلند فعالیت های سیاسی داشته باشند. شاه در نطقی که به مناسبت روز مشروطه در 5 اوت ایراد کرد، اظهار داشت که از این پس انتخابات ایران «صد در صد آزاد» خواهد بود و آزادی بیان و مطبوعات به طور کامل اجرا خواهد شد. هدف ایران استقرار یک دموکراسی به سبک غربی است. قانونی که قرار است برای اعطای حق تجمع به تصویب برسد، به نامزدهای انتخابات مجلس اجازه خواهد داد تا گردهمایی های سیاسی برگزار کنند. دولت ایران بدین ترتیب امیدوار است گزینه های مقبول تری نسبت به شورش سیاسی در اختیار مردم بگذارد. دومین لایه استراتژی ایران برای مقابله با تهدیدهای داخلی تلاش برای حفظ نظم عمومی است. مأموریت نیروهای پرشمار امنیتی هر چه بیشتر معطوف به کنترل تهدیدهای تروریستی و در عین حال پشتیبانی از نیروهای پلیس در حفظ نظم عمومی در برابر عناصر تفرقه افکن، و متمایل به خشونت، است. شاه اظهار داشته که در عزم خود برای ادامه آزادسازی فضای سیاسی مصمم است، ولی این فرایند باید در محدوده قانون صورت بگیرد- و حقوق همه محترم شمرده شود.


ص: 293




الف- (3) تهدید ها به زعم هیأت آمریکایی:


به طور کلی، هیأت آمریکایی نیز نظر ایران درباره تهدیدهای موجود را تأیید می کند، یعنی این نظر که تهدید اصلی از سوی اتحاد جماهیر شوروی و تهدید عاجل تر از سوی عراق، و رژیم های تندرو در خلیج فارس و افغانستان متوجه ایران است.


الف- (4) نظرات ایران در ارتباط با نوع ارتشی که برای برآوردن نیازها و مقابله با تهدیدها مناسب است: ایران در حال حاضر برنامه بسیار گسترده ای در ارتباط با تقویت نیروهای نظامی و دفاع از کشورش دنبال می کند. نظرات ایران درباره نیازهای ارتش علاوه بر عوامل نظامی مشخص بر عوامل دیگری نیز استوار است:


- تجربه اشغال قبلی ایران توسط قدرت های خارجی و تمایل به بازداشتن قدرت ها از هر گونه اشغال بعدی ایران در آینده.


- نقش سیاسی روز افزون ایران در حکم یک قدرت منطقه ای.


- اثرات جانبی برنامه های نظامی بر اقتصاد غیرنظامی، به خصوص در حوزه نیروی کار ماهر از لحاظ فنی، توسعه زیربنایی و کاربرد تکنولوژی غربی.


- توانایی ایران در کسب اولیه سیستم های تسلیحاتی جدید و نهایتاً نیل به خودکفایی در این زمینه، یعنی کاربرد، حفظ و نگهداری و پشتیبانی سیستم های تسلیحاتی فوق با مساعدت محدود و یا بدون مساعدت خارجی.


- اولویت بالای حفاظت از میدان های نفتی ایران.


- تمایل شاه به عدم وابستگی به فقط یک کشور برای تأمین سلاح.


- برخی شک و تردیدها نسبت به حمایت نهایی آمریکا از ایران در صورت حمله یک قدرت خارجی به این کشور.


- تمایل ایران به کسب توانایی، در صورت امکان، حمایت از حکام سنتی در منطقه در برابر نیروهای انقلابی از آنجایی که، از نظر شاه، چنین حکام سلطنتی یا شبه سلطنتی دارای تداوم و قابلیت پیش بینی در روابط داخلی و منطقه ایشان هستند.


نظرات ایران در ارتباط با نیازهای نظامی مشخص به شرح زیر است:


نیروی زمینی


به دلیل عوارض طبیعی صعب العبور در ایران و فقدان یک شبکه حمل و نقل مناسب، نیروی زمینی شاهنشاهی ایران برای دفاع از مرزها و تأسیسات نفتی استراتژیک مستقر در مناطق همجوار با مرز عراق در مقابل تهدید ارتش بزرگ و بسیار مجهز عراق با سلاح های شوروی، به هلیکوپتر، تجهیزات جابجایی نیرو در زمین، و سلاح های مرتبط نیاز دارد. لشگرها و تیپ هایی باید برای حفظ و دفاع از ثبات در مناطق محوله به آنها و همچنین انجام اقدامات ایذایی در مقابل حمله شوروی در مناطقی از کشور مستقر شوند. در صورت تجاوز عراق به


ص: 294




خاک ایران به نیروهای مختلفی برای دفاع از مرزهای غربی نیاز است. استقرار دو لشگر پیاده، یک تیپ پیاده، و دو لشگر زرهی، به همراه یک لشگر زرهی و بخش هایی از لشگر گارد به حالت ذخیره، برای مقابله با حمله عراق لازم است.


برای حفاظت از نواحی مرزی شرق نیز به یک لشگر پیاده نیاز است.


لشگر زرهی چهارم نیز، پس از فعال سازی کامل، در بخش شرق-جنوب-شرق کشور مستقر خواهد شد و مأموریت آن استقرار پاسگاه های ملی و تأمین امنیت در بخش شرق-جنوب شرقی کشور خواهد بود.


تیپ های پیاده هوابرد باید همچون نیروی ذخیره عمل کنند، و در عین حال از تیپ نیروهای ویژه باید در عملیات ویژه و جنگ های غیرمتعارف استفاده شود.


تمامی فاکتورهای برنامه ریزی در سطوح بالا نشان می دهد که بخش هوانیروز ارتش ایران باید گسترش یابد. به دلیل پهناوری کشور و شبکه حمل و نقل ناکافی آن، افزایش توانایی تحرک هوایی به ارتش ایران کمک خواهد کرد تا از مرزهای کشور و میدان های نفتی استراتژیکش دفاع کند. بین سال های 1979 تا 1988، هوانیروز ارتش ایران احتمالاً دارای پنج گروه پشتیبانی مستقیم هوانیروز (DSAG)، هر یک با 176 هلیکوپتر و یک گروه پشتیبانی عمومی هوانیروز (GSAG) با 253 هلیکوپتر خواهد بود. به منظور دفاع از مرزهای صعب العبور غربی در برابر بالقوه ترین تهدید، یعنی حمله عراق، به دو گروه پشتیبانی مستقیم هوانیروز نیاز است. این دو گروه در محل استراتژیکی مستقر خواهند شد که بتوانند در مقابل تهدید روسیه از شمال غربی نیز واکنش نشان دهند. یک گروه پشتیبانی مستقیم هوانیروز در جنوب غربی نزدیک خلیج فارس مستقر خواهد شد تا از واردات کالا که از طریق بنادر خلیج فارس وارد کشور می شوند و همچنین میدان های عظیم نفتی واقع در آن منطقه حفاظت کنند. یک گروه پشتیبانی مستقیم هوانیروز نیز در محلی استراتژیک در جنوب شرقی کشور مستقر خواهد شد تا از مرزهای کشور با پاکستان و بقیه خلیج فارس حفاظت کند؛ و نهایتاً یک گروه پشتیبانی نیز در نزدیکی مرزهای شمالی و شرقی کشور مستقر خواهد شد و مأموریت آن حفظ و دفاع از ثبات در مقابل تهدید تجاوز شوروی یا افغانستان است. گروه پشتیبانی عمومی هوانیروز نیز در مرکز کشور مستقر خواهد شد تا در صورت لزوم بتواند در جهات مختلف پشتیبانی کند. هوانیروز ارتش ایران باید مأموریت های جابجایی هوایی را با امکان حمل 10 گردان پیاده و پشتیبانی توپخانه در میدان نبرد؛ پشتیبانی آتش هوایی (AH-1J)؛ جنگ ضد تانک؛ پروازهای شناسایی؛ لجستیکی، تدارکاتی، و تخلیه مجروحین را داشته باشد.


این نیرو برای حفاظت از شاه و دربار شامل لشگر گارد و یک تیپ پیاده خواهد بود.


نیروی دریایی


کل نفت صادراتی ایران از خلیج فارس و بخش اعظمی از واردات کشور از همان طریق و


ص: 295




تنگه هرمز در ورودی آن می گذرد؛ بنابراین، کشور ایران از لحاظ اقتصادی و سیاسی نیاز به ورود و خروج امن، به و از، این منطقه به و از اقیانوس هند و دریای عربی دارد. ایجاد یک نیروی دریایی مدرن، اهمیتی اساسی برای تأمین امنیت تجارت آزاد در این منطقه برای ایران دارد.


دو کشتی پشتیبانی [ضد زیردریایی] ASW، چهار رزم ناو سی.جی-993، چهار ناوشکن-اسکورت کلاس ووسپر، نزدیک به 12 ناوچه سریع و قایق های مجهز به سیستم موشک های هدایت شونده، و شش تا نه زیردریایی تهاجمی دیزلی توانایی ضدهوایی، ضدسطحی و [ضد زیردریایی] ASW را برای حفاظت از LOCs در خلیج فارس، خلیج عمان، و دریای عربی، و مناطق شمالی دریای هند به ایران خواهد داد. یک اسکادران گشتی/ASW توانایی ASW و ASUW را به واحدهای سطحی خواهد بخشید. برنامه ریزی برای خارج کردن DDG، و SP/DDG کنونی و توسعه عملیات در خلیج فارس و دریای عمان خرید ناوچه های مدرن یا کشتی هایی در کلاس مشابه را ضروری ساخته است.


افزوده شدن دو نوع هاورکرافت و تعدادی هلیکوپتر، توانایی نیروی دریایی شاهنشاهی را برای سرکوب نفوذ نیروهای برانداز از نوار ساحلی بسیار بلند این کشور ارتقای داده است، که همراه با ایجاد یک نیروی کماندویی دریایی، نیروی واکنش سریع را برای دفاع از جزایر ساحلی ایران در اختیار این کشور قرار خواهد داد. نیروی دریایی شاهنشاهی ایران به منظور ارتقای نیروهای گشتی و ضربتی سطحی خود، دوازده قایق گشتی 275 تنی فرانسوی مجهز به سیستم موشک های هدایت شونده را به خدمت گرفته است.


از آنجایی که ساخت و ساز در بندر چابهار به تعویق افتاده، گسترش پایگاه بندر عباس به منظور پشتیبانی زیردریایی ها و رزم ناوهای سی.جی-993 (کلاس کورش) برای انجام عملیات دریایی در دریای عربی و کنترل ورود و خروج به خلیج فارس ضرورت یافته است.


تهیه کشتی های تدارکاتی بیشتر به نیروی دریایی شاهنشاهی توانایی لجستیکی بیشتری خواهد بخشید و اجازه انجام عملیات طولانی تری به آنها خواهد داد. کشتی های آبی-خاکی چند منظوره امور تدارکاتی پایگاه های ساحلی و جزایر را تسهیل خواهد ساخت. دو کشتی تعمیرات و یک سکوی بزرگ خشک شناور نیز می تواند توانایی تعمیرات شناور را که برای گسترش ناوگان ضروری است تأمین کند.


نیروی هوایی


نیروی هوایی شاهنشاهی ایران باید توانایی مقابله با تهدید هواپیماهایی با عملکرد بالا را داشته باشد. به منظور دفاع معنادار از تأسیسات نفتی بسیار آسیب پذیر کشور، نیروی هوایی شاهنشاهی ایران باید به هواپیماهای پیشرفته و تسلیحات دفاع هوایی مجهز باشد. علاوه بر این، نیروی هوایی شاهنشاهی ایران باید بتواند از نیروی دریایی شاهنشاهی و نیروهای زمینی


ص: 296




شاهنشاهی ایران پشتیبانی کند.


از آنجایی که واحدهای نیروی هوایی شاهنشاهی ایران فقط دارای هشت پایگاه اصلی یک پایگاه عملیات FORWARD هستند، و از آنجایی که تأسیسات تولید و حمل نفت عمدتاً در منطقه جنوب مجتمع هستند، تقویت توانایی های دفاع هوایی ایران به منظور تأمین امنیت کشور و اقتصاد آن حیاتی است. بنابراین، ابتدا برنامه ای برای تکمیل سریع یک شبکه راداری به همراه یک سیستم ارتقا یافته فرماندهی و کنترل برای هشدار سریع و کنترل کلیه هواپیماهای دفاعی و تاکتیکی تهیه شده است. علاوه بر این، ارتقای سیستم کنترل ترافیک هوایی در کنار سیستم دفاع هوایی کشور امری ضروری است.


وجود اسکادران های فعلی و پیش بینی شده برای ایجاد یک نیروی قوی رهگیری، و در عین حال ایجاد توانایی تلافی جویی علیه پایگاه های هوایی دشمن به منظور نابود کردن تهدید هوایی در مبدأ ضرورت دارند. نیروی هوایی شاهنشاهی ایران در حال حاضر هواپیماهای اف-5، اف-4 و اف-14 را در خدمت دارد و در حال خرید هواپیماهای اف-16 است که توانایی پاتک هوایی، بمباران مواضع دشمن، پشتیبانی نزدیک از نیروهای زمینی، و پوشش هوایی به واحدهای دریایی را در اختیار آن می گذارد.


هواپیماهای ایوکس موجب تقویت توانایی فرماندهی و کنترل، کمک به کسب و حفظ برتری هوایی و تجسس دریایی خواهد شد.


موشک های آی- هاوک و سایر موشک های زمین به هوا نیز برای ارتقاء عملیات هواپیماهای رهگیری به منظور دفاع منطقه ای از تأسیسات کلیدی نظیر پایگاه های هوایی و تأسیسات نفتی ضروری هستند.


وجود اسکادران هایی از هواپیماهای شناسایی تاکتیکی برای ارایه اطلاعات به موقع هوایی برای کلیه نیروها ضرورت دارد.


هواپیماهای باربری دوربرد برای پشتیبانی لجستیکی بین ایران و منابع تدارکاتی، و اصلی ترین آنها ایالات متحده، ضروری هستند. به سبب محدود و آسیب پذیر بودن خطوط ارتباطی داخل کشور، باربری هوایی به منظور انجام عملیات تدارکاتی برای نیروی هوایی و زمینی ضرورت دارد.


هواپیماهای مختص سوخت رسانی هوایی برای افزایش بُرد و مدت عملیات جنگنده ها و هواپیماهای شناسایی، و به نوبه خود، افزایش توانایی تجسسی و رزمی آنها ضروری هستند.


پی-3، با پشتیبانی تجسسی هواپیماهای ایوکس، برای عملیات گشتی و تجسسی هوابرد دریایی مورد استفاده قرار خواهند گرفت. علاوه بر این، از پی-3 ها برای عملیات ضدزیردریایی به منظور حفاظت از خطوط دریایی ارتباطی در خلیج فارس به کار گرفته خواهند شد.


هلیکوپترها نیز برای انجام عملیات جستجو و نجات و پشتیبانی مستقیم سایر عملیات


ص: 297




پروازی ضروری هستند.


مدرن سازی سیستم های لجستیکی، ارتقای توانایی ارتباطات دور بُرد، و گسترش و بهبود آموزشکده های داخل کشور پیش شرط کسب کارآیی و اثربخشی بالا هستند.


الف- (5) ارزیابی نیروهای مسلح ایران در ارتباط با منافع و جایگزین های ایالات متحده پیش بینی می کنیم که با اجرای برنامه های فوق، ساختار دفاعی ایران توانمند و کارآمد خواهد شد. این توانمندی نیز به نوبه خود موجب حمایت از اهداف مساعدت های امنیتی و منافع ملی ایالات متحده خواهد شد. با وجود این، به منظور جذب موثر و مدیریت سیستم های پیچیده ای که ایران قصد اکتسابش را دارد، به ارتقای کنترل فرماندهی، عملیات مشترک، برنامه ریزی دراز مدت، و هماهنگی های داخلی نیاز است. دولت ایران کاملاً از مشکلات موجود و بالقوه توانایی خود در جذب این سیستم ها آگاه است. به همین سبب شاه همکاری نزدیکی با مستشاران ارشد نظامی، چه ایرانی و چه غیرایرانی، برای تضمین ارتقای این توانایی ها دارد.


الف- (6) رابطه هزینه های دفاعی با متغیرهای اقتصادی بودجه پیش بینی شده برای امور دفاعی و واردات اقلام نظامی در سال های 1980 تا 1982 در ارتباط با کل بودجه و کل واردات، به ترتیب 28 و 10 درصد خواهد بود، که چند درصد کمتر از آمار و ارقام فعلی است. سهم بودجه دفاعی در تولید ناخالص ملی پیش بینی شده چیزی بین 13/5 و 13/9 درصد است، که عملاً با میزان فعلی تفاوتی نخواهد داشت. جدول پیوست نسبت بودجه دفاعی را در اقتصاد ایران تا دوره پیش بینی شده 1980 تا 1982 نشان می دهد.


در 20 مارس 1978 ذخایر رسمی ارزی و طلای ایران  11/7 میلیارد دلار بود. با افزودن سرمایه گذاری خارجی و اعتبارات، سبد رسمی دارایی های خارجی ایران در حدود 20 میلیارد دلار است. تا به امروز، هیچ رابطه ای بین سیاست های بودجه ای و ذخایر ارزی ایران وجود نداشته است. بنابراین، از زمانی که ایران برنامه استقراض خارجی خود را در سال 1976-1977 آغاز کرد، این کشور مبالغ هنگفتی وام دریافت کرده ولی در عین حال افزایش حجم ذخایر ارزی آن از سطح استقراض هایش تجاوز می کند. با توجه به ذخایر ارزی فعلی ایران که برابر است با شش ماه هزینه واردات کالا و خدمات، نسبت بسیار پایین بازپرداخت اصل و فرع وام ها (بین 4 تا 5 درصد) و رتبه بندی بسیار عالی از لحاظ ریسک اعتباری، می توان فرض کرد که استقراض خارجی می تواند مکمل خوبی برای درآمدهای نفتی و سایر درآمدهای ارزی باشد و هیچ مشکلی در ارتباط با پرداخت اصل و فرع اعتبارات ارزی در دوره 1980 تا 1982 پیش نخواهد آمد.


ص: 298




1977-1982


هزینه های دفاعی ایران به نسبت کل اقتصاد آن


(به میلیون دلار)


                                      1977         1978          1979          1980          1981          1982 


الف. تولید ناخالص ملی       75852       89505       104721       123571       145814      173519  


ب. بودجه کلی                  33904       41630        49956         59947        71937        86324    


پ. بودجه دفاعی               10169       11608        13930         16716        20059        24070


درصد (C/A)                       13/9          13/8           13/5           13/3          13/0         13/4             


درصد (C/B)                       27/9          27/9           27/9           27/9          27/9         30/0


ت. واردات کالا و خدمات      22173      25499        29324        33722          38781       44598

ث. واردات نظامی               2685       3935          3577          4153            3194          4259


خریدهای نظامی خارجی    (2239)    (3400)        (2935)       (3383)         (2270)        (3150)


درصد(R/D)                         12/1          15/4            12/2          12/3            8/2        9/5


الف- سال ایرانی از 20 مارس شروع می شود.


ب- نرخ برابری دلار 70/5 ریال بر اساس قیمت فعلی بازار است.


پ- کلیه آمار و ارقام از منابع رسمی دولت ایران صادر شده است، به جز ردیف مربوط به واردات نظامی


ت- ردیف مربوط به واردات نظامی برآورد سفارت است.


 

الف- (7) اقلام و خدمات دفاعی که احتمالاً ایران از ایالات متحده درخواست خواهد کرد:


جدول شماره یک میزان اقلام و خدمات دفاعی را که ایران مایل است در طول چهار یا چند سال آینده از ایالات متحده خریداری نماید نشان می دهد. ارزش دلاری هر یک از این اقلام و خدمات در جدول شماره 2 نمایش داده شده است.


به منظور کمک به مدیریت برنامه خریدهای نظامی خارجی دولت ایران تا سقف مجاز انتقال تسلیحات، برنامه ای در ارتباط با خرید تسلیحات نظامی به همراه دلایل توجیهی آن تهیه شده است که ارایه می گردد. اطلاعات مربوط به قیمت ها و موجودی که در تهیه این برنامه مورد استفاده قرار گرفته بر اساس بهترین برآوردهای موجود در داخل کشور است. برای آنکه دولت ایالات متحده بتواند نیازمندی های پیش بینی شده دولت ایران را تأمین کند، این برنامه افزایشی انباشتی را توصیه می کند. یکی از ملاحظات اصلی به هنگام تهیه این برنامه توانایی های ایران برای جذب این سیستم ها بوده است. یکی دیگر از ملاحظات مهم برای دولت ایران، تدام تولید به منظور پرهیز از هزینه های هنگفت و حفظ پایه آموزی است. هر دو


ص: 299




مورد در برنامه مزبور ملحوظ شده اند.



                   سیستم                مقدار برنامه ریزی         مقدار قابل توصیه به تفکیک سال تصویب نامه پیشنهاد و قبول

                                                                                         سال            سال             سال           سال

                                                                                     مالی 79       مالی 80       مالی 81       مالی 82

            آماد هلیکوپتر 1                        1                           ----             ----               ----              ----

    اس.پی. هویتزر 155 م.م.              214                         58             156                ----             ----                                           ام-109 ای.1.بی.

    اس.پی. هویتزر 203 م.م.               84                          81                3                  ----             ---                                                 ام-110 ای2

 حمل و نقل دریایی، ام-548              100                       100             ----                ----             ----   

    مدرن سازی تانک ها 2              460 کیت                    ----            460                 ----             ----

تأسیسات بازسازی خودروهای           1                         برنامه ریزی نشده- احتمالاً خرید تجاری                                                       شنی دار3

 توپ 20 م.م./ ام-197  4                    6                                          برنامه ریزی نشده

جنگنده تاکتیکی اف-4 ای                  31                         31               ----                ----             ----

         رادارهای سیار                         3-5                       5-3              ----                ----             ----

         آماد آی-هاوک                            1                          1                ----                ----             ----

جنگنده های تاکتیکی اف-14             70                        20               20                  20               10

تانکر استراتژیک کی.سی-07،          12                       ----              12                 ----               ----

هواپیمای باری ای.ام.اس.تی.     150/100                در مرحله تحقیق و توسعه - برنامه ریزی نشده-                                    /سی-130   5                                                            میزان مورد درخواست معلوم نیست.

   رادارهای زمینی دوربرد               11-14                   ----            11-14               ----             ----

  جنگنده تاکتیکی اف-16                  140                     ----              24                   24               48

هواپیمای ASW پی-3سی                74                        4               ----                    3               ----

  استاندارد کردن ناوچه ها                12                        4                 4                      4              ----

هلیکوپتر ضد مین آر.ایچ-53 دی         6                       ----             ----                   ----              6

         اژدر ام.کی-48                        400                                          غیر قابل تحویل

یدک کش (بندر و ساحل)                   10                                        احتمالاً خرید تجاری

یدک کش(نوع اقیانوس پیما،T-ATF)   2                        2               ----                  ----            ----

تانکر استراتژیک کی.سی-747          3                                          احتمالاً خرید تجاری

ص: 300




1- با توجه به نیازمندی هایی که در سال قبل مورد موافقت قرار گرفت (حفظ برنامه موجود)


2- ارتقای تانک های ام-60 به ام-60 ای3.


3- از تیم تحقیقاتی برای تعیین نیازمندی ها سئوال شده است.


4- جهت استفاده برای تضمین کیفیت آتش مهمات 20 م.م. تولید شده در ایران. هیأت مستشاری استفاده از توانایی های موجود دولت ایران را توصیه می کند.


5- هواپیماهای ای.ام.اس.تی هنوز در مرحله تحقیق و توسعه هستند (نمونه اولیه) و برای خریدهای نظامی خارجی آماده نیستند. هیأت مستشاری خرید موقت 50 هواپیمای سی-130 را تا قطعی شدن خرید ای.ام.اس.تی توصیه می کند.


6- این مقادیر به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و خرید در مقابل سقف ارزش دلاری ارایه شده است و نه سال تحویل اقلام. توصیه برای برنامه های جدید خرید بر اساس تحلیل حوزه های مأموریت، تهدیدها، ملاحظات تولید، ظرفیت جذب سیستم ها و پیش بینی سقف فروش های نظامی دولت آمریکا ارایه شده اند.


 
                                      برآورد ارزش هر قرارداد خریدهای نظامی خارجی در زمان قبول

1- هزینه اولیه سیستم 1                             سال مالی          سال مالی         سال مالی         سال مالی                                                                                                 79                      80                    81                      82

         آماد هلیکوپتر                                            200                    ----                   ----                    ----

اس. پی. هویتزر 155 م.م.                                   47                    127                  ----                    ----                                   ام-109 اي. 1 بي.

اس.پی. هویتزر 203 م.م.                                   78                       3                    ----                    ----                                        ام-110 ای. 2

حمل و نقل دریایی ام-546                                 11                     ----                  ----                   ----

مدرن سازی تانک                                                                         92                   ----                   ----

تأسیسات بازسازی خودروهای شنی دار              تأمین مالی تیم تحقیق از محل ذخایر مدیریتی                                                                                                                  هزینه تأسیسات نامعلوم- احتمالاً خرید تجاری

توپ 20 م.م. ام-197                                                           تا اطلاع ثانویه به تعویق بیفتد

جنگنده تاکتیکی اف-4 ای                                   390                  ----                   ----                  ----

 رادارهای سیار                                                    7                    ----                   ----                  ----

آماد آی-هاوک                                                    200                 ----                   ----                   ----

جنگنده تاکتیکی اف-14                                       700               740                   800                  400


تانکر استراتژیک کی.سی-707                          ----                 350                   ----                  ----

هواپیماهای باری ای.ام.اس.تی/سی-130                  ای.ام.اس.تی. در مرحله تحقیق و توسعه-                                                                                                              برنامه ریزی نشده- میزان درخواست سی-130 نامعلوم

 رادارهای دوربرد زمینی                                   ----                   200                  ----                  ----

جنگنده تاکتیکی اف-16                                    ----                   600                  650                 1300

هواپیمای ASW، پی-3 سی                             100                  ----                   100                 ----

استاندارد کردن ناوچه ها                                 140                  155                  170                  ----

هلیکوپتر ضد مین آر.ایچ-53 دی                       ----                  ----                   ----                   100

اژدر ام.کی-48                                                                                 غیر قابل تحویل

یدک کش (بندر و ساحل)                                                              احتمالاً خرید تجاری

یدک کش نوع اقیانوس پیما،(T-ATF)               37                  ----                    ----                   ----

تانکر استراتژیک کی.سی-747                                                    احتمالاً خرید تجاری

                جمع کل                                         1910                2267                1620                1800

2-سایر داده های مربوط به هزینه

جریان سالیانه در ارتباط با پشتیبانی2           835                    900                 1000               1200

جریان در ارتباط با نیازمندی مهمات3               90                    116                   450                  50 

            ذخایر مدیریتی                                  100                    100                  100                 100

                 مجموع                                        2933                 3383                2270               3150

 

1- برآورد هزینه اولیه با ملحوظ کردن محصول نهایی، بعلاوه قطعات یدکی و مهمات اولیه، آموزش و هزینه های جاری عملیات و تعمیر و نگهداری محاسبه شده است.


2- بر اساس هزینه برآورد شده برنامه های تحویل شده.


3- هزینه برآورد شده برای آموزش و ایجاد ذخیره جنگی.


الف- (8) ارزیابی اقلام پیش بینی شده


به پیوست اطلاعات جداگانه ای در ارتباط با هر یک از سیستم های جدیدی که دولت ایران به آن علاقمند است ارایه شده است.


توضیحات


1- مقادیر مذکور بیانگر سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول در برابر سقف ارزش دلاری دولت ایالات متحده است و نه سال تحویل. توصیه برای خریدهای جدید بر اساس تحلیل حوزه مأموریت، تهدیدها، ملاحظات تولید، ظرفیت جذب سیستم و پیش بینی سقف مجاز خریدهای


ص: 302




نظامی خارجی دولت ایالات متحده آمریکاست.


2- برآورد هزینه های اولیه سیستم ها با احتساب هزینه محصول نهایی، قطعات و مهمات اولیه، آموزش ها و هزینه های عملیات و تعمیر و نگهداری جاری انجام شده است.


سیستم: شرکت پشتیبانی و نوسازی هلیکوپتری ایران


1- برنامه خرید


                                                      تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


     تقاضای کل                         سال مالی79           سال مالی80      سال مالی81          سال مالی 82


          1                                       1                          ----                  ----                      ----


2- هزینه های تقریبی اولیه          200                          ----                  ----                      ----               سیستم (مستقیم                میلیون دلار                                                                                           و غیرمستقیم )  


 

3- اطلاعات تکمیلی


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز - کاربرد):


نیازمندی های بیشتر به قرارداد WAL در چارچوب خریدهای نظامی خارجی مربوط است- که در ارتباط با عملیات پیمانکار شرکت پشتیبانی و نوسازی هلیکوپتری ایران (IHSRC) است. قرارداد WAL در اواخر ماه سپتامبر 1977 از سوی دولت ایران پذیرفته شد. بعداً مشخص شد ارزش این قرارداد از لحاظ کل کاری که باید انجام می شد، کمتر محاسبه شده است.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر. توانایی های کنونی را ارتقا می دهد.


سیستم: توپ خودکششی هویتزر 155 م.م.، ام-109 ای. 1 بی.


1- برنامه خرید



                                                             تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


      تقاضای کل                          سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81      سال مالی 82


           214                                      58                   156                     ----                   ----


2- هزینه های تقریبی اولیه               47                   127                     ----                   ----


        سیستم (مستقیم                 میلیون دلار        میلیون دلار                                                                     و غیرمستقیم)


 


3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز -کاربرد):


توپ اس.پی. هویتزر 155 م.م./ام-109. نیاز به پشتیبانی آتش متحرک بیشتر بر اساس تحلیل تهدیدها (اساساً از طرف عراق) و جبهه گسترده ای که باید از آن دفاع شود استوار است. نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران در حال حاضر جبهه ای به بزرگی دو تا سه برابر آنچه ارتش آمریکا تقریباً همان میزان نیرو در اروپا دارد، دفاع می کند. توپ های خودکششی هویتزر توانایی انتقال نیروی رزمی بیشتر را به مناطق مورد نیاز و تا حدودی خنثی کردن برتری قابل پیش بینی زرهی و توپخانه ای عراق را ایجاد می کند. نیروی زمینی شاهنشاهی ایران همچنین یک لشگر زرهی را به منظور تأمین امنیت بخش شرقی ایران تشکیل خواهد داد. تعدادی از توپ های درخواستی برای تکمیل بخش توپخانه این لشگر زرهی است. بر اساس تحلیل اخیری که از زمان لازم برای تولید و برنامه های زمانی تحویل اقلام انجام گرفته است، به نظر می رسد بتوان این توپ ها را ظرف مدت سه سال به ایران تحویل داد. اگرچه نیروی زمینی شاهنشاهی ایران هنوز برنامه ریزی تفصیلی برای جذب تدریجی هویتزرهای اضافی انجام نداده است، تحلیل جاری ما از توانایی های آن برای جذب و آموزش خدمه و پشتیبانی این توپ ها نشان می دهد که آنها احتمالاً می توانند ظرف مدت چهار تا پنج سال هویتزرهای درخواستی را جذب کنند.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


موضع دفاعی ایران را تقویت می کند و انتظار نمی رود دشمنان بالقوه را به فکر گسترش توپخانه بیندازد.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر. توانایی های کنونی را ارتقا می دهد.


 

سیستم: حمل و نقل، کاملاً شنی دار، ام-548


1- برنامه خرید


                                                تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


            تقاضای کل                    سال مالی 79      سال مالی 80        سال مالی 81       سال مالی 82


                100                                100                  ----                       ----                     ----


2- هزینه های تقریبی اولیه              11


      سیستم (مستقیم                  میلیون دلار                                                                                              و غیرمستقیم)





 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


معمولاً هر دستگاه Cargo Carrier ام-548 برای حمل مهمات و خدمه با یک قبضه توپ خودکششی همراه می شود. خرید 100 دستگاه ام-548 تقریباً سیستم کافی برای برنامه توپ های خودکششی که قبلاً مورد موافقت قرار گرفته و همچنین اولین نامه پیشنهاد برای هویتزرهای خودکششی فراهم می آورد.


تصویب این درخواست نیروی زمینی شاهنشاهی ایران را قادر خواهد ساخت تا خدمه و مهمات لازم را برای استقرار هویتزرهای خودکششی جهت خدمت با گردان های توپخانه صحرایی جابجا کند. بر اساس تحلیل اخیری که از زمان لازم برای تولید و برنامه های زمانی تحویل اقلام انجام گرفته است، به نظر می رسد بتوان این ام-548 ها را ظرف مدت سه سال به ایران تحویل داد.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


حداقل. این اقلام توانایی های توپخانه صحرایی موجود را تکمیل می کند و انتظار نمی رود تهدید بیشتری متوجه دشمنان بالقوه سازد.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر. توانایی های کنونی را ارتقا می دهد.


                             سیستم: کیت ارتقای تانک های ام-60 به ام-60 ای. 3


1- برنامه خرید


                                                            تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


    تقاضای کل                          سال مالی 79      سال مالی 80      سال مالی 81        سال مالی 82


         460                                    ----                     460                  ----                      ----


2- هزینه های تقریبی اولیه


     سیستم (مستقیم                                                92                                                                            و غیرمستقیم)                                          میلیون دلار            





3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


ارتقای تانک های ام. 60 ای.1 نیروی زمینی شاهنشاهی ایران موجب بهبود کیفی نیروهای زرهی بدون نیاز به افزایش نیرو می شود. این اقدام تا حدودی موجب خنثی کردن برتری کمّی نیروهای زرهی عراق و افزایش طول عمر تانک های سری ام-60 نیروی زمینی شاهنشاهی می شود. علاوه بر این، اصلاحاتی که بر روی این تانک ها انجام می شود تا حدودی تانک های ام-60 نیروی زمینی ایران را از لحاظ تکنولوژیکی با تانک های رزمی اصلی ایران، یا همان تانک بهبود یافته چیفتن که در ایران نام «شیر- ایران» دارد، قابل مقایسه می سازد. موجودی این کیت ها هنوز معلوم نیست، زیرا ارتش ایالات متحده هنوز طبقه بندی امنیتی برخی از اجزای این کیت ها را مشخص نکرده است.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


حداقل. توانایی فعلی را ارتقا می دهد و هیچ تهدید قابل ملاحظه ای متوجه دشمنان بالقوه نمی کند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر. توانایی های کنونی را ارتقا می دهد.


                                     سیستم: تأسیسات بازسازی خودروهای شنی دار


1- برنامه خرید


                                                             تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


تقاضای کل                         سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81       سال مالی 82


      1                                                                    برنامه ریزی نشده


2- هزینه های تقریبی اولیه                            نیازمندی ها هنوز معلوم نیست. قرار است تیم تحقیق                سیستم (مستقیم                                        نيازمندي را مشخص کند و هزینه آن از محل                               وغیرمستقیم                                                    ذخیره  مدیریتی تأمین می شود.                                                                                                                                                                  3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز - کاربرد):


نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران به منظور بهبود وضعیت آمادگی واحدهای توپخانه و زرهی خود به تأسیساتی برای بازسازی خودروهای شنی دار نیاز دارد. این تأسیسات قطعات قبضه


ص: 306




توپ های خودکششی، قبضه توپ های غیرخودکششی، خودروهای زرهی و سایر تسلیحاتی که از دولت ایالات متحده خریداری شده است بازسازی می کند. این تأسیسات با کاهش وابستگی نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی ایران به آمریکا برای پشتیبانی تسلیحات، و کاهش ضرورت تعویض قطعات فرسوده تسلیحاتی در راستای اهداف ایالات متحده عملی خواهد کرد. وجود تأسیسات بازسازی به منظور پشتیبانی موجودی عظیم خودروهای شنی دار و سایر تسلیحات تصویب شده و افزایش طول خدمت این سیستم ها ضروری است.


هزینه های اولیه باید مشخص شود. برآورد نسبتاً دقیق هزینه ها تا زمان تکمیل تحقیقات میسر نخواهد بود.


زمان لازم برای تشکیل تیم تحقیق، انجام تحقیقات، ارزیابی دولت ایران از نتایج تحقیقات پیش از درخواست نامه پیشنهاد و قبول برای این تأسیسات و فرایند های اداری نامه پیشنهاد و قبول حاکی از آن است که سال مالی 1981 اولین سالی است که می توان امید به شروع تأمین مالی تأسیسات فوق داشت.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر. در صورت اجرا توانایی های کنونی را ارتقا می دهد.


                                                        سیستم: توپ 20 م.م./ام-197


1- برنامه خرید


                                                    تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


      تقاضای کل                       سال مالی 79       سال مالی 80       سال مالی 81        سال مالی 82


             6                                                                   برنامه ریزی نشده


2- هزینه های تقریبی اولیه                                                                                                           سیستم (مستقیم و غیرمستقیم)                                     معوق


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


شش توپ 20 م.م. و ام-197 از سوی MIO درخواست شده است. هدف از خرید این


ص: 307




توپ ها کنترل کیفی مهمات است. تهیه این سلاح باید تا زمانی که نیروی زمینی ارتش شاهنشاهی توپ مزبور را در انبار داشته باشد، به تعویق بیفتد. خرید پیشنهادی احتمالاً با انتقال این توپ ها از نیروی زمینی به MIO انجام خواهد شد.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر


                                                       سیستم: هواپیمای اف-4 ای


1- برنامه خرید


                                                          تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


     تقاضای کل                         سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81       سال مالی 82


         31                                       31                    ----                     ----                    ----


2- هزینه های تقریبی اولیه                                                                                                        سیستم (مستقیم و غیرمستقیم)                             390 میلیون دلار


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


این هواپیماها برای عملیات تدافعی به منظور خنثی کردن تهدید موشک های سام و AAA هدایت شونده توسط رادار بر فراز خاک دشمن و در طول خطوط لجستیکی ارتباطات و پایگاه های هوایی دشمن مورد نیاز است. دولت ایران بر این باور است که هرگاه دشمن عملیات خصمانه خود را شروع کند، بر اساس دکترین IAW شوروی سعی خواهد کرد کنترل حریم هوایی خاک طرف مقابل را با موشک های بسیار سریع الانتقال سام، AAA و سیستم های هواپیمایی خود کنترل کند.


به منظور مقابله با این اقدام، دولت ایران باید سیستم های سیار سام و AAA همراه با نیروی های زمینی مهاجم و همچنین رادارها و سیستم های ارتباطی لازم برای پشتیبانی این نوع عملیات را خنثی سازد.


نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی توانایی اثبات شده ای برای راه اندازی و تعمیر و نگهداری هواپیماهای اف-4 ای و همچنین تعداد کافی متخصص تعلیم دیده تعمیر و نگهداری برای


ص: 308




پشتیبانی این هواپیماهای اضافی دارد.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


حداقل. موازنه فعلی را حفظ می کند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


تعداد هواپیماها در این خرید کمتر از تعداد پیش بینی شده هواپیماهای اف-4 ای است که تا سال 1985 از رده خارج می شوند.


                                                         سیستم: رادار متحرک


1- برنامه خرید


                                                          تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


     تقاضای کل                        سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81      سال مالی 82


          5-3                                  5-3                   ----                     ----                  ----


2- هزینه های تقریبی اولیه                         7   میلیون دلار                                                                      سیستم (مستقیم                                                                                                                               و غیرمستقیم)                                 


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


هیأت مستشاری نظامی از سوی وزارت جنگ اطلاع یافته است که فوراً به سیستم تجسس دفاع هوایی در طول مرزهای شرقی ایران نیاز است. دولت ایران به دلیل درگیری های اخیر در افغانستان تهدید جدیدی را احساس کرده است. وزارت جنگ بر این باور است که فوراً به پوشش تجسسی دفاع هوایی نیاز دارد.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


این سیستم، بخش تکمیلی سیستم فعلی هشدار دفاع هوایی است و یک سیستم دفاعی شناخته می شود. انتظار می رود تأثیرات آن ناچیز باشد.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


اضافه شدن 3-5 سیستم جدید، سیستم کنونی هشدار دفاع هوایی را برای مقابله با تهدید جدید گسترش می دهد.


ص: 309




سیستم: آماد آی- هاوک


1- برنامه خرید


                                                                    تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


     تقاضای کل                           سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81       سال مالی 82


            1                                         1                    ----                     ----                      ----


2- هزینه های تقریبی اولیه                                                                                                                      سیستم (مستقیم                                        200 میلیون دلار                                                                 و غیرمستقیم)


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


ایجاد تأسیسات تعمیر و نگهداری در سطح آماد برای سیستم کنونی آی-هاوک. تجهیزات مستقر شده فعلی آی- هاوک قرار است در سال 1980 مورد تعمیر و تغییرات اساسی قرار گیرد.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


به نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی اجازه می دهد توانایی کنونی خود را حفظ کند.


 

سیستم: هواپیماهای اف-14


1- برنامه خرید


                                                               تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


     تقاضای کل                         سال مالی 79       سال مالی 80        سال مالی 81       سال مالی 82


          70                                    20                       20                      20                     10


2- هزینه های تقریبی اولیه                                                                                                                  سیستم (مستقیم                                                                                                                                و غیرمستقیم)                    700                     740                    800                    400                                                        میلیون دلار             میلیون دلار           میلیون دلار          میلیون دلار




3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


عراق اصلی ترین و فوری ترین تهدید نظامی را متوجه ایران می کند و این امر به دلیل قرار گرفتن آن در نزدیکی میدان های نفتی ایران، قدرت قابل توجه و رو به گسترش نظامی و خطوط تدارکاتی کوتاه آن از اتحاد شوروی است. بُرد جنگنده ها و بمب افکن های عراق به بیش از 800 مایل در داخل ایران می رسد. از سال 1973، عراق موجودی جنگنده های خود را به میزان 50 درصد افزایش داده است. (پیش بینی می شود تا اواسط دهه 1980، نیروهای هوایی عراق ارتقا یافته و تهدیدی به مراتب بزرگتر از لحاظ کیفی و کمی متوجه ایران خواهد ساخت.) نقش اصلی اف-14 ها دفاع هوایی است، یعنی رهگیری و انهدام هواپیماهای نفوذی در بیشترین بُرد ممکن.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


افزوده شدن این تعداد هواپیماهای اف-14 توانایی دفاعی ایران را ارتقا می دهد، بدون اینکه سطح انتقال تکنولوژی را افزایش دهد. دولت ایران در حال آموزش های توانایی هوا به زمین نیست و سیاست دفاعی تعریف شده ای دارد. پیش بینی می کنیم این هواپیماها موازنه قوا را در منطقه حفظ کند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


افزوده شدن این مقدار اضافی اف-14، تکنولوژی جدیدی در منطقه خلیج فارس معرفی نمی کند.


 

سیستم: هواپیماهای کی.سی-707


1- برنامه خرید


                                                          تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


   تقاضای کل                          سال مالی 79       سال مالی 80       سال مالی 81        سال مالی 82


        12                                      ----                        12                    ----                    ----


2- هزینه های تقریبی اولیه                                                                                                                   سیستم (مستقیم                   ----                  350 میلیون دلار         ----                    ----                       و غیرمستقیم) 


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


این هواپیماها برای پشتیبانی جنگنده های موجود و هواپیماهای ایوکس و جنگنده هایی که


ص: 311




فروش آن تصویب شده است، کافی است. هواپیماهای مزبور نقش تدافعی و همچنین باربری هوایی استراتژیک ثانویه و توانایی سوخت گیری مجدد هوایی را ایجاد می کنند. ناوگان فعلی کی.سی-707 برای پوشش دادن به نیازهای عملیاتی کنونی دولت ایران در زمان صلح کافی است، ولی در صورت وقوع جنگ مسلماً فشار زیادی بر آن وارد خواهد شد. پشتیبانی تانکری، توانایی تجهیزات نظامی را برای هواپیماهای پشتیبانی هوایی نزدیک بالا برده و حداکثر زمان پرواز جنگنده ها را افزایش می دهد. این هواپیماها همچنین بُرد لازم برای افزایش پشتیبانی هوایی و دفاع هوایی مرزهای شرقی ایران را از پایگاه های اصلی عملیاتی افزایش می دهد. خرید این تعداد هواپیمای اضافی می تواند هواپیماهای ایوکس و جنگنده هایی را که دولت ایران قصد خریدش را دارد، پوشش دهد. نیروی هوایی شاهنشاهی ایران توانایی خود را در راه اندازی و تعمیر و نگهداری هواپیماهای کی.سی-707 ثابت کرده است.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


به نیروی هوایی شاهنشاهی انعطاف پذیری بیشتری برای حفاظت از مناطق وسیع تر با تعداد جنگنده های ثابت را می دهد. انتظار داریم تأثیر کلی حداقل باشد.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


گسترش توانایی فعلی.


 

                                     سیستم: هواپیماهای ای.ام.اس.تی./سی-130


1- برنامه خرید


                                                         تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


  تقاضای کل                            سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81       سال مالی 82


    150/100                                  20                     20                      10                     ----


                                             سی-130            سی-130              سی-130               ----


 

2- هزینه های تقریبی اولیه          280                   280                     140                                                سیستم (مستقیم              میلیون دلار           میلیون دلار            میلیون دلار                                           و غیرمستقیم)


  مبالغ فوق برنامه ریزی نشده اند.


3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


به اعتقاد هیأت مستشاری نظامی، ناوگان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران متشکل از 50


ص: 312




هواپیمای سی-130 برای انجام عملیات باربری هوایی و تدارکات مورد استفاده قرار می گیرد. این هواپیماها همچون یک دارایی ملی می تواند برای رفع سایر نیازهای ترابری به کار گرفته شود. این امر به دلیل نبود یک شبکه توسعه یافته جاده ای و راه آهن است. دولت ایران اذعان دارد که توانایی حمل و نقل تجهیزات نظامی بسیار بزرگ و سنگین را ندارد. رویدادهای اخیر افغانستان ثابت می کند که در مرزهای شرقی ایران نوعی بی ثباتی وجود دارد و ایران باید یک نیروی هوایی بسیار متحرک را به منظور واکنش سریع برای انجام عملیات دفاعی در صورت لزوم داشته باشد. خرید 50 هواپیمای سی-130 اضافی می تواند تا مشخص شدن وضعیت فروش هواپیماهای ای.ام.اس.تی. اقدام موقتی برای رفع این نیاز باشد. چنانچه فروش هواپیماهای ای.ام.اس.تی. به ایران تصویب نشود، خرید 100 هواپیمای سی-130 اضافه بر 50 هواپیمای اولیه می تواند گزینه دیگری برای رفع نیازهای تاکتیکی دولت ایران به حساب آید. دولت ایران درخواست خرید هواپیماهای سی-130 را نداده است.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


به نیروی هوایی شاهنشاهی اجازه می دهد تا از نیروهای موجودش در بُرد وسیع تری استفاده کند. گزینه دیگر برای افزایش تحرک، افزایش بزرگی و شمار نیروهای فعلی است. افزایش توانایی باربری هوایی به نیروی هوایی شاهنشاهی امکان می دهد بدون افزایش چشمگیر سخت افزار و نیرو با تهدیدهای جدید مقابله کند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


توانایی های فعلی را گسترش و انعطاف پذیری بیشتری به نیروهای موجود می دهد.


 

سیستم: رادارهای زمینی دوربُرد


1- برنامه خرید


                                                       تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


     تقاضای کل                            سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81       سال مالی 82


        14-11                                     ----                   14-11                   ----                   ----


2- هزینه های تقریبی اولیه                                                                                                                      سیستم (مستقیم                                                                                                                             و غیرمستقیم)                                        200 میلیون دلار


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


ص: 313




این رادارها در حکم بخشی از برنامه سیستم دفاع هوایی ایران، تقریباً شبیه به همان رادارهای ای.دی.اس.-4 است که هم اینک در ارتش ایران خدمت می کند. سیستم فوق عملیات هفت هواپیمای ایوکس را که فروش آنها به ایران تصویب شده است، تکمیل می کند و یک سیستم هشدار دفاعی را در طول کل مرزهای ایران و داخل آن که سیستم های کنونی قادر به پوشش آن نیست، مستقر می سازد (اولین ایوکس در دسامبر 1981 به ایران تحویل داده خواهد شد.)


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


مکملی برای سیستم های موجود و تصویب شده است. رادار اصولاً یک دستگاه هشدار دهنده است و انتظار نمی رود که افزایش پوشش راداری عدم توازنی در ثبات منطقه ایجاد کند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


گسترش سیستم هشدار راداری کنونی.


 

سیستم: هواپیماهای اف-16


1- برنامه خرید


                                                           تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


   تقاضای کل                             سال مالی 79       سال مالی 80       سال مالی 81      سال مالی 82


        140                                       ----                      24                     24                      48 


 


2- هزینه های تقریبی اولیه                                        600                   650                     1/3                 سیستم (مستقیم                                                                                                                                و غیرمستقیم)                                              میلیون دلار          میلیون دلار            میلیارد دلار


3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


عراق اصلی ترین و فوری ترین تهدید نظامی را متوجه ایران می کند و این امر به دلیل قرار گرفتن آن در نزدیکی میدان های نفتی ایران، قدرت قابل توجه و رو به گسترش نظامی و خطوط تدارکاتی کوتاه آن از اتحاد شوروی است. بُرد جنگنده ها و بمب افکن های عراق به بیش از 800 مایل در داخل ایران می رسد. از سال 1973، عراق موجودی جنگنده های خود را به میزان 50 درصد افزایش داده است. (پیش بینی می شود که تا اواسط دهه 1980، نیروهای هوایی عراق ارتقا یافته و تهدیدی به مراتب بزرگ تر از لحاظ کیفی و کمی متوجه ایران خواهد ساخت.)


ص: 314





نقش اصلی اف-16 ها دفاع هوایی است، یعنی رهگیری و انهدام هواپیماهای نفوذی در بیشترین بُرد ممکن. هواپیماهای اف-16 مکملی برای هواپیماهای اف-14 خواهد بود و پیش بینی می شود که به نسبت 2 اف-16 به ازای 1 اف-14 به کار گرفته شود.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


افزوده شدن این تعداد هواپیماهای اف-16 توانایی دفاعی ایران را ارتقا می دهد بدون اینکه سطح انتقال تکنولوژی را افزایش دهد. دولت ایران در حال آموزش های توانایی هوا به زمین نیست و سیاست دفاعی تعریف شده ای دارد. پیش بینی می کنیم این هواپیماها موازنه قوا را در منطقه حفظ کند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


این هواپیماهای اف-16 تکنولوژی جدیدی به منطقه خلیج فارس منتقل نمی کند.


 

سیستم: هواپیماهای پی-3سی.


1- برنامه خرید


                                                                 تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


       تقاضای کل                           سال مالی 79     سال مالی 80      سال مالی 81      سال مالی 82 


             7                                          4                    ----                     3                    ----

 

 2- هزینه های تقریبی اولیه               100                   ----                     100                     ----                 سیستم (مستقیم                   میلیون دلار                                 میلیون دلار                                           و غیرمستقیم) 


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


دولت ایران معتقد است که توانایی کافی برای عملیات تجسسی ASW ندارد. ایران معتقد است که در دوره های پرتنش به پرواز همزمان 5 هواپیما نیاز دارد، بنابراین به 13 هواپیمای پی-3سی. احساس نیاز می کند.


درخواست ایران برای هواپیماهای پی-3سی به دلیل آن است که هواپیماهای پی-3 اف را که در خدمت دارد، کافی نمی داند. دولت ایران درخواست خرید هفت هواپیمای پی-3سی. و تبدیل شش هواپیمای پی-3اف کنونی خود به پی-3سی را دارد. نیروی هوایی شاهنشاهی ایران ناوگانی متشکل از شش پی-3 اف در خدمت داشته است.


ص: 315





ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


انتظار نداریم انتقال این سیستم تأثیری بر ثبات منطقه بگذارد، زیرا ایران تنها قدرت منطقه ایست که توانایی ASW را داراست و سایر دولت های منطقه هیچیک دارای زیردریایی نیستند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


توانایی کنونی را گسترش می دهد تا نیازهای ایران را در دوره های پرتنش برطرف سازد. هواپیماهای پی-3سی دارای برخی توانایی های بیشتر نسبت به هواپیماهای پی-3اف هستند.


 

سیستم: استاندارد سازی ناوچه ها


1- برنامه خرید


                                                                تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول   


   تقاضای کل                             سال مالی 79      سال مالی 80        سال مالی 81      سال مالی 82


         12                                          4                      4                          4                    ----   


2- هزینه های تقریبی اولیه             140                   155                       170                 ----                سیستم (مستقیم                  میلیون دلار            میلیون دلار            میلیون دلار                                         و غیرمستقیم)


3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


نیروی دریایی شاهنشاهی ایران قصد دارد دوازده ناوچه جدید از تولید کنندگان اروپایی خریداری نماید و مایل است به منظور عملیاتی کردن، سازگاری، و استانداردسازی آنها با سیستم های رزمی آمریکا و سایر کشتی های آمریکایی موجود در این نیرو آنها را به کار گیرد. قرار است این ناوچه ها جایگزین کشتی های موجود شوند و توانایی نیروی دریایی شاهنشاهی را برای حفاظت از راهروهای دریایی در نواحی شمال 10 درجه عرض شمالی افزایش دهند. قرار است هشت ناوچه اول جایگزین هفت ناوچه رزمی اصلی نیروی دریایی شوند که عمر مفید خدمت آنها سپری شده است (کشتی های آرتمیز، ببر و پلنگ هر کدام بیش از 30 سال عمر دارند و منابع بیش از حدی باید برای نگاه داشتن آنها در سطح حداقل عملیاتی قابل قبول صرف شود. چهار ناوچه کلاس بایندر نیز بین 10 تا 20 سال عمر دارند و مجهز به سیستم های رزمی منسوخ هستند.) چهار ناوچه آخر نیز جایگزین ناوچه های کلاس سام خواهند شد که هم اینک در خدمت نیروی دریایی است.


ص: 316





دوازده ناوچه جدید و 4 رزم ناو سی.جی-993 نیروی دریایی شاهنشاهی را قادر خواهد ساخت تا در مواقع بحران یا درگیری کشتی های تجاری و به ویژه تانکر ها را اسکورت کند. این ناوگان می تواند یک نیروی موثر در برابر تهدیدهای منطقه ای از جمله نیروهای هوایی مستقر در خشکی، زیردریایی ها و نیروهای سطحی مجهز به موشک باشد.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


نیروی دریایی شاهنشاهی می تواند با حفظ خطوط ارتباطی دریایی، سهم مهمی در ثبات منطقه ایفا کند. نیروی دریایی ایران همچنین می تواند از منابع ساحلی ایران دفاع کند، به ویژه تأسیسات نفتی بسیار مهم که به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی خلیج فارس بسیار آسیب پذیر هستند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


بخش عمده ای از سیستم های رزمی ایالات متحده که در ناوچه های جدید برای نیروی دریایی شاهنشاهی به کار رفته است، همان سیستم هایی خواهد بود که در چارچوب برنامه اسپراونس (سی.جی-993) برای ایران به تصویب رسیده است. هر جا که این سیستم ها یکسان نیست، تجهیزاتی که در ناوچه ها به کار رفته است پیچیدگی کمتری دارد و راه اندازی و تعمیر و نگهداری آنها ساده تر است. بنابراین، توانایی جدیدی با اجرای این برنامه ایجاد نخواهد شد.


                                                         سیستم: آر.ایچ-53دی.


1- برنامه خرید


                                                        تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


    تقاضای کل                             سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81       سال مالی 82


          6                                         ----                    ----                      ----                     6


2- هزینه های تقریبی اولیه            ----                    ----                        ----                    100                   سیستم (مستقیم                                                                                                   میلیون دلار              و غیرمستقیم)


3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


خلیج فارس، تنگه هرمز و خلیج عمان آبراهه ای مهم برای بسیاری از کشور های جهان است که به محموله های نفت از ایران و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس متکی هستند. این


ص: 317





آب ها، که عمدتاً کمتر از 100 کله (180 متر) عمق دارند، محل خوبی برای عملیات مین گذاری، چه از سوی دشمن و چه از سوی گروه های تروریستی، به حساب می آیند. نیروی دریایی شاهنشاهی قصد دارد یک نیروی MCM سطحی و واحدهای هلیکوپتری تشکیل دهد که قادر به مقابله با تهدید مین گذاری در این آب های کم عمق باشند. نیروی دریایی شاهنشاهی معتقد است که اسکادران فعلی متشکل از شش هلیکوپتر آر.ایچ-53دی. برای پوشش MCM این منطقه مهم کافی نیست.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


هلیکوپترهای آر.ایچ-53دی. یک سیستم تسلیحاتی دفاعی هستند و افزوده شدن شش واحد دیگر به آنها توانایی MCM ایران را افزایش می دهد، و بدین ترتیب یک نیروی موثر را که می تواند ثبات منطقه را افزایش دهد ایجاد می کند.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


افزوده شدن شش هلیکوپتر آر.ایچ-53دی. توانایی جدیدی ایجاد نمی کند بلکه اسکادران MCM فعلی را که ایران به مدت 18 ماه در اختیار داشته است، گسترش می دهد.


 

سیستم: اژدرهای ام.کی-48


1- برنامه خرید


                                                                  تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


     تقاضای کل                        سال مالی 79      سال مالی 80        سال مالی 81       سال مالی 82


    25 ابتدائاً 400                            ----                    ----                      ----                    ----


2-هزینه های تقریبی اولیه        غیرقابل                  ----                      ----                    ----                   سیستم (مستقیم                 تحویل                                                                                                       و غیرمستقیم)


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


ایران سه زیردریایی را که سابقاً درخدمت نیروی دریایی آمریکا بوده خریداری کرده است تا هسته اصلی نیروهای زیردریایی رو به گسترش آن را تشکیل دهد. تحویل شش زیردریایی آلمانی کلاس HDW 1300 نیز این نیرو را توسعه خواهد داد. دولت ایران مایل است به منظور


ص: 318





مقابله با تهدید تعداد کم ولی رو به رشد از این زیردریایی ها که ممکن است در خلیج عمان و قسمت شمالی اقیانوس هند وارد عملیات شوند، این زیردریایی ها را به پیشرفته ترین سلاح های ASW مجهز کند.


جایگزین های اژدر های آمریکایی ام.کی-48 در حکم تسلیحات موثر شامل اژدرهای ارتقا یافته ام.کی-37 آمریکایی (نورثروپ ان.تی.37سی)، اژدر بریتانیایی ام-4 24 تاگرفیش، و اژدر آلمانی SUT است. دولت ایران اژدرهای ام.کی-48 را ترجیح می دهد زیرا این سلاح به بهترین وجه می تواند برای مقابله با تهدید رو به رشد زیردریایی های پیچیده مورد استفاده قرار گیرد.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر- زیرا اژدر ام.کی-48 قابل تحویل به ایران نیست.


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر- زیرا اژدر ام.کی-48 قابل تحویل به ایران نیست.


 

سیستم: یدک کش ها (بندری و ساحلی)


1- برنامه خرید


                                                           تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


    تقاضای کل                           سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81        سال مالی 82


16 (6 بندری و 4 ساحلی)                 ----                    ----                    ----                      ----


 

2- هزینه های تقریبی اولیه          خرید تجاری                                                                                         سیستم (مستقیم                      توصیه                                                                                                 و غیرمستقیم)                       می شود 


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


به دلیل فقدان یدک کش های کافی برای جابجایی کشتی ها در بنادر و بین بنادر، نیروی دریایی شاهنشاهی باید خدمات یدک کشی را به پیمانکاران واگذار نماید. این کمبود بعلاوه گسترش ناوگان و افتتاح یک بندر دیگر، در چابهار، خرید یک ناوگان یدک کش را ضروری می سازد.


درخواست PB برای خرید 10 یدک کش تجاری، بخشی از برنامه استعلام قیمت از تولیدکنندگان سرتاسر جهان است. نیروی دریایی شاهنشاهی ایران یدک کش ها را به صورت تجاری خریداری خواهد کرد.


ص: 319





ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر (2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر، تا جایی که به عملیات یدک کشی مربوط می شود. زیرا این توانایی ها تا حدودی از طریق قراردادهای تجاری نیز قابل دسترس هستند.


 

سیستم: یدک کش (نوع اقیانوس پیمای T-ATF)


1- برنامه خرید


                                                          تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


    تقاضای کل                           سال مالی 79      سال مالی 80      سال مالی 81      سال مالی 82


          2                                          2                    ----                    ----                    ----


2- هزینه های تقریبی اولیه                                                                                                                      سیستم (مستقیم            37 میلیون دلار            ----                   ----                   ----                             و غیرمستقیم)


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


نیروی دریایی شاهنشاهی در حال حاضر توانایی ارگانیک یدک کشی، نجات و یا نجات زیردریایی در اقیانوس را ندارد و به همین دلیل به دنبال خرید کشتی چند منظوره ای نظیر T-ATF است.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر (2) ایجاد توانایی های جدید:


توانایی ارگانیک پشتیبانی ناوگان اقیانوس پیما را در اختیار نیروی دریای شاهنشاهی می گذارد.


چنانچه توانایی نجات زیردریایی نیز ارایه گردد، توانایی محدود جدیدی کسب خواهد شد.


ص: 320





سیستم: هواپیماهای کی.سی-747


1- برنامه خرید


                                                                تعداد به تفکیک سال تأیید نامه پیشنهاد و قبول


    تقاضای کل                             سال مالی 79      سال مالی 80       سال مالی 81       سال مالی 82


           3                                          ----                   ----                    ----                      ----


 

2- هزینه های تقریبی اولیه        خرید تجاری                                                                                     سیستم (مستقیم                    توصیه                                                                                            و غیرمستقیم)                    می شود


 

3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


این هواپیماها برای پشتیبانی جنگنده های موجود و هواپیماهای ایوکس و جنگنده هایی که فروش آن تصویب شده است، کافی است.


هواپیماهای مزبور نقش تدافعی و همچنین باربری هوایی استراتژیک ثانویه و توانایی سوخت گیری مجدد هوایی را ایجاد می کنند. ناوگان فعلی کی.سی-747 برای پوشش دادن به نیازهای عملیاتی کنونی دولت ایران در زمان صلح کافی است ولی در صورت وقوع جنگ مسلماً فشار زیادی بر آن وارد خواهد شد. پشتیبانی تانکری توانایی تجهیزات نظامی را برای هواپیماهای پشتیبانی هوایی نزدیک بالا برده و حداکثر زمان پرواز جنگنده ها را افزایش می دهد.


این هواپیماها همچنین بُرد لازم برای افزایش پشتیبانی هوایی و دفاع هوایی مرزهای شرقی ایران را از پایگاه های اصلی عملیاتی افزایش می دهد. خرید این تعداد هواپیمای اضافی می تواند هواپیماهای ایوکس و جنگنده هایی را که دولت ایران قصد خریدش را دارد پوشش دهد.


نیروی هوایی شاهنشاهی ایران توانایی خود را در راه اندازی و تعمیر و نگهداری هواپیماهای کی.سی-747 ثابت کرده است.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه: به نیروی هوایی شاهنشاهی انعطاف پذیری بیشتری برای حفاظت از مناطق وسیع تر با تعداد جنگنده های ثابت را می دهد.


(2) ایجاد توانایی های جدید: گسترش توانایی فعلی.


ص: 321





سیستم: مهمات


1- برنامه خرید


                                                                 تعداد به تفکیک سال


                                                              تأییدنامه پیشنهاد و قبول


      تقاضای کل                     سال مالی 79       سال مالی 80         سال مالی 81          سال مالی 82


نیروی زمینی شاهنشاهی               40                     25                       25                        25                                                          میلیون دلار           میلیون دلار            میلیون دلار              میلیون دلار 


 نیروی هوایی شاهنشاهی              50                    91                       400                  بسیار ناچیز                                                  میلیون دلار           میلیون دلار            میلیون دلار


نیروی دریایی شاهنشاهی         بسیار ناچیز         بسیار ناچیز                  25                       25                                                                                                           میلیون دلار              میلیون دلار


 

2- هزینه های تقریبی اولیه          90                    116                      450                      50                     سیستم (مستقیم            میلیون دلار          میلیون دلار            میلیون دلار             میلیون دلار                 و غیرمستقیم)


3- اطلاعات تکمیلی:


الف- ارزیابی اجمالی (نیاز-کاربرد):


نیروی زمینی شاهنشاهی- برآوردها بیانگر پیش بینی خریدهای سالیانه مهمات است.


نیروی هوایی شاهنشاهی- سال مالی 79 برآورد انباشت اولیه تأمین ذخیره یک جنگ 90 روزه.


                                     سال مالی 80 برآورد انباشت نهایی تأمین ذخیره یک جنگ 90 روزه.


                                    سال مالی 81 برآورد مهمات اضافی لازم برای هواپیماهای اضافی اف-14 و اف-16                                       است.


نیروی دریایی شاهنشاهی- برآوردها بیانگر پیش بینی خریدهای سالیانه مهمات است.


ب- تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


(1) تأثیر بر ثبات منطقه:


خیر


(2) ایجاد توانایی های جدید:


خیر؛ مهمات مزبور از نوع مهماتی است که هم اینک در خدمت نیروهای نظامی ایران قرار دارد.


ص: 322





الف- (9) تأثیر اقتصادی خرید اقلام و خدمات پیش بینی شده بر اهداف اقتصادی و ذخایر ارزی:


تدوین و ابلاغ برنامه ششم توسعه اقتصادی ایران که اهداف توسعه اقتصادی کشور را برای سال های 1978 تا 1982 تعیین می کند، یک سال به تأخیر افتاده است. اطلاعات موجود نشان می دهد که اهداف اقتصادی برای این دوره 7 درصد رشد تولید ناخالص ملی و 10 درصد رشد اقتصاد غیرنفتی خواهد بود. پیش بینی ها (نگاه کنید به صفحه 10 پیوست یک) مطابق با این میزان رشد تولید ناخالص ملی و احتساب 10 درصد نرخ تورم داخلی صورت گرفته است.


برنامه ریزان اقتصادی ایران از برنامه های دفاعی آتی، حداقل از این جهت که این برنامه ها نیاز به منابع را افزایش می دهد، نفعی نمی برند. علاوه بر این، فرض ها و متدولوژی سازمان برنامه و بودجه شامل هیچگونه موازنه ای بین بودجه نظامی و غیرنظامی نیست. بنابراین، نیازمندی های نظامی به منابع برای این دوره برنامه ریزی با فرض وضعیت نسبی آن در بودجه سال های اخیر محاسبه شده است. بنابراین، میزان بودجه دفاعی پیش بینی شده (صفحه 10) به موازات رشد کلی بودجه افزایش یافته است، به نحوی که تأثیر خرید اقلام و خدمات نظامی آمریکا بر سایر متغیرهای اقتصادی، چه تولید ناخالص ملی و چه بودجه کلی یا بودجه نظامی، در دوره 1980 تا 1982 کمتر از سال های اخیر خواهد بود. به نسبت کاهش بودجه دفاعی پیش بینی شده، پیش بینی میزان خرید اقلام و خدمات نظامی آمریکایی نیز از 22 و 29 درصد در سال 1977 و 1978 به متوسط 14/9 درصد کاهش یافته است، بدین معنا که فشار به منابع موجود که باید برای توسعه اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد، کمتر از حال حاضر خواهد بود. به همین ترتیب، تأثیر بر ذخایر ارزی نیز نسبتاً کمتر خواهد بود، به ویژه اگر، چنانکه شرایط حاضر نشان می دهد، قیمت های نفت در اوایل دهه 1980 افزایش یابد.


الف- (10) تأثیر بر کنترل تسلیحاتی:


به تفکیک هر یک از موارد در بخش الف (8) ذکر شده است.


الف- (11) حقوق بشر:


در سال های اخیر ایران سعی داشته است تنش های حاصله از اهداف امنیت ملی، تمایل بیشتر به مشارکت سیاسی و فشار برای آزادی های مدنی بیشتر در بحبوحه تنش های اجتماعی ناشی از روند تند مدرن سازی را فرونشاند.


در این شرایط، ایران پیشرفت موقت ولی قاطعی در زمینه آزادی های مدنی داشته است- هم اکنون عملاً همه ناراضیانی که قانون را نقض کرده اند به جای دادگاه های نظامی در دادگاه های غیرنظامی محاکمه می شوند، حالا مقالات بیشتری در انتقاد از دولت به چاپ می رسد، شکنجه در حکم یک ابزار سیاستی پلیس کنار گذاشته شده است، و نامزدهای


ص: 323





انتخاباتی نیز که در حزب رسمی کشور عضویت ندارند می توانند در انتخابات پارلمانی ملی سال 1979 شرکت کنند.


روابط امنیتی ایران با ایالات متحده پیچیدگی های خاصی دارد که شامل ملاحظات عدیده ایست: سنت خودکامگی حکومت در ایران، حساسیت بیش از حد به امنیت کشور، تنش های اجتماعی حاصل از مدرن سازی، و نوع برداشت کشور از ضرورت ثبات در منطقه.


ایالات متحده در برنامه ریزی مساعدت های امنیتی خود باید بر این امر اذعان داشته باشد که حقوق بشر اساسی در ایران دفاع از حق ملت برای ادامه حیات مستقل در برابر فشارهای خارجی، به ویژه از سوی اتحاد شوروی و هم پیمانان در منطقه است. در داخل ایران، حقوق بشر مستقیماً متأثر از رابطه نیروهای امنیتی و حقوق شهروندان آن است. ایران با مشکل تروریسم و تلاش برای براندازی حکومت مواجه است، با وجود این تلاش دارد فضای سیاسی را باز کند.


سیاست ایالات متحده باید تقویت و حمایت از این گام ها به سوی فضای بازتر و اصلاحات باشد. از آنجایی که دخالت نیرو های امنیتی در صحنه سیاست داخلی روز به روز کمتر می شود، سیاست ایالات متحده باید تضمین این امر باشد که نیروهای پلیس ایران می توانند حداکثر نظم را با حداقل خشونت در شرایط جدید که با آزادسازی فضای سیاسی همراه است، فراهم آورد.


با توجه به تهدیدهای خارجی نسبت به حقوق بشر در ایران، سیاست ایالات متحده باید کمک به دولت ایران در راستای کسب تسلیحاتی باشد که متقابلاً توافق داریم برای دفاع نظامی از مرزها و نقش منطقه ای ایران ضروری است.


در ارتباط با مسایل داخلی نظیر کمک به پلیس و نیروهای امنیتی، سیاست ایالات متحده باید تشویق خریدهایی باشد که به روند آزادسازی فضای سیاسی کمک می کند و منع خریدهایی باشد که به این روند کمکی نمی کند. علاوه بر این، همکاری نظامی و انتظامی با دولت ایران باید مشروط بر ادامه همکاری های اطلاعاتی بین دو کشور و همچنین حرکت به سوی معیارهای میثاق حقوق بشر سازمان ملل باشد.


الف- (12) خلاصه ای از مساعدت های اقتصادی و نظامی سایر منابع:


1- مساعدت های نظامی: نگاه کنید به صفحه 40 پیوست.


2- مساعدت های اقتصادی: خیر.


مساعدت های نظامی سایر منابع


1- (بدون طبقه بندی) ایران تجهیزاتی نیز از چند کشور خارجی دیگر خریداری کرده و مستشارانی برای آموزش و پشتیبانی فنی از این کشورها به خدمت گرفته است.


ص: 324





2- (محرمانه) برخی نمونه های عمده از مساعدت های کشور ثالث عبارتند از:


بریتانیا                                              تانک های چیفتن، خودروهای شناسایی، ناوچه، موشک های                                                                         هاورکرافت، مستشاران آموزشی در نیروی دریایی


ایتالیا                                                                                   هلیکوپتر


اتحاد شوروی                                                      خودرو، توپخانه، تجهیزات پل سازی


فرانسه                                                                         قایق های گشتی


آلمان غربی                                                                    زیردریایی و ناوچه


هلند                                                                                   ناوچه


اسرائیل                                                               خمپاره، تجهیزات هدایت آتش


3- (بدون طبقه بندی) بسیاری از کشورهای دیگر نیز به ایران مساعدت های نظامی داده یا به این روند ادامه می دهند. این کشورها شامل بلژیک، چکسلواکی، مجارستان، ژاپن، لهستان، سوئد، یوگسلاوی و اسپانیا هستند. اگرچه مشارکت اکثر این تولید کنندگان بسیار ناچیز بوده است، این امر نشان می دهد که ایران مایل است از کشورهای صنعتی دیگر، از جمله کشورهای کمونیست، نیز تجهیزات نظامی خریداری کند. از سوی دیگر، خرید از کشورهای ثالث مسایل آموزشی و لجستکی ایران را پیچیده تر می سازد. علاوه بر این، ممکن است این امر در صورت فشار بر منابع انسانی، موجب کاهش آمادگی عملیاتی شود. با وجود این، شاه از این مسایل آگاه است و مجدانه سعی دارد آنها را حل کند.


الف- (13) (ج) نیروی انسانی سازمان مدیریت مساعدت های امنیتی:


در پاسخ به لزوم تهیه گزارش درباره سطوح نیروی انسانی در چارچوب برنامه مساعدت های امنیتی، سطح نیروی انسانی فعلی کاملاً قابل توجیه است زیرا امکان نیل به اهداف مرتبط با اجرای برنامه خریدهای نظامی خارجی را فراهم می آورد. تعداد نیروهای نظامی برای ارایه سیاست ها و هدایت روندها، مدیریت لجستیک، مدیریت قراردادهای خریدهای نظامی خارجی، حمل و نقل و اجرای قراردادها ضروری است. نیروهای غیرنظامی نیز برای امور منشی گری ضرورت دارد. سطح LWR نیز برای خدمات اداری و تایپ و ترجمه ضروری است. هرگونه کاهش در نیروی انسانی از سطح فعلی باید با توجه به تأثیر آن بر برنامه مساعدت های امنیتی انجام شود. تأثیر کاهش نیروی انسانی در ادامه مورد بحث قرار خواهد گرفت.


تعداد نیروی انسانی سازمان مدیریت مساعدت های امنیتی


سال مالی 80


                     سطح               نظامی                غیرنظامی                  LWR                جمع كل 


                        1                    142                      18                         34                    194


                        2                    160                      22                         35                    217





                        3                    179                      23                         38                    240


                        4                    186                      26                         41                    253


 

سال مالی 81


                        1                   142                      18                         34                    194 


                        2                   159                      22                         35                    216


                        3                   178                      23                         38                    239


                        4                   186                      26                         41                    253


 

سال مالی 82


                         1                  142                      18                        34                    194


                         2                  159                      22                        35                    216


                         3                  178                      23                        38                    239


                         4                  186                      26                        41                    253





منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 11 - کتاب 11 - صفحه 291
تصاویر سند

    زمان یافت نشد!

    سایر کلمات یافت نشد!

(FBIS) (آیوا) (اروپای غربی) (ایالات عربی) (ایالات متحده آمریکا) (ایالات متحده) (بندر پهلوی) (ترکیه (تهران) (حسینیه ارشاد) در جاده قدیم شمیران (دریای خزر) (شمال شرقی ایران) (شوروی) (لیبی) (ناتو) (نایب کلوپ) تهران (نقده) (کرمانشاه) ... ریاض 3 بندر بزرگ (شویخ 8 14 AISA Antwwerp Bhilai Cap Bon) Coast West GTEشرکت Gurka Jette Kebir Kerala Le Rosey MIS Malha) Mukalla Narayanghat Nubah) OF WIGHT ISLE OSTAFEVO مسکو PAK) PDRY(کشور جمهوری دمکراتی خلق یمن)جنبش کشورهای غیرمتعهد Rhode Island Sayhut Seydesehir Shihr USAFOOM USIRJC Yarkand chilie   قاهره  آفریقای جنوبی  آلمان غربی  جزیره مینو «آرژانتین» «ازگله» «اسپوتنیک» «الدرشات» «اورامانات» «اوروگوئه» «اُگدن» «بابیسی» «باشگاه مهرگان» «بالاحصار کابل» «برمه» «بوینوس آیرس» «تافت» «تنگه هرمز» «تورنتو» «جرا» «جزیره» «جلدیان» «خانه ترویج اسلام» «خانه نشر اسلامی» در قم «خلیج [فارس]» «خلیج فارس» «دانشکده فنی سیاسی «دانشگاه آذر آبادگان» «دماغه کوه» «دوشان تپه» «دیدگان» «رأس دبّه» «رأس شیخ مسعود» «روتردام» «ریسوت» «زدران» «سفارت آمریکا در بغداد «شرق سوئز» «شیخ صالح» «فارس» «فورث لیون ورث» در کانزاس «فَتم» «فیلیپین» «قاسم الجمالی» «قلعه آپاچی ها» «قم» «لیبی» «لیله هامر» نروژ «مراغه» «مرند» «موترا» «نهاوند» «نیاوران» «هلمز» «وزا» «پایگاه جاسوسی آمریکا» «کامبوج کوچک» «کامچاتکا» «کانال «کایلر یانگی» «کردستان جنوبی» «کمپ دیوید» ÷ ؛ سفارت شوروی آب های هیرمند آب های کارائیب آب گیلکی آبادان آباده آبیجان آتاباسکا آتاکامی یونیون ژاپکس آتتک آتلانتا آتلانتیک آتلانتیک سیتی آتلانتیک شمالی آتن آجائوکوتا آدانا آدیس آبابا آدیس بابا آذربایجان آذربایجان ایران آذربایجان شرقی آذربایجان شرقی و غربی آذربایجان غربی آذربایجانی آذرشهر آراکان آرخانگلسک آردوژونای آرکو آرلان آرنون آروشا آروشای آرژانتین آریاشهر آریانا آریزونا آزمایشگاه آزمایشگاه ملی Oak Ridge در تنسی آزوف آساب (Assab) آسام آسامرای  آسانسیون پاراگوئه آستارا آستراخان آسوان آسیا آسیا و آمریکای لاتین آسیا و اقیانوسیه آسیای جنوب شرقی آسیای جنوبی آسیای جنوبی شرقی آسیای جنوبی و جنوب شرقی آسیای شرقی آسیای شمالی آسیای غربی آسیای مرکزی آسیای مرکزی روسیه آسیای مرکزی شوروی آسیای میانه آسیای نزدیک آسیایی آشدوت یاکف آشویتس آغاجاری آفریقا آفریقا. آفریقا  آفریقای جنوبی آفریقای جنوبی‌. آفریقای سیاه آفریقای شرقی آفریقای شمالی آفریقای غربی آفریقای مادون صحرا آفریقای مادون صحرا  آفریقای مرکز آقادیر (Agadir) آلاباما آلاسکا آلامندرا آلاگوس آلبانی آلبرتا آلتیپلانو آلدان آلمان آلمان شد آلمان شرقی آلمان غربِی آلمان غربی آلمان غربی. آلمان فدرال آلمان نازی آلمانی آلپ آلپو آلیتالیا آمازون آمریک آمریکا آمریکا و سازمان ملل متحد آمریکا. آمریکائی آمریکاپرسنل سفارت آمریکا در تهران آمریکای جنوبی آمریکای شمالی آمریکای لاتین آمریکای لاتین  آمریکای مرکزی آمریکایی آمستردام آمل آموزشگاه افسران نیروی دریایی اسرائیل آموزشگاه دفاع زمین به هوا آمپا آمیون آنتالیا آنتامینا آنتاناریو آنتاناناریو آنتناریو آنتورپ آنتیل آنتیل هلند آندامان آنژرو آنکارا آنکارا استانبول آنکارا) آنکارا  آنکارابغداد آنکارای ترکیه آنکلشوار آنگولا آپارتمان آپارتمان مقدم آپارتمان های اردلان آپارتمانهای ایران سکنی آژانس اطلاعات دفاعی آژانس اطلاعاتی وزارت دفاع آژانس بین المللی ارتباطات آژانس های دولت آمریکا که در ایران آکادمی نظامی سن سیر آکتانیش آکرا آکسفورد آیداهو ابوظبی ابوظبی ٬ آنکارا ٬ بغداد ٬ ظهران ٬ دوبی ٬ اسلام آباد ٬ جده ٬ کابل ٬ کویت ٬ لندن ٬ منامه ٬ مسکو ٬ مسقط ٬ پاریس٬ وی هینگان ابوظبی ٬ دوحه ٬ کویت ٬ جده ٬ منامه ٬ مسقط ٬ ظهران ٬ تهران ٬ ریاض ابوغریب ابوموسی ابیجان اتاق 225 ساختمان مرکزی سفارت اتاق افسران عملیاتی اتاق بازرگانی ایران اتاق ناهارخوری اختصاصی نخست وزیر اتاوا اتحاد جماهیر روسیه شوروی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی اتحاد جماهیر شوروی اتحاد جماهیر شوروی و لهستان اتحاد شوروی اتحادجماهیر شوروی اتریش اتیاپو اتیوبی اتیوپی اتیوپی و آنگولا احمد آباد احمدآباد اداره آموزش و پرورش اداره راه آهن اداره مهاجرت ادلون اراک اربیل ارتش آمریکا ارتفاعات جولان اردبیل اردن اردن و سوریه اردوگاه ارتش آمریکا اردوگاه ارتش عباس آباد اردوگاه ایون موره اردوگاه خمینی اردوگاه رشایا الفخار اردوگاه صدیقین اردوگاه غنا اردوگاه قیریات اربع اردوگاه های اسرائیل اردوگاه کمکی آمریکا اردکان ارمنستان ارمنستان شوروی ارمنی ارومیه ارومیه ( رضاییه) ارومیه (رضاییه سابق) ارومیه(رضائیه) ارومیه(رضاییه) اروندرود اروپا اروپا و ایالات متحده اروپا  اروپای شرقی اروپای شرقی و غربی اروپای غربی اروپای مرکزی اروگوئه اریتره اریتره و سودان از سفارت آمریکا ازبکستان ازفرانسه ازمیر استات افجورد استادیوم استادیوم آریامهر استادیوم امجدیه استامبول استان آذربایجان استان آذربایجان شرقی استان آذربایجان غربی استان اصفهان استان ایلام استان بلوچستان پاکستان استان تهران استان حکاری استان خراسان استان خوزستان استان سیستان و بلوچستان استان شرقی عربستان سعودی استان ظفار استان ظفار عمان غربی استان فارس استان فراه استان لرستان استان مازندران استان مرکزی استان موصل عثمانی استان های شرقی استان های مرزی پاکستان استان های کنارها استان پکتیا استان چهارمحال و بختیاری استان کردستان استان کرمان استان کرمانشاه استان کرمانشاهان استان گرگان استان گیلان استانبول استانبول. استانداری استانفورد استانهای جنوب شرقی ترکیه استانهای شرق و جنوب شرقی ترکیه استانواک استخر شنا استراسبورگ استرالیا استکتوزاود استکهلم اسد آباد اسرائیل اسرائیل صبرا و شتیلا اسرائیل غاصب اسرائیلبلژیک اسراییل اسفراین اسلام آباد اسلام آباد راولپندی اسلام آبادتریپولی اسلام قلعه اسلو اسماعیلیه اسواکسپلوراسیون اسپانیا اسپه جوس اسکاتلند اسکاردو (Skardu) اسکاندیناوی اسکندرون اسکندریه اسکودار اشتارت اشتراوس اشتوتکارت اشتوتگارت اشتوتگارت آلمان غربی اشدود (اسدود) اشنگتن دی اشنگتن دی. سی. اشپیگل اشگلون اصفهان اصفهان و شیراز اطریش افریقا افریقای جنوبی افغانستان افغانها اقامتگاه آرمیتاژ اقامتگاه آقای مقدم اقامتگاه آقای چارلز دبلیر مک کسکیل اقامتگاه آقای چایلدز اقامتگاه اقبال اقامتگاه جدلی اقامتگاه سیماکیس اقامتگاه متین دفتری اقامتگاه مقدم اقامتگاه مهندس مقدم اقبال اقتصادی اقمار آسیایی اقیانوس آتلانتیک اقیانوس آرام اقیانوس اطلس اقیانوس هند ال بروما البار الباس البداویه البدوی البلادی الجدیده الجزایر الجزیره الحلوه الدامور الدلهامیه الریفا الساقی السالت السالوادر السالوادور الشعیبه الشیبه الطیبه الظلوف العقبیه الفرین القوته المدن المنصوره الهویزه الکساندریا ام القصر ام القوین ام. یوکرانتسف امارات امارات دوبی امارات شمالی امارات شمالی عربی امارات عربی امارات عربی متحده امارات متحده عربی امارات متحده عربی. امارت امارت متحده عرب امارت متحده عربی امام حسین امام شهر (شاهرود سابق) امان اماکن متبرکه شیعیان امرود مارین امریکا امریکای لاتین امپراتوری اطریش امپراطوری آفریقای مرکزی. امپریال انبارهای ادیسن انتبه انجامنا انجمن ایران انجمن ایران و آمریکا انجمن بهداشت ایران اندونزی اندیمشک انستیتو پلی تکنیک تهران انستیتو پلی تکنیک پاریس انقلاب مشروطه ایران انکها انگلستان انگلستان (سند هرست) انگلیس انگلیس. سوئیس انگلیسی انگلیسیها اهواز اوبرلنیگن اوتاوا اوتمالی اوخوتسک اودسا اودکان اتیوپی اورال اورالز اورالز جنوبی اوران واسکیدا اورشلیم اورشلیم شرقی اورفا اورلشیم اورمانات اورنبرگ اورنیوکو اوروندی اوروگوئه اوروگوئه. اورینته اوزپری اوسترال  اولدهاربور اوماها اومسک اونبرگ اونتاریو اونتاریوی کالیفرنیا اونکتاد اوهایو اوپک اوژگورود اوکراین اوکراین غربی و جنوبی اوکراینداشاوا اوکلاهما اوگادن اوگادوگو اوگاندا اویتا ايران اُتاوا اُسلو اُوتاوا اُکلاهما اکبرخان بوگتی اکرا اکسفورد اکسون اکسیدنتال اکلاهما اکوادر اکوادور اکوادور. ایالات جوجوی وسالتا ایالات شبه جزیره عربی ایالات شرقی ایالات شرقی نورستان ایالات متحد آمریکا ایالات متحده ایالات متحده (USIS) ایالات متحده (آمریکا) ایالات متحده آمریکا ایالات متحده آمریکا . ایالات متحده آمریکا  ایالات متحده امریکا ایالات متحده. ایالات میشیگان ایالات نوادا ایالات واشنگتن ایالات چیاپاز ایالات کارولینای شمالی ایالات یوزکات ایالت «پکتیا» ایالت آسام ایالت اوریسا ایالت تگزاس ایالت جورجیا ایالت غزنی ایالت متحده ایالت نفت خیز خوزستان ایالت های کردنشین عراق ایالت واشنگتن ایالت ویرجینیا ایالت پکتیا ایالت کالیفرنیا ایالت کلمبیا ایالت کنار ایتالیا ایتالیائیها ایتالیایی ایران ایران اسلامی ایران تهران ایران شوروی ایران. ایرانشهر ایرلند ایرن ایروان ایروان (ارمنستان) ایریان جایا ایریان غربی ایزومائیل ایستگاه (سفارت ایستگاه برق آلستوم ایستگاه تلویزیون ایستگاه راه آهن تهران ایستگاه ماهواره ای اقیانوس اطلس ایستگاه ماهواره ای سمفونی ایستگاه هوایی با گرام ایستگاه پاریس ایسلند ایلات ایلام ایلی شوسک ایلی نویز اینترکنتینانتال اینتوریست مینسک ایندوس ایندیانا اینگستراخ ایواتسویچی با کو شوروی باب المندب بابل باتمان باجا کالیفرنیا بادن بادگودسبرگ بادگوسبرگ باربادوس بارنتس بارگاه امام رضا باریناس بازار بازار اهواز بازار تهران بازار خرمشهر بازار مشهد بازارهای تبریز باسین باشکیر باشگاه افسران تهران باشگاه امرسون باشگاه شهرداری آبادان باشگاه شوروی باشگاه فرانسه تهران باشگاه مهرگان باشگاه‌ها باغ رستوران هتل پالاس تهران باغ شاه باغشاه در جنوب غربی تهران باقرآباد بالاحصار بالتیمور بالتیک بالکان بالکن باماکو بانجول باندونگ بانه بانک بانک ایرانیان بانک بازرگانی بانک سپه بانک صادرات بانک عمران بانک فرست نشنال سیتی نیویورک بانک مرکزی بانک ملی بانک چیس مانهاتان بانکها بانکوک بانگول بانگوی بانیاس باهاما باهاماس باهیابیانکا باکو باگرام بای حسن ببر و نقدی بت شین بتاپیج بتلهام بجیل (Bajil) بحر احمر بحر خزر بحرین بخارا بخارست بخارست. بختیار بخرآباد بخش سیاسی استمپل بخش غربی کابل بخش کنسولی یا محل صدور ویزا براتسک برازاویل برازیلیا برازین براسل برج آجر گلیش برج البراجنه برج الشمالی برج جدید مهرآباد بردوودبنک برزیل برزیل «ایندین» برلن برلن شرقی برلن غربی برلین برلین شرقی برلین غربی برمه برن برن سوئیس برنو (Berno) برنو (Brno) بروجرد برونئی بروند بروندی بروکسل بروکلین برکلی بریتانیا بریتانیا. بریتانیای بریتانیای کبیر بریتانیایی بریج تاون بریجتاون بریمی بسارابی بستون بسفر بصره بعلبک بغداد بغداد. بل اینترنشنال بل هلیکوپتر بل هلیکوپتر در ایران بلت اوئن بلغارستان بلغاری بلندی های جولان بلوار الیزابت بلوار الیزابت دوم بلوار پهلوی بلوار پهلوی. بلوروسیا بلوچستان بلوچستان ایران بلوچستان پاکستان بلوک شرق بلوک شرقی بلوک شوروی بلوک چین بلوک کمونیست بلژیک بلگراد بلیزه بم بمبئی بمبئی هند بمبی بن بن بست شریفی بن غازی بنادر بنادر آمریکا بنادر ایران بنادر جنوبی ایران بنادر عراق بنای شهیاد بنت جبیل بندر بندر Marsaxlokk بندر «هایفونگ» بندر آبادان بندر آزاد سُلمان بندر اسلام بندر اسپانیا بندر اسکندریه بندر امام خمینی بندر انزلی بندر انزلی (پهلوی سابق) بندر انزلی (پهلوی) بندر ایلات در خلیج عقبه بندر بوشهر بندر تایر بندر جبیل بندر خشکی اوپک عربی بندر خمینی بندر دارالسلام بندر دیگوسوآرز (Diego Suarez) بندر رود شرخان بندر سنیفوگوس بندر سوئز بندر سوتامتون بندر شاه بندر شاه [ترکمن] بندر شاهپور بندر شاپور بندر عباس بندر قاسم بندر لوئیس بندر لوبا بندر لوبوس بندر ماهشهر بندر مرز الکبیر Mersel بندر نوآکچوت بندر وزارت دفاع و هوانوردی در المیشاب بندر پهلوی بندر پهلوی سابق بندر پوئرتوباریوس بندر کوناکری بندرانزلی (بندر پهلوی سابق) بندرانزلی(بندر پهلوی سابق) بندرشاپور بندرعباس بندرپهلوی بنگال بنگال اوریسا بنگال. بنگلادش بنین بهاییان بهبهان بهشت زهرا بهشت زهرا (قبرستان تهران) بهشهر بوئنوس آیرس بوبروسیک بوتسوانا بوجومبورا بوخارست بوخوم بوداما بوداپست بورائو بوراما بورخه بورسا بورنئو بورنئوی بوروندی. بوستون بوستون (لوگان) بوشهر بولتن بولوار الیزابت بولیوار بولیوی بولیوی. بوکارو (Bolaro) بوکاس دل تورو بوکاسا بوکان بوکووین شمالی بوگوتا بوگوتا. بوگوچانی بویناکسک بوینس آیرس بوینوس آیرس بُن بِلِف بکاپای توتال بگمگانی بی بی حکیمه بیت المقدس بیت خمینی بیت یاهون بیتلیس بیجار بیرجند بیرمنگهام بیروت بیروت بن بیرگمن ویرتز هامبورگ بیسائو بیسو بیشف بیلتیس بیمارستان بیمارستان ارتش آمریکا بیمارستان اورنج مموریال در نیوجرسی بیمارستان جم بیمارستان دریایی بتسدا بیمارستان رازی تهران بیمارستان رضاییه بیمارستان سعدی بیمارستان شوروی بیمارستان شوروی در تهران بیمارستان صلیب سرخ شوروی بیمارستان فریدریک هاین بیمارستان ماثار (Mathare) بیمارستان مسیحیان بیمارستان ملکه مادر بیمارستان میثاقیه بیمارستان نظامی آمریکا در تهران بیمارستان نیویورک بیمارستان های شوروی بیمارستان کرنل بیمارستانهای نظامی بیکالامور ت تأسیسات آمریکا و انگلیس تأسیسات آمریکایی تأسیسات حیاتی نظامی تأسیسات صنعتی تأسیسات نفتی تئاترها تاباسکو تاتوان موس تاج محل تاجیکستان تاجیکستان شوروی تاراپور تارپور تاس تاسه تاسوس تاشکند تاشکند جنوبی تالار رودکی تالارا تالین تامائولیپاس تاماتاوه تامسک تان تانتا تانزانیا تاکورادی تایباد تایشت تایلند تایوان تایپه تبریز تبریز. تبریزی تبسدا تجورا (Tajura) تحاد جماهیر شوروی تخت جمشید ترانس آندین ترخام ترمینال اتوبوسرانی لاکهید ترمینال دریایی خارک ترمینال صادرات ترمینال فرماندهی هوابرد نظامی ترکستان ترکمن صحرا ترکه ترکیه ترکیه عثمانی ترکیهکوبا و شوروی ترگه ور تریست تریسته ترینیداد تریپولی تصفیه خانه تظاهرات تبریز تفلیس تقاطع تخت جمشید تقاطع تخت طاووس و شاه عباس تقاطع روزولت و کریم خان زند تقاطع شاهرضا تل آویو تل آویو. تنب کوچک و بزرگ تنسی تنگه «تسوسیما» تنگه باب المندب تنگه دریای سرخ تنگه ماژلان تنگه هرمز تنگه هرگز تهران تهران میدان قزوین تهران ٬ ایران تهران پارس تهران کاروان‌سرا تهران. تهران  تهران   تهران٬ آتتک٬ دیرتک توباگو توتال تورنتو توره تورژوک تولبرت تولس اوبلاس تولو تولکوام تونس تونکین توژال توکیو توکیو و کانبرا توگو. توگولند توی مازی تویسرکان تویمان تپه جبل باسیل تپه های قیطریه تپه‌های سنت موریتز تکنیکون حیفا تگزاس تگزاس آمریکا تگزاکو تیبرباس تیتا تیران تیمسار ایادی تین مورتی تیواکونو جاجی جاده ساحلی آبادان جاده سالانگ جاده قدیم شمیران جاده قم جاده لوگر جاده منطقه جلال آباد جاده میوند جاده هرات به قندهار جاده همیلتون جاده کرج جاسوسخانه آمریکا جاسوسخانه آمریکا در تهران جافا جامائیکا جامو جان هاپکینز جانزور جانگایا جاوه جاکارتا جبال مکران جبل الطارق جبل علی دوبی جبل منصور جبهه های دُن جبیل جده جده کراچی جرج تاون جریکو جزائر آدامان جزائر فالکلند جزائر ویرجین جزایر ابوموسی جزایر ابوموسی و تنب جزایر اسپراتلی جزایر تنب جزایر تنب و ابوموسی جزایر خارک جزایر خلیج فارس جزایر لارک جزایر لاوان جزایر پانیز (PINES ) جزایر کارائیب جزایر کوریا موریا جزیرة مصیره جزیره «مسیرا» جزیره «نیپولیتان ایسشبا» جزیره ابوموسی جزیره بحرین جزیره بزرگ جزیره تاسمانی جزیره خارک جزیره دیه گو گارسیا جزیره رودز جزیره سر ابونویر جزیره سوکوتورا جزیره ضحلک جزیره فلج المعلا جزیره قبرس جزیره قشم جزیره لاوان جزیره مزیرا جزیره مصیره جزیره مینو جزیره هنگام جزیره کوچک جزیره کیش جزیره گراند کومور جزیره گواجیرا جزیره گوام جعفرآباد جلال آباد جلدیان جلسات جلفا جلیله جماهیر شوروی جمبور جمهوری آفریقای شرقی جمهوری آلمان فدرال جمهوری ارمنستان جمهوری ازبک جمهوری اسلامی ایران جمهوری خلق چین جمهوری خلق یمن جمهوری دموکراتیک آلمان جمهوری دموکراتیک افغانستان جمهوری دموکراتیک خلق کره جمهوری دموکراتیک خلق یمن جمهوری دموکراتیک یمن جمهوری دمکراتیک آذربایجان (ایران) جمهوری دمکراتیک آلمان جمهوری دمکراتیک افغانستان جمهوری دمکراتیک خلق یمن جمهوری دمکراتیک مهاباد جمهوری دمکراتیک مهاباد. جمهوری دمکراتیک یمن جمهوری دومنیک جمهوری دومینیکن جمهوری سوسیالیستی ویتنام جمهوری سوسیالیستی گیلان جمهوری صحرا جمهوری عربی متحده جمهوری عربی مصر جمهوری عربی یمن جمهوری فدرال آلمان جمهوری قفقاز جمهوری لاتویا جمهوری متحده عربی جمهوری متحده عربی (UAR) جمهوری متحده عربی (مصر) جمهوری های جنوبی شوروی جمهوری چین جنت زوار جنوا جنوب آسیا جنوب آسیا و اقیانوس هند جنوب اسپانیا جنوب ایران جنوب بروکسل جنوب ترکیه جنوب تهران جنوب جزیره ابوموسی جنوب خلیج [فارس] جنوب خیابان نادری جنوب شرقی آسیا جنوب شرقی ایران جنوب شرقی ترکیه جنوب شرقی تهران جنوب شهر تهران جنوب صحرای سینا جنوب عراق جنوب غرب ایران جنوب غربی ارومیه جنوب غربی اصفهان جنوب غربی ایران جنوب غربی تهران جنوب فتح الاند جنوب لبنان جنوب مصر جنوب مصیره جنوب مهرآباد (تهران) جنوب و شرق آسیا اندونزی جنوب و شرق تهران جنوب ویتنام جنوب کردستان جنوب یمن جنگل ملی لوس پدرس و اقیانوس آرام جنگل های شمال جنگنده میراژ فرانسوی جهرم جودا جورج تاون جورجیا جورم جوروفت (Juroft) جولان جولوندور جوناگاد جیبوتی جیرفت حاجت تپه حباری حبشه حجاز حرم امام حرم امام رضا حرم امام رضا در مشهد حریص حسین آباد اصفهان حسینیه ارشاد حسینیه ارشاد در تهران حسینیه ارشاد. حصبیه حلبچه حله حلیج فارس حما حمدیه حمزه حمص (Homs) حوالی آغاجاری حوبیسه حوزه Luhais حوزه «امرادا حوزه آرامکو حوزه البری حوزه البوندوق حوزه الغوار حوزه ام القوین حوزه امل حوزه اهواز حوزه اکوفیسک حوزه برنت حوزه خلیج حوزه دزفول حوزه راشد حوزه ساموتلر حوزه علمیه قم حوزه علمیه نجف حوزه عملیاتی مبارک حوزه فتح حوزه فریگ حوزه فلاح حوزه قبا حوزه قَبا حوزه مبارک حوزه مدیترانه حوزه مرمول حوزه میری حوزه نصیر حوزه نفت کرکوک حوزه نفتی «دورا» حوزه نفتی بورگان حوزه نفتی رومیله (Rumaylah) حوزه نفتی میناس حوزه های امل و مرمول حوزه های نفتی عراق حوزه هوایی ظهران حوزه گازی یِبال حوضچه لیمپوپو حوضچه پلوتاس حوضچه کواوری حومه تهران حکاری حیرتان حیفا خاباروسک خارج تهران خارطوم خارک خاش خانقین خانه اسلامی نیا خانه بختیار خانه بهار خانه بهاییان در غرب ایران خانه دکتر سنجابی خانه فرهنگ شوروی خانه لامبراکیس خانه مقدم خانه های سازمانی آمریکاییان خاور خاور دور خاور دور (ECAFE) خاور میانه خاور نزدیک خاور نزدیک (ایران تهران) خاور نزدیک / ایران خاور نزدیک ایران خاور نزدیک ایران تهران. خاور نزدیک و میانه خاوردور خاورمیانه خاورمیانه غیر اوپک خاورمیانه مصر خاورمیانه نزدیک / ایران خاورمیانه و اروپا خاورمیانه و جنوب آسیا خاورنزدیک خاورنزدیک و آسیای جنوبی ٬وزیر ٬ سفارت ژنو ٬ سفارت کاراکاس ٬ سفارت توکیو ٬ سفارت خارطوم ٬ سفارت پرتوریا Pretoria ٬ سفارت مکزیک٬ سفارت لاگوس ٬ نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیویورک ٬ کنسولگری کراچی ٬کنسولگری اشتوتگارت ٬ کنسولگری استانبول ٬ هونولولو.تهران خراسان خرطوم خرم آباد خرمشهر خط تالواگ خط مرزی غرب دره اوتاوا خطوط لوله گاز طبیعی IGAT خلخال آذربایجان خلیج خلیج (فارس) خلیج [فارس] خلیج [فارس] جنوبی خلیج [فارس] شمالی خلیج اعراب خلیج اوب خلیج بنگال خلیج تریسته خلیج حمامت خلیج خوکها خلیج سوئز خلیج عدن خلیج عرب خلیج عمان خلیج فارس خلیج فارس (بندر ماهشهر و بندرعباس) خلیج مکزیک خلیج پرودهو خلیج پوهای خلیج کورو خلیج کوچ خلیج گابن خلیج گایاکیل خلیج گینه خلیج[فارس] خلیح فارس خمین خمینی خوزستان خوزستان ایران خوزستان. خولت (Kholette) خوی خیابان 23 N.W خیابان «وصال شیرازی» تهران خیابان آریامهر خیابان آمریکا خیابان آپادانا خیابان آیت الله طالقانی خیابان آیزنهاور خیابان استالین خیابان امیرآباد خیابان انبار خیابان انقلاب خیابان ایرانشهر خیابان بلیس واتر خیابان بهار خیابان بهارستان اول خیابان بیرجند خیابان بیژن خیابان تخت جمشید خیابان تخت طاووس خیابان تگزاس در جنوب اصفهان خیابان جمهوری خیابان حسینی الشطی خیابان خیام خیابان دروس خیابان دولت خیابان رودیولند دلایونت خیابان روزولت خیابان سعدی خیابان سپهبد قرنی خیابان سیبویه خیابان شاه خیابان شاه رضا خیابان شاه عباس خیابان شاهرضا خیابان شاهرضا روبروی دانشگاه تهران خیابان شمیران قدیم خیابان طالقانی (تخت جمشید) خیابان فارهیلز دیتون خیابان فردوسی خیابان لاله زار خیابان لاله زارنو خیابان ماساچوست خیابان مدرس خیابان مصدق خیابان مهرشاه خیابان میرداماد خیابان مین خیابان نادرشاه سابق خیابان نسرین خیابان نفت خیابان نیاوران خیابان های تخت جمشید و روزولت خیابان های تهران خیابان های روزولت و تخت جمشید خیابان های لینکلن و یهودا خیابان های میرداماد و جردن خیابان هشت گرد خیابان وزرا خیابان وصال شیرازی خیابان ونک خیابان ویلا خیابان پهلوی خیابان پهلوی تهران خیابان چرچیل خیابان کاخ خیابان کیوان خیابان یادآوران خیابان‌های تخت جمشید خیزتویمان اوبلاست شمالی خیوسو د دادگاه انقلاب دادگاه تهران دادگاه شمیران دادگاه مدنی دادگاه نظامی دادگاه های مدنی دادگاه های نظامی دادگاه ویژه دادگستری داراب دارالسلام داشاوا داغستان دالاس دالس دامنه های شمال کوه های البرز بین تهران و دریای مازندران دامنه های شمالی البرز بین تهران و دریای خزر دامور دانزیک دانزیک (گدانسک در لهستان) دانزیگ دانشسرای آمریکایی تبریز و تهران دانشکده «مید شیپمن» دانشکده افسری دانشکده افسری ایران دانشکده افسری تهران دانشکده اقتصاد لندن دانشکده البرز دانشکده تربیت معلم دانشگاه کلمبیا دانشکده تربیت معلم کابل دانشکده تربیت معلم کلمبیا دانشکده جنگ تهران دانشکده جنگ فرانسه دانشکده جنگلداری ایران دانشکده حقوق دانشکده حقوق تهران دانشکده حقوق دانشگاه تهران دانشکده حقوق دانشگاه پاریس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دانشکده دژبانی آمریکا دانشکده دژبانی آمریکا در فورث گوردون دانشکده دژبانی امریکا دانشکده صنعتی آل دانشکده طب دانشکده علوم دانشکده علوم اجتماعی دانشکده علوم سیاسی دانشکده غزالی دانشکده فنی دانشکده فنی آریامهر دانشکده فنی تهران دانشکده فنی دانشگاه تهران دانشکده فنی در دانشگاه تهران دانشکده فنیِ دانشگاه تهران دانشکده ملی جنگ دانشکده مهندسی دانشگاه تهران دانشکده مهندسی مکانیک دانشکده نظام ایران دانشکده نظام تهران دانشکده نظام شاهنشاهی ایران دانشکده نظامی تهران دانشکده های حقوق دانشکده های کرنل دانشکده وزارت امور خارجه شوروی دانشکده پاریس دانشکده پرینستون دانشکده پزشکی دانشکده پزشکی تهران دانشکده پزشکی دانشگاه شیراز دانشکده پزشکی هاروارد دانشکده پلی تکنیک تهران دانشکده پلیس تهران دانشکده پیبادی دانشکده کرج دانشکده کشاورزی دانشکده یوتا دانشکده‌های ایالات متحده دانشگاه دانشگاه «صنعتی شریف» (آریامهر سابق) دانشگاه آذرآبادگان دانشگاه آریامهر دانشگاه آریامهر اصفهان دانشگاه آریزونا دانشگاه آزاد ایران دانشگاه آزاد بروکسل دانشگاه آمریکائی بیروت دانشگاه آمریکایی دانشگاه آمریکایی بیروت دانشگاه آمریکن دانشگاه آنکارا دانشگاه آکسفورد دانشگاه آکسفورد. دانشگاه استانفورد دانشگاه استانفورد آمریکا دانشگاه اصفهان دانشگاه البکر دانشگاه الهیات اصفهان دانشگاه ام.آی.تی. دانشگاه اورگون دانشگاه اورگون در اوژن دانشگاه اوهایو دانشگاه اکسفورد دانشگاه ایالت آیوا دانشگاه ایالت کنت دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا دانشگاه ایالتی یوتا دانشگاه ایالتی یوتا در اوگان دانشگاه ایالتی یوتا در لوگان دانشگاه ایران دانشگاه ایندیانا دانشگاه برلین دانشگاه بروکسل دانشگاه برکلی دانشگاه برکلی در کالیفرنیا دانشگاه برکلی کالیفرنیا دانشگاه بریزیت دانشگاه بریستول دانشگاه بغداد دانشگاه بلژیک دانشگاه بوخوم دانشگاه بیرزیت دانشگاه بیرمنگام دانشگاه بیرمنگام (انگلستان) دانشگاه بیرمنگام انگلستان دانشگاه بیرمنگام در انگلستان دانشگاه بیلر دانشگاه تبریز دانشگاه تل آویو دانشگاه تنسی دانشگاه تهران دانشگاه تهران و دانشگاه ملی دانشگاه تورنتو دانشگاه تولوز فرانسه دانشگاه تکنولوژی ایلینویز MN دانشگاه تگزاس دانشگاه جرج تاون دانشگاه جرج واشنگتن دانشگاه جفرسون دانشگاه جندی شاهپور اهواز دانشگاه جندی شاپور دانشگاه جنگ دانشگاه جنگ ایران دانشگاه جواهر لعل نهرو دانشگاه جورج تاون دانشگاه جورج واشنگتن دانشگاه جونز هاپکینز (Jons Hopkins) دانشگاه حقوق تهران دانشگاه دراماها (OMAHA)در پاکستان دانشگاه دفاع ملی دانشگاه دورهام انگلستان دانشگاه دورهام در نیوکاسل دانشگاه دولتی یوتا در لوگان دانشگاه دیتون دانشگاه رازی دانشگاه رضاشاه کبیر دانشگاه روسوفیل دانشگاه ریچموند ویرجینیا دانشگاه سان جوزف بیروت دانشگاه سند هرست انگلیس دانشگاه سودان دانشگاه سوربن دانشگاه سوربن پاریس دانشگاه سیراکوز دانشگاه سیراکیوس دانشگاه سیراکیوس (Syracuse) دانشگاه سیراکیوس نیویورک دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشگاه شریف دانشگاه شیراز دانشگاه شیراز (پهلوی سابق) دانشگاه شیکاگو دانشگاه صنعتی آریامهر دانشگاه صنعتی آریامهر تهران دانشگاه صنعتی تهران دانشگاه صنعتی شریف دانشگاه فرانسه دانشگاه فرانسوی زبان بوعلی سینا در همدان دانشگاه فرانسوی زبان سان ژوزف دانشگاه فرح پهلوی دانشگاه فردریک ویلهلم در برلین دانشگاه فردوسی مشهد دانشگاه فنی آریامهر دانشگاه فنی برلین دانشگاه فیرلی دیکنسن دانشگاه قاهره دانشگاه قندهار و پلی تکنیک دانشگاه لاهور پاکستان دانشگاه لندن دانشگاه لنین دانشگاه لنینگراد دانشگاه لوزان دانشگاه لینکلن دانشگاه لیژ (LIEGE) دانشگاه مریلند دانشگاه مسکو دانشگاه مشهد دانشگاه ملی دانشگاه ملی تهران دانشگاه منچستر دانشگاه موصل دانشگاه مونتپلیر (Montpellier) فرانسه دانشگاه مونتپلیر فرانسه دانشگاه مک گیل دانشگاه میامی دانشگاه میشیگان دانشگاه مینه سوتا دانشگاه ناتینگهام انگلستان دانشگاه نبراسکا دانشگاه نبراسکا و پرینستون آمریکا دانشگاه نیویورک دانشگاه ها دانشگاه هاروارد دانشگاه هامبورگ دانشگاه های آریامهر و تبریز دانشگاه های آمریکا دانشگاه های آمریکایی دانشگاه های ایران دانشگاه هنر دانشگاه هیبرو دانشگاه واشنگتن دانشگاه واشنگتن در سیاتل دانشگاه واشنگتن سیاتل دانشگاه وایومینگ دانشگاه ویرجینیا دانشگاه ویرجینیای غربی دانشگاه ویرجینیای غربی ایالات متحده دانشگاه ویسکونسین آمریکا دانشگاه وین دانشگاه پاریس دانشگاه پترزبورگ دانشگاه پرنیستون دانشگاه پرینستون دانشگاه پنسیلوانیا دانشگاه پهلوی دانشگاه پهلوی شیراز دانشگاه پهلوی و آریامهر دانشگاه پیترزبورگ دانشگاه ژاپنی دانشگاه ژنو دانشگاه کابل دانشگاه کاتولیک دانشگاه کالیفرنیا دانشگاه کالیفرنیا در برکلی دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس دانشگاه کالیفرنیا لوس آنجلس دانشگاه کالیفرنیاآذربایجان شرقی و غربی دانشگاه کالیفرنیای برکلی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در پازادنا دانشگاه کالیفرنیای لوس آنجلس دانشگاه کرنل دانشگاه کلمبیا دانشگاه کلکته دانشگاه کمبریج دانشگاه کنتاکی دانشگاه کوبان دانشگاه کورنل آمریکا دانشگاه گرنوبل دانشگاه گرنوبل (Grenoble) فرانسه دانشگاه گلاسکو دانشگاه گنوبل (GENOBLE دانشگاه یوتا دانشگاه یوتا در ایالات متحده دانشگاه ییل (YALE) دانشگاه. دانشگاهها دانشگاههای اروپایی و آمریکایی دانمارک داون پورت داکا داکار داگلاس دایرن دبی دبیر کل حزب خلق پاکستان فرخ لاقاری دبیرستان «شاپور» دبیرستان آمریکائی تبریز دبیرستان البرز دبیرستان دارالفنون دبیرستان دولتی ابن سینا دبیرستان رازی (فرانسوی) دبیرستان شریف واقفی اهواز دبیرستان فیروز بهرام دبیرستان ملی فرانسوی دبیرستان نظام تهران دبیرستان هدایت دجله دجله و فرات در مسکو در واشنگتن دی درمانگاه پشتو دره رود هیرمند دره لوزون کاگایان دره هیرمند دره پنج شیر دره کریورا درهاید پارک (لندن) دروازه شهر تهران دروازه موتورپل دروزی دریاچه «دوکان» دریاچه ارومیه دریاچه ان دریاچه بیکال دریاچه توز دریاچه خزر دریاچه رضاییه دریاچه سد کرج دریاچه طبریه دریاچه لوپز دریاچه ماراکائیبو دریاچه مارکائیبو دریای اوخوتسک دریای اژه دریای ایونی دریای بالتیک دریای خزر دریای سرخ دریای سیاه دریای شمال دریای عرب دریای عرب و اقیانوس هند دریای عربی دریای عمان دریای لاتیف دریای مازندران دریای مدیترانه دریای مرمره دریای کرادر دزفول دشت ارژن دشت لوط دشت کویر دشت گرگان دفاتر دولتی دفاتر هواپیمایی دفتر آژانس ارتباطات بین المللی در تهران دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو دفتر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو دفتر اطلاعات دفاعی واشنگتن دفتر اطلاعات شوروی دفتر اطلاعات شوروی کوچه دان دفتر اطلاعات وزارت دفاع دفتر اینتوریست (آژانس مسافرتی شوروی) در آنکارا دفتر حسینیه ارشاد دفتر حفاظت منافع آمریکا دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد. دفتر حفاظت منافع آمریکا در دمشق دفتر حفاظت منافع آمریکا در سفارت بلژیک دفتر حفاظت منافع آمریکا در سفارت بلژیک. دفتر حفاظت منافع ایالات متحده در بغداد دفتر حفاظت منافع در هاوانا دفتر حفاظت منافع عراق در واشنگتن دفتر حفاظت منافع مصر در واشنگتن دفتر حفظ منافع آمریکا در بغداد دفتر خبرگزاری FBIS دفتر دادستان کل دفتر رسیدگی کشورهای مشترک المنافع دفتر سازمان ارتباطات بین المللی آمریکا دفتر سیاسی سفارت آمریکا دفتر نخست وزیری دفتر نمایندگی سیاسی لهستان دفتر هواپیمایی کشوری فدرال (آمریکا) در بیروت دفتر وابسته دفاعی دفتر وابسته دفاعی آمریکا دفتر وابسته دفاعی آمریکا در تهران  دفتر وابسته دفاعی ایالات متحده دفترمجلس خبرگان دلتای رود سرخ دماغه آنجوان دماغه شمالی دریای سیاه و بالتیک دماغه مصیره دماغه والویس دماغه کوریا موریا دماوند دمشق دنور دنیپرو پتروسک ده سبزوالسولی دهاقان دهانه رود پلاته دهلی دهلی نو دهلی نو و منامه دهلی نو. دهکده افجه دهکده الوانیه دهکده بارزان دهکده بیت یاهون دهکده دیزج دهکده رباط کریم دهکده سردوش دهکده طالقان دهکده پچاراگان دو بحرین دو تنب دو یمن دوآب دوآلا دوآلای دوبلین دوبی دوحه دودآباد دوراند دوسلدورف دوشان تپه دولت عراق دولینا دومینیکا دومینیکن دوهه دُقم دی دی سی دی سی. دی سی. ایران دی. سی دی. سی. دی.سی دی.سی. دی.سی.تهران دیار بکر دیاربکر دیالا دیرتک دیرتک. دیریاسین دیسنی لند دیوار روزولت ذراب (سرپل ذهاب) ذوب آهن ذوب آهن آریامهر ر آذربایجان شرقی و غربی ر اسلام آباد رأس الخیمه رأس الهلال رأس مارون رئیس رئیس بیمارستان شوروی رئیس جمهور ضیاءالحق رابرت هیرشمن از WETA راجستان (Ragastan) راش هانیکرا رامسر رامشتاین رامله رامهرمز رانگون راه آبی اسکندریه راه آهن راه آهن تان راه آهن تهران راور راولپندی راکروز  راکفلر پلازا نیویورک رباط ردستور. آرسنال. آلاباما ررومانی رستوران رستوران ال چیکو رستوران اکسانادو رستوران تیفانی رستوران خانسالار رستوران دومینیک. رستوران رزیدانس رستوران رکامیه رستوران ساندیز رستوران سلار رستوران سورنز رستوران فرانچسکو تورینو رستوران فرید رستوران لافونتن رستوران مکزیکی لاروزا رستوران میرابل رستوران هتل کاسپین رستوران هلستز رستوران پوب رستوران پیتزای ونتو رستوران چت نیک رستوران چت نیک تهران رستوران چتنیک رستوران چتینکز رستوران چیتنیک رستوران کاروانسرا رستوران گرانادا رستورانها رشت رشید عراق رشیدیه رضائیه رضاییه رضاییه سابق رفسنجان رله تهران رله علایم رم رم قدیم رم ٬ پاریس٬ لندن روآندا رواندا روبل سانتو روتا روتو (Rutovo) روحانی وزیر آب و برق رود آمودریا رود ارس رود اوب رود اکسوس(OXUS) رود بزرگ زاب(Zab) رود تونکا رود تیگریس رود سیحون و جیحون رود فرات رود ماهاولی رود مکونگ رود نیل رود هیرمند رود هیرمند (هلمند) رودآیلند رودابه رودخانه آلتوسینو رودخانه جومین رودخانه سیو رودخانه ظهرانی رودخانه علیا رودخانه لیتانی رودخانه لیطانی رودخانه مارارونی علیا رودخانه مونز رودخانه می سی سی پی رودخانه نیسیف رودخانه های مارون و کارون رودخانه هیرمند رودخانه کارون رودخانه ینیسی رودزیا رودسر روزولت روس روس ها روستا روستاهای ایران روستای دیوند [ریوند] روستای سرشیو روستای سیف آباد روستف روستوف روسها روسی روسیه روسیه تزاری روسیه سفید روسیه شوروی روسیه کمونیست روماشکینو رومانی رومانی و بلغارستان رومیلان رومیله روویومو (Ruvumu) رویال گاردن رُم رژیم اشغالگر قدس رژیم افغانستان رژیم صهیونیستی رکیه ری ریاض ریدبنک ریشاف ریشکور ریو دواورو ریودل یک ریودوژانیرو ریوگرند ریچموند ریک یاویک ریکیاویک ریگا زئیر زابل زام زامبیا زاهدان زاویه زاکوم زاگرب زرادخانه ردستون زرادخانه روسیه زرتشتیان زلاند نو زلاندنو زلاندنوکره زمین چمن زنجان زندان زندان اوین زندان جمشیدیه زندان جمشیدیه تهران زندان ساواک زندان قصر زندان نظامی جمشیدآباد تهران زندان های اسرائیل زندان های ایران زندان های ساواک زندان های قصر و اوین زندان پل چرخی زندان کرج زواره زورخانه جعفری زوریخ زوریخ سوئیس زونگولداک زیفتا زیمبابوه سئول سائوتومه و پرنسیپ سابرا ساحل جنوبی مدیترانه ساحل دریای خزر ساحل شرقی کولسکی زالیف (KOLSKIY ZAKIV) یا دهانه (KOLUINTET) ساحل شرقی – ام سعید ساحل عاج ساحل غربی ساحل غربی (رود اردن) ساحل غربی اردن ساحل غربی رود اردن ساحل مدیترانه ای سوریه ساحل کالیفرنیا ساخالین ساختمان IAS در شیراز ساختمان «ایران گالری» ساختمان آژانس بین المللی ارتباطات ساختمان استانداری ساختمان اطلاعات نظامی ساختمان بل هلی کوپتر ساختمان تحقیقات ساختمان حوزه 72 ساختمان خبرگزاری پارس ساختمان شهرداری تهران ساختمان هواپیمایی ملی ایران ساراواک ساری سازمان اطلاعات دفاعی سازمان انرژی اتمی سازمان سیا سازمان ملل سازمان ملل در ژنو سازمان ملل متحد سازمان های اسلامی سازمان های کمونیستی ساف ساقیات الحمراء سالادو سالت لیک سیتی سالتا سالتوگراند سالزبورگ سالزبورگ وین سالونیکا سالیسبوری ساماریا ساموآی شرقی ساموتلر ساموتلور سامپاگیتا سامپسون آمریکا سان خوزه سان دیاگو سان دیه گو سان فرانسیسکو سان ژورگه سانتاالنا سانتادومینگو سانتاکروز وریونگرو سانترال سانتوز سانتیاگو سانست کلوپ سانفراسیسکو سانفرانسیسکو سانفرانسیکو سانی پیتز ساواک ساوه ساکرامنتوی کالیفرنیا ساکلی سایگون سبزوار ستاد فرماندهی نیروی هوایی آمریکا ستاد فرماندهی کل نیروهای ناتو در اروپا ستاد مرکزی نیروی هوایی در رامشتین ستاد میدان گراسونور ستاد ژاندارمری در تهران سد بوئنرا سد تمبلینگ Tembing سد رضاشاه سد کراکیه سد کرج سدها سدهای ارس و اترک سدهای ماسینگر و ماپایی سدکبان سرافند سردشت سرزمین انبیاء و اولیاء خدا سرزمین های اشغالی سرو سرویس فارسی بی. بی. سی سرپاک سرپل سرپل ذهاب سرچشمه سرکنسولگری آمریکا در هنگ کنگ سرکنسولگری فلسطین سرکنسولگری پرتغال در پاریس سرگیپه سری لانکا سریا سریلانکا سعودی سـفارت سـفارت انگلیس سفارت سفارت آلمان سفارت آلمان فدرال سفارت آمر یکا سفارت آمریکا سفارت آمریکا آنکارا  سفارت آمریکا آنکارا سفارت آمریکا استکهلم سفارت آمریکا بلگراد سفارت آمریکا تریپولی سفارت آمریکا تهران سفارت آمریکا در آتن سفارت آمریکا در آنکارا سفارت آمریکا در اسلام آباد سفارت آمریکا در ایران سفارت آمریکا در برن سفارت آمریکا در بروکسل سفارت آمریکا در بن سفارت آمریکا در بیروت سفارت آمریکا در تریپولی سفارت آمریکا در تل آویو سفارت آمریکا در تهران سفارت آمریکا در تهران و مسکو سفارت آمریکا در تهران  سفارت آمریکا در تونس و بلژیک سفارت آمریکا در توکیو سفارت آمریکا در جده سفارت آمریکا در جیبوتی سفارت آمریکا در خاورمیانه سفارت آمریکا در دمشق سفارت آمریکا در رانگون سفارت آمریکا در رُم سفارت آمریکا در صنعا سفارت آمریکا در عمان سفارت آمریکا در قاهره سفارت آمریکا در قاهره و کویت سفارت آمریکا در لندن سفارت آمریکا در مسکو سفارت آمریکا در منامه سفارت آمریکا در واشنگتن سفارت آمریکا در ورشو سفارت آمریکا در وین سفارت آمریکا در پاریس سفارت آمریکا در پاکستان سفارت آمریکا در کابل سفارت آمریکا در کاراکاس سفارت آمریکا در کانبرا سفارت آمریکا در کویت سفارت آمریکا مسکو سفارت آمریکا ٬ تهران سفارت آمریکا پاریس سفارت آمریکا کابل سفارت اتحاد شوروی در تهران سفارت اسرائیل سفارت اسرائیل در تهران سفارت افغانستان سفارت افغانستان در تهران سفارت افغانستان در واشنگتن سفارت الجزایر در واشنگتن سفارت امارات عربی متحده در تهران سفارت امریکا سفارت امریکا تهران سفارت امریکا در تهران سفارت انگلستان سفارت انگلستان در تهران سفارت انگلیس سفارت انگلیس در تهران سفارت انگلیسی سفارت ایالات متحده سفارت ایالات متحده آمریکا سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران سفارت ایالات متحده آمریکا.کابل سفارت ایالات متحده در تهران سفارت ایتالیا سفارت ایران سفارت ایران در آمریکا سفارت ایران در آنکارا. سفارت ایران در انگلستان سفارت ایران در بروکسل سفارت ایران در ترکیه سفارت ایران در توکیو سفارت ایران در جاکارتا سفارت ایران در لندن سفارت ایران در مسکو سفارت ایران در واشنگتن سفارت ایران در پاریس سفارت ایران در ژنو سفارت ایران در کویت سفارت بحرین در تهران سفارت بریتانیا سفارت بریتانیا در تهران سفارت بلغارستان سفارت بلژیک در بغداد سفارت ترکیه سفارت تهران سفارت تهران   سفارت خارجه آمریکا سفارت خارطوم سفارت خاطون سفارت رومانی سفارت سوئیس سفارت شوروی سفارت شوروی در اسرائیل سفارت شوروی در ایران سفارت شوروی در تهران سفارت شوروی در دهلی نو سفارت شوروی در لندن سفارت شوروی در واشنگتن سفارت شوروی. سفارت عراق سفارت عراق در تهران سفارت عراق در لندن سفارت عربستان سعودی سفارت فرانسه سفارت فلسطین سفارت لهستان سفارت مصر سفارت مصر در مسکو سفارت مصر در واشنگتن سفارت نیوزیلند سفارت هند سفارت هند در واشنگتن سفارت چین در تهران سفارت ژاپن سفارت ژاپن در بن سفارت ژاپن در واشنگتن سفارت ژاپن در کابل سفارت کانادا سفارت کانادا در اسلام آباد سفارت کبرای مصر سفارت یوگسلاوی سفارت یوگسلاوی در کابل سفارتخانه سفارتخانه ایران در واشنگتن سفارتخانه تهران سفارتخانه شوروی سفارتخانه های آمریکا سفارتخانه های آمریکا در آتن سفارتخانه های آمریکا در ابوظبی سفارتخانه های آمریکا در اسلام آباد سفارتخانه های آمریکا در الجزیره سفارتخانه های آمریکا در امان سفارتخانه های آمریکا در برن سفارتخانه های آمریکا در بغداد سفارتخانه های آمریکا در بن سفارتخانه های آمریکا در تهران سفارتخانه های آمریکا در جده سفارتخانه های آمریکا در دوبی سفارتخانه های آمریکا در دوحه سفارتخانه های آمریکا در قاهره سفارتخانه های آمریکا در لندن سفارتخانه های آمریکا در مسقط سفارتخانه های آمریکا در منامه سفارتخانه های آمریکا در وین سفارتخانه های آمریکا در کویت سفارتخانه های ایران در واشنگتن سفارت‌خانه سفلای دریای سرخ سفید رود سقز سلاح های سبک سلاله سلسله جبال زاگرس سلطنت آباد سلماس سلیمانیه سلیمانیه جنوب تهران سمارنگ سمریه سمنان سمیرم سن آنتونیو سن آنتونیو تگزاس سن خوزه سن پترزبورگ سنا سنای آمریکا سنتو سند سنقر سنندج سنگال سنگال یاگینه سنگال. سنگاپور سوآلالا (Soalala) سوئد سوئز سوئز مدیترانه سوئی سوئیس سوئیس و دانمارک سواحل بحر خزر سواحل دریای خزر سواحل رینوزا سواحل شرقی آمریکا سواحل شمالی دریای عرب سواحل صیهاد و مالها (Sayhade سواحل عمان سواستوپول سواپو سوتسکا یاگاوان سوث فیوریوس سوختا سودان سودژنک سوربن سوربن در پاریس سورن سورو مورسک سورینام سورینام. سوریه سوریه بیت المقدس سوریها سولنینسکویه سولیوان سوماترا سوماترای مرکزی سومالی سوکوترادو دماغه کامراهن سویدیه سویس سوییس سوییو سپاه پاسداران سکوی نفتی آرامکو سی سی شلز سی شلز. سی. سیا سیاتل سیاهکل سیاهکل در منطقه خزر سیبری سیبرییورنگوی سیتای ناتوماس سیتی کورپ سیح نحیداح سیدنی سیدی الاعتیام سیرالئون سیرالئون. سیرت سیرجان سیرک های روسی سیزران سیستان و بلوچستان سیلان سینا سینما سینما رویال سینما رکس آبادان سینماها سینمای آبادان سینمای اِوال سینگ پال ایالت مینه سوتا سیهالا شابا شاخ آفریقا شادگان شارجه شارجه و ام القیوین شانگ های شانگهای شانگهای چین شاهراه بازرگان شاهراه قم شاهرخی شاهپور شاهگرد شاهین شهر شبه جزیره شبه جزیره «مسندم» شبه جزیره سینا شبه جزیره عربستان شبه جزیره عربی شبه جزیره قطر شبه جزیره مانگیشلاک شبه جزیره مسندم شبه جزیره نفت خیز عربستان شبه قاره آسیا شبه قاره هند شتیلا شدقم شرایتون شرق آسیا شرق ایران شرق تهران شرق جهان عرب شرق شمیران شرم الشیخ شرکت آب و برق (Utilities) در کالیفرنیا شرکت ایران سوف ترانس شرکت بل شرکت بل هلی کوپتر اصفهان شرکت بل هلیکوپتر شرکت خدمات نفتی (اسکو) شرکت صادراتی در اسکراسدل شرکت ملی نفت ایران شرکت نورث روپ شرکت هلیکوپترسازی بل شرکت پان آمریکن شریعتمداری شریف امامی شط العرب شعیبه شلبینکا شلمچه شمال شمال آفریقا شمال العثمانیه شمال اکسوس شمال ایران شمال تهران شمال دانشگاه تهران شمال دریاچه خزر شمال رودخانه لیتانی شمال سفارت شمال سوریه شمال شرق تهران شمال شرق میدان پشتونستان شمال شرقی ایران شمال شهر تهران شمال عراق شمال عمادیه شمال عمان شمال غرب ایران شمال غربی افغانستان شمال غربی ایران شمال غربی تهران شمال غربی زرقان شمال غربی کردستان شمال لبنان شمال مدیترانه شمال مرز افغانستان شمال کابل شمیران شنگتن دی. سی شهر salt lake شهر ایوانو. شهر بابک شهر ری شهر فاس شهر مقدس قم شهر نیوجرسی شهربابک شهرداری تهران شهرری شهرهای ساحل دریایی خزر شهرک سلماس شهرک غرب شهرک های جمشیدیه شهرکرد شهرکهای الون شهریار شهستان پهلوی شهسوار شورای امنیت ملی آمریکا شوروی شوروی اروپای شرقی شوروی نکرومه شورویها شوروی‌. شوش شوشتر شوشمی شیخ نشین ها شیخ نشین های خاورمیانه شیخ نشین های خلیج شیخ نشین های خلیج فارس شیخان شیراز شیراز و تبریز شیراز. شیراز  شیرازی شیروان شیری پونو شیلی شیلی. شیکاگو شیکاگو ییل شیگاگو صباح صحرای «نقب » صحرای اشغال شده سینا صحرای جنوب آفریقا صحرای سینا صحرای غربی موریتانی صحرایی سینا صنار مآمدی صنعا صوفیا صوفیه صوفیه و ورشو) صیدا طائز طائف طایر طبس طرابلس طنجه طوالش ظفار ظفار غربی ظهران عادی برای بن عادی برای تهران عباس آباد عبدالرحمن منصوری عثمان عثمانی عثمانیه عجمان عدن عراق عراق. عراقی عراقیها عربستان عربستان جنوبی عربستان سعودی عشرت آباد عشق آباد علاقه بند علی میناچی علیا عمارت کنگره در واشنگتن (Hill) عماره عمان عنفوان عمر عین جالوت عین دار غرب اروپا غرب ایران غرب تهران غرب سیبری غرب مشهد غزنی غزه غنا ـکردستان فئودوسیا در ساحل دریای سیاه فارس فالکون فاماگوستا فاهود فتر وابسته دفاعی آمریکا فجیره فخرآباد فرات فرات سفلی فرانتک فرانسه فرانسه  فرانسوی فرانکفورت فرانگفورت فردوس فرماندهی نیروی دریایی در انگلستان فرمز فرودگاه فرودگاه (Sde Dov) اِسْدِ دوف فرودگاه «هیترو» فرودگاه «هیترو»ی لندن فرودگاه اصفهان فرودگاه بغداد فرودگاه بنگورین (لود) فرودگاه بین المللی «سیب» فرودگاه بین المللی بن گوریون اسرائیل فرودگاه بین المللی تهران فرودگاه بین المللی مهرآباد فرودگاه بین المللی کابل فرودگاه تبریز فرودگاه تمپلهوف فرودگاه تهران فرودگاه جدید تهران فرودگاه خاتمی اصفهان فرودگاه دالاس فرودگاه دوشان تپه فرودگاه رانگون فرودگاه زاهدان فرودگاه مهر آباد فرودگاه مهرآباد فرودگاه مهرآباد تهران فرودگاه هاهایا (Hahaya) فرودگاه هیترو فرودگاه کابل فرودگاهها فروشگاه خواربار ارتش فروشگاه. فری فریتاون فسا فلسطین فلسطین اشغالی. فلورانس فلوریدا فنلان فنلاند فهود فورت براگ فورت هولابرد فورت پراگ فورث لسلی جی فورث لون ورث کانزاس فورث لیون ورث فورث لیون ورث کانزاس فورث مایر فورث مایر ویرجینیا فورث مک نایر واشنگتن فورث گوردون جورجیا فومن فیجی فیربانکس فیروزآباد فیضیه فیلادلفیا فیلیپین فیلیپین. قارن اعلم قاره آفریقا قاره آمریکا قاره آمریکای شمالی قاسملا قاهره قاهره کاراکاس قبا قبرس قبرس. قبرستان بهشت زهرا قبرستان مسگرآباد در شرق تهران قبور شهدای قم قدس قرارگاه تهران قرارگاه رم قرارگاه ساف قرارگاه سیا در تهران قرارگاه سیا در کابل قرارگاه مدنسکی قرارگاه های نظامی شوروی قرارگاه کابل قره تپه قروه قزاقان قزاقستان قزوین قسطنطنیه قصر ارگ قصر خلق قصر دارالامان قصر مرمر قصر یخ قصرشیرین قصرهای شاه قطر قفقاز قفقاز شمالی قفقازیه جنوبی قلعه آپاچی قلقیلیا قله زیبای البرز قله های رشته کوه البرز قلهک قم قنات قندهار قندی قنیطره قهرمانشهر (کرمانشاه سابق) قهوه خانه های وین قوشجی قوچان قوین بزرگ (عمان) قوین کوچک قیام سیاهکل قیریات شمونه قیریاط اربع لئوپولدویل لائوس لاباک لابراتوار لار لارخانه لارناکا لارچمونت نیویورک لارک لاس و گاس لاس وگاس لاسپنر لاشار لامبراکیس لانه جاسوسی لانه جاسوسی آمریکا لانه جاسوسی آمریکا در تهران لانگلین ویرجینیا لاهه لاهور لاهیجان لاوان لاپاز لاکلند لاگدو لاگوآگریو لاگوس لایپزیک در آلمان شرقی لبنان لبنانی لتاکیه لخویر لرستان لزون لس آنجلس لسبلا لسوتو لسوس لمان لندن لندن و تل آویو لندن. لنگرود لنگرگاه لنینگراد لهستان لوآندا لوآنگو لواندا لوبومباشی لود لوزاکا لوس آنجلس لوف لومه لوموند لوکازا لوکزامبورک لوکزامبورگ لوکونیا لوگان لوگان (LOGAN) لوگزامبورگ لویزان لویس لیس لی سه (Lycees) فرانسوی لیبرویل لیبری لیبریا لیبریا. لیبی لیبیایی لیسبون لیسیر لیما لیماسول لیندسی آلمان لینکلن لینگراد لینگن لیون لیپاجا لیکود م) م. ) م» سوئز مؤسسه بروکینگز مؤسسه تربیت معلم دانشگاه بغداد مؤسسه زبان های خارجی مسکو ماتون (کست) در پکتیا ماثورا (Mathura) ماجورکا ماداگاسکار مادرید ماراس مارتابان مارتابان سیتی مارجون ماردین مارون مارونیاس مارچامارکا ماری مازندران ماساوانا ماساچوست مالایا مالت مالزی مالزی. مالزیا مالویناس مالی ماناوادر ماناگوا مانیل ماهاولی ماهاولی (Mahaweli) ماهشهر ماوراءالبحار ماوراءبحار ماپوتو ماکائو ماکو ماگدالنا ماگدالنای میانه مجار مجارستان مجارستانی مجتمع انگلیسی مجتمع بندری جبل علی مجتمع صنعتی بهشهر مجتمع فلور در پازانان مجتمع مس سرچشمه مجتمع مسکونی میکرایون مجتمع مونتاژ اتومبیل سازی مجتمع پتروشیمی بندر شاهپور مجلس مجلس خبرگان مجلس سنا مجلس سنا در تهران مجلس سنای آمریکا مجلس سنای ایالات متحده مجمع الجزایر فیلیپین مجمع عمومی سازمان ملل متحد مجیدیه محل سکونت رضا امینی محله میکرویان کابل محله هارلم نیویورک مدارس مدارس آمریکایی مدارس علوم دینی مدارس علوم مذهبی اهواز مدارس عمومی مدارس میسیون پروتستان ایالات متحده مدارس میسیونری ارومیه مدرس مدرسه مدرسه آر. سی. دی مدرسه آمریکائی ها در تهران مدرسه آمریکایی مدرسه آمریکایی تهران مدرسه ابتدایی «نمازی» مدرسه اقتصاد لندن مدرسه اقتصاد پاریس مدرسه انگلیسی زبان حبیبیه مدرسه جامعه بین المللی شیراز مدرسه دارالفنون مدرسه دینی فیضیه مدرسه رازی (فرانسوی) تهران مدرسه رازی (فرانسوی) در تهران مدرسه زبان نظامی کالیفرنیا مدرسه علوم دینی فیضیه مدرسه علوم قرآنی مهاباد مدرسه علوی مدرسه فارابی مدرسه فیضیه مدرسه فیضیه قم مدرسه لاتنر (LOTTENER) هاروارد مدرسه متوسطه «سلطانیه» مدرسه متوسطه رازی (فرانسه) مدرسه مذهبی مدرسه مذهبی شهر قم مدرسه ملی در تهران مدرسه میسیون مدرسه نرس ها در شیکاگو مدرسه نظام در تهران مدرسه پزشکی در دانشگاه کابل مدرسه کامیونیتی تهران مدفورد مدوژیه مدیترانه مدیترانه شرقی مدیترانیه مدیسون مدینه مراغه مراکز خطوط هوایی مراکش مراکش (مغرب) مرجان مرز اسرائیل مرز بازرگان مرز تبریز مرز رومانی و شوروی مرزهای شرقی ایران مرغداری مرغ‌داری مرند مرودشت مرکز الهیات قم مرکز اگزیستانسیالیست های تهران مرکز ایرانی هاروارد مرکز بازرگانی. مرکز تجاری آمریکا در تهران مرکز تجاری آمریکا در مسکو مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه پهلوی مرکز فرهنگی عباس آباد مرکزی مرگ ور مریلند مریوان مزار شریف مزارشریف مزرعه مزرعه کاشفی نزدیک مهر گرد مساجد مساجد تهران مساجد جنوب تهران مساجد شاه مساجد لرزاده مسافرخانه مسایاخا مسجد مسجد آبی مسجد آبی (حسینیه ارشاد) مسجد ارامنه مسجد اصفهان مسجد اعظم تجریش مسجد الاقصی مسجد انصاری مسجد بازار مسجد بزرگ تهران مسجد جاده قدیم شمیران مسجد جامع جاده شمیران مسجد جامع سنندج مسجد حاج الشعبان مسجد حاجی شعبان مسجد حسین آباد مسجد سلیمان مسجد شاه مسجد شفا مسجد فخرالدوله مسجد فرح شمالی مسجد فرشته مسجد قبا مسجد قبای تهران مسجد میدان شهناز مسجد نیاوران مسجد ژاله مسجد کانون توحید مسجد گوهرشاد مسجدالاقصی مسجدسلیمان مسقط مسقط آتن مسکو مسکو. مشروب فروشی ها مشروب فروشیها مشهد مشکین شهر مصر مصر و اسرائیل مصری مصریها مطبوعات آمریکا معابد معابد هندوها معادن معادن ذغال سنگ ایشپوشتا معادن فسفات مراکش معبد اصلی قم معبر لوکل معدن طلای کالانا مغازه ها مغولستان مقبره مقبره امام رضا مقبره معروف شیعیان ایران (در مشهد) مقدس نجف مقر فرماندهی نیروی هوایی آمریکا مقر ناتو مقرهای فرماندهی و ادارات مرکزی امنیت و اطلاعات نظامی و غیرنظامی ملایر ملبورن مناره مناطق اشغالی مناطق جنوبی ایران مناطق جنوبی تهران مناطق روستایی مناطق ساحلی آسیای شرقی مناطق غربی ایران مناطق فقیرنشین جنوب تهران مناطق نفتی مناطق نفتی آلما مناطق نفتی خوزستان مناطق نفتی شرق بغداد مناطق ویشی فرانسه مناطق کردنشین مناطق کردنشین ایران مناطق کوهستانی منامه منامی مندلی مندوزا منزل آیت اللّه خمینی در عراق منزل اسلامی منزل هرتز منزل گریفین در واشنگتن منطقه Caucasus منطقه «سیترا» منطقه «هاور» منطقه «چاک» منطقه آب های ایران منطقه آسکودار استانبول منطقه آمریکای لاتین منطقه اسفناک منطقه امنیتی MOV منطقه ایلیاتی منطقه بوردا در آبادان منطقه بوطبول منطقه تجریش منطقه جلدیان منطقه خاورمیانه منطقه خلیج منطقه خلیج (فارس) منطقه دروس شمال تهران منطقه ربع الخالی منطقه سلسله جبال البرز منطقه سمی پالاتینسک منطقه سنتو منطقه سنجاب منطقه سنجابی منطقه سونینا منطقه شمال تهران منطقه شمیران منطقه صنعتی جبل علی منطقه ظهران منطقه غربی ایران منطقه قبا منطقه مجنون منطقه مرکزی آناتولی منطقه مناقیش منطقه هزاره جات منطقه وینترشال منطقه کانال سوئز منطقه کرانه غربی منطقه کردنشین منطقه کردنشین ایران منطقه کردنشین شرق ترکیه منطقه کردنشین غرب ایران منطقه کرکوک منگل منیفه مهاباد مهانه یهودا مهرآباد مهران مهرگرد موترویا موتورپول موخانوفو مورامانگا مورمانسک مورگورو موریتانی موریتوس موریس. موزامبیک موزامبیک آنگولا موزه آرمیتاژ موزه ملی قطر موزه های فیلادلفیا موزیر موساندام موسوما موصل مولادی مولیبدن مونت کلر مونترال مونتری مونتری کالیفرنیا مونته مونته ویدئو مونتکاتینی مونروویا مونرویا مونرویا. مونشن گلادباخ مونوریا مونکوا مونگولیا مونیخ مونیخ آلمان موگادیشو موگیلف مکران مکزیک مکزیک. مکزیکو مکزیکو (پایتخت مکزیک) مکزیکوسیتی مکه مگادیشو می سی سی پی می. سی. سی. پی میادر توکیو میامی میاندوآب میانه میخانه های لندن میدان 17 شهریور میدان 24 اسفند میدان آزادی (شهیاد سابق) میدان آزادی (میدان شهیاد سابق) میدان ارک میدان امام حسین میدان امام خمینی میدان اورلی میدان بهارستان میدان تجریش میدان سپه میدان شاه میدان شاهرضا میدان شهدا میدان شهدا (ژاله سابق) میدان شهناز میدان شهناز در انتهای شرقی خیابان شاهرضا میدان شهیاد میدان شوش میدان فرح آباد میدان فردوسی میدان فوزیه میدان قدیمی 25 شهریور میدان قزوین میدان هانس کام میدان های نفتی میدان های نفتی آرامکو میدان های نفتی ایران میدان های نفتی جنوب ایران میدان ولی عصر (میدان ولیعهد سابق) میدان ونک میدان ژاله میدان ژاله تهران میدان کندی میدان گمرک میرام شاه میرداماد میشیگان میلان میمنه مین میناالاحمدی) میناب میندلو مینسک مینه سوتا مینیاپولیس میوسن میکرویان نائودرو نابلس ناتو ناتیه ناحیه قفقاز ناحیه لشگرک ناحیه گناباد ناخودکا نادیم نارمک ناقوره نامیبیا نانسی ناهورکاتیا ناوا ناوهای YABAKBAR لارک ناوگان هوایی کویت نایروبی نبراسکا نبطیه نتانیا نجامنا نجف نجف آباد نجف اشرف نحرالبارد نحرالبارید نروژ نستوس نفت آبادان نقده نقده آذربایجان غربی نمایشگاه ادی گونینگ نمایشگاه انرژی اتمی نماینده عربستان سعودی نمایندگی آمریکا در برلین نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نمایندگی آمریکا در صحرای سینا نمایندگی های اقمار شوروی در ایران ننگاهار ننگرهار نهارخوری انجمن ایران و آمریکا نهاوند نهر البریه نهریه نوآک شوت نوآکچوت نواحی مرکزی آسیایی روسیه نواحی پاراچینار نوادا نوادرو نوار غزه نوازیبو نوبا (An نورته نورث وست اورینت نورفولک نورنبرگ نورنوک نوریلسک نوسود نوشهر نوصیبین نوفل لوشاتو نووروسیک نووسیبرسک نووکوزنتسک نوکان نوگاردیا کریمه نپال نپال. نژو نکرومه نیام نیامه نیامی نیاوران نیجر نیجریه نیجریه و اندونزی نیدلیا نیدو نیروگاه آبی سالتو گراند نیروگاه اتمی نیروگاه اتمی آلمان در بوشهر نیروگاه اتمی بوشهر نیروگاه اتمی در بوشهر نیروگاه حرارتی اورهانلی نیروگاه روسی GHOROSAL نیروگاه لوجان دوکویو نیروگاه نوآکچوت نیروگاه های اتمی اروپا نیروگاه های اتمی بوشهر و اهواز نیروگاه هسته ای بوشهر نیروگاه کاوساک نیروگاهها نیروی دریایی نیروی دریایی سلطنتی را ساوث ویک نیروی هوایی نیروی هوایی آمریکا نیروی هوایی ایالات متحده نیریز نیشابور نیشنوارتوسک نیمروز نیوآیزنبرگ نیوجرسی نیوزلند نیوزیلند نیوولاریدو نیوپورت نیوکن نیویورک نیکاراگوئه نیکاراگوا نیکاراگویه نیکوزیا نیکولایف هائیتی هاروارد هارگی سا (Hargaisa) هالی شیعه هامبورگ هانالولو هاندیل هانوی هانیتا هاوانا هاوایی هاید پارک هایدلبرگ آلمان هبرون هبرون و حرم ابراهیمی هتل هتل آریا هتل آریامهر هتل آکارا (پایتخت غنا) هتل اوین هتل اینترناسیونال هتل اینترنشنال هتل اینترکنتینانتال هتل اینترکنتینانتال تهران هتل اینترکنتینانتال در مکه هتل اینترکنتینانتال کلن هتل خزر هتل خیبر اینترکنتینانتال هتل دوپون پلازا هتل سمیرامیس هتل شاه عباس هتل شرایتون هتل شرایتون واینتر کنتینانتال هتل فیلادلفیا هتل میفلاور هتل های سینا و امپریال و والدروف و رویال گاردن هتل هایت هتل هما هتل هیلتون هتل والدروف نیویورک هتل والدورف هتل ونک هتل پارک هتل کاسپین هتل کلاریج لندن هتل کلین هتل کورش هتل گلف هرات هراتیون انگلیس هرسین هرمز هرمزگان هروت هزاره هس ارزنه» هشتپر طوالش هفت تپه هلسینکی هلند هلند (صلیب کماندو) هلندی هلهول همدان هند هند و انگلستان هند و پاکستان (INDO هندوراس هندوراس. هندوستان هندی هندیها هنگ کنگ هوستون هیروشیما هیلتون هیلتون هتل هیلکوپتر می هیما هیمالیا هیوسن و اروپای غربی و اوروگوئه و بردیجان و بلیز و خارکف و ساحل عاج و سورینام و ماداگاسکار و منطقه مدیترانه و مونترال و نیجریه واترگیت واتیکان وادی الاسواد واردات واشنگتن واشنگتن وزارت امورخارجه واشنگتن D.C واشنگتن DC واشنگتن آمریکا واشنگتن دی واشنگتن دی سی واشنگتن دی سی. واشنگتن دی. سی واشنگتن دی. سی. واشنگتن دی.سی واشنگتن دی.سی. واشنگتن دی: سی واشنگتن. واشنگتن. دی. سی واشنگتن. دی. سی. واشنگتن. دی.سی واشنگتن٬ دی سی. فرانسه واشنگتون واشگنتن وال استریت والتا والدروف والدولاب والدیویا والپاریاسو والیوو کاسیمپترومرترند وان واژه واکامونت وبراشیت وحدتی ورامین ورشو ورینوکو تاربلت وزارت اقتصاد وزارت امور خارجه وزارت امور خارجه آمریکا وزارت امور خارجه ایران وزارت امور خارجه واشنگتن وزارت امور خارجه واشنگتن دی. سی. وزارت امورخارجه ایران در واشنگتن وزارت امورخارجه در تهران وزارت خارجه وزارت خارجه آمریکا در تبریز وزارت خارجه در واشنگتن دی.سی وزارت خارجه واشنگتن  وزارت دادگستری وزارت دفاع وزارت دفاع واشنگتن وزارت عدلیه وزیر ارشاد ملی وزیر امور خارجه وست ارب وستینگهاوس وضچه ماتورین ولادی وستوک ولادی وستک ولت اندیس ولتای علیا ولتای علیا. ولگا ولگوگراد ولینگتون ونان ونتسپلیز ونزوئلا ونکوور ونیتسکی اوبلاست وپرتال وکتیل ویتنام ویتنام (جنوبی ویتنام جنوبی ویتنام شمالی ویتنام شمالی) ویرجینیا ویرجینیای غربی ویسبادن ویشناکاپتنام (vishnalaptnam) ویلیام کالج ویمنس وین وینگاپور وینگن وینیتسا وینیوس ّسفارت آمریکا پادگان «فرح آباد» پادگان «مک کوایر» پادگان آموزشی در سلطنت آباد پادگان جلدیان پادگان جمشیدیه پادگان خلیج پادگان خمینی (جمشیدیه سابق) پادگان زرهی پل چرخی پادگان سنندج پادگان فرح آباد پادگان لویزان پادگان مهاباد پادگان مهندسی خلیج پادگان نظامی پادگان های ایران پادگان هوایی دوشان تپه پادگان پل چرخی پادگان گارد شاهنشاهی در لویزان پادگورنی پارابلتومسک کمورف پاراماریبو پاراماریبو. پاراگوئه پارلمان پارلمانی پارماریبو پارک (وزرا) پارک فرح پارک گلستان پاریز پاریس پاریس. زیسک پاریس  پازانان پاسادنا پاسایک پاستازای اورینته پاسگاه پلیس پاسگاه گارد مرزی اسرائیل پاسیفیک پالاوان پالایشگاه پالایشگاه Zarqa پالایشگاه آبادان پالایشگاه اصفهان پالایشگاه بلژیک پالایشگاه تبریز پالایشگاه تهران پالایشگاه ساحلی آمریکا پالایشگاه شیراز پالایشگاه ماهشهرتأسیسات گاز اهواز و آقاجان پالایشگاه نفت آبادان پالایشگاه نفت بانیاس پالایشگاه نفت شیراز پالایشگاه نفتی آناتولی پالایشگاه های آبادان پالایشگاه های کارائیب پالیزبان پان آمریکن پاناما پاناماسیتی پاوه پاپوآ گینه جدید. پاکستان پاکستان و هند پاکستانیها پایتخت ایران پایگاه «مک گوائر» پایگاه بندر انزلی (پهلوی سابق) پایگاه بوشهر پایگاه تانک پل چرخی پایگاه تدین پایگاه جت های F پایگاه خاتمی پایگاه خاتمی (اصفهان) پایگاه خرمشهر پایگاه دریائی دماغه سوبیک پایگاه دریایی «چابهار» پایگاه دریایی انگلیس پایگاه دریایی بوشهر پایگاه دریایی حیفا پایگاه دریایی خرمشهر پایگاه دریایی سورو مورسک پایگاه دریایی چاه بهار پایگاه دماغه «سوبیک» پایگاه دوشان تپه پایگاه دوم نیروی هوایی تبریز پایگاه دیه گو گارسیا پایگاه زرهی پل چرخی پایگاه زیر دریایی آمریکایی پلاریس پایگاه سابق بریتانیا در جزیره GAN(گن) پایگاه شوروی در اقیانوس هند پایگاه شیراز پایگاه فیلادلفیا پایگاه مهرآباد پایگاه نظامی آمریکا در خلیج فارس پایگاه نظامی شاه خالد در الباطن پایگاه نظامی عباس آباد پایگاه نظامی علی آباد پایگاه نظامی پل چرخی پایگاه نیروی دریایی آمریکا در نیوپورت پایگاه نیروی دریایی بوشهر پایگاه نیروی دریایی خرمشهر پایگاه نیروی هوایی Reese در تگزاس پایگاه نیروی هوایی تبریز پایگاه نیروی هوایی در Fuerstenfeldbruckدر آلمان غربی پایگاه نیروی هوایی ماکسول در آلاباما پایگاه نیروی هوایی ویلیامز در آریزونا پایگاه های آمریکایی پایگاه های دریایی دمّان و جُبیل پایگاه های شاهرخی و وحدتی پایگاه های ناتو شوروی پایگاه های هوایی پایگاه های هوایی Nellisو Travis پایگاه های هوایی عراق پایگاه های هوایی وحدتی (دزفول) و تبریز پایگاه هلی‌کوپتر اصفهان پایگاه هوائی کلارک پایگاه هوانیروز پایگاه هوایی پایگاه هوایی (وفره بیاض) پایگاه هوایی Fuerstenfeldbruck پایگاه هوایی «مک گوائر» پایگاه هوایی احمد الجابر پایگاه هوایی ادوارد پایگاه هوایی باگرام پایگاه هوایی بندرعباس پایگاه هوایی بوشهر پایگاه هوایی بگرام پایگاه هوایی تدین شیراز پایگاه هوایی خاتمی پایگاه هوایی دزفول پایگاه هوایی دوشان تپه پایگاه هوایی رایت پایگاه هوایی شینداد پایگاه هوایی ماکسول پایگاه هوایی مصدق پایگاه هوایی مهرآباد پایگاه هوایی مک گوائر پایگاه هوایی وحدتی پایگاه هوایی ویلیامز پایگاه کیپ کندی پایگاه یکم و هفتم ترابری پایگاه ۲۱ نیروی هوایی پایگاه هوایی مهرآباد پت دویچ پتاتیکوا پتانها پترزبورگ پترسن پترو آنگول پتروبراس پتروشیمی جبیل پترولئوس پتن پتوپریموس پدافند هوایی پادگان بهبهان پراودا پراگ پرتامینا پرتغال پرتغال. پرتوریا پرم پرو پروتاریا رباط پروتستان پرینستون پرینوس پشتونستان پشتونستان (بلوچستان بزرگ) پطرزبورگ پطروس غالی پغمان پل سیدخندان پل چرخی پلنتینگا پلنگ پلیتزردورف پلیس پلین دیوی پمبینای غربی آلبرتا پنتاگون پنج کشور اسکاندیناوی پنجاب پنجوین پنسیلوانیا پوتوار پوتوسی پوتومایو پودولسکی پورت آواسپاین پورت آوپرینس پورت سعید پورت لوئیس پورت واسپاین پورتریکو پورتوریکو پورتوریکو. پورتوپیریماورا پوردو (Purdue) پوزاریکا پولیساریو پونگا پوهانگ پکتیا پکتیکا پکن پی ریتی پیتزبورگ پیرانشهر پیشاور پیشاور (پاکستان) پیونگ یانگ پیچ در ایران چ چابهار چابهار و کنارک چاتانوگارا چاد چاد. چالوس چاه بهار چاه های نفت چاک چاکو چرومکین چساران چلیابنیسک چلیابینسک چمدار چمکانی چناکیاپوری چنسری Chancery چهار محال بختیاری چهارمحال چوبوت چچن چک اسلواکی چکسلواکی چیاپاز چیس چیس مانهاتان چیشلوم چیغه سرای چین چین و آمریکا چین کمونیست چینیها چیکو چیکو کالیفرنیا ژاندارمری خوانسار (منطقه اصفهان) ژاندارمری سیستان و بلوچستان ژاپن ژاپن و یونان ژاپن. ژاپنی ژاپنیها ژن ژنو ژوهانسبورگ کابل کابل اسلام آباد کابل. کابودلگادو کابیندا کابینه کاتاران کاتماندو کاتونو کاخ ارگ کاخ ارگ (خانه خلق) کاخ الیزه کاخ سعدآباد کاخ سفید کاخ سفید واشنگتن کاخ سیف کاخ مرمر کاخ ملک آباد کاخ نیاوران کاخ چهلستون کاخ گلستان کارائیب کاراداگ کاراندیتی کاراچوک کاراکا کاراکاس کارتاجنا کارخانجات کارخانجات نساجی کارخانجات ونک کارخانه کارخانه ابریشم بافی گورکی در مسکو کارخانه اردنانس تونگی (Tongi) کارخانه اورهانلی (Orhaneli) کارخانه تراکتورسازی تبریز کارخانه تراکتورسازی مالون کارخانه جات اسلحه آمریکا کارخانه ذوب آهن کارخانه ذوب آهن اصفهان کارخانه ذوب آهن ایتالیایی در بندرعباس کارخانه ذوب آهن روسیه کارخانه ذوب آهن عنابه (Annaba) کارخانه ذوب آهن و نورد کارخانه سیمان آبیک کارخانه شیشه سازی آبگینه کارخانه فولاد کارخانه ماشین سازی کارخانه نساجی کارخانه نساجی Hitaura کارخانه نساجی هاساهیسا (Hasahaisa) کارخانه پلی اکریل اصفهان کارخانه پپسی کولا کارخانه کبریت سازی توکلی کارلسروهه یا بن کاروانسرای سفارت تهران کارولینای شمالی کارک کارکورام (Karakoram) کازابلانکا کازرون کاستاریکا کاستاریکا. کاسگین کاسیتو کاسیگین کاشان کافه زاخرو کافه پلاس دوترن کالج Lafayette کالج آر. سی. دی. در تهران کالج آمریکایی کالج آمریکایی تهران کالج ارتش فرانسه کالج اقتصادی لندن کالج البرز کالج البرز تهران کالج البرز در تهران کالج السمر و دانشگاه کمبریج در انگلستان کالج اوهایو کالج اکسیدنتال کالج اکسیدنتال لوس آنجلس کالج ایالتی سان خوزه کالج حبیبیا کالج دیولیس و الکینز کالج مرکزی فرانسه. کالج معلمان رضاییه کالج کادوری کالوواری کالیفرنیا کالیفرنیای جنوبی کالیمانتان شرقی کامبوج کامبیتی کامرانیه کامرون کامپالا کامپه چی کامپوس کامپیل کامیاران کان(فرانسه) کانادا کانال اسماعیلیه کانال سوئز کانال مجردا کانال پاناما کانبرا کانزاس کانزاس سیتی کانسیگراد کانوپ کانیزار کاهوتا کاوالا کاوانو کاورشم کاپ بن (Medjerda کاکتوس کبوترآهنگ (روستایی نزدیک کرمانشاه) کبکان کتابخانه USICA در تهران کتابخانه آژانس ارتباطات بین المللی کراس نویارسک کراسنویارسک کرامه کرانه کرانه غربی کرانه غربی رود اردن کراچی کربلا کرتانوس کرج کرخه کردستان کردستان ایران کردستان ترکیه کردستان عراق کرمان کرمانشاه کرمانشاهان کرملین کرمنچوگ کرنج کرند کرند عرب کرنل کره کره (جنوبی کره جنوبی کره زمین کره شمالی کروپ آلمان کرکو کرکوک کریما کریمه کشمیر کشور چاد کشورهای OECD کشورهای آسیایی و آفریقایی کشورهای آفریقا کشورهای آفریقایی کشورهای اروپای شرقی کشورهای اروپای غربی کشورهای اروپایی کشورهای اسلامی کشورهای اسلامی آفریقایی کشورهای اسکاندیناوی کشورهای بالکان به خصوص رومانی کشورهای بلوک (شرق) کشورهای بلوک شرق کشورهای بلوک شرقی کشورهای بلوک شوروی کشورهای بلوک غرب کشورهای بلوک کمونیست کشورهای بلوک کمونیستی کشورهای جنوب اروپا کشورهای جهان سوم کشورهای خاورمیانه کشورهای خلیج کشورهای خلیج فارس کشورهای شمال اروپا کشورهای عرب کشورهای عرب حوزه خلیج فارس کشورهای عرب خاورمیانه کشورهای عربی کشورهای عربی خلیج کشورهای عربی خلیج فارس کشورهای غربی کشورهای غیر عرب خاورمیانه کشورهای غیر متعهد کشورهای غیر کمونیست کشورهای غیراوپک کشورهای غیرمتعهد کشورهای غیرکمونیست کشورهای غیرکمونیستی کشورهای فرات علیا کشورهای کمونیست کشورهای کمونیستی کشورهای کمونیستی (شوروی کشورهای کمونیستی اروپای شرقی کعبه کفر حمان کفرقاسم کلارآباد کلرادو کلمبو کلمبیا کلمبیا. کلوپ تهران کلوپ قایقرانی کلوپ معلمین کلوپ وزارتخانه کلوپ کشوری شاهنشاهی (سلطنتی) کلکته کلیسا کلیساها کلیساهای مسیحی کلیساهای مسیحیان کلیسای LDS کلیسای انجیلی آلمان کلیسای جامعه کلیسای جامعه مسیحیان تهران کلیسای سیاه (قره کلیسا) کلیسای مسیح در آکسفورد کلیسای کامیونیتی کلینیک پشتو کلیولند کمبریج کمبریج ماساچوست کمپ دیوید کمپ دیوید در ژنو کمپانی تصفیه کمپانی نفت ایران و انگلیس کمپانی های نفتی کمیته کمیته تهران کمیته میدان ژاله کمیته های انقلاب کنتاکی کنسول کنسول آمریکا کنسول آمریکا در اصفهان کنسول آمریکا در تبریز کنسول اصفهان کنسول انگلیس کنسول ایالات متحده کنسول تبریز کنسول ترکیه کنسول سفارت در تبریز کنسول شیراز کنسولگری کنسولگری خرمشهر کنسولگری آمریکا کنسولگری آمریکا در اصفهان کنسولگری آمریکا در ایران کنسولگری آمریکا در تبریز کنسولگری آمریکا در جنوب کنسولگری آمریکا در خرمشهر کنسولگری آمریکا در شیراز کنسولگری اصفهان کنسولگری امریکا در تبریز کنسولگری انگلستان کنسولگری انگلیس کنسولگری انگلیس در خرمشهر کنسولگری ایران در دهلی نو کنسولگری ایران در واشنگتن کنسولگری تبریز کنسولگری ترکیه کنسولگری در تبریز کنسولگری شوروی کنسولگری شوروی در تهران کنسولگری شیراز کنسولگری عراق کنسولگری لندن کنسولگری های در اصفهان و شیراز کنسولگری های آمریکا کنسولگری های آمریکا در اصفهان کنسولگری های آمریکا در اصفهان و تبریز کنسولگری های آمریکا در ایران کنسولگری های تبریز و اصفهان کنسولگری پاکستان در مشهد کنسولگریهای اسرائیل کنکنیکات کنگره کنگره ایالات متحده کنگو کنگو. کنیا کنیا. کهکیلویه و بویر احمد کهگیلویه و بویراحمد کوآندا کوئتا کوالالامپور کوالالمپور کوبا کوبان کوبیشف کوتونو کودکستان کوران کوربا (Korba) کوزباس کوفاس کوماسی کومودور کوموروس. کوناکری کوندوز کوندوز  کونوکو کوه های بلوچستان و پاکستان کوه های شمال تهران کوه های پکتیا کوهات کوههای اورال کوچه اردلان کوچه امیرکبیر کوچه سیمرغ کوچه شاپور علیرضا کوچه محتشم کویت کویت پاریس کویت. کویته کویداد دل کارمن کویر الاحساء کویسنجاک عراق کپنهاک کپنهاگ کپکان کیبوتز (مزارع اشتراکی) کیبوتز مانارا کیبوتس کفریووال کیتو کیش کیف کینشازا کینگ استون کینگزتون کینگستون کیو. آر. رام کیو. آر. کابل کیپ ورد. کیگالی کیگالی و رواندا گئورگیا گابن گابن. گابورون گاقرآباد گالاتی گامبیا گجرات گرانادا گراند هاربور گرانچاکو گرجستان گرنوبل فرانسه گرودنو گروندین گرگان گرینویچ گلاسپی گلستان هشتم گلف گمبورن گمرک گناباد گناوه گنبد گنبد کاووس گنبدکاووس گو گارسیا گواتمالا گواریکاتو گوانتانامو گورستان اصفهان گورستان اهواز گورستان بهشت زهرا گورستان تهران گورستان های قدیمی گوروشیر گورکی گورکیف گویان (Guyana) گویان. گچساران گیتسبورگ گیس گیس کیرشن گیسن گیلان گیلگیت بالتستان گینس ویل گینه گینه استوایی. گینه بیسائو یاانونده یااونده یاسوج یاطار یافا یالات متحده یالتا یامالو یاکوت یاکوتسک یاکوتیا یبال یزد یمن یمن جنوبی یمن شمالی یمن شمالی و جنوبی ینبع ینت ایندین یوتا یودوکان یورنگوی یورکوفتسی یوستو ایلیمسک یوسف العلوی یونان یونیون یوگسلاوی یوگسلاوی و شوروی یوگسلاوی و لهستان یوگسلاوی و کوبا ییل ”کلیسا“