سند شماره 9

یهودیان ایران بعد از انقلاب

موضوع سند

یهودیان ایران بعد ازا انقلاب

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا، تهران 5681

محرمانه

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن، دی - سی فوری

1358-03-11- 1979-06-01

متن سند

یهودیان ایران

یهودیها سند شماره (9)

تاریخ: 1 ژوئن 79

طبقه بندی - خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا، تهران 5681

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن، دی - سی فوری

گزارشگر: وی. ال. تامست

موضوع: یهودیان ایران

1- (تمام متن خیلی محرمانه - پیام گزارشی)

2- خلاصه: رایزن سیاسی با خاخام شوفات و پسرش داود، در تاریخ اول ژوئن ملاقات نمود و مسائل مطروحه در تلگرام مرجع را مطرح نمود (پایان خلاصه).

3- خاخام شوفات گفت که او معتقد است که نزدیکترین افراد خانواده القانیان در ایران می مانند.

همچنین گفت که معتقد است که آنها نتوانسته اند ویزای خروجی به دست آورند. اگر چه او بدلیل اینکه تماس مستقیمی با آنها نداشته نتوانست تأیید کند که آیا آنها تلاش برای اخذ آن کرده اند یا نه. داود شوفات گفت که او مطمئن است که آنها تحت تعقیب و مراقبت می باشند، زیرا چند روز پیش در خیابان به فریدون القانیان برخورد، ولی القانیان علی رغم شناسایی کامل او بدون اینکه صحبت کند از کنارش گذشت. او اضافه نمود که تحت شرایط کنونی ارتباط مستقیم با او برای تشخیص دقیق وضعیت او و همسرش مشکل خواهد بود، اما او گفت که او و پدرش سعی می کنند که یک نوع تماس غیر مستقیمی را برقرار کنند.

القانیان ها ظاهرا برای رفت و آمد آزاد هستند و هر دوی شوفاتها حدس می زدند که آنها ممکن است در خطر جدی قرار نداشته باشند.

4- هنگامی که سؤال شد چه نوع کمکی دولت ایالات متحده یا شهروندان آمریکایی ممکن است که قادر به انجام آن باشند. خاخام شوفات قسمتی از یک داستان DOyle Mc Manuls در مورد اوضاع یهودیان ایران را بازگو نمود (این قطعه، تاریخی نداشت اما مشاور سیاسی تصور می کنند حدودا دو هفته پیش نوشته شده بود) آن داستان که او با هیجان قابل وصفی بیان کرد، بدترین نوع چیزی بود که تماشاگران خوب بیرونی ممکن است، برای جامعه یهودیان انجام دهند. آن داستان خام خام شوفات را با نام ذکر کرده است و تعدادی دیگر از یهودیان ایرانی را نیز نامبرده است. هر دو شوفات ها تأکید کردند که هر چیزی که باعث جلب توجهات نسبت به یهودیان شود، چه انفرادی یا مردمی، فقط عامل بالقوه ای برای بدتر کردن اوضاع خواهد بود. کمکی که یهودیان ایرانی محتاج آنند شامل تبلیغ نمی شود. مشاور سیاسی از نظرات شوفات ها در مورد ارزش تماس کامل با دولت موقت در مورد ویزای خروجی برای القانیان جویا شد. آنها فکر کردند که ممکن است مفید واقع شود، زیرا به نظر می رسد که چند تن از اعضاء به علاوه نخست وزیر بازرگان مطمئن هستند، که بین اسرائیل و صهیونیسم از یک طرف و از طرف دیگر طرفداری یهودیت

ص: 594

تفاوتی وجود دارد، اما آنها خواستار مهلتی شدند تا به دقت نتایج ممکنه را قبل از دادن پاسخ قطعی بررسی کنند.

5 - خاخام شوفات گفت که بهترین کمکی که ایالات متحده می تواند به یهودیان ایرانی دهد دادن ویزا در مواردی می باشد، که اشخاصی می خواهند ایران را به قصد ایالات متحده ترک کنند و در این مورد، او گفت به نظر می رسد که یک مشکلی در رم بروز کرده است، محلی که تعداد زیادی از یهودیان ایرانی تصمیم گرفته اند که درخواست ویزا نمایند. در ابتدا یهودیان مواجه با مشکلات اندکی در کسب نظر مساعد برای خود شدند، اما طی چند هفته اخیر تعدادی از داوطلبان به خاطر دلایلی که برای آنها واضح نبود، رد شدند.

بعضی از این افراد تقریبا به مدت یک ماه در رم معطل شده بودند. رایزن سیاسی، سیاست ایالات متحده را در قبال نظر مساعد به داوطلبان گروه اقلیت توضیح داد.اما خاطرنشان نمود که کارمندان کنسولگری باید در حدود قوانین کار کنند. با این وجود او قول داد که به آن موضوع با دیدی بنگرد که بن بست موجود در رم را از میان بردارد. (اظهار نظر: طی دو روز گذشته رایزن سیاسی عین این مطلب را از چندین منبع دیگر نیز شنیده است.)

6- خاخام شوفات پرسید که آیا این احتمال وجود دارد که با توجه به موقعیت خاصی که یهودیان در ایران با آن مواجه هستند. بتوان نوعی یادداشت برای سفارتخانه های اروپایی، جاهایی که اکثر یهودیان ایران در نظر دارند، تقاضای ویزا بکنند، فرستاده شود.رایزن سیاسی گفت که می داند چنین بخشنامه ای در واقع از قبل صادر شده بود، اما قول داد که تحقق کند که آیا امکان دارد که دوباره چنین بخشنامه ای صادر گردد. خاخام گفت در چنین یادداشتی می توان از نامه هایی که او به یهودیان ایران داده است نام برد. این نامه ها اصولاً به منظور شناسایی و به زبان عبری نوشته می شود و در آنها اسامی افراد عنوان شده و یهودیت آنها اعلام می گردد، و در خواست می شود تا در مراقبت از رسیدن به آنها به مقصد نهائی خود کمک شود.

7- خاخام شوفات می توانست در تشخیص یهودیانی که به احتمال زیاد تحت بازداشت هستند، همچون پرویز آقا عزیز حی و آلبرت دانیال پور مقداری کمک کند. او متذکر شد خانمها بخشیان، شمسیان و دردشتی افرادی هستند که امکان دارد، بازداشت شده باشند. اما نتوانست این مطلب را تأیید کند. تعداد دیگری شامل آقای ملامت تحت تعقیب بودند. اما ظاهرا از بازداشت فرار کرده اند. آنها حتی ممکن است که از ایران نیز خارج شده باشند. او گفت که تا آنجا که او مطلع است جدیدا کسی دستگیر نشده است. داود شوفات گفت که پرویز حی جوان است (در حدود 25 سال ) و بنا بر آخرین اطلاعاتش تنها فرد باقی مانده از خانواده است که هنوز در ایران به سر می برد. او گفت که حی جوان کمی عقب نشینی کرده و شاید یک مقدار متوجه شده که چه اتهامی به او زده شده است. جدا از او و دانیال پور، دیگر یهودیان نه به اتهام عامل اسرائیل بودن که در مورد دو شخص نامبرده به کار می رود بلکه به اتهام جنایات اقتصادی که مرتکب شده اند، تحت بازداشت یا تعقیب به سر می برند. هر دو شوفات ها گفتند که مشکل می توان از اوضاع خارج از تهران آگاه شد.

8 - تخمین خاخام شوفات از تعداد یهودیانی که ایران را ترک کرده اند از تعداد تخمینی ما که 000/20 تا 000/25 نفر می باشد بسیار کمتر است. او فکر می کرد که امکان ندارد این تعداد از 10000 نفر بیشتر شود، ولی دوباره اظهار کرد که مشکل می توان فهمید چه تعدادی از یهودیان ممکن است در شهرهای

ص: 595

دورافتاده از جامعه یهودیان خارج شده باشند.

9- در مجموع، پیام اصلی شوفات ها این بود که راههایی هست که ایالات متحده می تواند به یهودیان ایرانی کمک کند. ولی شکایت علنی چه در مطبوعات یا در کنگره ایالات متحده را ارائه این کمک نیست.

ناس

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 593