نظرات معاون وزیر نفت عربستان پیرامون اوضاع جهانی نفت و اوپک

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا - تهران

محرمانه

به: وزارت امور خارجه - واشنگتن، دی - سی.

1358-03-30- 1979-06-20

متن سند

نظرات معاون وزیر نفت پیرامون اوضاع جهانی نفت و اجلاس آتی اوپک

سند شماره (29)

تاریخ: 20 ژوئن 1979 - 30 خرداد 1358

طبقه بندی: خیلی محرمانه

از: سفارت آمریکا - تهران

به: وزارت امور خارجه - واشنگتن، دی - سی.

با اولویت موضوع: نظرات معاون وزیر نفت پیرامون اوضاع جهانی نفت و اجلاس آتی اوپک

1- خلاصه: خیدر هرزوللّه (حفاظت شود) معاون وزیر نفت در 20 ژوئن پیرامون اوضاع جهانی انرژی

ص: 387

با مقام کنسولی بحث و گفتگو نمود. وی مدعی است که خریدهای عظیم نفت خام توسط شرکتهای آمریکایی وضع بازار سیاه را آشفته کرده است و با کاهش تولید نفت اخیر ایران این عدم توازن ادامه خواهد یافت. او با تعجب گفت شاید دولت ایران از هم اکنون «یک بازی خاص» را آغاز کرده است تا بتواند قیمت نفت را در اجلاس آتی اوپک افزایش دهد.

هرزوللّه چنین وانمود می کرد که دولت عربستان سعودی برای این اجلاس پیش بینیهایی ننموده است ولی سعی خواهد کرد با افزایش تولید و ایجاد ثبات در بازار نفت قیمتهای نفتی را وادار به اعتدال نماید. در گفتگو پیرامون روابط دولت آمریکا با دولت عربستان سعودی، وی گفت «سیاستمداران» نمی خواهند برای دوستانی که برای جلوگیری از بر باد رفتن حیثیت سعودی کاری انجام نمی دهند، لطف و مرحمتی بنمایند. (پایان خلاصه).

2- خیدر هرزوللّه، معاون وزیر نفت که مهمترین متخصص امور مالی یمانی نیز هست و در 23 ژوئن قرار است در کنفرانس اوپک در ژنو نیز شرکت نماید. با مقام کنسولی در تاریخ 20 ژوئن پیرامون اوضاع جهانی انرژی، کنفرانس آتی اوپک، اقدامات آمریکا در زمینه صرفه جویی انرژی، سیاستهای آمریکا، شایعات حمله آمریکا به حوزه های نفتی، توانایی سعودیها در تأثیر گذاردن بر قیمتها، و روابط بین دولت آمریکا و دولت عربستان سعودی گفتگو نمود.

3- هرزوللّه گفت که به نظر وی شرکتهای آمریکایی با خرید مقدار زیادی نفت خام از بازار سیاه قیمت بازار سیاه را بالا برده وضع آن را آشفته نموده اند. وی گفت هر روز می شنود که یک شرکت آمریکایی برای خرید نفت خام حاضر شده است بیش از دیگران اول بپردازد.

4- وقتی که به هرزوللّه خاطرنشان شد که گزارشات اخیر حاکی از آن است که تولید نفت به سطحی کمتر از سه میلیون بشکه در روز رسیده و احتمالاً این دلیل اصلی آشفتگی بازار است، هرزوللّه آن را پذیرفت. او با شگفتی گفت شاید دولت ایران به این «بازی دست زده است» تا بتواند در اجلاس آتی اوپک قیمتها را بالا ببرد. ایرانیها ممکن است بتوانند ثابت کنند که حتی اگر دوباره تولید را از سر بگیرند باز هم بازار دستخوش بی ثباتی خواهد بود و با افزایش قیمت می توان مانع از افزایش تقاضا گردید. ولی هرزوللّه این ایده را با بحث در مورد عناصر چپگرای موجود درمیان نیروی کار حوزه های نفتی معتدل کرد و گفت کاهش تولید ایجاد شده توسط آنها بر اساس دلایل سیاسی داخلی صورت گرفته است.

5 - مقام کنسولی سعی کرد در طول گفتگو از موضع سعودیها در قبال اجلاس آتی اوپک سر در بیاورد، ولی موفق نشد. بیانات هرزوللّه حاکی از آن بود که دولت عربستان سعودی موضع خاصی را اتخاذ نکرده است ولی تلاش خواهد کرد که در قیمتها «اعتدال» پدید آورد. هرزوللّه گفت «قیمتها افزایش خواهد یافت.

ولی نمی توانیم میزان افزایش آن را بگویم». تنها چیزی که درباره موضع سعودیها می توانست بگوید، این بود که «وی مایل است قیمت به طور ثابت و با افزایشهای جزئی سیر صعودی را طی کند، ولی مانند گذشته دستخوش جهش نشود».

6- هرزوللّه نسبت به تلاشهای آمریکا در زمینه صرفه جویی در امر انرژی علاقه بسیار نشان داد. وی پس از آن به تشریح فرضیه توطئه گرانه دولت آمریکا پرداخت که قرار است طبق آن با افزایش قیمتها در مصرف صرفه جویی ایجاد گردد. هرزوللّه گفت:«به نظر من دولت شما از افزایش قیمت اصلاً ناراضی نیست، چون باعث می شود که مردم کاری را که دولت به طور داوطلبانه خواهان انجام آن بود با میل و

ص: 388

رغبت انجام دهند.»

7- در پاسخ به سؤالی که در مورد افزایش تولید عربستان سعودی شد، هرزوللّه گفت:«در این مورد تصمیمی گرفته نشده، ولی امکان آن خیلی زیاد است.» افزایش تولید احتمالاً خواهد توانست ثبات را به بازار برگرداند، ولی اگر شایعات اخیر درباره کاهش تولید نفت ایران به سطح کمتر از 3 میلیون بشکه در روز صحت داشته باشد، افزایش تولید نفت سعودی کار چندانی نخواهد توانست انجام دهد. ولی اگر آمریکا و دیگر کشورهای صنعتی در مصرف خود کاهش پدید آورند، بازار خواهد توانست به نوعی توازن دست پیدا کند. ولی هرزوللّه گفت مشکل از بین نمی رود چون وضع عرضه و تقاضا طوری است که مانع از رشد شده و اقتصادها را به رکود می کشاند.

8 - وقتی که مقام کنسولی مشکلات کشورهای رو به رشد را به دنبال افزایش قیمت نفت یادآور شد، هرزوللّه طوری وانمود کرد که نشان می داد به مصیبت کشورهای صنعتی بیش از مشکلات کشورهای رو به رشد علاقه دارد. وی گفت افزایش قیمتها در قبال کشورهای صنعتی سبب می شود که «به اقتصاد، واردات، و سرمایه گذاریهای ما آسیب برسد».

9 - پس از آن هرزوللّه از مشاور سیاسی پرسید که آیا امکان این هست که آمریکا حوزه های نفتی سعودی را اشغال نماید. وی گفت «مقامات عالیرتبه سعودی در همان صندلی که مقام کنسولی نشسته است قرار گرفته اند و موضوع را در رابطه کاهش انرژی جهانی مورد بحث قرار داده اند. دیگر مقامات سعودی اظهار داشته اند که اگر در عرضه نفت کمبود بسیار پدید آید آمریکا سعی خواهد کرد حوزه های نفتی را تصرف نماید تا سبک زندگی آمریکاییها رو به زوال نرود. لیکن این مقامات گفته اند که سعودیها هرگز با آمریکا همکاری نخواهند کرد» (و کارگران را وادار خواهند کرد که 9 بار در روز رو به مکه نماز بگذارند.) و آمریکا نیز هرگز نخواهد توانست حوزه های نفتی را کنترل نماید. هرزوللّه به سؤال خود این طور پاسخ داد که به نظر وی «استدلال منطقی» در دولت آمریکا غالب خواهد گردید و آنها به این کار مبادرت نخواهند ورزید.

10- با مطرح شدن دوباره اجلاس اوپک، مقام کنسولی گفت که سعودیها در ژنو برای جلوگیری از افزایش قیمت نفت مشکلات زیادی خواهند داشت، ولی ما امیدواریم که آنها موفق شوند. هرزوللّه در پاسخ گفت برای دوستان آمریکا مشکل است که در زمینه نفت کمک نمایند در حالی که بعضی از عناصر موجود در آمریکا به «حیثیت» سعودیها لطمه می زنند و دولت آمریکا اصلاً هیچ اقدامی علیه آنها انجام نمی دهد.

«سیاستمداران (عربستان سعودی) نسبت به تعبیرهای نادرستی که درباره عربستان سعودی می شود حساسیت به خرج می دهند.» و وقتی که عربستان سعودی قربانی تلاشها تعمدی برای از بین رفتن حیثیت خود می باشد، آنها نیز به سختی می توانند به آمریکا کمک نمایند.(1)

11- گفتگو پایان یافت و هرزوللّه گفت که در نظر دارد همسر و فرزندانش را ماه بعد به آمریکا ببرد، وی گفت «من به آنها قول داده ام که واشنگتن را به آنها نشان بدهم و می خواهم که تمام آثار تاریخی را ببینند».

لینداستروم

ص: 389

1- در متن انگلیسی بند 9 دوبار تکرار شده است.

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 387