سند شماره 13

محدوده فعالیت های نظامی،سیاسی،اجتماعی و فرهنگی سفارت آمریکا

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از:

محرمانه

به: سفیر کلاود.جی.راس

1353-03-20- 1974-06-10

متن سند

یادداشت دیرکرد برای بازرسان

سند شماره 13

تهران - ایران

10 ژوئیه 1974 - محرمانه

یادداشت به: سفیر کلاود.جی.راس

موضوع: یادداشت دیرکرد برای بازرسان

روابط ایران و آمریکا عالی است. در ایران، از موقعیت ممتازی برخورداریم و نقش برجسته ای در محاسبات سیاست خارجی ایفا می کنیم. در تمام امر قابل ملاحظه منطقه ای یا بین المللی ما در واقع دیدهای همانندی داریم و تنها استثناء مربوط می شود به تأمین و تعیین قیمت نفت.

مقصود ما، تضمین حفظ و تقویت این موقعیت است. در راه رسیدن به این هدف ما در پی سهم متناسبی از تجارت خارجی قدرتمند ایران، طرح های بلند پروازانه اقتصادی آن و ادامه دسترسی به مواضع برای امکان فعالیت های منحصر به فرد جاسوسی و مخابرات می باشیم. ما همچنین در پی آنیم که اطمینان حاصل کنیم که ایران به ایفای نقش مسئول و سازنده ای در امور منطقه ای ادامه می دهد.

تعقیب این اهداف نیاز به تعداد متنابهی کارمند دارد. اینک تهران بزرگترین هیئت دیپلماتیک در خاور نزدیک است، به اضافه ترکیب معمول هیئت دیپلماتیک، ما حضور نظامی عمده ای نیز در شکل هیئت مستشاران نظامی، GENMISH و تیم های کمکی عملیات فنی داریم. همچنین ما یک سپاه صلح (195 داوطلب)، یک انجمن بزرگ و فعال ایران و آمریکا، نمایندگانی از وزارت کشاورزی، اداره مبارزه با مواد مخدر، تأسیس قریب الوقوع یک اداره خدمات مالیات داخلی در منطقه و حدود 20 واحد مجزا که عمدتا در کار فعالیت های نظامی و جاسوسی ما در ایران هستند، داریم.

از لحاظ تشکیلاتی ما مشکل چندان مهمی نداریم. اختیار و مسئولیت سفیر نسبت به تمام فعالیت های رسمی آمریکا در ایران مورد تفاهم بوده و به رسمیت شناخته شده است. واحدهای نظامی زیر دست تحت اختیار هماهنگ کننده رئیس هیئت مستشاری که نماینده ارشد نظامی در ایران است عمل می کنند. او مانند دیگر نمایندگان ادارات به سفیر گزارش می دهد و رهنمودهای خط مشی دریافت می کند. ارتباطات طولی و عرضی از طریق جلسات روزانه رؤسای بخش ها با سفیر جلسات هفتگی تیم کشوری و جلسات ویژه تمام ادارات و نمایندگیهای دیگر در کشور حفظ می شود.

اگر چه مسئله عمده برجسته ای غیر از نفت وجود ندارد که بتواند باعث پاره شدن روابطمان با ایران یا ادامه پی گیری اهدافمان شود، چندین موضوع هستند که باید ذکر شوند. آنها در ذیل بحث شده اند.

1- تعیین خط مشی

همان طور که اشاره شد مسئله ای که بیش از همه می تواند باعث پاره شدن مناسبات ایران و آمریکا بشود، مربوط است به دید ما و مواضع مختلفمان نسبت به تأمین نفت و قیمت آن. در پی تصمیم جنجال برانگیز اوپک در دسامبر 1973 به چهار برابر کردن قیمت نفت طی یک شب، این سفارت مداوما و به تکرار اصرار کرده است که دولت آمریکا با کشورهای تولیدکننده به گفتگو بنشیند و موضع خود را به صورتی معقول و معتبر و با به رسمیت شناختن کامل منافع و علایق ایران مطرح کند. ما متأسفیم که این تبادل نظر هنوز انجام نگرفته است و برای ما هم توجیهات کافی فراهم نشده است، تا در مذاکراتمان با دولت ایران مسئله را عنوان سازیم.

با دریافتن اهمیت روزافزون ایران، ما برای برنامه های جدیدی پیش قدم شده ایم که عمدتا از طریق افزایش تجارت، سرمایه گذاری و مبادلات فنی و علمی روابطمان وسیع تر و عمیق تر گردد. در نظر گرفته شده بود که این کار زیر نظر یک کمیسیون نوبنیاد، مشترک اقتصادی انجام گیرد. تا به امروز نتایج قدری نگرفته اند. هدف ما از مطرح کردن این موضوع این است که بگوییم همچنان این موضوع مورد علاقه و توجه ما است. ما نسبت به مشکلاتی که واشنگتن در هماهنگی و اجرای چنین کوشش جدید و عمده ای با آنها مواجه است و همچنین پیشرفت هایی که در زمینه های مشخص مثل انرژی هسته ای به دست آمده است بی تفاوت نیستیم.

2- اجرا و مدیریت

در مجموع ما احساس می کنیم که هیئت کارکنان شایسته ای یا در اینجا و یا در راه دارد. به هر حال یک مشکل سابقه دار ما انتصاب به موقع کارکنان است، بهتر است بین زمان تصدی یک پست توسط یک نفر و جانشین وی مدت زمان مناسبی تداخل باشد. این امر مخصوصا در زمینه مسئولیت های حساس مستقل و عملیاتی که بر اثر نبودن تداخل امکان بسیاری از تماسها و آشنایی های با امور از دست می رود، وخامت خود را نشان می دهد. ما درخواست یک برنامه معقول تر و مناسب تر برای انتصاب و تعریض کارکنان داریم.

زمینه دیگر در ارتباط با مدیریت مربوط به بودجه و نحوه تنظیم بودجه مان می شود. اخیرا ما شاهد افزایش سریع و غیر منتظره هزینه عملیات، هزینه زندگی در محل، ترازهای حقوق محلی و هزینه مسکن بوده ایم. همچنین ما مجبور بوده ایم که کارکنان خود را به منظور رفع نیازهای پیش بینی نشده، عملاً یکشنبه عوض کنیم. سیستم مالی و بودجه فعلی هیچ اختیاری برای حل به موقع این مشکلات با کارآیی و ثمربخشی لازم را فراهم نمی کند، و یا فقط اختیار کمی می دهد. ما اغلب خود را در موقعیتی شبیه به «به ماده 22 رجوع کنید» می یابیم که به ما می گویند چون در بودجه منظور نشده است، وجوهات در دسترس قرار نمی گیرند. از طرف دیگر به ما می گویند درخواست های وجوهات اضافی نباید در بودجه بیاید چون اسناد مؤید آنها را فراهم نکرده ایم. غالبا رفع هر دو نیاز به طور همزمان غیر ممکن می باشد.

3- فعالیت های سیاسی

دولت در اینجا بسیار ترکیب یافته و استبدادی است. تمام تصمیمات اصلی در بالا گرفته می شوند. پادشاه علاوه بر سلطنت، حکومت هم می کند. فعالیت سیاسی به معنی غربی آن جدیدالولاده است و به دقت تحت نظر قرار دارد. به این ترتیب در این جامعه مقید و نیمه آگاه تماس سیاسی و اعمال نفوذ اکثرا محدود به سطوح بالا می شود.

نارضایی و انتقاد بدون مرز نه تحمل می شود و نه مورد تشویق قرار داد. تماس خارجیان با ناراضیان و آشنایی با دیدگاه های آنان نه تنها منع می شود بلکه اگر هم با سماجت پیگیری شود می تواند احتمالاً به تحریک یا طرف شخص بینجامد. بدین ترتیب، کارمندان مأمور گزارش سیاسی باید در برقراری تماس و به دست آوردن اطلاعات مورد علاقه ما باید دقت و زیرکی زیادی به کار برند. از آنجایی که در ایران روابط بسیار شخصی اند، کارمندان موفق سیاسی باید در زمینه های شخصیت، تلقین فکر و قضاوت، استعداد درخشان داشته باشند. در گذشته نه چندان دور کار تهیه گزارش سیاسی از این مرکز نه تنها از مشکلات ناشی از محیط، بلکه از لحاظ عدم کارآیی لازم اداری دچار مشکلاتی بوده است. مشکل دوم به میزان وسیعی رفع شده است و ما چشم به راه بهبود قابل ملاحظه ای در کیفیت و کمیت کار تهیه گزارش سیاسی خود می باشیم.

4- امور سرمایه گذاری

مشکلات چندان مهمی در این بخش وجود ندارد

5 - پیشرفت بازرگانی

با اجرای یک برنامه تجارت کشوری و فعالیت یک مرکز تجاری، تهران زمینه آزمایش اقدامات جدیدی در جهت پیشرفت بازرگانی می باشد. هر دو نسبتا جدید می باشند و ما هنوز در حال برآورد کارآیی آنها در پیشبرد اهداف بازرگانی خود با در نظر گرفتن افزایش عظیم نیاز وارداتی ایران و توانایی پرداخت آن می باشیم. یک تحلیل وضعی از سود یا زیان تلاشهای پیشرفت بازرگانی مشکل می باشد. در زمینه خدمات، به هر حال بحثی نیست که تمام مستخدمین در این کار کاملاً مشغول ارائه خدمات به بازدیدکنندگان که تعداد آنها همیشه در حال افزایش است و همچنین درخواست های محلی و یا از آمریکا می باشند.

نمی توانیم با رضایت تمام بگوییم که امکانات فعلی ما کافی یا مناسب برای ارائه همه خدماتی که مطلوبمان هست، می باشد. خصوصا ما درخواست می کنیم که فضای اضافی برای کارمندان بیشتری در بخش اقتصادی - تجاری فراهم گردد و بشدت احساس می کنیم مرکز بازرگانی و فعالیت اداره تجاری باید در یک ساختمان قرار گیرد. این نظر به واشنگتن ابلاغ شده است ولی جواب رضایت بخشی دریافت نشده است.

6- یادداشت کنسول

6- کنسول یادداشتی تهیه کرده که در آن با ذکر مقداری تفصیلات درباره مشکلاتی که در کار کنسولی با آنها مواجه هستیم، بحث کرده است. او آماده است اینها را تماما با شما در میان گذارد. اظهار نظر ما منحصر به یادآوری این مطلب است که یکی از مشکلات ما مربوط می شود به حجم رو به افزایش متقاضیان غیر مهاجر، اشکالات تشخیص صداقت این متقاضیان و مسایل فیزیکی سروکار داشتن با چنین تعداد زیادی مخصوصا در فصل اوج گرفتن تقاضای ویزای دانشجویی. برای بهبود وضع ما اقدامات چندی اتخاذ کرده ایم ولی مشکلات از لحاظ کار اداری و فیزیکی باقی می ماند که محتاج توجه و تصمیم واشنگتن می باشد.

7- جاسوسی داخلی

در مجموع در این ناحیه از لحاظ کارمندان مضیقه ای نیست. گزارشات جاسوسی برای بررسی یکپارچگی و کیفیت توسط مشاور و یا اگر باشد، توسط سطوح بالاتر تجدید نظر می شوند. یک مسئله که همچنان مورد علاقه ما است مربوط می شود به اطلاعات درباره جهت و فعالیت سیاسی ارتش ایران. اگر چه از طریق هیئت مستشاری ما(MAGG) و تیم های کمک عملیات فنی (TAFT)ارتباط وسیعی با نیروهای مسلح ایران داریم، ولی هنوز باید در پی اطلاعات مطلوب مان از لحاظ کیفی و کمی باشیم. ما درصدد هستیم این را از طریق یک برنامه سیستماتیک تر سؤال و جواب آخر مأموریت از افسران منتخب MAGG و TAFT بهبود بخشیم.

8 - مدیریت این مرکز

تحت این عنوان کلی مایلم نظر شما را به دو مسئله که در ارتباط با مشکلات بودجه و مدیریت مالی تحت یک عنوان دیگر اشاره شد جلب کنم. مسئله اول مربوط است به روحیه کارکنان. این هیئت نه تنها بزرگ است بلکه در یک شهر بزرگ و شاید بتوان گفت پایتختی بی عاطفه قرار دارد. با تمام بزرگش هنوز در زمینه های مشخص کمبودهایی دارد. مسکن، حمل و نقل و خدمات برجسته ترین آنها می باشد.

ما سعی کرده ایم با استفاده از امکانات مالی و پرسنلی خود این مشکلات را آسانتر کنیم. معهذا کوتاهی هایی وجود دارند. مخصوصا در رابطه با مسکن این صادق تر است...

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 1 - کتاب 1 - صفحه 391