سند شماره

فعالیت های سیاسی محمد درخشش

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا، تهران 573

متفرقه

به: وزارت امورخارجه، واشنگتن، با اولویت

1357-10-21- 1979-01-11

متن سند

درخشش، محمد - 38

تاریخ: 11 ژانویه 1979 - 1357/10/21

از: سفارت آمریکا، تهران 573

به: وزارت امورخارجه، واشنگتن، با اولویت

موضوع: ملاقات با رهبر انجمن معلمان

در جریان ملاقات با رهبر انجمن معلمان ایران، محمد درخشش، در 9 ژانویه، رایزن سیاسی اشاره نمود که شاه در چند روز آینده ممکن است کشور را ترک نماید و برای مردم با حسن نیت ضرورت دارد که هر چه می توانند جهت حفظ هرگونه واکنش عمومی نسبتا صلح آمیز، انجام دهند. به طور اخص وی به درخشش لزوم سازماندهی طرفدارانش را پیشاپیش تذکر داد، به نحوی که آنها خودشان از تحریک ارتش دست بکشند و در ممانعت دیگران از دست زدن به چنین کاری، کمک نمایند. او اشاره نمود که خروج (شاه) ممکن است بعضی از اعضای نیروهای مسلح را شگفت زده کند و به هر صورت آنها احتمالاً از شنیدن این خبر عصبانی می شوند. بنابراین به سادگی تحریک خواهند شد.

2- درخش بلافاصله این نکات را درک و با آن موافقت نمود. او درصدد تشکیل یک گردهمایی با همکارانش در منزل خود بود و انتظار داشت که گردهمایی دیگری با 50 تا 60 نفر از آموزگاران فعال انجمن در 10 یا 11 ژانویه تشکیل دهد. او هرکاری که لازم باشد انجام می دهد. او با این مطلب موافق بود که به همان صورتی که معلمان مدرسه تحویل گرفته می شوند، با بچه های مدرسه نیز باید برخورد کرد.

3- درخشش سپس حمله به دولت بختیار را که چند روز قبل نیز با تلفن به رایزن سیاسی سفارت اظهار داشته بود، تکرار کرد. یک دولت باید قادر باشد مردم را جذب کند یا آنها را کنترل نماید. بختیار هیچکدام از این کارها را نمی تواند انجام دهد. یک نخست وزیر باید بتواند با مردم رو در رو شود و به میان مردم برود و با آنها صحبت کند. در عوض بختیار توسط تعداد زیادی نظامی حفاظت می شود و طرفدار مردمی ندارد. وزرای وی قابلیت و استحقاق وزارت ندارند. او این اتهام را تکرار کرد که وزیر آموزش و پرورش برای ساواک کار می کرده است. او گفت که وزیر چند بار سعی کرده بود با وی تماس بگیرد. او به این تماس های تلفنی پاسخ نداده بود تا این که یکبار که طور اتفاقی خودش گوشی را برداشته و نتوانسته بود از صحبت با وزیر پرهیز نماید. وزیر از درخشش «اجازه» خواسته بود که به دولت بپیوندد، ولی درخشش دریافته بود که این یک تعارف ایرانی است و وزیر به هر حال به دولت خواهد پیوست. او کسی نیست که بتواند هیچ تأثیری در اساس فرهنگی کشور داشته باشد.

4- بقیه مذاکره به بحث در مورد موضوعات معمولی گذشت و رایزن سیاسی بر نیاز به اعتدال با حسن نیت جهت دستیابی و تمسک به شکل هایی از قانون اساسی و اجازه ندادن به حسادت های گذشته و یا انتقام جویی هایی که فعالیت های آنها را در آینده به تعویق بیندازند، تأکید کرد. در خلال مذاکرات، درخشش اظهار داشت که جنگ بین ارتش و تظاهرکنندگان در مشهد، اخیرا موجب مرگ 11 معلم و 37 بچه مدرسه ای شده است. آموزگاران همچنین در تهران و سایر شهرها نیز کشته شده اند. حدود 4000 آموزگار در مراسم بزرگ تهران در روز گذشته شرکت داشته اند. گزارش شده است که آنها در بین گروه ها، زمانی که بطور اتفاقی به بلندگو دسترسی پیدا کرده اند، تأثیر زیادی در ایجاد نظم و ترتیب داشته اند.

5- بالاخره، درخشش ترس خود را از سودجویی کمونیست ها از وضع موجود تکرار نمود. او روزنامه کوچک جدید «نوید» را کمونیستی توصیف نمود. در این روزنامه در روز قبل مقاله ای برعلیه درخشش

ص: 518

نوشته شده بود. درخشش امیدوار بود که دولت بختیار، مخالف آزادی بیان و مطبوعات نشود و به او و مردمش اجازه دهد که مجله های هفتگی خود را منتشر نمایند.

6- اظهارنظر: هر چند درخشش یکی از مخالفین درجه اول نیست، ولی توانسته است در بین انجمن آموزگاران و بچه های مدرسه که با آن بستگی دارند، نفوذ کند. در کل او یک مهره است. سولیوان گزارشگر: جرج بی. لمبراکیس

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 518