سند شماره

زندگینامه جهانگیر آموزگار

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: ال. ام. دون،

محرمانه

به:

1344-08-22- 1965-11-13

متن سند

آموزگار، جهانگیر - 4

جهانگیر آموزگار

خیلی محرمانه

دکتر آموزگار در سال 1919 متولد شد. عضو خانواده ای معروف است و پدرش حبیب، قبلاً سناتور بود. در رشته اقتصاد در دانشگاه کالیفرنیا دکترا گرفت و در همانجا به تدریس در رشته اقتصاد مشغول شد.

آموزگار یکی از اقتصاددانان برجسته ایرانی است، ولی به جای این که عملگرا باشد تئوریسین است. در مواردی با درگیر کردن خود در مسائل جزئی، مسائل و موضوعاتی عمده و مهم را از یاد می برد. قدری خودبین است و چنانچه با مخالفت یا دست کم گرفتن روبرو شود، عصبانی و آتشین مزاج می شود.

همسرش آمریکایی است و به زبان انگلیسی به روانی تکلم می کند.

در حین اقامت در آمریکا نامزد شرکت در انتخابات مجلس شد، ولی از مراجعت به ایران امتناع ورزید، در کابینه نخست وزیر امینی به تاریخ 20 ژوئن 1961 وزیر بازرگانی شد و در تاریخ 26 مه 1962 و پس از کناره گیری بهنیا در اوایل سال 1962 به سمت وزیر دارایی منصوب گردید. پس از سقوط دولت امینی در ژوئیه 1962، آموزگار مدتی بیکار بود تا این که در دسامبر 1962 به عنوان رئیس هیئت جدیدالتأسیس اقتصادی ایران به واشنگتن اعزام شد. در آنجا به کار تماس مستقیم با تعدادی از سازمان های آمریکایی (بانک صادرات و واردات، وزارت کشاورزی و AID) که درگیر طرح هایی در ایران بودند، سرگرم بود.

در گفتگو با دوستان آمریکایی و ایرانی اش، آموزگار با صراحت گفته است که شاه به مسائل اقتصادی واقف نمی باشد. وی همچنین از حامیان سرسخت نخست وزیر امینی است و به نظر می رسد که در مخالفت با امینی و گروه اقتصاددانان گمراهش، شاه آموزگار را نیز نادیده نگرفته است. بهترین دوست آموزگار در دولت کنونی علاوه بر برادرش جمشید، منوچهر گودرزی است. با بسیاری از اقتصاددانان حرفه ای دولت تماس نزدیک داشته و با مدیر بودجه یعنی مجیدی و معاون رئیس کل بانک مرکزی، فرمانفرمائیان، نیز رابطه ای تنگاتنگ دارد.

شاید بتوان گفت که آموزگار به حدی طرفدار آمریکاست که در شرایط سیاسی کنونی به نفع وی نمی باشد. همسر آمریکایی اش نیز هیچ گاه نتوانسته است خود را با شرایط ایران وفق دهد و خود آموزگار نیز متوجه شده که انطباق پذیری مجددش با شرایط ایران، ناراحتی هایی را برایش فراهم ساخته است.

می توان گفت که زیاده از حد به انتقاد از کشورش پرداخته و آمریکا را نیز به خاطر عدم تلاش در حمایت از اشخاص مناسب (امینی و آموزگار)، آن هم در زمان مناسب به باد انتقاد می گیرد.

خلاصه این که وی روش برخورد شاه با مسائل اقتصادی را مطلوب نمی پندارد و شاه نیز در انتقاد از سیاست های اقتصاد نخست وزیر امینی، آموزگار را هم از قلم نمی اندازد. با این حال، چنانچه امینی، جمشید آموزگار یا منوچهر گودرزی یا رضا انصاری نخست وزیر شوند، ممکن است جهانگیر آموزگار نیز

ص: 224

به یک منصب مهم اقتصادی دست پیدا کند. از طرف دیگر به خاطر آمریکایی بودن همسرش، شاید تصمیم بگیرد که در آمریکا اقامت گزیند. اصولاً او یکی از دوستان آمریکا است که همیشه آن را دیده انتقاد می نگرد.

تذکر: آموزگار اخیرا کار تألیف کتابی تحت عنوان «کمک فنی در تئوری و عمل، مورد ایران» را به پایان رسانده که توسط انتشارات فردریک ا. پراگر، شماره 111 خیابان چهارم، نیویورک به چاپ رسیده است. هیچ یک از اعضای هیئت نمایندگی USAID در سفارت این کتاب را هنوز نخوانده اند، ولی برای دریافت چند نسخه از آن تقاضانامه فرستاده اند.

ال. ام. دون 13 نوامبر 1965 - 1344/08/22

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 224