سند شماره

امیرعباس هویدا نخست وزیر

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از:

سری

به:

1347-01-05- 1968-03-25

متن سند

هویدا٬ امیرعباس ـ 1

امیرعباس هویدا نخست وزیر

سرّی

از زمانی که امیرعباس هویدا چهارمین سال صدارت خود را در اوایل سال 1968 آغاز کرد، از سوی بسیاری ناظران، نخست وزیری توانا و محبوب به شمار می رفت.

در ژانویه وقتی که وی به عنوان نخست وزیر، جایگزین دوست مقتولش حسنعلی منصور شد، افراد کمی انتظار باقی ماندنش را در این منصب برای بیش از چند ماه، داشتند. به هر حال، او از ابتدای کار، تصویری متفاوت با شخص پیش از خود، از خویش ارائه داد. او رهبری حزب «ایران نوین» را که منصور به عهده داشت، تقبل نکرد. هویدا قیمت ها را پایین آورد و با سفرهای پر حرارتش به استان های مختلف، تأثیری مطلوب از خود برجای گذاشت. او از تحریک روحانیون خودداری کرد و روابط خوبی را با مطبوعات برقرار نمود. او همچنین، نفوذش را در روابط خارجی به عرصه نمایش گذارد. آمیزه ای از فروتنی و تواضع، مهارت و کاردانی، رک گویی و ملایمت که در او بود، تغییری مطلوب را پس از دوران بدون جلال و شکوه منصور به ارمغان آورد.

هویدا، پسر سیاستمدار پیشین، در 18 فوریه 1918 در تهران چشم به جهان گشود. او تحصیلات متوسطه خود را در لیسیر(1) در دمشق و بیروت گذراند. از سال 1936 تا 1937 در مدرسه علوم اقتصادی لندن تحصیل کرد. از سال 1938 تا 1940 در دانشگاه بروکسل بود و فوق لیسانس علوم سیاسی و اجتماعی دریافت کرد. هویدا در سوربن کار خود را بر روی دکترای تاریخ شروع کرد و تا زمان بازگشت به ایران در سال 1942، آن را به پایان نرسانده بود. هر چند در سال 1942 امتحانات مربوط به خدمات دیپلماتیک را گذراند، لیکن وارد ارتش شد و تا پایان جنگ جهانی دوم به عنوان ستوان در لشکر زرهی خدمت کرد. در سال های 44 - 1943، وی افسر رابط در هیئت نظامی ایالات متحده بود.

در سال 1944، هویدا وارد وزارت امورخارجه شد و در بخش مطبوعات و اطلاعات اداره سوم سیاسی (اروپای غربی) خدمت کرد. در سال 1945 به عنوان وابسته مطبوعاتی به پاریس فرستاده شد و در آنجا با منصور که او نیز از وابسته های سفارت بود، ملاقات نمود. هویدا، منصور و عبداللّه انتظام در سال 1974 برای باز کردن یک کنسولگری به اشتوتگارت در آلمان غربی رفتند. هویدا به هنگام کار در اشتوتگارت، از کنسولیاری به مقام کنسولی ترفیع یافت. او در جامعه آمریکا دوستان زیادی پیدا کرد و مقامات آمریکا او را فردی یافتند که خود را وقف آزادی فردی و عزت انسانی می کند و کار او را کاملاً مؤثر توصیف کردند.

پس از سیری کوتاه در واشنگتن، هویدا در ژوئن 1951 به عنوان معاونت بخش جدیدالتأسیس «ارتباطات فرهنگی با کشورهای خارجی» در وزارت خارجه منصوب شد. او در سال 1951 و به عنوان دبیر هیئت، در ششمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کرد. در سال 1956 نمایندگی یونسکو را در کنگره اتحادیه پستی اعراب در بغداد به عهده داشت. در سال 1957 ریاست اداره روابط خارجی «کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد» را عهده دار بود. هویدا در این منصب به منظور بررسی اوضاع پناهندگان مجارستانی، از یوگسلاوی بازدید کرد. در سال 1985 دستیار ویژه انتظام، رئیس وقت شرکت ملی نفت ایران، شد و در 1960 به عضویت هیئت مدیره آن در آمد. پس از این که هویدا در سال 1964 وزیر دارایی شد، در مذاکرات بین اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) و کنسرسیوم شرکت های نفتی شرکت کرد، که به موافقت نامه پرسود «اشتراک منافع» برای ایران منجر شد.

او تا ماه مه 1965 متصدی وزارت دارایی بود. در 1966 به عنوان سفری تجاری و تفریحی از اروپا دیدن کرد و در 1967 به اتحاد جماهیر شوروی رفت.

اگرچه هویدا فردی مسلمان است، اما نوشابه های الکلی می نوشد و البته به ندرت مست می کند. او بشدت اهل مطالعه است و به موسیقی، تنیس، شکار و ماهیگیری علاقه مند می باشد. او مجموعه ای وسیع از صفحه های گرامافون دارد که در میان آنها بسیاری از ترانه های معروف آمریکائی و فرانسوی دیده می شود. سیمای خسته او فریبنده است و در پس آن چهره مردی پر انرژی را می توان دید. او حالت بذله گویی با روح و غالبا گزنده دارد و از شخصیتی دلپذیر برخوردار است. هویدا نه تنها در میان هر گروهی آسوده و آرام به نظر می رسد، بلکه به راحتی دوست می یابد. همچون آدمی پر حرف و بی قید، هرگز در بیان عقیده اش، حتی اگر بداند طرف خطابش در آن عقیده با او شرکت نیست، تردید نمی کند. او معمولاً با بی آلایشی و به شکلی محافظه کارانه، لباسی به رنگ آبی یا خاکستری سیر می پوشد.

نخست وزیر، زبان شناسی زبردست است که فرانسوی را به روانی، انگلیسی، عربی و نیز آلمانی را در سطحی متوسط علاوه بر زبان مادری خویش، فارسی، صحبت می کند. او افسری از لژیون فرانسوی HONORاست. در ژوئیه 1966، هویدا با ازدواج با خواهر زن 33 ساله منصور که چندین بار نامزدش شده بود، به عزوبت 47 ساله خود پایان داد. لیلا امامی خوئی پیشین که حالا خانم هویدا شده، در تهران، لندن و در دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس، تحصیل کرده است. او که فردی خجالتی و غیر معاشرتی است، ذهنی تیز داشته به گرداندن امور منزل با دقت و وسواس، علاقمند می باشد. او قدری نبوغ نقاشی دارد و در باغچه اش گل های سرخ پرورش می دهد.

25 مارس 1968 -1347/01/05

1- دبیرستان ملی فرانسوی که دانش آموزان خود را برای ورود به دانشگاه تربیت می کند.

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 803