تلاش مصر برای دفاع از صلح با اسرائیل در اجلاس غیر متعهدها

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: وزارت خارجه واشنگتن دی - سی.

سری

به: مجمع گیرندگان خلاصه اطلاعاتی

متن سند

سند شماره (13)

از: وزارت خارجه واشنگتن دی - سی.

شماره 201137

تاریخ: 11 مرداد 58

به: مجمع گیرندگان خلاصه اطلاعاتی

طبقه بندی: سری

رونوشت برای: وزارت خزانه داری وزارت دفاع لندن: برای گلاسپی، پاریس برای نیکولاس مورفی، وزارت دفاع برای رنسام، سایر گیرندگان برای روسای هیئتهای نمایندگی.

موضوع: خلاصه اطلاعاتی شماره 866 -

11 مرداد 1358

(پاراگرافهای 1 تا 10 خیلی محرمانه)

1 - نهضت غیرمتعهدها: مصر در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا مواجه با وضع دشواری است. مصر در کوشش برای اینکه در کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد در هاوانا به خاطر امضای یک صلح جداگانه با اسرائیل و کوتاهی در حل مسئله فلسطین محکوم نشود، ناگزیر خواهد بود با

ص: 139

یک نبرد شدیدی مواجه شود. کوبا به نوبه خود با توجه به احتمال شکست کوششی از سوی کشورهای جبهه پایداری برای معلق گذاردن عضویت مصر در نهضت کشورهای غیرمتعهد خواستار اتخاذ روش سرسختی در مقابل مصر شده است. کشورهای آفریقایی جنوب صحرا برای استراتژی مصر اهمیت فوق العاده دارند. این کشورها با معلق گذاردن مصر از نهضت کشورهای غیرمتعهد مخالفت می کنند، ولی آنها در عین حال درباره معقول بودن پیمان مصر و اسرائیل نگرانند، زیرا این پیمان با آنچه که آنها مسئله اساسی می دانند و مربوط به حقوق فلسطینی ها می باشد عدول کرده و موجب ضعف اتحاد آفریقا و کشورهای عربی گشته است. مصر در عین حال نمی تواند بر روی پشتیبانی رهبران نهضت کشورهای غیرمتعهد، یعنی یوگسلاوی و هند حساب کند.

2 - کشورهای جبهه پایداری به احتمال خواهند کوشید تا با تقاضاهای خود برای معلق گذاردن مصر از نهضت کشورهای غیرمتعهد این کشور را در انزوای بیشتری قرار دهند. مع ذالک احتمال نمی رود که آنها در این امر موفق شوند. سه اجتماع بزرگ بین المللی از ماه ژوئن گذشته تاکنون ثابت کرده اند که برای معلق گذاردن مصر از هیئتهای بین المللی که کشورهای عربی در آن جزو اقلیت به شمار می روند، علاقه کمتری وجود دارد.

3 - شکست مبارزه تبلیغاتی و سیاسی جهت تعلیق مصر، کشورهای جبهه پایداری را وادار کرده است تا از طریق محکوم کردن موافقتنامه کمپ دیوید و پیمان مصر و اسرائیل به عنوان «نقض قطعنامه های جنبش غیرمتعهدها و سازمان ملل متحد» درباره مسئله فلسطین، مصر (و ایالات متحده آمریکا) مورد حمله قرار گیرند. این کشورها موفق شدند که در اجتماع دفتر هماهنگی نهضت کشورهای غیرمتعهد در کلمبو پایتخت سری لانکا در ماه ژوئن گذشته مصر و آمریکا را محکوم کنند. مع ذالک در کنفرانس اخیر سران کشورهای سازمان وحدت آفریقا تنها چیزی که نصیب آنها شده انتقاد غیرمستقیم از مصر بود.

4 - موضع سرسخت کوبا: کوبا از این تغییر تاکتیک استقبال کرد. کوبا نمی خواهد که ارتباط نزدیکی با اقدام تعلیق مصر داشته باشد، زیرا با توجه به اختلاف آراء درباره این مسئله، به منافع کوبا در تشکیل یک اجتماع موفق سران کشورهای غیرمتعهد لطمه خواهد خورد. شکست مبارزه تبلیغاتی در کنفرانس کلمبو (در سطح وزیران کمیته هماهنگی نهضت کشورهای غیرمتعهد) کوبا را وادار کرد تا دعوتنامه ای برای شرکت در اجلاسیه هاوانا، برای سادات بفرستد و این اقدام کشورهای مخالف صلح با اسرائیل را بر آن داشت تا کنفرانس سران نهضت کشورهای غیرمتعهد را به تحریم تهدید کنند.

5 - کوبایی ها برای آرام کردن این کشورهای جبهه پایداری (و همچنین انتقاد از ایالات متحده) در پیش نویس اعلامیه نهائی کنفرانس هاوانا، لحن شدیدی را در محکوم کردن موافقتنامه کمپ دیوید و پیمان مصر و اسرائیل به عنوان نقض کننده آشکار قطعنامه های ملل متحد و اعلامیه های نهضت کشورهای غیرمتعهد و همچنین به عنوان مشوق کشور صهیونیستی به ادامه سیاست گسترش طلبانه و نژادپرستانه و تبعیض آمیز و تجاوزکارانه، به کار بردند، در اعلامیه نهائی همچنین مصر به انحراف از سیاست کشورهای غیرمتعهد و نادیده گرفتن حقوق فلسطینی ها، متهم شده است.

6 - علاوه بر این کوباییها کوششهای مصر را درباره بحث در اطراف اعلامیه هاوانا قبل از تشکیل جلسه سران، نادیده گرفتند. مصریها با آن بخشی از این قطعنامه که مربوط به خاورمیانه بود اظهار عدم رضایت شدید کردند و از کوبا خواستند تا این لحن توهین آمیز را در اعلامیه حذف کند. کوبا روشن ساخت

ص: 140

که قبل از تشکیل کنفرانس سران نهضت کشورهای غیرمتعهد هیچ گونه تغییری در لحن این اعلامیه نخواهد داد.

7 - تضعیف پشتیبانی آفریقایی ها: خط اصلی دفاعی مصر همانا کشورهای آفریقایی است ولی اکثریتی از کشورهای آفریقای جنوب صحرا در حالی که با تعلیق مصر از تریبونهای بین المللی مخالفند از آن نگرانند که ابتکار سادات در مورد اسرائیل آنچه را که آنها قلب بحران خاورمیانه تلقی می کنند، یعنی اعاده حقوق فلسطینی ها و برقراری یک دولت مستقل فلسطینی حل نخواهد کرد.

8 - پطروس غالی وزیر امور خارجه مصر روز 30 ژوئیه علنا اخطار کرد که «پیروزی» مصر در کنفرانس سران سازمان وحدت آفریقا لزوما به معنی پیروزی در هاوانا نخواهد بود، هرچند همه کشورهای آفریقایی در عین حال اعضای نهضت کشورهای غیرمتعهد نیز می باشند.

9 - هیچ گونه کمکی از رهبران کشورهای میانه رو برنمی آید. مصریها نمی توانند برای دفاع از خود در هاوانا بر روی پشتیبانی یوگسلاوی و هند حساب کنند، مگر اینکه کوشش برای تعلیق مصر به عمل آید.

نقش رهبری یوگسلاوی و هند در پشتیبانی از مصر در کنفرانس وزیران کمیته هماهنگی نهضت کشورهای غیرمتعهد در کلمبو تضعیف شد. در این کنفرانس نه یوگسلاوی و نه هند، هنگامی که از سوی کشورهای عربی تحت فشار شدید قرار گرفتند، نخواستند تا برای انتخاب بین کشورهای عربی جبهه پایداری و مصر تحت فشار قرار بگیرند.

10 - در چنین اوضاع و احوالی، یعنی کمبود پشتیبانی نیرومند از کشورهای میانه روی نهضت غیرمتعهدها و وضع متزلزل آفریقایی ها، سادات در معرض تحقیر از سوی کنفرانس سران کشورهای غیرمتعهد و لطمات بعدی آن به حیثیت و اعتبار او قرار گرفته است. ولی سادات قبلاً نیز ریسکهایی کرده است و او ممکن است احساس اعتماد کند که حضور او و قدرت متقاعد ساختن او ممکن است، لااقل نیروهایی را که انتقاد از سیاستهای او را پیش می برند و مصر را به انزوا می کشانند، تضعیف کند.

11 - (خیلی محرمانه) نقض پیمان مصر و اسرائیل و سیاست اسرائیل: سفارت آمریکا در تل آویو گزارش می دهد که دایان به نحو غیرمستقیمی از واینرمن به خاطر درمیان گذاردن نقض پیمان صلح صحرای سینا از سوی مصر برای توجه کابینه ایراد گرفته است. در این پیمان تصریح شده است که فرودگاه نظامی الاریش باید به یک فرودگاه غیرنظامی تبدیل شود، ولی نظامیان مصری همچنان در عملیات این فرودگاه نظامی فعال باقی مانده اند و رادارهای راهنمایی کننده را (غیر از رادارهای هشداردهنده) با افراد خود مجهز کرده و یک اسکادران هلیکوپتر در آنجا نگه می دارند. وزارت دفاع اسرائیل این اوضاع را دو ماه قبل به ایالات متحده اطلاع داده است، ولی اظهار اعتماد کرده است که ژنرال علی و وایزمن وزیر دفاع اسرائیل می توانند موضوع را روشن کنند. مصر مدعی است که سرگرم آموزش دادن غیرنظامیان است که باند فرودگاه را در دست بگیرند. سفارت آمریکا در تل آویو اظهارنظر کرده است که در نتیجه بیماری بگین و بستری شدن او در بیمارستان، دایان ممکن است نفوذ و اعتبار خود را بار دیگر در شورای امنیت ملی در امور دفاعی و سیاست خارجی تحمیل کند وایزمن را از میدان بدر برد.

12 - بدون طبقه بندی 13 - (خیلی محرمانه) مطبوعات مصر درباره بگین: سردبیر روزنامه مصری الجمهوریه در تاریخ اول اوت بار دیگر بگین را مورد حمله قرار داد. او گفت صلح به نفع اسرائیل نیست. او افزود که گزارشهای

ص: 141

مربوط به بیماریهای بگین ایمان مرا به خدا محکمتر می کند. آترتون سفیر آمریکا قصد دارد توجه حسنی مبارک، نایب رئیس جمهوری را به این مقاله جلب کند.

14 - بدون طبقه بندی 15 - (سری) مصر و لهستان؛ یک بازرگان اروپایی به سفارت آمریکا در ورشو گفته است که او سرگرم مذاکره با حکومت لهستان برای فروش لوازم یدکی میگ 17 و 19 و 21 به مصر می باشد. تجهیزات الکترونیکی شوروی و موتورهای دیزل جهت تانکها به طوری که معلوم شده است در این فروش پیشنهادی گنجانده شده اند. این بازرگان مدعی است، که مقامات لهستانی گفته اند که فروش این اقلام از نظر شوروی بلامانع است.

16 - (خیلی محرمانه) سوریه، قتل افراد علوی: سفارت آمریکا از دمشق گزارش می دهد که یک پزشک برجسته متعلق به فرقه علوی روز 31 ژوئیه در دمشق به قتل رسیده است. به موجب این گزارش، این پزشک درجه سرهنگی در ارتش دارد و به موجب یک گزارش او از خویشاوندان حافظ اسد رئیس جمهور سوریه است. این حمله، نخستین حادثه مشابهی است که از آغاز ماه مبارک رمضان در سوریه اتفاق افتاده است. لازم بتوجه است که مخالفان سنی رژیم سوریه در این کشور مدعی شده اند که آنها در ماه مبارک رمضان از حمله علیه افراد وابسته به فرقه علوی خودداری خواهند کرد.

17 - بدون طبقه بندی ونس

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 4 - کتاب 4 - صفحه 138