Post
38973
از: سولیوان
محرمانه
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دي. سي
1357-10-06- 1978-12-27
متن سند
سند شماره 367
خیلی محرمانه
27 دسامبر 1978 - 6 دی 1357
از: سفارت آمریکا، تهران - 12648
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی
موضوع: گزارش سیاسی - امنیتی، 27 دسامبر
خلاصه: فشار تظاهرکنندگان جوان به نیروهای امنیتی. اوج گیری اعتراضات به دلیل قتل یک استاد دانشگاه در روز گذشته. گزارش ناآرامی در بسیاری از شهرهای ایران. ناآرامیها بیشتر رنگ ضدآمریکایی به خود می گیرد. به آتش کشیده شدن زندان مشهد. گزارشاتی در مورد حمله به نیروهای امنیتی. هماهنگی تظاهرات و اعتصابات کشور را در سراشیبی فلج شدن قرار داده است. پایان خلاصه.
1- گروههایی از دانشجویان در ادامه درگیری های خود با پلیس نیروهای امنیتی را تحت فشار قرار دادند. هر چند که واحدهای نظامی با استفاده از شلیک گاز اشک آور و تیراندازیهای هوایی این گروهها را در نقاط حساس شهر پراکنده می نمودند، اما آنها لحظاتی بعد در نقطه ای گرد آمده و تظاهراتشان را ادامه می دادند. گفته می شود در این تظاهرات چند حمله نیز به نیروهای امنیتی صورت گرفت. یک منبع مشاهده کرد که یک پلیس به شدت ضرب دیده و احتمالاً کشته شد، رادیوی دولتی اعلام نمود که چند تن از سربازان به وسیله شلیک گلوله و نارنجک کشته شده اند. دولت ادعا می کند که نیروهای نظامی، مردی را که اتومبیلش پر از ادوات انفجاری دست ساز بوده و در هنگام رانندگی تعدادی از آنها را به بیرون پرتاب کرده است، کشته اند.
2- کامران نجات اللهی استاد دانشکده پلی تکنیک هنگامی که در بالکن دانشکده ایستاده بود به ضرب گلوله ای از پای درآمد. اعضای دانشکده دست به یک تحصن، همانند تحصنی که هم اینک در دانشگاه تهران در جریان است، زدند. بنابر گفته مخالفین سربازی با شلیک گلوله وی را کشته است. اساتید دانشگاهها به یادبود مقتول، وزارت علوم و آموزش عالی را اشغال کرده و آن را به مدت سه روز تعطیل اعلام کردند. بنابر گزارشی در ساعت 20/30 دقیقه بعد از نیمه شب دیشب ارتش با کشتن یک یا دو نفر آنها را دستگیر کرد.
3- مرگ این استاد بهانه ای برای برپا شدن تظاهرات امروز شد که به هر حال انتظار می رفت که دامنه آن گسترش پیدا کند. تظاهرات از اطراف بیمارستان پهلوی آغاز شد. جمعیت تظاهرکننده که در طول مسیر به هزاران نفر بالغ می شد، از سوی آیت الله طالقانی (که مسئولین مربوطه را قانع نموده بود که مراسم تدفین را به رهبران مذهبی بسپارند) رهبری می شد و رهبران سیاسی مانند سنجابی نیز در آن شرکت داشتند. در نقطه ای در مسیر راهپیمایی، که احتمالاً قصد بازگشت به دانشکده را به جای قبرستان بهشت زهرا داشتند، جمعیت توسط آتش سلاحهای مأمورین متوقف شد. در این تیراندازیها احتمالاً چندین نفر کشته شده اند.
هیچ مشخص نیست که آیا جمعیت متفرق شده و یا به مسیر خود به طرف قبرستان بهشت زهرا ادامه داده است. تجمع سریع دسته هایی از مردم نیز به سرعت در تجریش و نزدیک سفارت انجام شد. در ساعت 10:30 دیده شد که واحدهای نظامی مستقر در نزدیکی سفارت با شلیک تیرهای هوایی هشدار می دهند و مخالفین نیز با ایجاد آتش سوزی اوضاع را از آنچه که واقعاً هست وخیم تر نشان می دهند. بودند، دولت آن را به آتش کشیده است، اما منابع دیگر خاطرنشان می سازند که این عمل هنگام آزاد کردن زندانیان توسط نیروهای مخالف انجام شده است. علاوه بر مرگ پلیس مذکور عده ای دیگر نیز کشته شده اند (بنابر قولی حدود 15 نفر). تظاهرات خشونت بار دیگری نیز در شهرهای بندر شاهپور، سنندج، شیراز، رضائیه، کرج و همدان گزارش شده است. در هر حال امروز شهرهای اصفهان، شیراز و تبریز آرام گزارش شده اند. تیمسار احمد غفاری استاندار جدید اصفهان شده است.
4- در حالی که اکثر مغازه ها سعی می کنند به فعالیت های عادی خود ادامه دهند، اما قسمت بیشتر شهر در یک حالت رکود به سر می برد. صفهای طولانی بنزین ناشی از کمبود محصولات نفتی است. صفهای دریافت نفت سفید طولانی تر می شود. در حال حاضر کمبود گازوئیل نیز باعث افزایش ترس مردم شده است.
اداره پست و هواپیمایی ملی ایران، مثل بانک مرکزی امروز دست به اعتصاب زدند. امروز بیشتر بانکهای تجارتی باز شدند ولی بعد از تعطیل شدن بانک مرکزی، تعطیل نمودند. تمام این جریانات، به نحو قابل درکی، مردم را دل شکسته کرده است و نمایان ترین واکنش آن را می توان در صفهای طویلی که در مقابل کنسولگریهایمان ایجاد می شود مشاهده کرد. بنابر گزارش کنسولگری تبریز خشم عمومی در رابطه با اوضاع فعلی متوجه روحانیون است که بعضی ها معتقدند که عمدتاً آنها باعث آن شده اند. کنسولگری تبریز در ادامه خاطرنشان می سازد که صرف نظر از اینکه شاه می رود یا می ماند، این امر یک تحول مهم است. اما این امر لزوماً اثر چندانی بر نتیجه درگیریهای فعلی که به رهبری مردانی که توجهی به کمبود بنزین ندارند، نخواهد داشت.
5- تمایل ضدبیگانه تظاهرکنندگان اوج می گیرد. «کارتر بدترین دشمن ماست» مضمون شعاریست (که قبل از این هیچ جا دیده نمی شد) اما اکنون به راحتی می توان آن را در همه جا مشاهده نمود، خارجیانی که ناخواسته در حین رانندگی در دام تظاهرکنندگان افتاده بودند، علیرغم اینکه به هیچ کدام از آنان صدمه جدی وارد نیامده اما با این وجود ساعات پراضطرابی بر آنان گذشته است. یک تبعه آلمان غربی و یک دیپلمات دانمارکی در چنین وضعیتی گرفتار آمده بودند. دیپلمات دانمارکی با ثابت نمودن هویت ملی خود توانست از یک مشکل جدی خلاصی پیدا کند. یک آمریکایی نیز با ادعای اینکه انگلیسی است توانست از چنین مهلکه خطرناکی جان سالم به در برد. دیروز جمعیتی به طرف اتوبوس حامل نامه های پستی که عازم پایگاه هوایی دوشان تپه بود سنگ پرتاب نمودند اما گارد محافظ اتوبوس جمعیت را با تیراندازی هوایی پراکنده کرد.
6- دیروز در چندین شهرستان درگیری رخ داد. بدترین برخورد در مشهد روی داد که مردم طی آن یک افسر راهنمایی و رانندگی را به قتل رساندند. دیروز زندان مشهد دچار حریق گردید، در حالیکه مخالفان ادعا می کردند با اینکه زندانیان هنوز داخل زندان بودند دولت آن را به آتش کشیده است. اما منابع دیگر خاطرنشان می سازند که این عمل هنگام آزاد کردن زندانیان توسط نیروهای مخالف انجام شده است. علاوه بر مرگ پلیس مذکور عده ای نیز کشته شده اند (بنا بر قولی حدود 15 نفر). تظاهرات خشونت بار دیگری نیز در شهرهای بندر شاهپور، سنندج، شیراز، رضائیه، کرج و همدان گزارش شده است. در هر حال امروز شهرهای اصفهان، شیراز و تبریز آرام گزارش شده اند، تیمسار احمد غفاری استاندار جدید اصفهان شده است.
7- در حال حاضر جنبه سیاسی بحران ظاهراً به بن بست رسیده است. از قول صدیقی نقل شده است که وی به عنوان نخست وزیر مملکت، حکومت شاه را نخواهد پذیرفت مگر پس از آنکه مجلس به وی رأی اعتماد دهد. به عنوان نشانه ای از تغییر اوضاع استاندار خوزستان به یک بازرگان آمریکایی گفته است که تیمسار ازهاری و تیمسار اویسی به شاه اولتیماتوم داده اند که به آنان اجازه دهد تا ظرف 48 ساعت نظم و آرامش را به جامعه برگردانند در غیر این صورت آنان به جبهه ملی ملحق خواهند شد. احتیاج به توضیح نیست که ما تأییدی راجع به این شایعه در دست نداریم.
8- اکنون که بعد از ظهر است خیابان شاهرضا، از مقابل دانشگاه تا میدان کندی انباشته از اتومبیلهایی است که در حال سوختن است؛ جایی که تظاهرکنندگان به وسیله آتش سلاحهای مأمورین حکومت نظامی پراکنده شدند.
سولیوان
زمان یافت نشد!
سایر کلمات یافت نشد!