در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره 52

گزارش پیرامون مهاجرت یهودیان شوروی

موضوع سند

گزارش پیرامون مهاجرت یهودیان شوروی
مشخصات ارسال سند

از:

محرمانه

به:

متن سند





سند شماره (52)


(طبقه بندی نشده)


خیلی محرمانه


خلاصه


غیر قابل رویت برای بیگانگان (طبقه بندی نشده) مهاجرت یهودیان شوروی: روند، فشار، دورنما


حرکت مسکو در جهت همکاری در زمینه لایحه جکسون - وانیک در رابطه با لایحه تجاری 1974


ص: 626






مسئله تأثیر عدم تصویب لایحه را بر سیاست مهاجرت شوروی مطرح می نماید. در هفت ماه گذشته مقامات شوروی سطح مهاجرت یهودیان را به میزان 4000 نفر در ماه حفظ کرده اند که در سال 1358 تعداد مهاجرین 48000 نفر بوده است. این رقم در مقایسه با 17000 نفر سال 1356، 30000 نفر سال 1357 و 34000 نفر سال 1352 بالاترین رقم مهاجرت به حساب می آید. (خیلی محرمانه) دورنمای تداوم مهاجرت با میزان بالا تا پایان سال 1359 خوب است. عدم تصویب این اصلاحیه نیز ظاهرا در این دوره بر روند مهاجرت تأثیری منفی نخواهد داشت.


(طبقه بندی نشده) این نتیجه گیری بر ملاحظات ذیل استوار است:


تصمیم شوروی مبنی بر مجاز دانستن مهاجرت یهودیان ناشی از فشارهای داخلی بود. در اواسط دهه 1330 یهودیان شوروی بازگشت به هویت خویش را شدیدا احساس کردند، جنبش جهت کسب امتیاز مهاجرت از پویایی بسیاری برخوردار شد.


ولی، هنگامی که آمریکا موضوع مهاجرت را یکی از شرایط مذاکره پیرامون مسائل مربوط به «تشنج زدایی» اعلام کرد، ملاحظات مربوط به سیاست خارجی نیز به صورت عوامل مهمی درآمد. با به بازی گرفتن میزان مهاجرت یعنی افزایش آن به منظور جلوگیری از تصویب اصلاحیه جکسون - وانیک، و کاهش آنها به عنوان اقدامی تلافی جویانه در قبال تصویب این لایحه رهبران شوروی دریافتند که مسئله مهاجرت بر کل روابط آنها با آمریکا تأثیر می بخشد و نمی توان آن را صرفا با لایحه مرتبط دانست. پس از قطع مهاجرت در سالهای 54-1353 ، ملاحظات سیاست خارجی و نیز فشارهای داخلی مسکو را بر آن داشت تا میزان مهاجرت را به سطوح قبلی بازگرداند.


مقامات شوروی در بررسی سیاست مهاجرتی خود فوائد و هزینه های افزایش میزان مهاجرت را متعادل می نمایند:


- تعداد یهودیان شوروی که خواستار مهاجرت بودند در اواخر سال 1357 افزایش یافت و به هیچ وجه سیر نزولی پیدا نکرد.


- ثابت نگاهداشتن مهاجرت - حتی معادل سطوح افزایش یافته جاری - - صف متقاضیان را فشرده تر خواهد کرد. این افراد از نظام موجود بیگانه شده و موجبات نارضایتی دیگر یهودیان را فراهم می آورند، لیکن ایجاد تساوی بین مهاجرت و متقاضیان نیز مسائل و دشواریهایی را پدید می آورد:


- حزب و بوروکراسی دولت با افزایش مهاجرت مخالف است، چون آن را انعکاس نارضایتی از نظام شوروی تلقی می کند.


- کاهش گروه کاردان و فنی نیروی کار در زمانی پیش می آید که کمبود نیروی انسانی در بخشهای اروپایی شوروی بسیار مشهود است.


- افزایش مهاجرت یهودیان می تواند دیگر گروههای نژادی و مذهبی را تحریک نماید تا درصدد کسب امتیاز و حق مهاجرت برایند.


- گرچه اکثر یهودیان شوروی هنوز هم مایل به اقامت در شوروی به عنوان شهروندان این کشور هستند، ولی افزایش مهاجرت می تواند در نهایت سبب مهاجرت عمده و گروهی یهودیان گردد.


در نحوه برخورد با ضد یهودیگری، مقامات شوروی عامل شکست و عدم موفقیت خود هستند. آنها از این امر برای نشان دادن خصومت خود با یهودیان مهاجر استفاده می کنند، لیکن نمی دانند که همین امر


ص: 627




تنها موجب افزایش فشار مهاجرت می گردد.


به همین علت، رهبران شوروی دلایل قاطعی برای احتیاط کاری در اداره سیاست مهاجرت خود دارند. میزان مهاجرت کنونی نشانگر تصمیم واضح آنها در متعادل ساختن ملاحظات داخلی و خارجی است.


(خیلی محرمانه) افزایش اهمیت نقش مناظره پیرامون سیاست مهاجرت شوروی و تأثیر لایحه جکسون - وانیک از طرف اعضای جامعه ممنوع المهاجرت شوروی (یعنی آن دسته از یهودیان شوروی که اجازه ندارند از این کشور مهاجرت کنند) به رسمیت شناخته شده است. آنها این لایحه را تنها عامل بالا برنده میزان مهاجرت یهودیان شوروی دانسته، و به شدت با عدم تصویب آن مخالفت می ورزند. ولی به خاطر بالا رفتن مهاجرت و تبدیل آن به صورت یکی از شرایط اساسی در روابط آمریکا و شوروی این استدلال آنها ارزش خود را از دست داده است. مقامات شوروی با قطع مهاجرت نخواهند توانست به آسانی پاسخگوی عدم تصویب اصلاحیه باشند، چون شوروی مطمئن است که این عمل اقدامی تلافی جویانه آمریکا را به همراه خواهد داشت.


* * * * (طبقه بندی نشده) میزان مهاجرت یهودیان از شوروی از 17000 نفر در سال 1356 به 30000 نفر در سال 1357 افزایش یافت. مقایسه میزان مهاجرت ماهانه 1357 و 1358 نشان می دهد که سال 1358 بیشترین رقم مهاجرت را همراه خواهد داشت که احتمالاً معادل 50000 نفر می باشد. در نتیجه مقایسه در می یابیم که در سال 1352 حدود 34800 نفر از یهودیان شوروی را ترک گفته اند که تا به حال بیشترین رقم مهاجرت سالانه به حساب می آید.


(خیلی محرمانه) امکان ادامه مهاجرت به میزان نسبتا زیاد تا سال 1359 خوب است. فشار وارده بر مقامات شوروی در حفظ و تداوم مهاجرت به میزان بالا ظاهرا ناشی از ملاحظات داخلی و خارجی است، ولی ممکن است توأم با نوساناتی نیز باشد.


چرا مهاجرت؟ علل و هم ربطی ها


(طبقه بندی نشده) تصمیم شوروی مبنی بر مجاز شمردن مهاجرت یهودیان شوروی ناشی از فشارهای داخلی بود. در سالهای 1330، یهودیان روسی - که شاید بتوان آنها را از متشکل ترین اقلیتهای شوروی به حساب آورد - در نتیجه چند عامل احیای مجدد «هویت» یهودی خود را به شدت تجربه کردند: کشش مغناطیسی اسرائیل، آزادی های دوران بعد از استالین، و پیدایش سیاستهای ضد یهودی در سیاستهای شوروی و طرز تفکر مردم این کشور. در اواخر دهه 1330، مقامات شوروی در برابر تلاش همه جانبه یهودیان شوروی به منظور کسب حق مهاجرت تسلیم شدند.


(طبقه بندی نشده) در اوایل سالهای 1340 مسکو پیگیری «تشنج زدایی» را آغاز کرد و متوجه شد که آرای عمومی آمریکا که توسط کنگره منعکس می گردد مهاجرت را یکی از شرایط تشنج زدایی به حساب می آورد، و به همین دلیل ملاحظات سیاست خارجی نیز نقش مهمی در این زمینه به عهده گرفت، در حالی که، مقامات شوروی به اعتراض اعراب در قبال هجوم یهودیان شوروی به اسرائیل وقعی نمی نهادند.


(خیلی محرمانه) رهبران شوروی به دنبال تجربه ای که از اصلاحیه جکسون-وانیک بدست آوردند،


ص: 628




آموختند که نادیده گرفتن ارتباط مهاجرت و تشنج زدایی می تواند منافع مهم شوروی را به مخاطره افکند و بر روابط دو جانبه تأثیری منفی بگذارد. علاوه بر این، بازی با میزان مهاجرت، ابتدا به عنوان عامل محرک و پس از آن به عنوان یک اقدام تلافی جویانه، عدم توانایی مسکو در حفظ موضوع خود و عدم کارآیی استفاده از مهاجرت به عنوان یک سلاح در مسائل دوجانبه، را نشان داد.


پس از کاهش شدید مهاجرت در سالهای 54-1353 دیگر فشارهای تعیین کننده مسکو را سریعا بر آن داشت تا میزان مهاجرت را به وضع اولیه برگرداند.


(طبقه بندی نشده) پس از کاهش در سال 1354، مهاجرت تا حدودی در سال 1355 افزایش و در سال 1356 سرعت بیشتری پیدا کرد و در سال 1357 تقریبا دو برابر شد. نکاتی که بر سیاست مهاجرتی شوروی در این سه سال و سنگینی نسبی آنها تأثیر می بخشید به دقت قابل سنجش نمی باشد. لیکن بعضی از هم ربطی های موجود میان رویدادهای داخلی و خارجی و میزان مهاجرتها حاوی مطالب بسیاری می باشد.


(طبقه بندی نشده) هنگام تشکیل کنفرانس بلگراد در فروردین ماه 1357 سیر صعودی مهاجرت به هیچ وجه دستخوش تغییر منفی نشد در حالی که مسکو می توانست با افزایش بیشتر آن توجه کنفرانس را به خود معطوف نماید. در نتیجه مهاجرت در سال 1357 به 30000 نفر بالغ و آن را به صورت بهترین سال پس از سال 1352 درآورد.


(طبقه بندی نشده) هم ربطی بین کنفرانس بلگراد و شدت سرکوب مخالفت سازمان یافته، توسط شوروی الگوی متفاوتی را ظاهر می سازد، آغاز کنفرانس نیزسبب شد که مقامات شوروی در مبارزات مخالفین خود که از اواخر سال 1355 آغاز شده بود وقفه ای پدید آورند. ولی این وقفه تنها تا پایان اجلاسیه کنفرانس دوام یافت. یعنی درست یک روز پس از اختتام کنفرانس، مبارزه و سرکوب با قدرت هرچه تمامتر از سرگرفته شد. اختلاف در روند مهاجرت در تابستان 1357 بیش از همیشه مشهود بود، یعنی با وجود محاکمه علنی فعالترین اعضای حقوق بشر، مهاجرت دائما رو به افزایش بود.


(طبقه بندی نشده) بدین ترتیب واضح است که مقامات شوروی سیاست مهاجرتی و سرکوب مخالفین خود را طبقه بندی کرده و در رابطه با هر یک اقدام متفاوتی را بکار می گرفته اند.


رابطه میان تشنج زدایی، مهاجرت و مخالفت


(خیلی محرمانه) زمانی که روابط دو جانبه آمریکا و شوروی به دنبال مداخله شوروی در آفریقا، حقوق بشر و دیگر موارد، رو به وخامت نهاد، روسیه به این فکر افتاد که مبادا روی گردانی آمریکا از تشنج زدایی مذاکرات محدودیت تسلیحات استراتژیک (سالت - م) را به مخاطره افکنده و واشنگتن را به چین نزدیکتر سازد.


(خیلی محرمانه) این فشارها که در سال 1354 شدت یافته بود در سالهای 1355 و 1356 افزایش بیشتری پیدا کرد. مقامات شوروی که با قطع سیل مهاجرت به اقدام تلافی جویانه علیه اصلاحیه جکسون - وانیک دست زده بودند، دریافتند که اقداماتشان در جهت حفظ منافع گسترده تر شوروی نیست. از آنجا که بازگرداندن میزان مهاجرت به سطوح قبلی نشانه ای از پذیرش شکست تلقی می شد، روسها در سالهای


ص: 629




1355 و 1356 میزان مهاجرت ماهانه را بالا و پایین می بردند.(1) پس از آن نیز کنفرانس بلگراد سبب شد که سیر مهاجرت را افزایش دهند. با پایان گرفتن کنفرانس، نگرانیهای مربوط به تشنج زدایی تا آنجا شدت یافته بود که مسکو متوجه شد که وضع موجود به افزایش مهاجرت نیازمند است و نه کاهش آن.


(طبقه بندی نشده) اگر مهاجرت برای رهبران شوروی مسئله ای شده بود که می توانستند از طریق آن امتیازاتی را از دست بدهند، مخالفت سیاسی سازمان یافته چنین کاری را ایجاب نمی کرد. علیرغم مقیاس معتدل آن (که از نظر غربیها بسیار ناچیز است)، مقامات شوروی با این گونه مخالفتها به عنوان یک خطر جدی علیه انحصار قدرت خود برخورد می کردند. تبدیل یکی از مسائل حقوق بشر چون مهاجرت یهودیان توسط آمریکا به عنوان یکی از ضرائب تعیین کننده سیاست آمریکا در قبال شوروی، برای رهبران شوروی مشکل بسیار ظریف و حساسی را ایجاد نمود. آنها که میل نداشتند تغییر عمده ای در طرز برخورد و سیاست خود پدید آورند، صرفا به تدابیر روبنایی و آرایشی متوسل شدند که عبارتند از:


- جرح و تعدیلهای موقتی تاکتیکی (مانند زمان تشکیل کنفرانس بلگراد).


- ضد حمله های تبلیغاتی (که شوروی را مدافع حقوق بشر، و آمریکا را مهاجم به آن قلمداد می کرد)، - توسل به منافع عظیم تر مشترک (که در آن سیاست حقوق بشر آمریکا را ناقض رابطه تشنج زدایی عنوان می کرد).


- ژستهای به دقت محاسبه شده (یعنی، تعیین مجازاتهای شدید لیکن کمتر از حداکثر برای ناراضیان محکوم یا اجازه مهاجرت به افراد ممنوع المهاجرت یا مخالفین در پاسخ به عکس العمل آمریکا).


(طبقه بندی نشده) سیاست برخورد جداگانه با مهاجرت یهودیان و ناراضیان داخلی در سال 1356 و به خصوص طی محاکمات شدید مخالفین در بهار و تابستان آن سال مشهود نبود. این محاکمات(2) نارضایتی شدیدی را در آمریکا و اروپای غربی برانگیخت. و این واقعیت که بعضی از محاکمه شوندگان یهودی بودند نیز خشم خارجیها را نسبت به ضدیهودی گرایی تحریک می کرد و وجهه منافع مسکو را به مخاطره می افکند، لیکن با تداوم مهاجرت یهودیان و حتی افزایش میزان آن در طول محاکمات شوروی، این عکس العمل خصمانه را خنثی می نمود. میزان مهاجرت حتی پس از محاکمات نیز افزایش یافت و نشان داد که با در نظر گرفتن ملاحظات سیاسی دیگر از جنبه تبلیغاتی آن حداکثر بهره برداری می شود.


فشارهای داخلی


(طبقه بندی نشده) بدون شک یهودیان شوروی در اواخر 1356 به تعداد روزافزون خواستار مهاجرت شده بودند؛ - دوران کنفرانس بلگراد (آبان 1356 تا اسفند 1357) از نظر بسیاری از یهودیان موقعیتی مناسب به


ص: 630




1- گمان نمی رود که این نوسانات منعکس سازنده کار دفاتر مهاجرت منطقه ای متعدد با رعایت یک الگوی درهم ماهانه پاسخ به تقاضا نامه ها باشد. با وجود حساسیت شوروی در مورد سیاست مهاجرت ٬ نمی توان گفت که میزان مهاجرت ماهانه و سالانه به طور اتفاقی تعیین شده است. این نام اداره روادید و ثبت احوال وزارت کشور شوروی یعنی اداره مسؤول امور OVIR . ها می باشد OVIR موضوع احتمالاً حاصل سهمیه بندی مهاجرت است.
2- این محاکمات شامل محاکمات پرچنجال یوریواوریف (گروه هلسینکی مسکو) ٬ ازدیاد گاماخوردیا (گروه هلسینکی گئورگیا) ٬ اناتولی شارانسکی (یهودی ممنوع المهاجرت شوروی و عضو گروه هلسینکی مسکو) ٬ الکساندر گینزپرگ (گروه هلسینکی مسکو و مدیر صندوق مالی سولژینستین) ٬ الکساندر پودرابنیک (عضو گروه پیشگیری سوءاستفاده روانی) و بسیاری از چهره های کمتر شناخته شده دیگر.


 

حساب می آمد.


- شایع شده بود که میزان مهاجرت افزایش یافته و سیر صعودی خود را دنبال می کند، به همین دلیل بسیاری از یهودیان تقاضای مهاجرت نمودند.


- محاکمات سیاسی 1357، تلاش شدید رسمی علیه «صهیونیزم» و رنگ ضد یهودی گرایی مقامات در زمینه استخدام و آموزش و پرورش احتمالاً بسیاری از یهودیان شوروی را متقاعد ساخته بود که آنها در شوروی آینده ای ندارند.


- مذاکرات نهایی سالت 2 از نظر یهودیان شوروی یکی از عواملی بود که سبب پیدایش انعطاف پذیری مقامات در تأیید تقاضای مهاجرت یهودیان می شد.


(طبقه بندی نشده) به هر حال،گزارشات رسیده از شهرهای مختلف مبین صفوف طولانی متقاضیان و صحنه های پرتشنج در برابر ادارات روادید و ثبت احوال می باشد. مقامات شوروی نیز به فشار ناشی از متقاضیان با مدرنیزه کردن دفاتر روادید و ثبت احوال در بعضی از شهرها و گشایش دفاتر جدید برای برآورد خواست متقاضیان رو به افزایش پاسخ داده اند.


(طبقه بندی نشده) اما اگر مقامات شوروی میزان مهاجرت را به خاطر تأثیر آن بر ملاحظات سیاسی تعیین می کنند، چگونه است که تعداد روادید خروج صادره از نوسانات موجود در میزان متقاضیان تأثیر می پذیرد؟ (طبقه بندی نشده) واضح است که ملاحظات راهنمای یهودیان شوروی در اتخاذ تصمیم به مهاجرت یا عکس آن و انتخاب بهترین موقعیت برای مطرح ساختن تقاضاهای خود با ملاحظات مورد نظر مقامات مبنی بر افزایش و یا کاهش مهاجرت در یک زمان خاص، مطابقت ندارند. متقاضی احتمالی سعی می کند مقاصد مقامات را قبلاً پیش بینی کند، وی علاوه بر این تحت تأثیر روندهای اخیر مهاجرت و تجویزات سیاسی خود قرار دارد.


(طبقه بندی نشده) مقامات می توانند مهاجرت را افزایش و یا کاهش دهند، آن هم با در نظر گرفتن میزان متقاضیان جاری و توانایی اداره روادید و ثبت احوال در راه اندازی آنها. عملاً میزان مهاجرت را می توان به طرق زیر به بازی گرفت:


- مداخله در امر ارسال دعوت نامه ها از طریق پست شوروی.


- طولانی کردن و دشوار ساختن روند تقاضاها.


- مرعوب ساختن متقاضیان احتمالی با نتایج ممکنه اقدامات خود و - کنترل مطابق نیاز و میزان تقاضانامه های ردی.


(طبقه بندی نشده) هنگام صدور جواز خروج، مقامات شوروی اولویت را به یهودیانی می دهند که از تحصیلات کمتری برخوردار و بخصوص ساکن نواحی یهودی نشین باشند. اکثر متقاضیانی که در حال حاضر روادید خروج دریافت می دارند، یهودیان ساکن اوکراین غربی و جنوبی، گئورگیا، و آسیای مرکزی هستند. یهودیان تحصیل کرده تر، یهودیان شهرنشین ساکن مسکو و لنینگراد به این ترتیب و با رعایت تساوی روادید خروج دریافت ننموده اند.


(طبقه بندی نشده) افزایش ناگهانی و شدید میزان متقاضیان، مقامات را با مشکلی عجیب روبرو می سازد. بعضی از سخنگویان جامعه یهودیان شوروی می گویند که مقامات شوروی تنها با چند روش


ص: 631




غیرقانونی قادر به کاستن از تعداد متقاضیان هستند، آن هم حد و حدودی دارد. یعنی اداره روادید و ثبت احوال قادر نیست با عدم توسل به اقدامات تند مانع از هجوم سیل آسای متقاضیان گردد. سخنگویان مزبور مدعی هستند که اگر مقامات درصدد ایجاد شکافی عظیم بین میزان مهاجرت و میزان تقاضانامه های روی هم انباشته شده باشند، با شرایط و وضع دشواری روبه رو خواهند بود. (طبقه بندی نشده) شهروند شوروی وقتی تصمیم به مهاجرت می گیرد که برای او همه درهای بازگشت بسته باشد، یعنی وی به نقطه ای از شکست روانی می رسد که در آن بی تفاوتی به رد آشکار نظام شوروی تبدیل می گردد. در این حالت مقامات شوروی وی را طرد شده و آشوبگر و فردی غیرقابل تطابق با جامعه سوسیالیستی به حساب می آورند. مجاز شمردن پیدایش تشکل این گروه عظیم ناراضی در میان شهروندان شوروی عوامل زیر را پدید خواهد آورد:


- گسترش از خود بیگانگی - پیدایش بازگشت به خویشتن یهودی در میان یهودیانی که می توانند بدون نیاز مبرم به مهاجرت از جمله شهروندان شوروی به حساب آیند و - ترغیب احساسات ضدیهودیت و کمک به پیدایش فشارهای صعودی مهاجرت.


(خیلی محرمانه) برای نشان دادن مشکلات موجود در برابر مقامات، یهودیانی که حق مهاجرت ندارند گزارش می دهند که یهودیانی که در مسکو متقاضی مهاجرت هستند کمتر با از دست دادن شغل خود روبه رو می شوند. بنابه گزارشهای رسیده، گریشین رئیس حزبی مسکو به مقامات محلی حزب دستور داده است که از اخراج یهودیانی که خواستار مهاجرت هستند خودداری ورزند مگر آنکه سمت آنها حساس باشد. علت؟ آنها با یافتن شغلی دیگر مخالفت خود را گسترش خواهند داد.


(طبقه بندی نشده) بدین ترتیب، مقامات باید فواید و هزینه های بالا رفتن مهاجرت را متعادل سازند.


(طبقه بندی نشده) یهودیان فاقد حق مهاجرت یک مشکل ویژه را به وجود آورده اند. اینها یهودیانی هستند که بنابه دلایلی چون حفظ امنیت دولت، و یا ناراضی ساختن مقامات به عللی دیگر و یا تحت تأثیر ابهامات موجود در بوروکراسی شوروی از حق مهاجرت محروم شده اند. مهمترین بخش آن نیز احتمالاً گروه کوچکی متشکل از هزار نفر از افراد حرفه ای شهری و نیز دانشمندان می باشد.


(طبقه بندی نشده) رفتار مکرر توأم با نارضایتی و عدم قضاوت صحیح مقامات شوروی با یهودیان فاقد حق مهاجرت نشان می دهد که نظام شوروی از این یهودیان به عنوان یک راه فرار استفاده می کند و خشم خود را بر سر آنها فرود می آورد:


- این یهودیان درس عبرتی می شوند برای یهودیان تحصیل کرده دیگر تا از تقاضای مهاجرت چشم بپوشند.


- علاوه بر این با استفاده از آنها نشان داده می شود که شوروی به فشارهای بیگانه پاسخ نمی دهد و حاکمیت خود را در تعیین سیاست مهاجرت اعمال می نماید.


(طبقه بندی نشده) در همین حال، یهودیان فاقد حق مهاجرت در جامعه یهودیت نقشی بسیار حیاتی ایفا می کنند:


- یعنی رهبریت جامعه را به عهده گرفته.


- منابع و ابتکارات مربوط به تجدید هویت فرهنگ یهودیت را در میان یهودیان شوروی گسترش


ص: 632




می دهند.


- و به عنوان یک سازمان غیررسمی لیکن بسیار موثر در زمینه انتشار اخبار و بالا بردن منافع یهودیان در داخل شوروی و خارج از آن عمل می کنند.


بسیاری از همین یهودیان فاقد حق مهاجرت با دریافت مجوز خروج ناگهانی و یا اسارت در اردوگاههای کار اجباری دور افتاده تأثیر و کارایی خود را نشان داده اند.


گناه مهاجرت


(طبقه بندی نشده) صرفا پیدایش میل به مهاجرت با غرایز مقامات شوروی مخالف است.حتی زمانی که مهاجرت به عنوان یک واقعیت نپذیرفته شده بود نیز بوروکراسی اداره روادید و ثبت احوال به کندی عمل می کرد. دامهای متعدد ایجاد شده در روند مهاجرت طوری طرح ریزی شده بود تا نهادهای متعدد بتوانند یک متقاضی خاص را رد نمایند، ولی همین امر نشانگر خصومت کلی نهادها با کسانی است که می خواهند از سوسیالیزم بگریزند. موضوع دیگر مورد انزجار مقامات شوروی این است که یهودیان پس از خروج از کشور، از حقوقی برخوردار می شدند که هیچ یک از گروههای روسی از آن برخوردار نیستند.


(طبقه بندی نشده) مهاجرت مهمترین عاملی است که نشان می دهد هزاران تن از شهروندان شوروی زندگی در این کشور را بر خلاف بهشت گونه توصیف شدن آن، دوست ندارند. در نتیجه، تمایل به مهاجرت نوعی عدم وفاداری تلقی می گردد. به عنوان مثال، این شرط که تقاضانامه های مهاجرت باید همراه با اسناد و استشهاد نامه های مهم (یعنی اسپراودکی مشهور) باشد، بدین معنی است که متقاضی باید مورد لطف و مرحمت مقامات مهم لیکن مرعوب در نظام قرار گیرد. آنها نیز از صدور سندی در این رابطه امتناع می ورزند تا نشان دهند که آنها به یک خائن به ایدئولوژی کمک نکرده اند.


(خیلی محرمانه) این گونه طرز برخوردهای موجود در بوروکراسی راه اندازی تقاضانامه های مهاجرت را آنقدر محدود می کند تا مقاصد مقامات بالاتر نیز بی اثر گردد، ناظران گفته اند که بعضی از دفاتر اداره روادید و ثبت احوال (که معمولاً در مناطقی مستقر هستند که احساسات ضدیهودیت شدید است) به خاطر تعداد زیادی تقاضانامه های مهاجرتی پذیرفته نشده شهرت عجیبی پیدا کرده اند، ولی دفاتری که در ایالات بالتیک مستقر هستند به لیبرال بودن نسبی معروف شده اند.


(خیلی محرمانه) اگر تنوع و گوناگونی منعکس سازنده روحیه مقامات محلی با کنترل مرکزی اعمالی از طریق امریه ها و تحلیل سهمیه ها متناقض باشد، با واقعیات مهمتر زندگی شوروی کاملاً تطابق دارد. در شوروی، روش بوروکراسی برای منحرف ساختن سیاستهای ناشایست معمولاً یک مرحله جلوتر از روشهای مورد استفاده توسط تصمیم گیرندگان است. مقامات دفاتر اداره روادید و ثبت احوال منطقه ای نیز در تخلف از امریه های مرکز مانند مدیران شرکتهای اقتصادی شوروی که با اهداف تعیین شده تولیدی بازی می کنند، عمل می نمایند.


(خیلی محرمانه) در حقیقت، مقامات برجسته بر اجرای سیاست مهاجرتی خود نه تنها به خاطر تأثیر آن بر ملاحظات مربوط به سیاست خارجی نظارت دارند، بلکه می دانند که این امر با ارزشها و روش عملکرد نظام شوروی مغایرت دارد و در صورتی که به جلو رانده شود متوقف خواهد شد.


ص: 633




یهودیان شوروی به عنوان جوسازان و متخصصین تاکتیک


(طبقه بندی نشده) اعضای برجسته جامعه یهودیت شوروی به ملاقات مقامات آمریکایی، اعضای کنگره، دانشمندان و دیگر افراد برجسته آمریکا با خود در سفرهایشان به مسکو عادت کرده اند. آنها با نمایندگان جامعه یهودیان آمریکا وروزنامه نگاران و دیپلماتهای آمریکایی در مسکو تماس دارند. به این ترتیب آنها از نقش مسائل یهودیت در سیاستهای داخلی آمریکا به خوبی آگاه می شوند، لیکن سعی می کنند با ارائه نظرات خود به تصمیم گیران سیاسی و آرای عمومی سیاست آمریکا را تحت نفوذ قرار دهند. این نظریات گهگاه به صورت بیانیه های کتبی ناشی از مباحثات طولانی در می آید که اعضای عالیرتبه یهودیان فاقد حق مهاجرت نیز بر آن صحه گذاشته اند.


(خیلی محرمانه) سالهاست که یهودیان فاقد حق مهاجرت شوروی به حمایت از لایحه جکسون - وانیک به عنوان مؤثرترین اقدام در وادار ساختن روسها به مجاز شمردن مهاجرت یهودیان پرداخته اند.


امکان جرح و تعدیل و یا عدم پذیرش این لایحه توسط کنگره نگرانی آنها را برانگیخته است. در نامه ای به تاریخ 22 بهمن 1357 ، 68 تن از برجسته ترین یهودیان فاقد حق مهاجرت شوروی از کنگره خواسته اند که این لایحه را تصویب نماید و برای بیان علت نیز گفته اند که «این لایحه تنها مصوبه قانونی است که حداقل تا حدودی، مانع از بروز ستم لجام گسیخته مقامات شوروی در سیاست مهاجرتی آنها می گردد».


(طبقه بندی نشده) لیکن با بالا رفتن میزان مهاجرت، این موضع روشنفکران نیز فرسایش یافته است.


یهودیان فاقد حق مهاجرت، علت افزایش مهاجرت را از یک طرف افزایش میزان تقاضا نامه ها می دانند که به نظر آنها از طرف مقامات شوروی قابل کنترل نیست. ولی دفاع آنها از لایحه جکسون - وانیک نیز بر این فرضیه استوار است که مقامات شوروی اگر بخواهند می توانند بنابه میل خود در میزان مهاجرت افزایش یا کاهشی را پدید آورند.


(طبقه بندی نشده) در نامه مورخ 22 بهمن ماه این تضاد به رسمیت شناخته شده، لیکن حل نشده است:


«در حین مباحثات پیرامون لایحه و پذیرش آن در تعداد مجوز خروجهای صادره و نیز اقدامات سرکوبگرانه کاهش و افزایش وجود داشت و لیکن ما که تمام زندگیمان را در این کشور گذرانیده و سالهاست که تغییرات ناشی از تندبادهای سیاسی رهبران این کشور را بر گرده خود حس کرده ایم، شدیدا پی برده ایم که لایحه جکسون - وانیک نقش مهم و مثبتی را در جلوگیری و ممانعت از بروز شدیدترین و سرکوبگرانه ترین اقدامات از طرف مقامات شوروی ایفا کرده، می کند و امیدواریم در آینده نیز همین نقش را داشته باشد».


(طبقه بندی نشده) استدلال یهودیان فاقد حق مهاجرت به یک نکته منفی غیرقابل اثبات می رسد، یعنی در عین حال که لایحه جکسون - وانیک ممکن است به بهبود اوضاع کمک نکرده باشد، ولی از وخامت بیشتر آن جلوگیری کرده است. بسیاری از یهودیان شوروی معتقدند که عدم تصویب لایحه جکسون - وانیک کاهش شدید مهاجرت یهودیان را به دنبال خواهد داشت و رهبران شوروی به محض دستیابی به اهداف خود نیازی به افزایش میزان مهاجرت نخواهند داشت. منطق نهفته در این طرز استدلال مشکوک به نظر می رسد. گمان نمی رود که مسکو بخواهد به یک امتیاز مورد نظر آمریکا طوری پاسخ دهد که اقدام تلافی جویانه آمریکا را به همراه داشته باشد.


(طبقه بندی نشده) تضاد موجود پیرامون لایحه جامعه یهودیان فاقد حق مهاجرت را شدیدا دچار


ص: 634




تفرقه نموده است. بعضی از اعضاء این جامعه نامه مورخ 22 بهمن ماه را امضاء نکردند چون به نظر آنها لحن نامه مناسب حال کنگره آمریکا نیست.


بعضی از آنها نیز معتقدند که نگرانی مربوط به مهاجرت باید در قوانین و قراردادهای بین المللی گنجانده شود، نه در لوایح قانونی که بر روابط دو جانبه تأثیر می بخشد.


(طبقه بندی نشده) به هر حال، این واقعیت که سخنگویان جامعه یهودیت شوروی دیگر میزان مهاجرت را معیار اصلی قضاوت پیرامون عملکرد شوروی نمی دانند، سبب شده است که آنها توجه خود را بر روش مهاجرت معطوف نمایند. در نامه مورخ 9 دیماه 1357 به رئیس جمهور کارتر، کنگره آمریکا و «تمام مردم خوش طینت» عضو جامعه یهودیان فاقد حق مهاجرت و گروه هلسینکی گئورگیا یعنی آیسای گلدمان استدلال کرده است:


«معیار اصلی نتیجه گیری پیرامون سیاست و روش مهاجرت نباید تعداد واقعی مجوز خروجهای صادره باشد، بلکه معیار اصلی باید توقف صدور ستمگرانه و مستبدانه جواز خروجها و پایان اذیت و آزاد تقاضا کنندگان باشد».


(طبقه بندی نشده) اصلاحیه های پیشنهادی یهودیان فاقد حق مهاجرت عموما عبارت از موارد ذیل است:


- تجدید نظر در روش امتناع از صدور روادید که بیشتر در برگیرنده نهادهاست و نه کسی که از صدور آن امتناع ورزیده است.


- تدوین قوانین و مقررات مربوط به تمام جنبه های روند مهاجرت.


- ایجاد طبقه بندی امتناعها به دلایل امنیتی که مدت زمان امتناع هر یک از طبقات را مشخص سازد.


- انتصاب افراد نظامی متقاضی مهاجرت به سمتهای غیرمرتبط با اطلاعات طبقه بندی شده، تا امکان امتناع از صدور روادید خروج از بین برود.


(طبقه بندی نشده) تأکید کنونی بر اصلاح روشها برای یهودیان فاقد حق مهاجرت که در نهایت قربانی استبداد شده اند حائز اهمیت بسیار است. تبلیغات و فشارها ممکن است، به موقع، موفق به کاهش بعضی از سوءاستفاده ها در روشهای مهاجرت شوروی گردد، ولی دستیابی به اصلاحات کار دشواری است، چون استبداد از جمله عناصر اصلی و متشکله نظام شوروی می باشد، و حذف آن حتی در یکی از بخشهای نظام، موجب پیدایش ضرورت اصلاح در خود رژیم می گردد.


(طبقه بندی نشده) در این مرحله، یهودیان شوروی به یک چهار راه تاکتیکی می رسند که در آنجا منافع آنها با منافع اعضای فعال حقوق بشر شوروی ادغام می گردد. روابط بین این دو گروه صمیمانه و حاکی از حمایت متقابل بوده است، گرچه تاکتیکهای آنها به خاطر اختلاف اهداف ضرورت تفاوت را ایجاد کرده است. چون یک گروه سعی دارد نظام شوروی را تغییر دهد و گروه دیگر سعی دارد خود را از سلطه آن رهایی بخشد. این موضوع از دیرباز توسط افراد فعال یهودی مورد بحث بوده و بعضی از آنها خواستار اقدام مشترک با فعالان حقوق بشر بوده اند و بعضی دیگر از افراد گفته اند که بهتر است از اعضاء حقوق بشر فاصله بگیرند تا موجبات خشم غیرضروری مقامات را نسبت به خود برنینگیزند. بعضی از یهودیان فاقد حق مهاجرت چون شاکارانسکی - عضو گروه هلسینکی مسکو - خود را عضو هر دو گروه می داند. دیگر یهودیان برجسته شوروی احساس می کنند که یهودیان فاقد حق مهاجرت برجسته توجه بسیاری به


ص: 635




مسئله مهاجرت معطوف داشته و منافع یهودیانی را که مایلند در شوروی بمانند؛ البته در صورتی که از حقوق شهروندان شوروی در ابراز و حفظ هویت گروهی برخوردار باشند، نادیده گرفته اند.


(طبقه بندی نشده) بعضی از یهودیان فاقد حق مهاجرت نیز در مورد ارزش درازمدت وادار ساختن رهبران غربی به تلاش در مورد افراد ویژه و یا گروهی از افراد ویژه احساس بدبینی می کنند. به نظر آنها، این گونه تلاشها هیچ اثری در جهت کاهش استبداد روسها در تصمیم گیری یا بهبود وضع کلی یهودیان فاقد حق مهاجرت و مهاجران احتمالی ندارد. با پاسخگویی به فشارهای غربی در موارد خاص، مقامات شوروی زندگی فرد فرد متقاضیان مهاجرت را به بازی می گیرند.


(محرمانه) مقامات شوروی از مداخله خارجی به خاطر افراد ناراضی، چه به صورت فشار عمومی توأم با تبلیغات باشد و چه از طریق مذاکرات خالی از جنجال دو جانبه خوششان نمی آید. لیکن اگر آنها بخواهند از دو فشار بالا یکی را بپذیرند، پذیرش روش دوم را غیرمعترضانه تر می یابند. آنها می دانند که برآوردن خواهش یکی از بازید کنندگان مهم می تواند وجهه آنها را بالا ببرد. با تشویق زیرکانه مقامات خارجی به پذیرش کارایی دیپلماسی آرام، رهبران شوروی می توانند امید جلوگیری از تلاشهای عمومی را داشته باشند چون این کار برای آنها موجب شرمساری بسیار بوده و مقاومت در برابر آن دشوار خواهد بود.


تاکی؟


(طبقه بندی نشده) در ادواری که طی آنها میزان مهاجرت کاهش یافته بود، رسانه های شوروی اغلب ذکر می کردند که این کاهش نشانگر خروج اکثر یهودیان متقاضی و کم شدن تعداد تقاضا نامه ها می باشد. با پیدایش این مطالب یهودیان نگران شدند که مبادا مقامات می خواهند با کاهش تدریجی میزان مهاجرت آن را خاتمه داده و علت را نبودن متقاضی عنوان کنند. شایعات سال 1357 مبنی بر اینکه مهاجرت در تاریخ 11 دیماه 1357 خاتمه خواهد یافت، سبب شد که در اواخر سال 1357 تعداد متقاضیان افزایش بسیاری یابد که این امر بر فشار تقاضانامه ها در اوایل سال 1358 تأثیری نگذاشت.


(خیلی محرمانه) نگرانی موجود مبنی بر اینکه مهاجرت تحت تأثیر بازیهای المپیک 1359 شوروی واقع خواهد شد قابل قبول نیست، فشار وارده بر وسائط نقلیه و دیگر تسهیلات ممکن است عامل تعیین کننده در این زمینه باشد، ولی شواهد موجود حاکی از آن است که مقامات در نظر دارند مسکو و دیگر مناطق المپیک را از وجود فعالان یهود و دیگر مخالفین پاکسازند آن هم برای مدت بازیها.


(طبقه بندی نشده) حدود 180000-175000 نفر از یهودیان از شوری مهاجرت کرده اند، لیکن آمار سال 1349 شوروی تعداد یهودیان مهاجر را 1/2 میلیون نفر عنوان نمود، نتایج آمار دی ماه 1357 هنوز منتشر نشده است.


طبق یکی از برآوردها، حدود 9/1 میلیون نفر از تعداد یهودیان شوروی کاسته شده است. این رقم نمی تواند قابل اطمینان و اعتماد باشد، چون نه تنها نشانگر تأثیر مهاجرت است بلکه می تواند نشانگر تغییر هویت پاسخ دهندگان به آمار باشد. اینکه چه بخش از این رقم کلی دربرگیرنده مهاجرین است، نه تنها توجه ناظران غربی و مقامات اسرائیلی، بلکه بدون شک توجه مقامات شوروی را نیز به خود معطوف داشته است.


ص: 636




(طبقه بندی نشده) با این وصف نیروی موج مهاجرت تحلیل نرفته، بلکه رو به گسترش بیشتر است.


خانواده هایی که کشور را ترک گفته و در خارج اسکان می یابند، وابستگان و دوستان خود را نیز به این کار ترغیب می کنند. ترسها و عدم اطمینان های یهودیان شوروی که ناشی از آینده آنها پس از مهاجرت می باشد، با نفوذ اخبار مربوط به زندگی و فرصتهای موجود در غرب از میان می رود.


(طبقه بندی نشده) ولی تعداد یهودیانی که علاقه به مهاجرت نداشته و ترجیح می دهند به عنوان شهروند شوروی در این کشور بمانند مشروط بر آنکه بتوانند بدون تبعیض و یا کیفر به زندگی و کار بپردازند هنوز هم زیاد است. طرز فکر آتی آنها اصولاً با تجارب شخصی و برداشت آنها از روندهای جاری، شکل خواهد گرفت و بخصوص ارزیابی آنها در مورد امکان از بین رفتن و یا تشدید تنفر ضدیهودی در شوروی که ناشی از تمایل آنها به مهاجرت است نیز به همین ترتیب شکل خواهد گرفت. با قضاوت پیرامون عملکرد گذشته، مقامات شوروی به فشارهای ناشی از مهاجرت خواهند افزود و آن را تقلیل نخواهند بخشید.


معمای ضدیهودیت


(طبقه بندی نشده) طرز برخورد و فکر مقامات شوروی در قبال یهودیان بدون شک نوعی عقده مملو از ابهامات و تضاد است. در حقیقت هر مشکلی با ضریب دائمی ضدیهودیت تشدید می گردد.


(طبقه بندی نشده) شناخت دوگونه ضد یهودی گری شوروی مفید است، گرچه وجه تمایز موجود قابل رؤیت نیست و گهگاه به هیچ وجه نمی توان به آن پی برد. اولین گونه آن توسط مقامات شایع می گردد و نشانگر تنفر ایدئولوژیکی آنها از «صهیونیزم» و خصومت آنها در قبال یهودیان مهاجر است. این طرز فکرها به ناچار سبب سوءظن و تبعیض علیه تمام یهودیان می شود و عملاً از نوع دوم ضدیهودی گری که از نوع مردمی است قابل تمیز نیست. اقدامات رسمی اغلب به بهره برداری یا انعکاس طرز فکرهای ضدیهودی گری خلقی حساب شده و یا ناشی از ابراز نظر ضدیهودی گری شخصی در اقدامات رسمی خود می پردازند. در همان حال، مقامات از ضد یهودی گری خلق و ماهیت انفجارگونه آن خسته می شوند، چون این گونه اعمال به هیچ وجه نشانگر طرز فکر همزمان خلقی نیست.


(طبقه بندی نشده) مقامات شوروی باید بعضی از مقررات را نیز رعایت کنند، چون قانون شوروی ابراز خصومت ملی و یا نژادی را ممنوع کرده است. علاوه بر این، ضد یهودی گری آشکار در خارج از کشور خشم مردم را برمی انگیزد و وجهه شوروی را لکه دار می سازد. دولت به دقت وانمود می کند که یهودیان شوروی فرهنگ ملی خود را گسترش داده و عمدا شواهد دال بر درخشش فرهنگ یهودیان را به نمایش در داخل و خارج می گذارد.


(طبقه بندی نشده) در عمل مقامات متوجه می شوند که اقدامات و طرز فکر آنها نتایج مخالف نتایج مورد نظر آنها را تولید کرده است.


(طبقه بندی نشده) دولت امیدوار است مهاجرت را با متقاعد ساختن یهودیان به اینکه زندگی در شوروی بهتر از زندگی در خارج است کاهش دهند. ولی روشهای متقاعدسازی مورد استفاده آن، روشهای مخرب تبلیغاتی، ارعاب و تهدید است. در نتیجه رهبران شوروی با امکان مهاجرت توده ای یهودیان روبه رو هستند.


ص: 637




(طبقه بندی نشده) علیرغم روشهای مخرب، دولت دلایل قاطعی برای جلوگیری از مهاجرت توده ای دارد:


- براساس درصد جمعیت، یهودیان شوروی کمک مهمی به فرهنگ، علم، و اقتصاد شوروی کرده اند، و ذوق و استعداد آنها به رسمیت شناخته شده است.


- آنها به طور پراکنده در طبقات فنی، اقتصادی و حرفه ای نیروی کار شوروی به کار مشغولند، - با در نظر گرفتن کمبود نیروی انسانی مجرب شوروی بخصوص در مناطق اروپایی آن و امکان وخامت بیشتر آن در دهه آتی، خروج یهودیان از نیروی کار می تواند تأثیری جدی بر طرحهای عمرانی و اقتصادی و افزایش تولید داشته باشد.


- در نهایت، مهاجرت توده ای یهودیان ممکن است سبب تحریک دیگر گروههای ملی و مذهبی شود تا درصدد کسب امتیاز و حقوق مهاجرت برآیند.


- (طبقه بندی نشده) برای متوقف ساختن سیر صعودی مهاجرت، مقامات مجبورند اقداماتی به عمل آورند که گویا هنوز ضرورت و یا قابلیت پذیرش آن را حس نکرده اند:


- ابراز اطمینان به یهودیان شوروی که در زمینه کار، فرصتهای شغلی، ارتقاء و آموزش شامل آموزشهای تخصصی عالی در مورد آنها تبعیض قائل نخواهد شد و اعمالی حاکی از آنکه تبعیض کنونی خاتمه خواهد یافت.


- محکوم شمردن علنی ضد یهودی گری و اجرای قوانین موجود در منع آن.


- مجاز شمردن تجدید حیات و تداوم هویت فرهنگی یهودیت با ارائه حقوق و فرصتهایی مساوی با دیگر ملیتهای روسی، شامل کاربرد یهودیت و استفاده از تدریس زبان عبری و یدیش.


(طبقه بندی نشده) چند اقدام اخیر، لیکن غیر مکفی، نشانگر این واقعیت است که مقامات به ضرورت این گونه اقدامات پی برده اند. این اقدامات عبارتند از سازماندهی یک گروه تئاتر موزیکال یهودی سیّار (دربیروبیدژان) که پیرامون آن تبلیغات زیادی شده است و انتشار یک رمان که از تجارب یهودیان شوروی در طول جنگ جهانی دوم با همدردی یاد می کند، گونه های حمایت از زبان یدیش در انتقاد از زبان عبری به عنوان یکی از زبانهای بیگانه و وارداتی (صهیونیستی) و ظهور مقالات مطبوعاتی که گویا توسط یهودیان «وفادار» تدوین شده و به شرح فرهنگ یهودیان شوروی و درخشش آن می پردازد.


گرچه این اقدامات نتوانسته فراغ خاطر یهودیان شوروی را فراهم آورد، ولی در خارج پیرامون آنها تبلیغات زیادی شده است.


یک دورنمای بسیار دور


(طبقه بندی نشده) آنچه باید توسط آینده روشن شود این سؤال است که رویدادهای خاورمیانه بر مهاجرت یهودیان چه تأثیری خواهد داشت. (محرمانه) اگر قرارداد صلح مصر و اسرائیل منجر به عادی شدن تدریجی روابط اعراب و اسرائیل شود و اسرائیل را به صورت مقصدی جذاب تر درآورد، تعداد یهودیانی که مایل به عزیمت به آنجا هستند افزایش چشمگیری خواهد یافت. در حال حاضر، حدود 65 درصد یهودیان شوروی که با روادید اسرائیل وارد وین می شوند، مسیر خود را عوض می کنند. اکثر آنهایی که این کار را انجام می دهند نیز به آمریکا می روند. افراد این گروه، مدعی هستند که وابستگانشان در آمریکا به سر می برند. (طبقه بندی نشده) ولی اگر ثبات خاورمیانه نیز منجر به برقراری روابط شوری و


ص: 638




اسرائیل گردد، تأثیر آن هم بر مهاجرت شدید خواهد بود امکان مهاجرت مستقیم به اسرائیل نیاز یهودیان شوروی به مسافرت به وین را از بین خواهد برد. این عمل نیز به نفع اسرائیل و شوروی خواهد بود، لیکن به نفع آن دست از یهودیان شوروی که می خواهند مهاجرت کنند اما میل ندارند به اسرائیل بروند نیست.


(طبقه بندی نشده) در حال حاضر، به این مهاجرین در وین کمک می شود تا به هر جا که می خواهند بروند؛ وضع آنها دشوارتر خواهد شد اگر الزاما مجبور به مهاجرت به اسرائیل شوند و نخواهند توانست به محض ورود به اسرائیل از رتبه پناهندگی برخوردار شوند. از مقامات اسرائیل نیز نمی توان انتظار داشت که به تمایل آنها به ادامه سفر پاسخ دهند. بنابه قوانین اسرائیل، اگر آنها در موقع ترک اسرائیل تأخیر نمایند به طور اتوماتیک به شهروندی اسرائیل در می آیند.


تهیه شده توسط: آی. بلویویچ 29204× تصویب شده توسط: آر. باراز 29194×


ضمیمه آمارهای مهاجرت:


(خیلی محرمانه / غیر قابل رؤیت برای بیگانگان) موجودیت دو روش اساسی در تخمین تعداد اتباع روسی که شوروی را با روادیدهای اسرائیلی ترک می گویند، پدید آورنده نقائص آماری ناشی از منابع مختلف است. دولت شوروی آمارهای دوره ای را در رابطه با روادیدهای خروج صادره به مقصد اسرائیل منتشر نمی سازد، ولی تعداد روادیدهای اسرائیلی صادره توسط سفارت هلند به عنوان نماینده منافع اسرائیل در مسکو این موضوع را به طور کلی نشان می دهد. تشخیص سفارت هلند به عنوان منبع این آمار و نیز خود آمار، در صورتی که دارای اعداد اعشاری نباشند، طبقه بندی شده به حساب می آیند.


(طبقه بندی نشده) از آنجا که تمام دارندگان روادید اسرائیلی ابتدا به وین می روند، تعداد افراد وارده به وین در یک مدت خاص می تواند تعداد یهودیان شوروی مهاجر را نیز مشخص سازد.


(خیلی محرمانه) نقائص موجود در دو رقم حاصل نشانگر این واقعیت است که تعداد افراد وارده به وین در یک دوره خاص، روادیدهای خود را در دوره قبل از آن دریافت داشته اند. بدین ترتیب تعداد افراد دارای مجوز خروج روسی که در سفارت هلند در یک ماه خاص روادید اسرائیلی دریافت می دارند، واقعیت آن در یک یا دو ماه بعد با ورود همین افراد به وین قابل رویت و لمس خواهد بود.


(خیلی محرمانه) بنابراین، درست است که آمار افراد وارده به وین تعداد مهاجرین خارج شده از شوروی را در یک زمان خاص نشان می دهد، ولی ارقام سفارت هلند با دقت بیشتری سیاست مهاجرت شوروی و نوسانات آن را منعکس می سازد. ولی هیچ یک از این دو رقم نمی تواند کل یهودیان روسی مهاجر را ارائه و نشان دهد.


(طبقه بندی نشده) بعضی از یهودیان شوروی با روادید آمریکایی مهاجرت می کنند تا به شهروندان آمریکایی و یا وابستگان دور و مقیم خود در آمریکا بپیوندند. در این گروه که تمام ملیتهای روسی را در برمی گیرد، یهودیان در سه سال گذشته 25 درصد را تشکیل می داده اند.


(3/25 درصد کل) 650 یهودی - 1355 (8/24 درصد) 493 یهودی - 1356


ص: 639




(1/25 درصد) 430 یهودی - 1357 (خیلی محرمانه) علاوه بر این، بسیاری از غیر یهودیان نیز با روادید اسرائیلی مهاجرت می کنند که عبارتند از:


- اعضای ازدواجهای مختلط (مانند ازدواج یهودی و غیر یهودی - م).


- افرادی که توسط مقامات شوروی وادار می شوند که از کانال یهودیان مهاجرت نمایند و - غیر یهودیانی که روادید یهودی دریافت داشته و سپس موفق می شوند مقامات شوروی را متقاعد سازند که واجد شرایط مهاجرت می باشند.


تعداد ویزاهای اسرائیلی (خیلی محرمانه) - طبقه بندی نشده) غیر قابل رؤیت برای بیگانگان) - تعداد افراد وارده به وین


1349 حدود 1000 نفر 14000-


1350 نفر -13022 13601 -31413


-1351 33461- 24780-


1352 20700- 20200-


1353 13290 -13209-


1354 14273- 14064-


1355 16737- 17146-


1356 28864- 30379 -


1357 ماهانه


1357 ژانویه 1946 فوریه 2131 مارس 1835 آوریل 1870 می 1919 ژوئن 1943 ژوئیه 2211 اوت 2540 سپتامبر 2845 اکتبر 4087 نوامبر 3427 دسامبر 4645


ص: 640




ماهانه 1978 ژانویه 4040 فوریه 4126 مارس 40149 آوریل 5000




منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 49 - کتاب 49 - صفحه 626
تصاویر سند
(FBIS) (آیوا) (اروپای غربی) (ایالات عربی) (ایالات متحده آمریکا) (ایالات متحده) (بندر پهلوی) (ترکیه (تهران) (حسینیه ارشاد) در جاده قدیم شمیران (دریای خزر) (شمال شرقی ایران) (شوروی) (لیبی) (ناتو) (نایب کلوپ) تهران (نقده) (کرمانشاه) ... ریاض 3 بندر بزرگ (شویخ 8 14 AISA Antwwerp Bhilai Cap Bon) Coast West GTEشرکت Gurka Jette Kebir Kerala Le Rosey MIS Malha) Mukalla Narayanghat Nubah) OF WIGHT ISLE OSTAFEVO مسکو PAK) PDRY(کشور جمهوری دمکراتی خلق یمن)جنبش کشورهای غیرمتعهد Rhode Island Sayhut Seydesehir Shihr USAFOOM USIRJC Yarkand chilie   قاهره  آفریقای جنوبی  آلمان غربی  جزیره مینو «آرژانتین» «ازگله» «اسپوتنیک» «الدرشات» «اورامانات» «اوروگوئه» «اُگدن» «بابیسی» «باشگاه مهرگان» «بالاحصار کابل» «برمه» «بوینوس آیرس» «تافت» «تنگه هرمز» «تورنتو» «جرا» «جزیره» «جلدیان» «خانه ترویج اسلام» «خانه نشر اسلامی» در قم «خلیج [فارس]» «خلیج فارس» «دانشکده فنی سیاسی «دانشگاه آذر آبادگان» «دماغه کوه» «دوشان تپه» «دیدگان» «رأس دبّه» «رأس شیخ مسعود» «روتردام» «ریسوت» «زدران» «سفارت آمریکا در بغداد «شرق سوئز» «شیخ صالح» «فارس» «فورث لیون ورث» در کانزاس «فَتم» «فیلیپین» «قاسم الجمالی» «قلعه آپاچی ها» «قم» «لیبی» «لیله هامر» نروژ «مراغه» «مرند» «موترا» «نهاوند» «نیاوران» «هلمز» «وزا» «پایگاه جاسوسی آمریکا» «کامبوج کوچک» «کامچاتکا» «کانال «کایلر یانگی» «کردستان جنوبی» «کمپ دیوید» ÷ ؛ سفارت شوروی آب های هیرمند آب های کارائیب آب گیلکی آبادان آباده آبیجان آتاباسکا آتاکامی یونیون ژاپکس آتتک آتلانتا آتلانتیک آتلانتیک سیتی آتلانتیک شمالی آتن آجائوکوتا آدانا آدیس آبابا آدیس بابا آذربایجان آذربایجان ایران آذربایجان شرقی آذربایجان شرقی و غربی آذربایجان غربی آذربایجانی آذرشهر آراکان آرخانگلسک آردوژونای آرکو آرلان آرنون آروشا آروشای آرژانتین آریاشهر آریانا آریزونا آزمایشگاه آزمایشگاه ملی Oak Ridge در تنسی آزوف آساب (Assab) آسام آسامرای  آسانسیون پاراگوئه آستارا آستراخان آسوان آسیا آسیا و آمریکای لاتین آسیا و اقیانوسیه آسیای جنوب شرقی آسیای جنوبی آسیای جنوبی شرقی آسیای جنوبی و جنوب شرقی آسیای شرقی آسیای شمالی آسیای غربی آسیای مرکزی آسیای مرکزی روسیه آسیای مرکزی شوروی آسیای میانه آسیای نزدیک آسیایی آشدوت یاکف آشویتس آغاجاری آفریقا آفریقا. آفریقا  آفریقای جنوبی آفریقای جنوبی‌. آفریقای سیاه آفریقای شرقی آفریقای شمالی آفریقای غربی آفریقای مادون صحرا آفریقای مادون صحرا  آفریقای مرکز آقادیر (Agadir) آلاباما آلاسکا آلامندرا آلاگوس آلبانی آلبرتا آلتیپلانو آلدان آلمان آلمان شد آلمان شرقی آلمان غربِی آلمان غربی آلمان غربی. آلمان فدرال آلمان نازی آلمانی آلپ آلپو آلیتالیا آمازون آمریک آمریکا آمریکا و سازمان ملل متحد آمریکا. آمریکائی آمریکاپرسنل سفارت آمریکا در تهران آمریکای جنوبی آمریکای شمالی آمریکای لاتین آمریکای لاتین  آمریکای مرکزی آمریکایی آمستردام آمل آموزشگاه افسران نیروی دریایی اسرائیل آموزشگاه دفاع زمین به هوا آمپا آمیون آنتالیا آنتامینا آنتاناریو آنتاناناریو آنتناریو آنتورپ آنتیل آنتیل هلند آندامان آنژرو آنکارا آنکارا استانبول آنکارا) آنکارا  آنکارابغداد آنکارای ترکیه آنکلشوار آنگولا آپارتمان آپارتمان مقدم آپارتمان های اردلان آپارتمانهای ایران سکنی آژانس اطلاعات دفاعی آژانس اطلاعاتی وزارت دفاع آژانس بین المللی ارتباطات آژانس های دولت آمریکا که در ایران آکادمی نظامی سن سیر آکتانیش آکرا آکسفورد آیداهو ابوظبی ابوظبی ٬ آنکارا ٬ بغداد ٬ ظهران ٬ دوبی ٬ اسلام آباد ٬ جده ٬ کابل ٬ کویت ٬ لندن ٬ منامه ٬ مسکو ٬ مسقط ٬ پاریس٬ وی هینگان ابوظبی ٬ دوحه ٬ کویت ٬ جده ٬ منامه ٬ مسقط ٬ ظهران ٬ تهران ٬ ریاض ابوغریب ابوموسی ابیجان اتاق 225 ساختمان مرکزی سفارت اتاق افسران عملیاتی اتاق بازرگانی ایران اتاق ناهارخوری اختصاصی نخست وزیر اتاوا اتحاد جماهیر روسیه شوروی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی اتحاد جماهیر شوروی اتحاد جماهیر شوروی و لهستان اتحاد شوروی اتحادجماهیر شوروی اتریش اتیاپو اتیوبی اتیوپی اتیوپی و آنگولا احمد آباد احمدآباد اداره آموزش و پرورش اداره راه آهن اداره مهاجرت ادلون اراک اربیل ارتش آمریکا ارتفاعات جولان اردبیل اردن اردن و سوریه اردوگاه ارتش آمریکا اردوگاه ارتش عباس آباد اردوگاه ایون موره اردوگاه خمینی اردوگاه رشایا الفخار اردوگاه صدیقین اردوگاه غنا اردوگاه قیریات اربع اردوگاه های اسرائیل اردوگاه کمکی آمریکا اردکان ارمنستان ارمنستان شوروی ارمنی ارومیه ارومیه ( رضاییه) ارومیه (رضاییه سابق) ارومیه(رضائیه) ارومیه(رضاییه) اروندرود اروپا اروپا و ایالات متحده اروپا  اروپای شرقی اروپای شرقی و غربی اروپای غربی اروپای مرکزی اروگوئه اریتره اریتره و سودان از سفارت آمریکا ازبکستان ازفرانسه ازمیر استات افجورد استادیوم استادیوم آریامهر استادیوم امجدیه استامبول استان آذربایجان استان آذربایجان شرقی استان آذربایجان غربی استان اصفهان استان ایلام استان بلوچستان پاکستان استان تهران استان حکاری استان خراسان استان خوزستان استان سیستان و بلوچستان استان شرقی عربستان سعودی استان ظفار استان ظفار عمان غربی استان فارس استان فراه استان لرستان استان مازندران استان مرکزی استان موصل عثمانی استان های شرقی استان های مرزی پاکستان استان های کنارها استان پکتیا استان چهارمحال و بختیاری استان کردستان استان کرمان استان کرمانشاه استان کرمانشاهان استان گرگان استان گیلان استانبول استانبول. استانداری استانفورد استانهای جنوب شرقی ترکیه استانهای شرق و جنوب شرقی ترکیه استانواک استخر شنا استراسبورگ استرالیا استکتوزاود استکهلم اسد آباد اسرائیل اسرائیل صبرا و شتیلا اسرائیل غاصب اسرائیلبلژیک اسراییل اسفراین اسلام آباد اسلام آباد راولپندی اسلام آبادتریپولی اسلام قلعه اسلو اسماعیلیه اسواکسپلوراسیون اسپانیا اسپه جوس اسکاتلند اسکاردو (Skardu) اسکاندیناوی اسکندرون اسکندریه اسکودار اشتارت اشتراوس اشتوتکارت اشتوتگارت اشتوتگارت آلمان غربی اشدود (اسدود) اشنگتن دی اشنگتن دی. سی. اشپیگل اشگلون اصفهان اصفهان و شیراز اطریش افریقا افریقای جنوبی افغانستان افغانها اقامتگاه آرمیتاژ اقامتگاه آقای مقدم اقامتگاه آقای چارلز دبلیر مک کسکیل اقامتگاه آقای چایلدز اقامتگاه اقبال اقامتگاه جدلی اقامتگاه سیماکیس اقامتگاه متین دفتری اقامتگاه مقدم اقامتگاه مهندس مقدم اقبال اقتصادی اقمار آسیایی اقیانوس آتلانتیک اقیانوس آرام اقیانوس اطلس اقیانوس هند ال بروما البار الباس البداویه البدوی البلادی الجدیده الجزایر الجزیره الحلوه الدامور الدلهامیه الریفا الساقی السالت السالوادر السالوادور الشعیبه الشیبه الطیبه الظلوف العقبیه الفرین القوته المدن المنصوره الهویزه الکساندریا ام القصر ام القوین ام. یوکرانتسف امارات امارات دوبی امارات شمالی امارات شمالی عربی امارات عربی امارات عربی متحده امارات متحده عربی امارات متحده عربی. امارت امارت متحده عرب امارت متحده عربی امام حسین امام شهر (شاهرود سابق) امان اماکن متبرکه شیعیان امرود مارین امریکا امریکای لاتین امپراتوری اطریش امپراطوری آفریقای مرکزی. امپریال انبارهای ادیسن انتبه انجامنا انجمن ایران انجمن ایران و آمریکا انجمن بهداشت ایران اندونزی اندیمشک انستیتو پلی تکنیک تهران انستیتو پلی تکنیک پاریس انقلاب مشروطه ایران انکها انگلستان انگلستان (سند هرست) انگلیس انگلیس. سوئیس انگلیسی انگلیسیها اهواز اوبرلنیگن اوتاوا اوتمالی اوخوتسک اودسا اودکان اتیوپی اورال اورالز اورالز جنوبی اوران واسکیدا اورشلیم اورشلیم شرقی اورفا اورلشیم اورمانات اورنبرگ اورنیوکو اوروندی اوروگوئه اوروگوئه. اورینته اوزپری اوسترال  اولدهاربور اوماها اومسک اونبرگ اونتاریو اونتاریوی کالیفرنیا اونکتاد اوهایو اوپک اوژگورود اوکراین اوکراین غربی و جنوبی اوکراینداشاوا اوکلاهما اوگادن اوگادوگو اوگاندا اویتا ايران اُتاوا اُسلو اُوتاوا اُکلاهما اکبرخان بوگتی اکرا اکسفورد اکسون اکسیدنتال اکلاهما اکوادر اکوادور اکوادور. ایالات جوجوی وسالتا ایالات شبه جزیره عربی ایالات شرقی ایالات شرقی نورستان ایالات متحد آمریکا ایالات متحده ایالات متحده (USIS) ایالات متحده (آمریکا) ایالات متحده آمریکا ایالات متحده آمریکا . ایالات متحده آمریکا  ایالات متحده امریکا ایالات متحده. ایالات میشیگان ایالات نوادا ایالات واشنگتن ایالات چیاپاز ایالات کارولینای شمالی ایالات یوزکات ایالت «پکتیا» ایالت آسام ایالت اوریسا ایالت تگزاس ایالت جورجیا ایالت غزنی ایالت متحده ایالت نفت خیز خوزستان ایالت های کردنشین عراق ایالت واشنگتن ایالت ویرجینیا ایالت پکتیا ایالت کالیفرنیا ایالت کلمبیا ایالت کنار ایتالیا ایتالیائیها ایتالیایی ایران ایران اسلامی ایران تهران ایران شوروی ایران. ایرانشهر ایرلند ایرن ایروان ایروان (ارمنستان) ایریان جایا ایریان غربی ایزومائیل ایستگاه (سفارت ایستگاه برق آلستوم ایستگاه تلویزیون ایستگاه راه آهن تهران ایستگاه ماهواره ای اقیانوس اطلس ایستگاه ماهواره ای سمفونی ایستگاه هوایی با گرام ایستگاه پاریس ایسلند ایلات ایلام ایلی شوسک ایلی نویز اینترکنتینانتال اینتوریست مینسک ایندوس ایندیانا اینگستراخ ایواتسویچی با کو شوروی باب المندب بابل باتمان باجا کالیفرنیا بادن بادگودسبرگ بادگوسبرگ باربادوس بارنتس بارگاه امام رضا باریناس بازار بازار اهواز بازار تهران بازار خرمشهر بازار مشهد بازارهای تبریز باسین باشکیر باشگاه افسران تهران باشگاه امرسون باشگاه شهرداری آبادان باشگاه شوروی باشگاه فرانسه تهران باشگاه مهرگان باشگاه‌ها باغ رستوران هتل پالاس تهران باغ شاه باغشاه در جنوب غربی تهران باقرآباد بالاحصار بالتیمور بالتیک بالکان بالکن باماکو بانجول باندونگ بانه بانک بانک ایرانیان بانک بازرگانی بانک سپه بانک صادرات بانک عمران بانک فرست نشنال سیتی نیویورک بانک مرکزی بانک ملی بانک چیس مانهاتان بانکها بانکوک بانگول بانگوی بانیاس باهاما باهاماس باهیابیانکا باکو باگرام بای حسن ببر و نقدی بت شین بتاپیج بتلهام بجیل (Bajil) بحر احمر بحر خزر بحرین بخارا بخارست بخارست. بختیار بخرآباد بخش سیاسی استمپل بخش غربی کابل بخش کنسولی یا محل صدور ویزا براتسک برازاویل برازیلیا برازین براسل برج آجر گلیش برج البراجنه برج الشمالی برج جدید مهرآباد بردوودبنک برزیل برزیل «ایندین» برلن برلن شرقی برلن غربی برلین برلین شرقی برلین غربی برمه برن برن سوئیس برنو (Berno) برنو (Brno) بروجرد برونئی بروند بروندی بروکسل بروکلین برکلی بریتانیا بریتانیا. بریتانیای بریتانیای کبیر بریتانیایی بریج تاون بریجتاون بریمی بسارابی بستون بسفر بصره بعلبک بغداد بغداد. بل اینترنشنال بل هلیکوپتر بل هلیکوپتر در ایران بلت اوئن بلغارستان بلغاری بلندی های جولان بلوار الیزابت بلوار الیزابت دوم بلوار پهلوی بلوار پهلوی. بلوروسیا بلوچستان بلوچستان ایران بلوچستان پاکستان بلوک شرق بلوک شرقی بلوک شوروی بلوک چین بلوک کمونیست بلژیک بلگراد بلیزه بم بمبئی بمبئی هند بمبی بن بن بست شریفی بن غازی بنادر بنادر آمریکا بنادر ایران بنادر جنوبی ایران بنادر عراق بنای شهیاد بنت جبیل بندر بندر Marsaxlokk بندر «هایفونگ» بندر آبادان بندر آزاد سُلمان بندر اسلام بندر اسپانیا بندر اسکندریه بندر امام خمینی بندر انزلی بندر انزلی (پهلوی سابق) بندر انزلی (پهلوی) بندر ایلات در خلیج عقبه بندر بوشهر بندر تایر بندر جبیل بندر خشکی اوپک عربی بندر خمینی بندر دارالسلام بندر دیگوسوآرز (Diego Suarez) بندر رود شرخان بندر سنیفوگوس بندر سوئز بندر سوتامتون بندر شاه بندر شاه [ترکمن] بندر شاهپور بندر شاپور بندر عباس بندر قاسم بندر لوئیس بندر لوبا بندر لوبوس بندر ماهشهر بندر مرز الکبیر Mersel بندر نوآکچوت بندر وزارت دفاع و هوانوردی در المیشاب بندر پهلوی بندر پهلوی سابق بندر پوئرتوباریوس بندر کوناکری بندرانزلی (بندر پهلوی سابق) بندرانزلی(بندر پهلوی سابق) بندرشاپور بندرعباس بندرپهلوی بنگال بنگال اوریسا بنگال. بنگلادش بنین بهاییان بهبهان بهشت زهرا بهشت زهرا (قبرستان تهران) بهشهر بوئنوس آیرس بوبروسیک بوتسوانا بوجومبورا بوخارست بوخوم بوداما بوداپست بورائو بوراما بورخه بورسا بورنئو بورنئوی بوروندی. بوستون بوستون (لوگان) بوشهر بولتن بولوار الیزابت بولیوار بولیوی بولیوی. بوکارو (Bolaro) بوکاس دل تورو بوکاسا بوکان بوکووین شمالی بوگوتا بوگوتا. بوگوچانی بویناکسک بوینس آیرس بوینوس آیرس بُن بِلِف بکاپای توتال بگمگانی بی بی حکیمه بیت المقدس بیت خمینی بیت یاهون بیتلیس بیجار بیرجند بیرمنگهام بیروت بیروت بن بیرگمن ویرتز هامبورگ بیسائو بیسو بیشف بیلتیس بیمارستان بیمارستان ارتش آمریکا بیمارستان اورنج مموریال در نیوجرسی بیمارستان جم بیمارستان دریایی بتسدا بیمارستان رازی تهران بیمارستان رضاییه بیمارستان سعدی بیمارستان شوروی بیمارستان شوروی در تهران بیمارستان صلیب سرخ شوروی بیمارستان فریدریک هاین بیمارستان ماثار (Mathare) بیمارستان مسیحیان بیمارستان ملکه مادر بیمارستان میثاقیه بیمارستان نظامی آمریکا در تهران بیمارستان نیویورک بیمارستان های شوروی بیمارستان کرنل بیمارستانهای نظامی بیکالامور ت تأسیسات آمریکا و انگلیس تأسیسات آمریکایی تأسیسات حیاتی نظامی تأسیسات صنعتی تأسیسات نفتی تئاترها تاباسکو تاتوان موس تاج محل تاجیکستان تاجیکستان شوروی تاراپور تارپور تاس تاسه تاسوس تاشکند تاشکند جنوبی تالار رودکی تالارا تالین تامائولیپاس تاماتاوه تامسک تان تانتا تانزانیا تاکورادی تایباد تایشت تایلند تایوان تایپه تبریز تبریز. تبریزی تبسدا تجورا (Tajura) تحاد جماهیر شوروی تخت جمشید ترانس آندین ترخام ترمینال اتوبوسرانی لاکهید ترمینال دریایی خارک ترمینال صادرات ترمینال فرماندهی هوابرد نظامی ترکستان ترکمن صحرا ترکه ترکیه ترکیه عثمانی ترکیهکوبا و شوروی ترگه ور تریست تریسته ترینیداد تریپولی تصفیه خانه تظاهرات تبریز تفلیس تقاطع تخت جمشید تقاطع تخت طاووس و شاه عباس تقاطع روزولت و کریم خان زند تقاطع شاهرضا تل آویو تل آویو. تنب کوچک و بزرگ تنسی تنگه «تسوسیما» تنگه باب المندب تنگه دریای سرخ تنگه ماژلان تنگه هرمز تنگه هرگز تهران تهران میدان قزوین تهران ٬ ایران تهران پارس تهران کاروان‌سرا تهران. تهران  تهران   تهران٬ آتتک٬ دیرتک توباگو توتال تورنتو توره تورژوک تولبرت تولس اوبلاس تولو تولکوام تونس تونکین توژال توکیو توکیو و کانبرا توگو. توگولند توی مازی تویسرکان تویمان تپه جبل باسیل تپه های قیطریه تپه‌های سنت موریتز تکنیکون حیفا تگزاس تگزاس آمریکا تگزاکو تیبرباس تیتا تیران تیمسار ایادی تین مورتی تیواکونو جاجی جاده ساحلی آبادان جاده سالانگ جاده قدیم شمیران جاده قم جاده لوگر جاده منطقه جلال آباد جاده میوند جاده هرات به قندهار جاده همیلتون جاده کرج جاسوسخانه آمریکا جاسوسخانه آمریکا در تهران جافا جامائیکا جامو جان هاپکینز جانزور جانگایا جاوه جاکارتا جبال مکران جبل الطارق جبل علی دوبی جبل منصور جبهه های دُن جبیل جده جده کراچی جرج تاون جریکو جزائر آدامان جزائر فالکلند جزائر ویرجین جزایر ابوموسی جزایر ابوموسی و تنب جزایر اسپراتلی جزایر تنب جزایر تنب و ابوموسی جزایر خارک جزایر خلیج فارس جزایر لارک جزایر لاوان جزایر پانیز (PINES ) جزایر کارائیب جزایر کوریا موریا جزیرة مصیره جزیره «مسیرا» جزیره «نیپولیتان ایسشبا» جزیره ابوموسی جزیره بحرین جزیره بزرگ جزیره تاسمانی جزیره خارک جزیره دیه گو گارسیا جزیره رودز جزیره سر ابونویر جزیره سوکوتورا جزیره ضحلک جزیره فلج المعلا جزیره قبرس جزیره قشم جزیره لاوان جزیره مزیرا جزیره مصیره جزیره مینو جزیره هنگام جزیره کوچک جزیره کیش جزیره گراند کومور جزیره گواجیرا جزیره گوام جعفرآباد جلال آباد جلدیان جلسات جلفا جلیله جماهیر شوروی جمبور جمهوری آفریقای شرقی جمهوری آلمان فدرال جمهوری ارمنستان جمهوری ازبک جمهوری اسلامی ایران جمهوری خلق چین جمهوری خلق یمن جمهوری دموکراتیک آلمان جمهوری دموکراتیک افغانستان جمهوری دموکراتیک خلق کره جمهوری دموکراتیک خلق یمن جمهوری دموکراتیک یمن جمهوری دمکراتیک آذربایجان (ایران) جمهوری دمکراتیک آلمان جمهوری دمکراتیک افغانستان جمهوری دمکراتیک خلق یمن جمهوری دمکراتیک مهاباد جمهوری دمکراتیک مهاباد. جمهوری دمکراتیک یمن جمهوری دومنیک جمهوری دومینیکن جمهوری سوسیالیستی ویتنام جمهوری سوسیالیستی گیلان جمهوری صحرا جمهوری عربی متحده جمهوری عربی مصر جمهوری عربی یمن جمهوری فدرال آلمان جمهوری قفقاز جمهوری لاتویا جمهوری متحده عربی جمهوری متحده عربی (UAR) جمهوری متحده عربی (مصر) جمهوری های جنوبی شوروی جمهوری چین جنت زوار جنوا جنوب آسیا جنوب آسیا و اقیانوس هند جنوب اسپانیا جنوب ایران جنوب بروکسل جنوب ترکیه جنوب تهران جنوب جزیره ابوموسی جنوب خلیج [فارس] جنوب خیابان نادری جنوب شرقی آسیا جنوب شرقی ایران جنوب شرقی ترکیه جنوب شرقی تهران جنوب شهر تهران جنوب صحرای سینا جنوب عراق جنوب غرب ایران جنوب غربی ارومیه جنوب غربی اصفهان جنوب غربی ایران جنوب غربی تهران جنوب فتح الاند جنوب لبنان جنوب مصر جنوب مصیره جنوب مهرآباد (تهران) جنوب و شرق آسیا اندونزی جنوب و شرق تهران جنوب ویتنام جنوب کردستان جنوب یمن جنگل ملی لوس پدرس و اقیانوس آرام جنگل های شمال جنگنده میراژ فرانسوی جهرم جودا جورج تاون جورجیا جورم جوروفت (Juroft) جولان جولوندور جوناگاد جیبوتی جیرفت حاجت تپه حباری حبشه حجاز حرم امام حرم امام رضا حرم امام رضا در مشهد حریص حسین آباد اصفهان حسینیه ارشاد حسینیه ارشاد در تهران حسینیه ارشاد. حصبیه حلبچه حله حلیج فارس حما حمدیه حمزه حمص (Homs) حوالی آغاجاری حوبیسه حوزه Luhais حوزه «امرادا حوزه آرامکو حوزه البری حوزه البوندوق حوزه الغوار حوزه ام القوین حوزه امل حوزه اهواز حوزه اکوفیسک حوزه برنت حوزه خلیج حوزه دزفول حوزه راشد حوزه ساموتلر حوزه علمیه قم حوزه علمیه نجف حوزه عملیاتی مبارک حوزه فتح حوزه فریگ حوزه فلاح حوزه قبا حوزه قَبا حوزه مبارک حوزه مدیترانه حوزه مرمول حوزه میری حوزه نصیر حوزه نفت کرکوک حوزه نفتی «دورا» حوزه نفتی بورگان حوزه نفتی رومیله (Rumaylah) حوزه نفتی میناس حوزه های امل و مرمول حوزه های نفتی عراق حوزه هوایی ظهران حوزه گازی یِبال حوضچه لیمپوپو حوضچه پلوتاس حوضچه کواوری حومه تهران حکاری حیرتان حیفا خاباروسک خارج تهران خارطوم خارک خاش خانقین خانه اسلامی نیا خانه بختیار خانه بهار خانه بهاییان در غرب ایران خانه دکتر سنجابی خانه فرهنگ شوروی خانه لامبراکیس خانه مقدم خانه های سازمانی آمریکاییان خاور خاور دور خاور دور (ECAFE) خاور میانه خاور نزدیک خاور نزدیک (ایران تهران) خاور نزدیک / ایران خاور نزدیک ایران خاور نزدیک ایران تهران. خاور نزدیک و میانه خاوردور خاورمیانه خاورمیانه غیر اوپک خاورمیانه مصر خاورمیانه نزدیک / ایران خاورمیانه و اروپا خاورمیانه و جنوب آسیا خاورنزدیک خاورنزدیک و آسیای جنوبی ٬وزیر ٬ سفارت ژنو ٬ سفارت کاراکاس ٬ سفارت توکیو ٬ سفارت خارطوم ٬ سفارت پرتوریا Pretoria ٬ سفارت مکزیک٬ سفارت لاگوس ٬ نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیویورک ٬ کنسولگری کراچی ٬کنسولگری اشتوتگارت ٬ کنسولگری استانبول ٬ هونولولو.تهران خراسان خرطوم خرم آباد خرمشهر خط تالواگ خط مرزی غرب دره اوتاوا خطوط لوله گاز طبیعی IGAT خلخال آذربایجان خلیج خلیج (فارس) خلیج [فارس] خلیج [فارس] جنوبی خلیج [فارس] شمالی خلیج اعراب خلیج اوب خلیج بنگال خلیج تریسته خلیج حمامت خلیج خوکها خلیج سوئز خلیج عدن خلیج عرب خلیج عمان خلیج فارس خلیج فارس (بندر ماهشهر و بندرعباس) خلیج مکزیک خلیج پرودهو خلیج پوهای خلیج کورو خلیج کوچ خلیج گابن خلیج گایاکیل خلیج گینه خلیج[فارس] خلیح فارس خمین خمینی خوزستان خوزستان ایران خوزستان. خولت (Kholette) خوی خیابان 23 N.W خیابان «وصال شیرازی» تهران خیابان آریامهر خیابان آمریکا خیابان آپادانا خیابان آیت الله طالقانی خیابان آیزنهاور خیابان استالین خیابان امیرآباد خیابان انبار خیابان انقلاب خیابان ایرانشهر خیابان بلیس واتر خیابان بهار خیابان بهارستان اول خیابان بیرجند خیابان بیژن خیابان تخت جمشید خیابان تخت طاووس خیابان تگزاس در جنوب اصفهان خیابان جمهوری خیابان حسینی الشطی خیابان خیام خیابان دروس خیابان دولت خیابان رودیولند دلایونت خیابان روزولت خیابان سعدی خیابان سپهبد قرنی خیابان سیبویه خیابان شاه خیابان شاه رضا خیابان شاه عباس خیابان شاهرضا خیابان شاهرضا روبروی دانشگاه تهران خیابان شمیران قدیم خیابان طالقانی (تخت جمشید) خیابان فارهیلز دیتون خیابان فردوسی خیابان لاله زار خیابان لاله زارنو خیابان ماساچوست خیابان مدرس خیابان مصدق خیابان مهرشاه خیابان میرداماد خیابان مین خیابان نادرشاه سابق خیابان نسرین خیابان نفت خیابان نیاوران خیابان های تخت جمشید و روزولت خیابان های تهران خیابان های روزولت و تخت جمشید خیابان های لینکلن و یهودا خیابان های میرداماد و جردن خیابان هشت گرد خیابان وزرا خیابان وصال شیرازی خیابان ونک خیابان ویلا خیابان پهلوی خیابان پهلوی تهران خیابان چرچیل خیابان کاخ خیابان کیوان خیابان یادآوران خیابان‌های تخت جمشید خیزتویمان اوبلاست شمالی خیوسو د دادگاه انقلاب دادگاه تهران دادگاه شمیران دادگاه مدنی دادگاه نظامی دادگاه های مدنی دادگاه های نظامی دادگاه ویژه دادگستری داراب دارالسلام داشاوا داغستان دالاس دالس دامنه های شمال کوه های البرز بین تهران و دریای مازندران دامنه های شمالی البرز بین تهران و دریای خزر دامور دانزیک دانزیک (گدانسک در لهستان) دانزیگ دانشسرای آمریکایی تبریز و تهران دانشکده «مید شیپمن» دانشکده افسری دانشکده افسری ایران دانشکده افسری تهران دانشکده اقتصاد لندن دانشکده البرز دانشکده تربیت معلم دانشگاه کلمبیا دانشکده تربیت معلم کابل دانشکده تربیت معلم کلمبیا دانشکده جنگ تهران دانشکده جنگ فرانسه دانشکده جنگلداری ایران دانشکده حقوق دانشکده حقوق تهران دانشکده حقوق دانشگاه تهران دانشکده حقوق دانشگاه پاریس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دانشکده دژبانی آمریکا دانشکده دژبانی آمریکا در فورث گوردون دانشکده دژبانی امریکا دانشکده صنعتی آل دانشکده طب دانشکده علوم دانشکده علوم اجتماعی دانشکده علوم سیاسی دانشکده غزالی دانشکده فنی دانشکده فنی آریامهر دانشکده فنی تهران دانشکده فنی دانشگاه تهران دانشکده فنی در دانشگاه تهران دانشکده فنیِ دانشگاه تهران دانشکده ملی جنگ دانشکده مهندسی دانشگاه تهران دانشکده مهندسی مکانیک دانشکده نظام ایران دانشکده نظام تهران دانشکده نظام شاهنشاهی ایران دانشکده نظامی تهران دانشکده های حقوق دانشکده های کرنل دانشکده وزارت امور خارجه شوروی دانشکده پاریس دانشکده پرینستون دانشکده پزشکی دانشکده پزشکی تهران دانشکده پزشکی دانشگاه شیراز دانشکده پزشکی هاروارد دانشکده پلی تکنیک تهران دانشکده پلیس تهران دانشکده پیبادی دانشکده کرج دانشکده کشاورزی دانشکده یوتا دانشکده‌های ایالات متحده دانشگاه دانشگاه «صنعتی شریف» (آریامهر سابق) دانشگاه آذرآبادگان دانشگاه آریامهر دانشگاه آریامهر اصفهان دانشگاه آریزونا دانشگاه آزاد ایران دانشگاه آزاد بروکسل دانشگاه آمریکائی بیروت دانشگاه آمریکایی دانشگاه آمریکایی بیروت دانشگاه آمریکن دانشگاه آنکارا دانشگاه آکسفورد دانشگاه آکسفورد. دانشگاه استانفورد دانشگاه استانفورد آمریکا دانشگاه اصفهان دانشگاه البکر دانشگاه الهیات اصفهان دانشگاه ام.آی.تی. دانشگاه اورگون دانشگاه اورگون در اوژن دانشگاه اوهایو دانشگاه اکسفورد دانشگاه ایالت آیوا دانشگاه ایالت کنت دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا دانشگاه ایالتی یوتا دانشگاه ایالتی یوتا در اوگان دانشگاه ایالتی یوتا در لوگان دانشگاه ایران دانشگاه ایندیانا دانشگاه برلین دانشگاه بروکسل دانشگاه برکلی دانشگاه برکلی در کالیفرنیا دانشگاه برکلی کالیفرنیا دانشگاه بریزیت دانشگاه بریستول دانشگاه بغداد دانشگاه بلژیک دانشگاه بوخوم دانشگاه بیرزیت دانشگاه بیرمنگام دانشگاه بیرمنگام (انگلستان) دانشگاه بیرمنگام انگلستان دانشگاه بیرمنگام در انگلستان دانشگاه بیلر دانشگاه تبریز دانشگاه تل آویو دانشگاه تنسی دانشگاه تهران دانشگاه تهران و دانشگاه ملی دانشگاه تورنتو دانشگاه تولوز فرانسه دانشگاه تکنولوژی ایلینویز MN دانشگاه تگزاس دانشگاه جرج تاون دانشگاه جرج واشنگتن دانشگاه جفرسون دانشگاه جندی شاهپور اهواز دانشگاه جندی شاپور دانشگاه جنگ دانشگاه جنگ ایران دانشگاه جواهر لعل نهرو دانشگاه جورج تاون دانشگاه جورج واشنگتن دانشگاه جونز هاپکینز (Jons Hopkins) دانشگاه حقوق تهران دانشگاه دراماها (OMAHA)در پاکستان دانشگاه دفاع ملی دانشگاه دورهام انگلستان دانشگاه دورهام در نیوکاسل دانشگاه دولتی یوتا در لوگان دانشگاه دیتون دانشگاه رازی دانشگاه رضاشاه کبیر دانشگاه روسوفیل دانشگاه ریچموند ویرجینیا دانشگاه سان جوزف بیروت دانشگاه سند هرست انگلیس دانشگاه سودان دانشگاه سوربن دانشگاه سوربن پاریس دانشگاه سیراکوز دانشگاه سیراکیوس دانشگاه سیراکیوس (Syracuse) دانشگاه سیراکیوس نیویورک دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشگاه شریف دانشگاه شیراز دانشگاه شیراز (پهلوی سابق) دانشگاه شیکاگو دانشگاه صنعتی آریامهر دانشگاه صنعتی آریامهر تهران دانشگاه صنعتی تهران دانشگاه صنعتی شریف دانشگاه فرانسه دانشگاه فرانسوی زبان بوعلی سینا در همدان دانشگاه فرانسوی زبان سان ژوزف دانشگاه فرح پهلوی دانشگاه فردریک ویلهلم در برلین دانشگاه فردوسی مشهد دانشگاه فنی آریامهر دانشگاه فنی برلین دانشگاه فیرلی دیکنسن دانشگاه قاهره دانشگاه قندهار و پلی تکنیک دانشگاه لاهور پاکستان دانشگاه لندن دانشگاه لنین دانشگاه لنینگراد دانشگاه لوزان دانشگاه لینکلن دانشگاه لیژ (LIEGE) دانشگاه مریلند دانشگاه مسکو دانشگاه مشهد دانشگاه ملی دانشگاه ملی تهران دانشگاه منچستر دانشگاه موصل دانشگاه مونتپلیر (Montpellier) فرانسه دانشگاه مونتپلیر فرانسه دانشگاه مک گیل دانشگاه میامی دانشگاه میشیگان دانشگاه مینه سوتا دانشگاه ناتینگهام انگلستان دانشگاه نبراسکا دانشگاه نبراسکا و پرینستون آمریکا دانشگاه نیویورک دانشگاه ها دانشگاه هاروارد دانشگاه هامبورگ دانشگاه های آریامهر و تبریز دانشگاه های آمریکا دانشگاه های آمریکایی دانشگاه های ایران دانشگاه هنر دانشگاه هیبرو دانشگاه واشنگتن دانشگاه واشنگتن در سیاتل دانشگاه واشنگتن سیاتل دانشگاه وایومینگ دانشگاه ویرجینیا دانشگاه ویرجینیای غربی دانشگاه ویرجینیای غربی ایالات متحده دانشگاه ویسکونسین آمریکا دانشگاه وین دانشگاه پاریس دانشگاه پترزبورگ دانشگاه پرنیستون دانشگاه پرینستون دانشگاه پنسیلوانیا دانشگاه پهلوی دانشگاه پهلوی شیراز دانشگاه پهلوی و آریامهر دانشگاه پیترزبورگ دانشگاه ژاپنی دانشگاه ژنو دانشگاه کابل دانشگاه کاتولیک دانشگاه کالیفرنیا دانشگاه کالیفرنیا در برکلی دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس دانشگاه کالیفرنیا لوس آنجلس دانشگاه کالیفرنیاآذربایجان شرقی و غربی دانشگاه کالیفرنیای برکلی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در پازادنا دانشگاه کالیفرنیای لوس آنجلس دانشگاه کرنل دانشگاه کلمبیا دانشگاه کلکته دانشگاه کمبریج دانشگاه کنتاکی دانشگاه کوبان دانشگاه کورنل آمریکا دانشگاه گرنوبل دانشگاه گرنوبل (Grenoble) فرانسه دانشگاه گلاسکو دانشگاه گنوبل (GENOBLE دانشگاه یوتا دانشگاه یوتا در ایالات متحده دانشگاه ییل (YALE) دانشگاه. دانشگاهها دانشگاههای اروپایی و آمریکایی دانمارک داون پورت داکا داکار داگلاس دایرن دبی دبیر کل حزب خلق پاکستان فرخ لاقاری دبیرستان «شاپور» دبیرستان آمریکائی تبریز دبیرستان البرز دبیرستان دارالفنون دبیرستان دولتی ابن سینا دبیرستان رازی (فرانسوی) دبیرستان شریف واقفی اهواز دبیرستان فیروز بهرام دبیرستان ملی فرانسوی دبیرستان نظام تهران دبیرستان هدایت دجله دجله و فرات در مسکو در واشنگتن دی درمانگاه پشتو دره رود هیرمند دره لوزون کاگایان دره هیرمند دره پنج شیر دره کریورا درهاید پارک (لندن) دروازه شهر تهران دروازه موتورپل دروزی دریاچه «دوکان» دریاچه ارومیه دریاچه ان دریاچه بیکال دریاچه توز دریاچه خزر دریاچه رضاییه دریاچه سد کرج دریاچه طبریه دریاچه لوپز دریاچه ماراکائیبو دریاچه مارکائیبو دریای اوخوتسک دریای اژه دریای ایونی دریای بالتیک دریای خزر دریای سرخ دریای سیاه دریای شمال دریای عرب دریای عرب و اقیانوس هند دریای عربی دریای عمان دریای لاتیف دریای مازندران دریای مدیترانه دریای مرمره دریای کرادر دزفول دشت ارژن دشت لوط دشت کویر دشت گرگان دفاتر دولتی دفاتر هواپیمایی دفتر آژانس ارتباطات بین المللی در تهران دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو دفتر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو دفتر اطلاعات دفاعی واشنگتن دفتر اطلاعات شوروی دفتر اطلاعات شوروی کوچه دان دفتر اطلاعات وزارت دفاع دفتر اینتوریست (آژانس مسافرتی شوروی) در آنکارا دفتر حسینیه ارشاد دفتر حفاظت منافع آمریکا دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد. دفتر حفاظت منافع آمریکا در دمشق دفتر حفاظت منافع آمریکا در سفارت بلژیک دفتر حفاظت منافع آمریکا در سفارت بلژیک. دفتر حفاظت منافع ایالات متحده در بغداد دفتر حفاظت منافع در هاوانا دفتر حفاظت منافع عراق در واشنگتن دفتر حفاظت منافع مصر در واشنگتن دفتر حفظ منافع آمریکا در بغداد دفتر خبرگزاری FBIS دفتر دادستان کل دفتر رسیدگی کشورهای مشترک المنافع دفتر سازمان ارتباطات بین المللی آمریکا دفتر سیاسی سفارت آمریکا دفتر نخست وزیری دفتر نمایندگی سیاسی لهستان دفتر هواپیمایی کشوری فدرال (آمریکا) در بیروت دفتر وابسته دفاعی دفتر وابسته دفاعی آمریکا دفتر وابسته دفاعی آمریکا در تهران  دفتر وابسته دفاعی ایالات متحده دفترمجلس خبرگان دلتای رود سرخ دماغه آنجوان دماغه شمالی دریای سیاه و بالتیک دماغه مصیره دماغه والویس دماغه کوریا موریا دماوند دمشق دنور دنیپرو پتروسک ده سبزوالسولی دهاقان دهانه رود پلاته دهلی دهلی نو دهلی نو و منامه دهلی نو. دهکده افجه دهکده الوانیه دهکده بارزان دهکده بیت یاهون دهکده دیزج دهکده رباط کریم دهکده سردوش دهکده طالقان دهکده پچاراگان دو بحرین دو تنب دو یمن دوآب دوآلا دوآلای دوبلین دوبی دوحه دودآباد دوراند دوسلدورف دوشان تپه دولت عراق دولینا دومینیکا دومینیکن دوهه دُقم دی دی سی دی سی. دی سی. ایران دی. سی دی. سی. دی.سی دی.سی. دی.سی.تهران دیار بکر دیاربکر دیالا دیرتک دیرتک. دیریاسین دیسنی لند دیوار روزولت ذراب (سرپل ذهاب) ذوب آهن ذوب آهن آریامهر ر آذربایجان شرقی و غربی ر اسلام آباد رأس الخیمه رأس الهلال رأس مارون رئیس رئیس بیمارستان شوروی رئیس جمهور ضیاءالحق رابرت هیرشمن از WETA راجستان (Ragastan) راش هانیکرا رامسر رامشتاین رامله رامهرمز رانگون راه آبی اسکندریه راه آهن راه آهن تان راه آهن تهران راور راولپندی راکروز  راکفلر پلازا نیویورک رباط ردستور. آرسنال. آلاباما ررومانی رستوران رستوران ال چیکو رستوران اکسانادو رستوران تیفانی رستوران خانسالار رستوران دومینیک. رستوران رزیدانس رستوران رکامیه رستوران ساندیز رستوران سلار رستوران سورنز رستوران فرانچسکو تورینو رستوران فرید رستوران لافونتن رستوران مکزیکی لاروزا رستوران میرابل رستوران هتل کاسپین رستوران هلستز رستوران پوب رستوران پیتزای ونتو رستوران چت نیک رستوران چت نیک تهران رستوران چتنیک رستوران چتینکز رستوران چیتنیک رستوران کاروانسرا رستوران گرانادا رستورانها رشت رشید عراق رشیدیه رضائیه رضاییه رضاییه سابق رفسنجان رله تهران رله علایم رم رم قدیم رم ٬ پاریس٬ لندن روآندا رواندا روبل سانتو روتا روتو (Rutovo) روحانی وزیر آب و برق رود آمودریا رود ارس رود اوب رود اکسوس(OXUS) رود بزرگ زاب(Zab) رود تونکا رود تیگریس رود سیحون و جیحون رود فرات رود ماهاولی رود مکونگ رود نیل رود هیرمند رود هیرمند (هلمند) رودآیلند رودابه رودخانه آلتوسینو رودخانه جومین رودخانه سیو رودخانه ظهرانی رودخانه علیا رودخانه لیتانی رودخانه لیطانی رودخانه مارارونی علیا رودخانه مونز رودخانه می سی سی پی رودخانه نیسیف رودخانه های مارون و کارون رودخانه هیرمند رودخانه کارون رودخانه ینیسی رودزیا رودسر روزولت روس روس ها روستا روستاهای ایران روستای دیوند [ریوند] روستای سرشیو روستای سیف آباد روستف روستوف روسها روسی روسیه روسیه تزاری روسیه سفید روسیه شوروی روسیه کمونیست روماشکینو رومانی رومانی و بلغارستان رومیلان رومیله روویومو (Ruvumu) رویال گاردن رُم رژیم اشغالگر قدس رژیم افغانستان رژیم صهیونیستی رکیه ری ریاض ریدبنک ریشاف ریشکور ریو دواورو ریودل یک ریودوژانیرو ریوگرند ریچموند ریک یاویک ریکیاویک ریگا زئیر زابل زام زامبیا زاهدان زاویه زاکوم زاگرب زرادخانه ردستون زرادخانه روسیه زرتشتیان زلاند نو زلاندنو زلاندنوکره زمین چمن زنجان زندان زندان اوین زندان جمشیدیه زندان جمشیدیه تهران زندان ساواک زندان قصر زندان نظامی جمشیدآباد تهران زندان های اسرائیل زندان های ایران زندان های ساواک زندان های قصر و اوین زندان پل چرخی زندان کرج زواره زورخانه جعفری زوریخ زوریخ سوئیس زونگولداک زیفتا زیمبابوه سئول سائوتومه و پرنسیپ سابرا ساحل جنوبی مدیترانه ساحل دریای خزر ساحل شرقی کولسکی زالیف (KOLSKIY ZAKIV) یا دهانه (KOLUINTET) ساحل شرقی – ام سعید ساحل عاج ساحل غربی ساحل غربی (رود اردن) ساحل غربی اردن ساحل غربی رود اردن ساحل مدیترانه ای سوریه ساحل کالیفرنیا ساخالین ساختمان IAS در شیراز ساختمان «ایران گالری» ساختمان آژانس بین المللی ارتباطات ساختمان استانداری ساختمان اطلاعات نظامی ساختمان بل هلی کوپتر ساختمان تحقیقات ساختمان حوزه 72 ساختمان خبرگزاری پارس ساختمان شهرداری تهران ساختمان هواپیمایی ملی ایران ساراواک ساری سازمان اطلاعات دفاعی سازمان انرژی اتمی سازمان سیا سازمان ملل سازمان ملل در ژنو سازمان ملل متحد سازمان های اسلامی سازمان های کمونیستی ساف ساقیات الحمراء سالادو سالت لیک سیتی سالتا سالتوگراند سالزبورگ سالزبورگ وین سالونیکا سالیسبوری ساماریا ساموآی شرقی ساموتلر ساموتلور سامپاگیتا سامپسون آمریکا سان خوزه سان دیاگو سان دیه گو سان فرانسیسکو سان ژورگه سانتاالنا سانتادومینگو سانتاکروز وریونگرو سانترال سانتوز سانتیاگو سانست کلوپ سانفراسیسکو سانفرانسیسکو سانفرانسیکو سانی پیتز ساواک ساوه ساکرامنتوی کالیفرنیا ساکلی سایگون سبزوار ستاد فرماندهی نیروی هوایی آمریکا ستاد فرماندهی کل نیروهای ناتو در اروپا ستاد مرکزی نیروی هوایی در رامشتین ستاد میدان گراسونور ستاد ژاندارمری در تهران سد بوئنرا سد تمبلینگ Tembing سد رضاشاه سد کراکیه سد کرج سدها سدهای ارس و اترک سدهای ماسینگر و ماپایی سدکبان سرافند سردشت سرزمین انبیاء و اولیاء خدا سرزمین های اشغالی سرو سرویس فارسی بی. بی. سی سرپاک سرپل سرپل ذهاب سرچشمه سرکنسولگری آمریکا در هنگ کنگ سرکنسولگری فلسطین سرکنسولگری پرتغال در پاریس سرگیپه سری لانکا سریا سریلانکا سعودی سـفارت سـفارت انگلیس سفارت سفارت آلمان سفارت آلمان فدرال سفارت آمر یکا سفارت آمریکا سفارت آمریکا آنکارا  سفارت آمریکا آنکارا سفارت آمریکا استکهلم سفارت آمریکا بلگراد سفارت آمریکا تریپولی سفارت آمریکا تهران سفارت آمریکا در آتن سفارت آمریکا در آنکارا سفارت آمریکا در اسلام آباد سفارت آمریکا در ایران سفارت آمریکا در برن سفارت آمریکا در بروکسل سفارت آمریکا در بن سفارت آمریکا در بیروت سفارت آمریکا در تریپولی سفارت آمریکا در تل آویو سفارت آمریکا در تهران سفارت آمریکا در تهران و مسکو سفارت آمریکا در تهران  سفارت آمریکا در تونس و بلژیک سفارت آمریکا در توکیو سفارت آمریکا در جده سفارت آمریکا در جیبوتی سفارت آمریکا در خاورمیانه سفارت آمریکا در دمشق سفارت آمریکا در رانگون سفارت آمریکا در رُم سفارت آمریکا در صنعا سفارت آمریکا در عمان سفارت آمریکا در قاهره سفارت آمریکا در قاهره و کویت سفارت آمریکا در لندن سفارت آمریکا در مسکو سفارت آمریکا در منامه سفارت آمریکا در واشنگتن سفارت آمریکا در ورشو سفارت آمریکا در وین سفارت آمریکا در پاریس سفارت آمریکا در پاکستان سفارت آمریکا در کابل سفارت آمریکا در کاراکاس سفارت آمریکا در کانبرا سفارت آمریکا در کویت سفارت آمریکا مسکو سفارت آمریکا ٬ تهران سفارت آمریکا پاریس سفارت آمریکا کابل سفارت اتحاد شوروی در تهران سفارت اسرائیل سفارت اسرائیل در تهران سفارت افغانستان سفارت افغانستان در تهران سفارت افغانستان در واشنگتن سفارت الجزایر در واشنگتن سفارت امارات عربی متحده در تهران سفارت امریکا سفارت امریکا تهران سفارت امریکا در تهران سفارت انگلستان سفارت انگلستان در تهران سفارت انگلیس سفارت انگلیس در تهران سفارت انگلیسی سفارت ایالات متحده سفارت ایالات متحده آمریکا سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران سفارت ایالات متحده آمریکا.کابل سفارت ایالات متحده در تهران سفارت ایتالیا سفارت ایران سفارت ایران در آمریکا سفارت ایران در آنکارا. سفارت ایران در انگلستان سفارت ایران در بروکسل سفارت ایران در ترکیه سفارت ایران در توکیو سفارت ایران در جاکارتا سفارت ایران در لندن سفارت ایران در مسکو سفارت ایران در واشنگتن سفارت ایران در پاریس سفارت ایران در ژنو سفارت ایران در کویت سفارت بحرین در تهران سفارت بریتانیا سفارت بریتانیا در تهران سفارت بلغارستان سفارت بلژیک در بغداد سفارت ترکیه سفارت تهران سفارت تهران   سفارت خارجه آمریکا سفارت خارطوم سفارت خاطون سفارت رومانی سفارت سوئیس سفارت شوروی سفارت شوروی در اسرائیل سفارت شوروی در ایران سفارت شوروی در تهران سفارت شوروی در دهلی نو سفارت شوروی در لندن سفارت شوروی در واشنگتن سفارت شوروی. سفارت عراق سفارت عراق در تهران سفارت عراق در لندن سفارت عربستان سعودی سفارت فرانسه سفارت فلسطین سفارت لهستان سفارت مصر سفارت مصر در مسکو سفارت مصر در واشنگتن سفارت نیوزیلند سفارت هند سفارت هند در واشنگتن سفارت چین در تهران سفارت ژاپن سفارت ژاپن در بن سفارت ژاپن در واشنگتن سفارت ژاپن در کابل سفارت کانادا سفارت کانادا در اسلام آباد سفارت کبرای مصر سفارت یوگسلاوی سفارت یوگسلاوی در کابل سفارتخانه سفارتخانه ایران در واشنگتن سفارتخانه تهران سفارتخانه شوروی سفارتخانه های آمریکا سفارتخانه های آمریکا در آتن سفارتخانه های آمریکا در ابوظبی سفارتخانه های آمریکا در اسلام آباد سفارتخانه های آمریکا در الجزیره سفارتخانه های آمریکا در امان سفارتخانه های آمریکا در برن سفارتخانه های آمریکا در بغداد سفارتخانه های آمریکا در بن سفارتخانه های آمریکا در تهران سفارتخانه های آمریکا در جده سفارتخانه های آمریکا در دوبی سفارتخانه های آمریکا در دوحه سفارتخانه های آمریکا در قاهره سفارتخانه های آمریکا در لندن سفارتخانه های آمریکا در مسقط سفارتخانه های آمریکا در منامه سفارتخانه های آمریکا در وین سفارتخانه های آمریکا در کویت سفارتخانه های ایران در واشنگتن سفارت‌خانه سفلای دریای سرخ سفید رود سقز سلاح های سبک سلاله سلسله جبال زاگرس سلطنت آباد سلماس سلیمانیه سلیمانیه جنوب تهران سمارنگ سمریه سمنان سمیرم سن آنتونیو سن آنتونیو تگزاس سن خوزه سن پترزبورگ سنا سنای آمریکا سنتو سند سنقر سنندج سنگال سنگال یاگینه سنگال. سنگاپور سوآلالا (Soalala) سوئد سوئز سوئز مدیترانه سوئی سوئیس سوئیس و دانمارک سواحل بحر خزر سواحل دریای خزر سواحل رینوزا سواحل شرقی آمریکا سواحل شمالی دریای عرب سواحل صیهاد و مالها (Sayhade سواحل عمان سواستوپول سواپو سوتسکا یاگاوان سوث فیوریوس سوختا سودان سودژنک سوربن سوربن در پاریس سورن سورو مورسک سورینام سورینام. سوریه سوریه بیت المقدس سوریها سولنینسکویه سولیوان سوماترا سوماترای مرکزی سومالی سوکوترادو دماغه کامراهن سویدیه سویس سوییس سوییو سپاه پاسداران سکوی نفتی آرامکو سی سی شلز سی شلز. سی. سیا سیاتل سیاهکل سیاهکل در منطقه خزر سیبری سیبرییورنگوی سیتای ناتوماس سیتی کورپ سیح نحیداح سیدنی سیدی الاعتیام سیرالئون سیرالئون. سیرت سیرجان سیرک های روسی سیزران سیستان و بلوچستان سیلان سینا سینما سینما رویال سینما رکس آبادان سینماها سینمای آبادان سینمای اِوال سینگ پال ایالت مینه سوتا سیهالا شابا شاخ آفریقا شادگان شارجه شارجه و ام القیوین شانگ های شانگهای شانگهای چین شاهراه بازرگان شاهراه قم شاهرخی شاهپور شاهگرد شاهین شهر شبه جزیره شبه جزیره «مسندم» شبه جزیره سینا شبه جزیره عربستان شبه جزیره عربی شبه جزیره قطر شبه جزیره مانگیشلاک شبه جزیره مسندم شبه جزیره نفت خیز عربستان شبه قاره آسیا شبه قاره هند شتیلا شدقم شرایتون شرق آسیا شرق ایران شرق تهران شرق جهان عرب شرق شمیران شرم الشیخ شرکت آب و برق (Utilities) در کالیفرنیا شرکت ایران سوف ترانس شرکت بل شرکت بل هلی کوپتر اصفهان شرکت بل هلیکوپتر شرکت خدمات نفتی (اسکو) شرکت صادراتی در اسکراسدل شرکت ملی نفت ایران شرکت نورث روپ شرکت هلیکوپترسازی بل شرکت پان آمریکن شریعتمداری شریف امامی شط العرب شعیبه شلبینکا شلمچه شمال شمال آفریقا شمال العثمانیه شمال اکسوس شمال ایران شمال تهران شمال دانشگاه تهران شمال دریاچه خزر شمال رودخانه لیتانی شمال سفارت شمال سوریه شمال شرق تهران شمال شرق میدان پشتونستان شمال شرقی ایران شمال شهر تهران شمال عراق شمال عمادیه شمال عمان شمال غرب ایران شمال غربی افغانستان شمال غربی ایران شمال غربی تهران شمال غربی زرقان شمال غربی کردستان شمال لبنان شمال مدیترانه شمال مرز افغانستان شمال کابل شمیران شنگتن دی. سی شهر salt lake شهر ایوانو. شهر بابک شهر ری شهر فاس شهر مقدس قم شهر نیوجرسی شهربابک شهرداری تهران شهرری شهرهای ساحل دریایی خزر شهرک سلماس شهرک غرب شهرک های جمشیدیه شهرکرد شهرکهای الون شهریار شهستان پهلوی شهسوار شورای امنیت ملی آمریکا شوروی شوروی اروپای شرقی شوروی نکرومه شورویها شوروی‌. شوش شوشتر شوشمی شیخ نشین ها شیخ نشین های خاورمیانه شیخ نشین های خلیج شیخ نشین های خلیج فارس شیخان شیراز شیراز و تبریز شیراز. شیراز  شیرازی شیروان شیری پونو شیلی شیلی. شیکاگو شیکاگو ییل شیگاگو صباح صحرای «نقب » صحرای اشغال شده سینا صحرای جنوب آفریقا صحرای سینا صحرای غربی موریتانی صحرایی سینا صنار مآمدی صنعا صوفیا صوفیه صوفیه و ورشو) صیدا طائز طائف طایر طبس طرابلس طنجه طوالش ظفار ظفار غربی ظهران عادی برای بن عادی برای تهران عباس آباد عبدالرحمن منصوری عثمان عثمانی عثمانیه عجمان عدن عراق عراق. عراقی عراقیها عربستان عربستان جنوبی عربستان سعودی عشرت آباد عشق آباد علاقه بند علی میناچی علیا عمارت کنگره در واشنگتن (Hill) عماره عمان عنفوان عمر عین جالوت عین دار غرب اروپا غرب ایران غرب تهران غرب سیبری غرب مشهد غزنی غزه غنا ـکردستان فئودوسیا در ساحل دریای سیاه فارس فالکون فاماگوستا فاهود فتر وابسته دفاعی آمریکا فجیره فخرآباد فرات فرات سفلی فرانتک فرانسه فرانسه  فرانسوی فرانکفورت فرانگفورت فردوس فرماندهی نیروی دریایی در انگلستان فرمز فرودگاه فرودگاه (Sde Dov) اِسْدِ دوف فرودگاه «هیترو» فرودگاه «هیترو»ی لندن فرودگاه اصفهان فرودگاه بغداد فرودگاه بنگورین (لود) فرودگاه بین المللی «سیب» فرودگاه بین المللی بن گوریون اسرائیل فرودگاه بین المللی تهران فرودگاه بین المللی مهرآباد فرودگاه بین المللی کابل فرودگاه تبریز فرودگاه تمپلهوف فرودگاه تهران فرودگاه جدید تهران فرودگاه خاتمی اصفهان فرودگاه دالاس فرودگاه دوشان تپه فرودگاه رانگون فرودگاه زاهدان فرودگاه مهر آباد فرودگاه مهرآباد فرودگاه مهرآباد تهران فرودگاه هاهایا (Hahaya) فرودگاه هیترو فرودگاه کابل فرودگاهها فروشگاه خواربار ارتش فروشگاه. فری فریتاون فسا فلسطین فلسطین اشغالی. فلورانس فلوریدا فنلان فنلاند فهود فورت براگ فورت هولابرد فورت پراگ فورث لسلی جی فورث لون ورث کانزاس فورث لیون ورث فورث لیون ورث کانزاس فورث مایر فورث مایر ویرجینیا فورث مک نایر واشنگتن فورث گوردون جورجیا فومن فیجی فیربانکس فیروزآباد فیضیه فیلادلفیا فیلیپین فیلیپین. قارن اعلم قاره آفریقا قاره آمریکا قاره آمریکای شمالی قاسملا قاهره قاهره کاراکاس قبا قبرس قبرس. قبرستان بهشت زهرا قبرستان مسگرآباد در شرق تهران قبور شهدای قم قدس قرارگاه تهران قرارگاه رم قرارگاه ساف قرارگاه سیا در تهران قرارگاه سیا در کابل قرارگاه مدنسکی قرارگاه های نظامی شوروی قرارگاه کابل قره تپه قروه قزاقان قزاقستان قزوین قسطنطنیه قصر ارگ قصر خلق قصر دارالامان قصر مرمر قصر یخ قصرشیرین قصرهای شاه قطر قفقاز قفقاز شمالی قفقازیه جنوبی قلعه آپاچی قلقیلیا قله زیبای البرز قله های رشته کوه البرز قلهک قم قنات قندهار قندی قنیطره قهرمانشهر (کرمانشاه سابق) قهوه خانه های وین قوشجی قوچان قوین بزرگ (عمان) قوین کوچک قیام سیاهکل قیریات شمونه قیریاط اربع لئوپولدویل لائوس لاباک لابراتوار لار لارخانه لارناکا لارچمونت نیویورک لارک لاس و گاس لاس وگاس لاسپنر لاشار لامبراکیس لانه جاسوسی لانه جاسوسی آمریکا لانه جاسوسی آمریکا در تهران لانگلین ویرجینیا لاهه لاهور لاهیجان لاوان لاپاز لاکلند لاگدو لاگوآگریو لاگوس لایپزیک در آلمان شرقی لبنان لبنانی لتاکیه لخویر لرستان لزون لس آنجلس لسبلا لسوتو لسوس لمان لندن لندن و تل آویو لندن. لنگرود لنگرگاه لنینگراد لهستان لوآندا لوآنگو لواندا لوبومباشی لود لوزاکا لوس آنجلس لوف لومه لوموند لوکازا لوکزامبورک لوکزامبورگ لوکونیا لوگان لوگان (LOGAN) لوگزامبورگ لویزان لویس لیس لی سه (Lycees) فرانسوی لیبرویل لیبری لیبریا لیبریا. لیبی لیبیایی لیسبون لیسیر لیما لیماسول لیندسی آلمان لینکلن لینگراد لینگن لیون لیپاجا لیکود م) م. ) م» سوئز مؤسسه بروکینگز مؤسسه تربیت معلم دانشگاه بغداد مؤسسه زبان های خارجی مسکو ماتون (کست) در پکتیا ماثورا (Mathura) ماجورکا ماداگاسکار مادرید ماراس مارتابان مارتابان سیتی مارجون ماردین مارون مارونیاس مارچامارکا ماری مازندران ماساوانا ماساچوست مالایا مالت مالزی مالزی. مالزیا مالویناس مالی ماناوادر ماناگوا مانیل ماهاولی ماهاولی (Mahaweli) ماهشهر ماوراءالبحار ماوراءبحار ماپوتو ماکائو ماکو ماگدالنا ماگدالنای میانه مجار مجارستان مجارستانی مجتمع انگلیسی مجتمع بندری جبل علی مجتمع صنعتی بهشهر مجتمع فلور در پازانان مجتمع مس سرچشمه مجتمع مسکونی میکرایون مجتمع مونتاژ اتومبیل سازی مجتمع پتروشیمی بندر شاهپور مجلس مجلس خبرگان مجلس سنا مجلس سنا در تهران مجلس سنای آمریکا مجلس سنای ایالات متحده مجمع الجزایر فیلیپین مجمع عمومی سازمان ملل متحد مجیدیه محل سکونت رضا امینی محله میکرویان کابل محله هارلم نیویورک مدارس مدارس آمریکایی مدارس علوم دینی مدارس علوم مذهبی اهواز مدارس عمومی مدارس میسیون پروتستان ایالات متحده مدارس میسیونری ارومیه مدرس مدرسه مدرسه آر. سی. دی مدرسه آمریکائی ها در تهران مدرسه آمریکایی مدرسه آمریکایی تهران مدرسه ابتدایی «نمازی» مدرسه اقتصاد لندن مدرسه اقتصاد پاریس مدرسه انگلیسی زبان حبیبیه مدرسه جامعه بین المللی شیراز مدرسه دارالفنون مدرسه دینی فیضیه مدرسه رازی (فرانسوی) تهران مدرسه رازی (فرانسوی) در تهران مدرسه زبان نظامی کالیفرنیا مدرسه علوم دینی فیضیه مدرسه علوم قرآنی مهاباد مدرسه علوی مدرسه فارابی مدرسه فیضیه مدرسه فیضیه قم مدرسه لاتنر (LOTTENER) هاروارد مدرسه متوسطه «سلطانیه» مدرسه متوسطه رازی (فرانسه) مدرسه مذهبی مدرسه مذهبی شهر قم مدرسه ملی در تهران مدرسه میسیون مدرسه نرس ها در شیکاگو مدرسه نظام در تهران مدرسه پزشکی در دانشگاه کابل مدرسه کامیونیتی تهران مدفورد مدوژیه مدیترانه مدیترانه شرقی مدیترانیه مدیسون مدینه مراغه مراکز خطوط هوایی مراکش مراکش (مغرب) مرجان مرز اسرائیل مرز بازرگان مرز تبریز مرز رومانی و شوروی مرزهای شرقی ایران مرغداری مرغ‌داری مرند مرودشت مرکز الهیات قم مرکز اگزیستانسیالیست های تهران مرکز ایرانی هاروارد مرکز بازرگانی. مرکز تجاری آمریکا در تهران مرکز تجاری آمریکا در مسکو مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه پهلوی مرکز فرهنگی عباس آباد مرکزی مرگ ور مریلند مریوان مزار شریف مزارشریف مزرعه مزرعه کاشفی نزدیک مهر گرد مساجد مساجد تهران مساجد جنوب تهران مساجد شاه مساجد لرزاده مسافرخانه مسایاخا مسجد مسجد آبی مسجد آبی (حسینیه ارشاد) مسجد ارامنه مسجد اصفهان مسجد اعظم تجریش مسجد الاقصی مسجد انصاری مسجد بازار مسجد بزرگ تهران مسجد جاده قدیم شمیران مسجد جامع جاده شمیران مسجد جامع سنندج مسجد حاج الشعبان مسجد حاجی شعبان مسجد حسین آباد مسجد سلیمان مسجد شاه مسجد شفا مسجد فخرالدوله مسجد فرح شمالی مسجد فرشته مسجد قبا مسجد قبای تهران مسجد میدان شهناز مسجد نیاوران مسجد ژاله مسجد کانون توحید مسجد گوهرشاد مسجدالاقصی مسجدسلیمان مسقط مسقط آتن مسکو مسکو. مشروب فروشی ها مشروب فروشیها مشهد مشکین شهر مصر مصر و اسرائیل مصری مصریها مطبوعات آمریکا معابد معابد هندوها معادن معادن ذغال سنگ ایشپوشتا معادن فسفات مراکش معبد اصلی قم معبر لوکل معدن طلای کالانا مغازه ها مغولستان مقبره مقبره امام رضا مقبره معروف شیعیان ایران (در مشهد) مقدس نجف مقر فرماندهی نیروی هوایی آمریکا مقر ناتو مقرهای فرماندهی و ادارات مرکزی امنیت و اطلاعات نظامی و غیرنظامی ملایر ملبورن مناره مناطق اشغالی مناطق جنوبی ایران مناطق جنوبی تهران مناطق روستایی مناطق ساحلی آسیای شرقی مناطق غربی ایران مناطق فقیرنشین جنوب تهران مناطق نفتی مناطق نفتی آلما مناطق نفتی خوزستان مناطق نفتی شرق بغداد مناطق ویشی فرانسه مناطق کردنشین مناطق کردنشین ایران مناطق کوهستانی منامه منامی مندلی مندوزا منزل آیت اللّه خمینی در عراق منزل اسلامی منزل هرتز منزل گریفین در واشنگتن منطقه Caucasus منطقه «سیترا» منطقه «هاور» منطقه «چاک» منطقه آب های ایران منطقه آسکودار استانبول منطقه آمریکای لاتین منطقه اسفناک منطقه امنیتی MOV منطقه ایلیاتی منطقه بوردا در آبادان منطقه بوطبول منطقه تجریش منطقه جلدیان منطقه خاورمیانه منطقه خلیج منطقه خلیج (فارس) منطقه دروس شمال تهران منطقه ربع الخالی منطقه سلسله جبال البرز منطقه سمی پالاتینسک منطقه سنتو منطقه سنجاب منطقه سنجابی منطقه سونینا منطقه شمال تهران منطقه شمیران منطقه صنعتی جبل علی منطقه ظهران منطقه غربی ایران منطقه قبا منطقه مجنون منطقه مرکزی آناتولی منطقه مناقیش منطقه هزاره جات منطقه وینترشال منطقه کانال سوئز منطقه کرانه غربی منطقه کردنشین منطقه کردنشین ایران منطقه کردنشین شرق ترکیه منطقه کردنشین غرب ایران منطقه کرکوک منگل منیفه مهاباد مهانه یهودا مهرآباد مهران مهرگرد موترویا موتورپول موخانوفو مورامانگا مورمانسک مورگورو موریتانی موریتوس موریس. موزامبیک موزامبیک آنگولا موزه آرمیتاژ موزه ملی قطر موزه های فیلادلفیا موزیر موساندام موسوما موصل مولادی مولیبدن مونت کلر مونترال مونتری مونتری کالیفرنیا مونته مونته ویدئو مونتکاتینی مونروویا مونرویا مونرویا. مونشن گلادباخ مونوریا مونکوا مونگولیا مونیخ مونیخ آلمان موگادیشو موگیلف مکران مکزیک مکزیک. مکزیکو مکزیکو (پایتخت مکزیک) مکزیکوسیتی مکه مگادیشو می سی سی پی می. سی. سی. پی میادر توکیو میامی میاندوآب میانه میخانه های لندن میدان 17 شهریور میدان 24 اسفند میدان آزادی (شهیاد سابق) میدان آزادی (میدان شهیاد سابق) میدان ارک میدان امام حسین میدان امام خمینی میدان اورلی میدان بهارستان میدان تجریش میدان سپه میدان شاه میدان شاهرضا میدان شهدا میدان شهدا (ژاله سابق) میدان شهناز میدان شهناز در انتهای شرقی خیابان شاهرضا میدان شهیاد میدان شوش میدان فرح آباد میدان فردوسی میدان فوزیه میدان قدیمی 25 شهریور میدان قزوین میدان هانس کام میدان های نفتی میدان های نفتی آرامکو میدان های نفتی ایران میدان های نفتی جنوب ایران میدان ولی عصر (میدان ولیعهد سابق) میدان ونک میدان ژاله میدان ژاله تهران میدان کندی میدان گمرک میرام شاه میرداماد میشیگان میلان میمنه مین میناالاحمدی) میناب میندلو مینسک مینه سوتا مینیاپولیس میوسن میکرویان نائودرو نابلس ناتو ناتیه ناحیه قفقاز ناحیه لشگرک ناحیه گناباد ناخودکا نادیم نارمک ناقوره نامیبیا نانسی ناهورکاتیا ناوا ناوهای YABAKBAR لارک ناوگان هوایی کویت نایروبی نبراسکا نبطیه نتانیا نجامنا نجف نجف آباد نجف اشرف نحرالبارد نحرالبارید نروژ نستوس نفت آبادان نقده نقده آذربایجان غربی نمایشگاه ادی گونینگ نمایشگاه انرژی اتمی نماینده عربستان سعودی نمایندگی آمریکا در برلین نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نمایندگی آمریکا در صحرای سینا نمایندگی های اقمار شوروی در ایران ننگاهار ننگرهار نهارخوری انجمن ایران و آمریکا نهاوند نهر البریه نهریه نوآک شوت نوآکچوت نواحی مرکزی آسیایی روسیه نواحی پاراچینار نوادا نوادرو نوار غزه نوازیبو نوبا (An نورته نورث وست اورینت نورفولک نورنبرگ نورنوک نوریلسک نوسود نوشهر نوصیبین نوفل لوشاتو نووروسیک نووسیبرسک نووکوزنتسک نوکان نوگاردیا کریمه نپال نپال. نژو نکرومه نیام نیامه نیامی نیاوران نیجر نیجریه نیجریه و اندونزی نیدلیا نیدو نیروگاه آبی سالتو گراند نیروگاه اتمی نیروگاه اتمی آلمان در بوشهر نیروگاه اتمی بوشهر نیروگاه اتمی در بوشهر نیروگاه حرارتی اورهانلی نیروگاه روسی GHOROSAL نیروگاه لوجان دوکویو نیروگاه نوآکچوت نیروگاه های اتمی اروپا نیروگاه های اتمی بوشهر و اهواز نیروگاه هسته ای بوشهر نیروگاه کاوساک نیروگاهها نیروی دریایی نیروی دریایی سلطنتی را ساوث ویک نیروی هوایی نیروی هوایی آمریکا نیروی هوایی ایالات متحده نیریز نیشابور نیشنوارتوسک نیمروز نیوآیزنبرگ نیوجرسی نیوزلند نیوزیلند نیوولاریدو نیوپورت نیوکن نیویورک نیکاراگوئه نیکاراگوا نیکاراگویه نیکوزیا نیکولایف هائیتی هاروارد هارگی سا (Hargaisa) هالی شیعه هامبورگ هانالولو هاندیل هانوی هانیتا هاوانا هاوایی هاید پارک هایدلبرگ آلمان هبرون هبرون و حرم ابراهیمی هتل هتل آریا هتل آریامهر هتل آکارا (پایتخت غنا) هتل اوین هتل اینترناسیونال هتل اینترنشنال هتل اینترکنتینانتال هتل اینترکنتینانتال تهران هتل اینترکنتینانتال در مکه هتل اینترکنتینانتال کلن هتل خزر هتل خیبر اینترکنتینانتال هتل دوپون پلازا هتل سمیرامیس هتل شاه عباس هتل شرایتون هتل شرایتون واینتر کنتینانتال هتل فیلادلفیا هتل میفلاور هتل های سینا و امپریال و والدروف و رویال گاردن هتل هایت هتل هما هتل هیلتون هتل والدروف نیویورک هتل والدورف هتل ونک هتل پارک هتل کاسپین هتل کلاریج لندن هتل کلین هتل کورش هتل گلف هرات هراتیون انگلیس هرسین هرمز هرمزگان هروت هزاره هس ارزنه» هشتپر طوالش هفت تپه هلسینکی هلند هلند (صلیب کماندو) هلندی هلهول همدان هند هند و انگلستان هند و پاکستان (INDO هندوراس هندوراس. هندوستان هندی هندیها هنگ کنگ هوستون هیروشیما هیلتون هیلتون هتل هیلکوپتر می هیما هیمالیا هیوسن و اروپای غربی و اوروگوئه و بردیجان و بلیز و خارکف و ساحل عاج و سورینام و ماداگاسکار و منطقه مدیترانه و مونترال و نیجریه واترگیت واتیکان وادی الاسواد واردات واشنگتن واشنگتن وزارت امورخارجه واشنگتن D.C واشنگتن DC واشنگتن آمریکا واشنگتن دی واشنگتن دی سی واشنگتن دی سی. واشنگتن دی. سی واشنگتن دی. سی. واشنگتن دی.سی واشنگتن دی.سی. واشنگتن دی: سی واشنگتن. واشنگتن. دی. سی واشنگتن. دی. سی. واشنگتن. دی.سی واشنگتن٬ دی سی. فرانسه واشنگتون واشگنتن وال استریت والتا والدروف والدولاب والدیویا والپاریاسو والیوو کاسیمپترومرترند وان واژه واکامونت وبراشیت وحدتی ورامین ورشو ورینوکو تاربلت وزارت اقتصاد وزارت امور خارجه وزارت امور خارجه آمریکا وزارت امور خارجه ایران وزارت امور خارجه واشنگتن وزارت امور خارجه واشنگتن دی. سی. وزارت امورخارجه ایران در واشنگتن وزارت امورخارجه در تهران وزارت خارجه وزارت خارجه آمریکا در تبریز وزارت خارجه در واشنگتن دی.سی وزارت خارجه واشنگتن  وزارت دادگستری وزارت دفاع وزارت دفاع واشنگتن وزارت عدلیه وزیر ارشاد ملی وزیر امور خارجه وست ارب وستینگهاوس وضچه ماتورین ولادی وستوک ولادی وستک ولت اندیس ولتای علیا ولتای علیا. ولگا ولگوگراد ولینگتون ونان ونتسپلیز ونزوئلا ونکوور ونیتسکی اوبلاست وپرتال وکتیل ویتنام ویتنام (جنوبی ویتنام جنوبی ویتنام شمالی ویتنام شمالی) ویرجینیا ویرجینیای غربی ویسبادن ویشناکاپتنام (vishnalaptnam) ویلیام کالج ویمنس وین وینگاپور وینگن وینیتسا وینیوس ّسفارت آمریکا پادگان «فرح آباد» پادگان «مک کوایر» پادگان آموزشی در سلطنت آباد پادگان جلدیان پادگان جمشیدیه پادگان خلیج پادگان خمینی (جمشیدیه سابق) پادگان زرهی پل چرخی پادگان سنندج پادگان فرح آباد پادگان لویزان پادگان مهاباد پادگان مهندسی خلیج پادگان نظامی پادگان های ایران پادگان هوایی دوشان تپه پادگان پل چرخی پادگان گارد شاهنشاهی در لویزان پادگورنی پارابلتومسک کمورف پاراماریبو پاراماریبو. پاراگوئه پارلمان پارلمانی پارماریبو پارک (وزرا) پارک فرح پارک گلستان پاریز پاریس پاریس. زیسک پاریس  پازانان پاسادنا پاسایک پاستازای اورینته پاسگاه پلیس پاسگاه گارد مرزی اسرائیل پاسیفیک پالاوان پالایشگاه پالایشگاه Zarqa پالایشگاه آبادان پالایشگاه اصفهان پالایشگاه بلژیک پالایشگاه تبریز پالایشگاه تهران پالایشگاه ساحلی آمریکا پالایشگاه شیراز پالایشگاه ماهشهرتأسیسات گاز اهواز و آقاجان پالایشگاه نفت آبادان پالایشگاه نفت بانیاس پالایشگاه نفت شیراز پالایشگاه نفتی آناتولی پالایشگاه های آبادان پالایشگاه های کارائیب پالیزبان پان آمریکن پاناما پاناماسیتی پاوه پاپوآ گینه جدید. پاکستان پاکستان و هند پاکستانیها پایتخت ایران پایگاه «مک گوائر» پایگاه بندر انزلی (پهلوی سابق) پایگاه بوشهر پایگاه تانک پل چرخی پایگاه تدین پایگاه جت های F پایگاه خاتمی پایگاه خاتمی (اصفهان) پایگاه خرمشهر پایگاه دریائی دماغه سوبیک پایگاه دریایی «چابهار» پایگاه دریایی انگلیس پایگاه دریایی بوشهر پایگاه دریایی حیفا پایگاه دریایی خرمشهر پایگاه دریایی سورو مورسک پایگاه دریایی چاه بهار پایگاه دماغه «سوبیک» پایگاه دوشان تپه پایگاه دوم نیروی هوایی تبریز پایگاه دیه گو گارسیا پایگاه زرهی پل چرخی پایگاه زیر دریایی آمریکایی پلاریس پایگاه سابق بریتانیا در جزیره GAN(گن) پایگاه شوروی در اقیانوس هند پایگاه شیراز پایگاه فیلادلفیا پایگاه مهرآباد پایگاه نظامی آمریکا در خلیج فارس پایگاه نظامی شاه خالد در الباطن پایگاه نظامی عباس آباد پایگاه نظامی علی آباد پایگاه نظامی پل چرخی پایگاه نیروی دریایی آمریکا در نیوپورت پایگاه نیروی دریایی بوشهر پایگاه نیروی دریایی خرمشهر پایگاه نیروی هوایی Reese در تگزاس پایگاه نیروی هوایی تبریز پایگاه نیروی هوایی در Fuerstenfeldbruckدر آلمان غربی پایگاه نیروی هوایی ماکسول در آلاباما پایگاه نیروی هوایی ویلیامز در آریزونا پایگاه های آمریکایی پایگاه های دریایی دمّان و جُبیل پایگاه های شاهرخی و وحدتی پایگاه های ناتو شوروی پایگاه های هوایی پایگاه های هوایی Nellisو Travis پایگاه های هوایی عراق پایگاه های هوایی وحدتی (دزفول) و تبریز پایگاه هلی‌کوپتر اصفهان پایگاه هوائی کلارک پایگاه هوانیروز پایگاه هوایی پایگاه هوایی (وفره بیاض) پایگاه هوایی Fuerstenfeldbruck پایگاه هوایی «مک گوائر» پایگاه هوایی احمد الجابر پایگاه هوایی ادوارد پایگاه هوایی باگرام پایگاه هوایی بندرعباس پایگاه هوایی بوشهر پایگاه هوایی بگرام پایگاه هوایی تدین شیراز پایگاه هوایی خاتمی پایگاه هوایی دزفول پایگاه هوایی دوشان تپه پایگاه هوایی رایت پایگاه هوایی شینداد پایگاه هوایی ماکسول پایگاه هوایی مصدق پایگاه هوایی مهرآباد پایگاه هوایی مک گوائر پایگاه هوایی وحدتی پایگاه هوایی ویلیامز پایگاه کیپ کندی پایگاه یکم و هفتم ترابری پایگاه ۲۱ نیروی هوایی پایگاه هوایی مهرآباد پت دویچ پتاتیکوا پتانها پترزبورگ پترسن پترو آنگول پتروبراس پتروشیمی جبیل پترولئوس پتن پتوپریموس پدافند هوایی پادگان بهبهان پراودا پراگ پرتامینا پرتغال پرتغال. پرتوریا پرم پرو پروتاریا رباط پروتستان پرینستون پرینوس پشتونستان پشتونستان (بلوچستان بزرگ) پطرزبورگ پطروس غالی پغمان پل سیدخندان پل چرخی پلنتینگا پلنگ پلیتزردورف پلیس پلین دیوی پمبینای غربی آلبرتا پنتاگون پنج کشور اسکاندیناوی پنجاب پنجوین پنسیلوانیا پوتوار پوتوسی پوتومایو پودولسکی پورت آواسپاین پورت آوپرینس پورت سعید پورت لوئیس پورت واسپاین پورتریکو پورتوریکو پورتوریکو. پورتوپیریماورا پوردو (Purdue) پوزاریکا پولیساریو پونگا پوهانگ پکتیا پکتیکا پکن پی ریتی پیتزبورگ پیرانشهر پیشاور پیشاور (پاکستان) پیونگ یانگ پیچ در ایران چ چابهار چابهار و کنارک چاتانوگارا چاد چاد. چالوس چاه بهار چاه های نفت چاک چاکو چرومکین چساران چلیابنیسک چلیابینسک چمدار چمکانی چناکیاپوری چنسری Chancery چهار محال بختیاری چهارمحال چوبوت چچن چک اسلواکی چکسلواکی چیاپاز چیس چیس مانهاتان چیشلوم چیغه سرای چین چین و آمریکا چین کمونیست چینیها چیکو چیکو کالیفرنیا ژاندارمری خوانسار (منطقه اصفهان) ژاندارمری سیستان و بلوچستان ژاپن ژاپن و یونان ژاپن. ژاپنی ژاپنیها ژن ژنو ژوهانسبورگ کابل کابل اسلام آباد کابل. کابودلگادو کابیندا کابینه کاتاران کاتماندو کاتونو کاخ ارگ کاخ ارگ (خانه خلق) کاخ الیزه کاخ سعدآباد کاخ سفید کاخ سفید واشنگتن کاخ سیف کاخ مرمر کاخ ملک آباد کاخ نیاوران کاخ چهلستون کاخ گلستان کارائیب کاراداگ کاراندیتی کاراچوک کاراکا کاراکاس کارتاجنا کارخانجات کارخانجات نساجی کارخانجات ونک کارخانه کارخانه ابریشم بافی گورکی در مسکو کارخانه اردنانس تونگی (Tongi) کارخانه اورهانلی (Orhaneli) کارخانه تراکتورسازی تبریز کارخانه تراکتورسازی مالون کارخانه جات اسلحه آمریکا کارخانه ذوب آهن کارخانه ذوب آهن اصفهان کارخانه ذوب آهن ایتالیایی در بندرعباس کارخانه ذوب آهن روسیه کارخانه ذوب آهن عنابه (Annaba) کارخانه ذوب آهن و نورد کارخانه سیمان آبیک کارخانه شیشه سازی آبگینه کارخانه فولاد کارخانه ماشین سازی کارخانه نساجی کارخانه نساجی Hitaura کارخانه نساجی هاساهیسا (Hasahaisa) کارخانه پلی اکریل اصفهان کارخانه پپسی کولا کارخانه کبریت سازی توکلی کارلسروهه یا بن کاروانسرای سفارت تهران کارولینای شمالی کارک کارکورام (Karakoram) کازابلانکا کازرون کاستاریکا کاستاریکا. کاسگین کاسیتو کاسیگین کاشان کافه زاخرو کافه پلاس دوترن کالج Lafayette کالج آر. سی. دی. در تهران کالج آمریکایی کالج آمریکایی تهران کالج ارتش فرانسه کالج اقتصادی لندن کالج البرز کالج البرز تهران کالج البرز در تهران کالج السمر و دانشگاه کمبریج در انگلستان کالج اوهایو کالج اکسیدنتال کالج اکسیدنتال لوس آنجلس کالج ایالتی سان خوزه کالج حبیبیا کالج دیولیس و الکینز کالج مرکزی فرانسه. کالج معلمان رضاییه کالج کادوری کالوواری کالیفرنیا کالیفرنیای جنوبی کالیمانتان شرقی کامبوج کامبیتی کامرانیه کامرون کامپالا کامپه چی کامپوس کامپیل کامیاران کان(فرانسه) کانادا کانال اسماعیلیه کانال سوئز کانال مجردا کانال پاناما کانبرا کانزاس کانزاس سیتی کانسیگراد کانوپ کانیزار کاهوتا کاوالا کاوانو کاورشم کاپ بن (Medjerda کاکتوس کبوترآهنگ (روستایی نزدیک کرمانشاه) کبکان کتابخانه USICA در تهران کتابخانه آژانس ارتباطات بین المللی کراس نویارسک کراسنویارسک کرامه کرانه کرانه غربی کرانه غربی رود اردن کراچی کربلا کرتانوس کرج کرخه کردستان کردستان ایران کردستان ترکیه کردستان عراق کرمان کرمانشاه کرمانشاهان کرملین کرمنچوگ کرنج کرند کرند عرب کرنل کره کره (جنوبی کره جنوبی کره زمین کره شمالی کروپ آلمان کرکو کرکوک کریما کریمه کشمیر کشور چاد کشورهای OECD کشورهای آسیایی و آفریقایی کشورهای آفریقا کشورهای آفریقایی کشورهای اروپای شرقی کشورهای اروپای غربی کشورهای اروپایی کشورهای اسلامی کشورهای اسلامی آفریقایی کشورهای اسکاندیناوی کشورهای بالکان به خصوص رومانی کشورهای بلوک (شرق) کشورهای بلوک شرق کشورهای بلوک شرقی کشورهای بلوک شوروی کشورهای بلوک غرب کشورهای بلوک کمونیست کشورهای بلوک کمونیستی کشورهای جنوب اروپا کشورهای جهان سوم کشورهای خاورمیانه کشورهای خلیج کشورهای خلیج فارس کشورهای شمال اروپا کشورهای عرب کشورهای عرب حوزه خلیج فارس کشورهای عرب خاورمیانه کشورهای عربی کشورهای عربی خلیج کشورهای عربی خلیج فارس کشورهای غربی کشورهای غیر عرب خاورمیانه کشورهای غیر متعهد کشورهای غیر کمونیست کشورهای غیراوپک کشورهای غیرمتعهد کشورهای غیرکمونیست کشورهای غیرکمونیستی کشورهای فرات علیا کشورهای کمونیست کشورهای کمونیستی کشورهای کمونیستی (شوروی کشورهای کمونیستی اروپای شرقی کعبه کفر حمان کفرقاسم کلارآباد کلرادو کلمبو کلمبیا کلمبیا. کلوپ تهران کلوپ قایقرانی کلوپ معلمین کلوپ وزارتخانه کلوپ کشوری شاهنشاهی (سلطنتی) کلکته کلیسا کلیساها کلیساهای مسیحی کلیساهای مسیحیان کلیسای LDS کلیسای انجیلی آلمان کلیسای جامعه کلیسای جامعه مسیحیان تهران کلیسای سیاه (قره کلیسا) کلیسای مسیح در آکسفورد کلیسای کامیونیتی کلینیک پشتو کلیولند کمبریج کمبریج ماساچوست کمپ دیوید کمپ دیوید در ژنو کمپانی تصفیه کمپانی نفت ایران و انگلیس کمپانی های نفتی کمیته کمیته تهران کمیته میدان ژاله کمیته های انقلاب کنتاکی کنسول کنسول آمریکا کنسول آمریکا در اصفهان کنسول آمریکا در تبریز کنسول اصفهان کنسول انگلیس کنسول ایالات متحده کنسول تبریز کنسول ترکیه کنسول سفارت در تبریز کنسول شیراز کنسولگری کنسولگری خرمشهر کنسولگری آمریکا کنسولگری آمریکا در اصفهان کنسولگری آمریکا در ایران کنسولگری آمریکا در تبریز کنسولگری آمریکا در جنوب کنسولگری آمریکا در خرمشهر کنسولگری آمریکا در شیراز کنسولگری اصفهان کنسولگری امریکا در تبریز کنسولگری انگلستان کنسولگری انگلیس کنسولگری انگلیس در خرمشهر کنسولگری ایران در دهلی نو کنسولگری ایران در واشنگتن کنسولگری تبریز کنسولگری ترکیه کنسولگری در تبریز کنسولگری شوروی کنسولگری شوروی در تهران کنسولگری شیراز کنسولگری عراق کنسولگری لندن کنسولگری های در اصفهان و شیراز کنسولگری های آمریکا کنسولگری های آمریکا در اصفهان کنسولگری های آمریکا در اصفهان و تبریز کنسولگری های آمریکا در ایران کنسولگری های تبریز و اصفهان کنسولگری پاکستان در مشهد کنسولگریهای اسرائیل کنکنیکات کنگره کنگره ایالات متحده کنگو کنگو. کنیا کنیا. کهکیلویه و بویر احمد کهگیلویه و بویراحمد کوآندا کوئتا کوالالامپور کوالالمپور کوبا کوبان کوبیشف کوتونو کودکستان کوران کوربا (Korba) کوزباس کوفاس کوماسی کومودور کوموروس. کوناکری کوندوز کوندوز  کونوکو کوه های بلوچستان و پاکستان کوه های شمال تهران کوه های پکتیا کوهات کوههای اورال کوچه اردلان کوچه امیرکبیر کوچه سیمرغ کوچه شاپور علیرضا کوچه محتشم کویت کویت پاریس کویت. کویته کویداد دل کارمن کویر الاحساء کویسنجاک عراق کپنهاک کپنهاگ کپکان کیبوتز (مزارع اشتراکی) کیبوتز مانارا کیبوتس کفریووال کیتو کیش کیف کینشازا کینگ استون کینگزتون کینگستون کیو. آر. رام کیو. آر. کابل کیپ ورد. کیگالی کیگالی و رواندا گئورگیا گابن گابن. گابورون گاقرآباد گالاتی گامبیا گجرات گرانادا گراند هاربور گرانچاکو گرجستان گرنوبل فرانسه گرودنو گروندین گرگان گرینویچ گلاسپی گلستان هشتم گلف گمبورن گمرک گناباد گناوه گنبد گنبد کاووس گنبدکاووس گو گارسیا گواتمالا گواریکاتو گوانتانامو گورستان اصفهان گورستان اهواز گورستان بهشت زهرا گورستان تهران گورستان های قدیمی گوروشیر گورکی گورکیف گویان (Guyana) گویان. گچساران گیتسبورگ گیس گیس کیرشن گیسن گیلان گیلگیت بالتستان گینس ویل گینه گینه استوایی. گینه بیسائو یاانونده یااونده یاسوج یاطار یافا یالات متحده یالتا یامالو یاکوت یاکوتسک یاکوتیا یبال یزد یمن یمن جنوبی یمن شمالی یمن شمالی و جنوبی ینبع ینت ایندین یوتا یودوکان یورنگوی یورکوفتسی یوستو ایلیمسک یوسف العلوی یونان یونیون یوگسلاوی یوگسلاوی و شوروی یوگسلاوی و لهستان یوگسلاوی و کوبا ییل ”کلیسا“