سند شماره

گزارش فعالیت حزب مردم

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از:

محرمانه

به:

1344-04-02- 1965-06-23

متن سند

رامبد، هلاکو - 2

زمان و مکان: 23 ژوئن 1965 - 1344/04/02، منزل آقای هلسث

محرمانه

صورت مذاکرات شرکت کنندگان: هلاکو رامبد، نماینده طوالش (بین رشت و آستارا) حنیفه رمضانی، نماینده بندر پهلوی جرج دنی، قائم مقام اداره اطلاعات و تحقیقات ویلیام هلسث، دبیر اول، آرچی بولستر، دبیر دوم

تذکر: مذاکرات در یک مهمانی کوچک شام صورت گرفت. کلیه شرکت کنندگان در همه موضوعات وارد بحث نشدند.

فعالیت های حزب مردم

رمضانی و رامبد، هر دو به نظر می رسید معتقد بودند که گروه آنها نقش مهمی در مجلس ایفاء می نماید.

در پاسخ به یک سؤال در مورد «کابینه سایه» احتمالی توسط حزب مردم، آنها توضیح دادند که حزب

ص: 520

دارای کمیته های متشکل از دو یا سه نفر است که سوابق را مطالعه می کنند و نکات لازم و مواضعی که بایستی اتخاذ شوند را پیشنهاد می نمایند. هیچ «کابینه سایه» آن گونه که گفته می شود، وجود ندارد.

رمضانی اظهار نمود که او یکی از اعضایی است که نزدیک سالن مجلس می نشیند و به نمایندگان حزب مردم می گوید که در هر مورد بخصوصی چه رأیی باید بدهند. هر دو جمع اعضای (حزب) مردم را 15 نفر ذکر نمودند، و رمضانی توضیح داد که این رقم یکی کمتر از رقمی بود که قبلاً داده است، زیرا یکی از کسانی که با آنها هم رأی بود، نمی خواهد به طور آشکار عضو حزب مردم شناخته شود چون ممکن است برای برادر وی که یکی از مشاغل بالای دولتی را دارد و در موضع مسئولیت داری است، مناسب نباشد. (از صورت مذاکرات قبلی این گونه برمی آید که این شخص، هدایت اللّه نصیری است.) وقتی سؤال شد که چرا گروه مردم، این طور که هر دو نفر می گفتند، اقدامی جهت افزایش اعضای خود به عمل نمی آورد، رمضانی پاسخ داد که زمان برای چنین کاری مناسب نیست، او تأکید نمود که اجازه آن باید از طرف شاه صادر شود.

سؤال شورای نیابت سلطنت

رمضانی برای دنی توضیح داد که سازمان دولتی ایران واقعا در مسیر خوبی است، زیرا شاه به طور دائم توجه کامل به نیازهای مردم خود دارد. رمضانی فکر می کند که شاه توجه بسیاری به امکان معرفی شورای نیابت سلطنت مبذول می دارد، ولی اظهار داشت که به چنین شرطی احتمالاً در دوران بحران اهمیتی داده نخواهد شد. او فکر می کند که هرگونه آشوب مردمی، اقدامات نظامی را برای کنترل اوضاع به دنبال می آورد.

استقراض از ایالات متحده و مجارستان

رامبد اظهار داشت که او مخالف تصویب لایحه قبول وام از ایالات متحده و مجارستان بود. او توضیح داد، با چنین وام هایی مخالفت ندارد، او به لایحه ای که هر دو مورد را در برداشت اشاره نمود و گفت با این دو، بخصوص به علت شرایط بازپرداخت خیلی نامناسب، مخالف بوده است.

شرکت هواپیمایی ملی ایران

رامبد، که مأمور آلیتالیا در تهران به مدت حدود 7 سال می باشد، شخص متخصص امور پروازی حزب مردم است. او اظهار داشت که لایحه شرکت هواپیمایی ملی ایران که هم اکنون در مجلس است، به نظر او اختیارات زیادی به خطوط هوایی ملی خواهد داد. او احساس می کند که ایران باید قبل از تلاش برای داخل شدن به حوزه بین المللی کاملاً اشباع کنونی، بر احداث تسهیلات داخلی خود متمرکز شود. گروه مردم با لایحه هما به طورکلی مخالف است، زیرا بیش از حد به خطوط هوایی قدرت می دهد، و رمضانی اضافه کرد که او از منافع زیادی که شرکت هواپیمایی ملی ایران هر ساله از سفر حجاج به دست می آورد، متحیر بود.

رامبد تأیید نمود که صحبت از قوانینی است که ایرانیان را وادار خواهد کرد بلیط هواپیماهای خارجی را از طریق شرکت هواپیمایی ملی خریداری نمایند، همانطور که مقامات دولتی ایران هم اکنون بایستی انجام دهند. دلیل این کار این خواهد بود که هما بتواند هفت درصد کمیسیونی که معمولاً برای صدور بلیط

ص: 521

اخذ می شود، دریافت نماید. رامبد به علت موضع آلیتالیایی خودش سعی نکرد این حقیقت را که خودش شخصا مخالف این روش است مخفی کند، بلکه وی به این ایده به عنوان یک روش بالقوه فشار برای دستیابی به منافع پولی بیشتر از خطوط هواپیمایی خارجی از طریق تهدید به کنترل این که چه خط هوایی بهتر کار می کند، نیز حمله کرد. او گفت ایده انحصاری کردن فروش بلیط از مرحله صحبت تجاوز نکرده است و هنوز لایحه ای در این مورد به مجلس ارائه نشده است.

کابینه

رمضانی گفت که حزب وی می پندارد فقط دو وزیر به درد می خورند، وزیر کشاورزی اسمعیل ریاحی، و وزیر دارایی جمشید آموزگار. او اظهار داشت که فعالیت های دولتی را شبیه راه رفتن حلزون، بسیار کُند می بیند، زیرا هویدا هیچ گونه رهبری اعمال نمی کند، بلکه فقط او دستوراتش را از بالا صادر می کند و جهت اجرای آنچه گفته است بسیار ضعیف عمل می نماید.

امور خارجی

رمضانی گفت که فکر می کند سقوط بن بلا توسط چین کمونیست انجام شده است، زیرا آنها شنیده اند که دولت بن بلا برنامه ریزی کرده بود که یک قرارداد نفتی با فرانسه منعقد سازد و آنها می خواستند مانع رسیدن نفت به غرب شوند. رمضانی در مورد «کمک 30 میلیون دلاری ایالات متحده به مصر» به عنوان یک خبر روز، اظهار داشت که وی توجیه آن را برای دوستان و همکاران خود که از وی می پرسند چرا ایالات متحده زمانی مخالف کمک به ناصر بود، بسیار مشکل می یابد.

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 8 - کتاب 8 - صفحه 520