در حال دریافت اطلاعات

لطفا منتظر بمانید!

سند شماره 83

ارزیابی برنامه های کمک امنیتی آمریکا برای سال مالی 1979 به کویت

موضوع سند

ارزیابی برنامه های کمک امنیتی آمریکا برای سال مالی 1979 به کویت
مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا، کویت 3924

محرمانه

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی

1358-03-27- 1979-06-17

متن سند



سند شماره 83


محرمانه


17 ژوئیه 1979 - 26 تیر 1358


از: سفارت آمریکا، کویت 3924


به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی


جهت اطلاع: سفارتخانه های آمریکا در ابوظبی، امان، منامه، جده، تهران


مرجع: الف) وزارت امور خارجه - 133136، ب) وزارت امور خارجه 115409، ج) وزارت امور خارجه 115244، د) کویت 1647


موضوع: ارزیابی برنامه های کمک امنیتی آمریکا برای سال مالی 1979 به کویت


1- بلاتکلیفی برنامه کمک امنیتی در مورد کویت گرچه در مرجع الف از اینجانب درخواست پاسخگویی نشده است (ظاهراً به این خاطر که در اینجا با هیچگونه سرمایه گذاری مالی آمریکا سر و کار نخواهیم داشت)، ولی از نظر من بررسی وضعیت و گسترش بیشتر کمک امنیتی ما به کویت حائز اهمیت است. ما تصمیم گرفتیم افکار خود را به رشته تحریر درآورده و مطالب مربوطه را با وزارت امور خارجه و واحدهای منطقه ای در میان بگذاریم، زیرا در زمینه رابطه کمک امنیتی خویش با کویت، خود را در مقطعی حساس یافته ایم که باید تصمیمات لازم اتخاذ گردد. آنچه در ذیل عنوان می شود، عوامل مهمی است که موضع ما را در این موقعیت زمانی متأثر می سازد:


الف- علیرغم مسئله خاورمیانه و سیاست های خارجی محتاطانه و فاقد هرگونه هم پیمانی کویت، رابطه ما با این کشور سبب فزونی سرمایه گذاری های آن در آمریکا، افزایش شدید واردات آن از آمریکا و موضع گیری معتدل کویت در زمینه قیمت نفت اوپک شده است.


ب- در جهان عرب و در حمایت از تلاش های آمریکا به منظور حل مسئله تضاد اعراب و اسرائیل، کویت نقش نسبتاً مثبت و میانه روی ایفا می کند و نقش آن در قبال همسایگانش در منطقه خلیج [فارس]، با علائق و منافع آمریکا در صلح، ثبات و اطمینان از ادامه عرضه نفت خلیج [فارس] مطابقت دارد.


پ- عدم موافقت دولت آمریکا در ارائة (یا مجاز شمردن صدور) سلاح برای تأمین نیازهای مشروع دفاعی کویت، از نظر رهبران این کشور به عنوان عدم توجه آمریکا به کویت (در رابطه با خطری که از جانب عراق آن را تهدید می کند) و نیز عدم پای بندی و صداقت آمریکا در روابط خویش با جهان عرب تلقی خواهد شد.


ص: 211





ت- کویتی ها، حداقل در مورد جنگ افزارها و آموزش نظامی، همیشه سعی کرده اند که ابتدا آن را از آمریکا خریداری کنند ولی در نهایت مجبور شده اند به منبع دیگری روی آورند. (مثال: خرید تانک های چیفتن انگلیسی پس از اینکه تانک های ام-4 آمریکایی به آنها فروخته نشد؛ خرید موشک های سام-7 روسی پس از آنکه از ارائه موشک های استینگر به آنها امتناع شد؛ خرید موشک های لونای روسی زمانی که موفق به خرید موشک های لنس آمریکایی نشدند؛ خرید هواپیمای میراژ 1 فرانسوی پس از آنکه با درخواست آنها برای خرید هواپیماهای A-7 آمریکایی موافقت به عمل نیامد؛ و خرید قریب الوقوع قایق های گشتی انگلیسی مجهز به موشک بعد از آنکه دولت آمریکا از انعقاد قرارداد فروش نظامی خارجی در مورد این گونه تجهیزات سر باز زد.)


ث- به استثنای مورد مربوط به فروش 175 نفربر زرهی که قرارداد آن نیز به تازگی (12 ژوئیه) لغو گردیده، حدود دو سال است که آمریکا هیچگونه قرارداد فروش عمده خدمات و جنگ افزار با این کشور نداشته است، حال آنکه انگلیسی ها و فرانسوی ها هر یک قراردادهای فروش جنگ افزارهایی، هر یک به ارزش 100 میلیون دلار با کویت امضاء کرده و ژاپنی ها و یوگسلاوها نیز در حال احداث یک پروژه بزرگ نظامی در آنجا هستند. بدین ترتیب، در کویت اصولاً ما در حال اجرای مفاد قراردادهای فروش عمده قبلی مربوط به هواپیماهای 4-A و سیستم موشکی هاوک-1 بوده ایم و بس.


ج- در حال حاضر نیز قرار است کویتی ها دو درخواست دیگر را مطرح سازند که یکی از آنها مربوط به هویتزرهای خودکششی 155 میلی متری یعنی نوعی توپ ضدهوایی است (تا سیستم پدافند هوایی هاوک-1 آن تکمیل شود)؛ و دیگری به موشک اندازهای تاو و سیستم فرماندهی و کنترل مربوط می شود. طبق برآورد ما ارزش کلی این اقلام جدید، که شرح مفصل آن در ذیل خواهد آمد، بسته به خدمات و نوع و کمیت اقلام انتخابی بین 300 تا 800 میلیون دلار خواهد بود. (ارزش قراردادهای جاری منعقده در رابطه با خدمات و جنگ افزارهای آمریکایی تقریباً معادل 700 میلیون دلار است).


چ- سیاست فروش تسلیحاتی ما به کویت که تا قبل از تجدیدنظر در سیاست صدور تسلیحات آمریکا در ماه می 1977 عمدتاً با ناتوانی آمریکا در ایجاد هماهنگی به منظور اجرای مفاد قراردادهای فروش قبلی، ملاحظات سیاسی عمومی منطقه خلیج [فارس]، و توان جذب غیرمکفی کویت، محدود شده بود، اکنون نیز بر طبق آنچه که در مرجع های (ب و پ) گفته شده، تابع محدودیت های بیشتر صدور تسلیحاتی خواهد گردید.


با این وصف، وضعیت ما در اجرای قراردادهای فروش گذشته و آتی، به خصوص پس از استقرار دفتر رابط نظامی آمریکا در کویت در سال جاری که دارای 17 کارمند بوده و در مورد فروش نظامی خارجی در ازای دریافت وجه نقد عمل می کند، به طرز چشمگیری بهبود یافته است (دفتر رابط آمریکا در کویت).


ص: 212




2- ارزیابی فروش های نظامی به کویت به عنوان «اجرای یک سیاست خارجی استثنائی» از نظر نظامی، گرچه انتقال تسلیحات متعارف به کویت را نخواهیم توانست به عنوان عاملی مؤثر در پیشبرد اهداف امنیتی ملی خویش توجیه نماییم، ولی از نظر سیاسی و اقتصادی می توان برای ادامه محدود کردن فروش تسلیحات به این کشور مورد منطقی ایجاد کرد. در همین رابطه، اینجانب ارزیابی ذیل را در زمینه عوامل مرتبط با منافع ملی مان تقدیم می نمایم:


الف- منافع آمریکا. به خاطر وجهه مالی خارجی آن که از منابع نفتی آن کشور نشأت می گیرد و نیز مفهوم سیاسی ذخایر عظیم نفتی اش، کویت علی رغم کوچکی اش برای آمریکا اهمیت قابل ملاحظه ای دارد. آن دسته از منافع آمریکا که در نتیجه برقراری یک رابطه کمک امنیتی با کویت تأمین می گردد به شرح زیر است (اقتباس از ارزیابی سالانه سیاست ها و منابع، مرجع پ.) (1) آرامش و ثبات. منافع نهفته آمریکا در آرامش و ثبات سیاسی کویت و به طور کلی در خاورمیانه، با منافع جهانی و منطقه ای آمریکا کاملاً مطابقت داشته و با آنها مغایرتی ندارد. نقش و نفوذ همراه با اعتدال و میانه روی دولت کویت در میان کشورهای خط مقدم و سازمان آزادی بخش فلسطین که ناشی از کمک های مالی قابل ملاحظه ای است که توسط آن ارائه شده، می تواند در حمایت از تلاش های آمریکا در حل مسئله تضاد اعراب و اسرائیل مؤثر واقع شود. ثبات کویت را خطراتی نیز تهدید می کند که در داخل آن مملکت به صورت یک اقلیت عظیم فلسطینی (برابر با یک چهارم جمعیت کویت) که تاکنون بدخیم نبوده خودنمایی می کند و از خارج نیز خطری دیگر به صورت تهاجم احتمالی عراق وجود دارد که علاقمند به تصرف دو جزیره کویتی است که کاملاً بر کانال کشتیرانی منتهی به بندر ام القصر مسلط است.


(2) تضمین ادامه عرضه نفت و تعادل قیمت نفت کویت گرچه برخلاف همسایگانش یعنی عربستان سعودی و عراق، یک تولید کننده عمده نفتی به شمار نمی آید، ولی میانگین تولیدی 2 میلیون بشکه در روز کویت برای خریداران نفت در خاورمیانه به خصوص ژاپن و نیز بعضی از کشورهای اروپایی حائز اهمیت است. افزایش تولید گاز مایع شده نفتی که قرار است در پایان سال 1978 آغاز شود، بسته به نتایج مذاکرات جاری بین کویت و شرکت های بزرگ آمریکایی دارد و ممکن است به مقادیر هنگفتی به آمریکا صادر شود. موجودیت این مایع انرژی زا و ارائه آن به قیمت مناسب و منطقی مراکز اقتصادی دریافت کنندگان، از اهمیت چشمگیری برخوردار خواهد بود. نقش فعال دولت کویت در سازمان اوپک و طرز برخورد آن با سطوح قیمت و تولید نفت خام نیز در رابطه با منافع جهانی آمریکا چشمگیر است.


(3) ارتقاء میزان سرمایه گذاری و تجارت. غنای مالی کویت و به ویژه ذخیره عظیم مالی آن، به دنبال افزایش قیمت نفت موازنه پرداخت ها و چرخش مجدد دلارهای نفتی در صادرات آمریکا شایان توجه است. دولت کویت بخش اعظم دارایی های خود را در آمریکا سرمایه گذاری کرده و در رابطه با نقل و انتقال آنها هم بسیار محافظه کارانه عمل می کند که


ص: 213




پیگیری این خط مشی نیز به نفع آمریکاست. در عین حال که نیاز وارداتی کویت به خاطرکوچکی قلمرو آن محدود است، ولی حجم فروش کالا و خدمات آمریکایی به آن کشور شدیداً به نفع موازنه پرداخت ها در موازنه تجاری دو کشور افزایش یافته است. عملاً می توان گفت کویت به سومین وارد کننده بزرگ کالاها و خدمات آمریکایی (پس از عربستان سعودی و الجزایر) در جهان عرب درآمده است.


ب- تهدیدات نظامی و عکس العمل های کویت. کویتی ها عراق را عمده ترین خطر موجود علیه خود تلقی می کنند که این امر اصولاً ناشی از اغتشاشات مرزی دیرین بین دو کشور و نیز خصومت ایدئولوژیکی عراق با کویت و دیگر رژیم های سنتی حوزه خلیج [فارس] است. احتمالاً کویتی ها معتقدند که این خطر همیشه به قوت خود باقی خواهد ماند؛ گرچه ممکن است در نتیجه موفقیت نهایی تلاش های جاری که به منظور بهبود وضع مذاکرات مرزی دوجانبه انجام می شود، در ذهن آنها تا حدودی تخفیف یابد. ایدئولوژی، ژئوپولتیک و رفتار غیرقابل پیش بینی رژیم های آینده عراق از جمله مهم ترین عواملی محسوب می شوند که بر این طرز تفکر کویتی ها تأثیر دارد. به عنوان عکس العملی در قبال این خطرات داخلی و خارجی، کویت به اتخاذ یک استراتژی نظامی مبادرت کرده که هدف از آن ایجاد یک نیروی نظامی عکس العمل سریع، کوچک و مدرن (دفاع هوایی و ضدزره با قدرت آتش بسیار قوی) است تا بتواند حتی برای مدت زمانی بسیار کوتاه به عنوان عامل بازدارنده در برابر نیروهای مهاجم عمل کند و این فرصت را برای کویت پدید آورد تا از همسایگان و دوستان بزرگترش و احتمالاً از آمریکا و سازمان ملل کمک نظامی و دیپلماتیک درخواست کند. از نظر سیاسی، کویت سعی دارد با تمام همسایگانش و نیز اقلیت فلسطینی موجود در داخل کویت روابط حسنه خود را حفظ کند. این کار را هم از طریق اتخاذ سیاست های خارجی مناسب که مانع از بروز ناراحتی آنها شود و هم با ایفای نقش رهبری در حل مسائل ضد و نقیض موجود در منطقه و امور سیاسی عربی انجام می دهد. از آنجا که کویت در برابر خرابکاری و تهاجم داخلی نیز آسیب پذیر است، دارایی های عظیم خود را به طور همزمان در جهت تطمیع و جلب رضایت رهبران دشمنان بالقوه خود و خرید تسلیحات موردنیاز به کار گرفته است.


پ- نظر سفارت در مورد خطرات و عکس العمل ها نظریات ما در مورد خطراتی که کویت در معرض آنها قرار گرفته و نیز درباره عکس العمل هایی که این کشور در قبال آنها نشان داده با نظریات خود کویتی ها تفاوت چندانی ندارد. در اینجا باید خاطرنشان شود که سیاست خارجی این کشور مبنی بر اتخاذ روش «میانه روی در بلوک موجود» بر سر تمام مسائل مهم عربی و منطقه ای، در حال نیل به نتیجه قابل انتظار است. در رابطه با استراتژی نظامی کویت هم باید گفته شود که کویتی ها در حل مسئله مهم خود یعنی فقدان نیروی انسانی آموزش دیده و مجرب مورد نیاز برای تشکیل یک نیروی عکس العمل سریع، حرکت لاک پشتی و کند دارند.


ص: 214




در این مورد آنها می توانند سریع تر عمل کنند ولی موانعی نیز در این راه وجود دارد یعنی ابتدا باید سیستم سربازگیری برای دو برابر شدن نیروی انسانی موجود در نیروهای مسلح به کار گرفته شود و پس از آن منابع لازم برای ارائه آموزش کافی و ابقای این نیروها صرف شود. برنامه زمانی طولانی که برای تحویل تسلیحات خریداری شده و نیز سلاح هایی که درباره آنها در آینده قراردادهایی منعقد خواهد شد، باید خود پدیدآورنده فرصت هایی باشد که طی آن می توان با این مسائل برخورد ضروری داشت. راه حل منطقی دیگری که در رابطه با مسئله نیروهای نظامی کنونی این کشور وجود دارد این است که یا این نیروها به طور کامل غیرمسلح بمانند و یا با یکی از قدرت های «محافظت کننده» منطقه ای یا جهانی نوعی هم پیمانی ایجاد شود. ظاهراً کویتی ها هر دو راه حل را نپذیرفته اند، ولی می توان گفت که از نظر فرضی راه حل اول در مورد آن صادق تر است، زیرا کویت هر قدر در مسلح کردن نیروهای خود بکوشد باز هم در مقایسه با نیروهای مسلح همسایگان خود ضعیف خواهد بود. به همین دلیل ما به این نتیجه رسیده ایم که در عین حالی که یک کویت مسلح تر احتمالاً خواهد توانست مانع از انجام تهاجماتی علیه خود شود، ما به کویت در دفاع از قلمرو خویش کمک کنیم زیرا در این راه میزان حسن نیت و نفوذ خویش را در این کشور بالا برده ایم، و در همان حال فروش های نظامی آمریکا به کویت نیز باعث به هم خوردن توازن قدرت نظامی منطقه ای نشده است.


ت- خریدهای احتمالی کویت طی سال مالی 1979 در مرجع (الف) خاطرنشان شده که در رابطه با درخواست های مربوط به اقلام و خدمات دفاعی طی سال 1979 نوعی «اولویت» تعیین شود. در حقیقت، گمان نمی کنیم که دولت کویت از نظر منابع مالی، در داخل کشور تعیین اولویت را ضروری بداند، زیرا قادر است هر وسیله ای را که بخواهد نقداً خریداری کند. از نظر زمان دریافت، اولویت های کاملاً نظامی و محدودیت های مربوط به قدرت جذب نیز مسائلی است که قابل برآورد است. طبق آنچه قبلاً گفته شد، ما هنوز هم تعدادی از درخواست های کویت را در اختیار داریم که کار مربوط به آنها به پایان نرسیده است. این موارد عبارتند از:


(1) فروش نظامی خارجی هویتزرهای خودکششی 155 میلی متری (ام - 109).


این درخواست به تعویق افتاده است زیرا تحقیقات مقدماتی دولت کویت در واشنگتن نشان داده که قادر نخواهد بود این سلاح ها را تا قبل از 1982 دریافت کند. بر اساس ارزیابی نظامی رئیس دفتر روابط کویت که نیاز دفاعی به این نوع توپ را مشروع و اساسی می داند، اینجانب پیشنهاد کرده ام فروش آن مورد تصویب قرار گیرد و یک آتشبار از آن زودتر از موعد ذکر شده به این کشور تحویل گردد تا مرحله آموزش مربوطه آغاز شود، ولی بقیه هویتزرهای خریداری شده در سال 1982 به این کشور ارسال شود (کویت 3670).


(2) قیمت و اطلاعات مربوط به قابلیت توپ ضدهوایی وُلکان.


احتمالاً در سال مالی 1979 در رابطه با قیمت و قابلیت توپ ضدهوایی امرسون امراد - 30


ص: 215




به عنوان جانشین سیستم متحرک وُلکان (که دستگاهی بسیار پیچیده است و عملکرد آن نه چندان مؤثر) درخواستی تسلیم خواهد شد تا از آن به عنوان توپ قایق های گشتی انگلیسی الاصل هم استفاده شود.) از آنجا که آمریکا سیستم هاوک - 1 را به کویت فروخته است، به نظر من چاره ای نداریم جز اینکه اقدام به فروش یک سیستم توپ ضدهوایی نیز بنماییم تا سیستم پدافند هوایی آن کشور تکمیل شود. در حقیقت، من توانسته ام وزیر دفاع کویت را از خرید توپ های ضدهوایی روسی منصرف سازم، چون او نیز به سیستم نظامی ما به عنوان بهترین سیستم موجود اعتراف دارد و علاوه بر این چنین استدلال کردم که به خصوص با نظر در گرفتن وضعیت طبقه بندی شده سیستم هاوک، توپ های پدافند روسی با این سیستم موشکی سازگار نیستند (76 کویت 57108).


(3) علاوه بر آنچه که تاکنون گفته شد، درخواستی نیز برای فروش موشک اندازهای بیشتر تاو تسلیم خواهد شد تا تعداد موشک اندازهای موجود کویت از این نوع (50 موشک انداز) افزایش یافته و نیز بتوانند از آنها به جای چند موشک تاو و نصب شده بر روی PACS های جدید خود استفاده کنند.


(4) علاوه بر این، ما مطمئن هستیم که کویتی ها بالاخره به این نتیجه خواهند رسید که به یک سیستم کنترل و فرماندهی نظامی نیازمندند تا حداقل اگر نتوانند تمام نیروهای زمینی، دریایی و هوایی خود را هماهنگ کنند، بتوانند نیروهای دفاع هوایی خود را تحت پوشش آن قرار دهند. این درخواست ممکن است در سال مالی 1979 ارسال شود، ولی ممکن است تا مدتها بعد نیز حتی مطرح نگردد.


(5) طبق انتظار ما، ممکن است این کشور خواستار دریافت کامیون های نظامی بیشتری نیز بشود.


ث- کاربرد تجهیزات آمریکایی توسط کویت: تأثیر آن بر منافع آمریکا.تمایل دولت کویت نسبت به دریافت توپخانه، نفربرهای زرهی مدرن و موشک اندازهای تاو از ترس این کشور به خصوص در قبال خطر زرهی عراق و نیز به طور کلی قدرت فائق نظامی همسایگانش سرچشمه می گیرد. در مورد کویت حتی قابل تصور نیز نیست که این کشور بخواهد از سلاح ها استفاده تهاجمی به عمل آورد و حتماً از آنها در ضد حمله استفاده خواهد نمود، زیرا کاربرد آنها به صورت تهاجمی خطر نابودی ملی را شدت خواهد بخشید. تجهیزات دفاع هوایی خاطرنشان شده در بند قبلی نیز به صورت تدافعی استفاده خواهد شد تا آن کشور را در برابر قدرت هوایی غالب عراق و اهداف نظامی ثابت و جبهه های جنگی متحرک و اهداف دریایی محافظت کند. از تجهیزات فرماندهی و کنترل کویت هم در راه هماهنگ سازی بیشتر نیروهای دفاعی کویت در وضعیت های رزمی استفاده خواهد شد، به این امید که سیستم های مخابراتی مدرن همراه با قدرت آتش و تحرک بتواند مقصود بیان شده در رابطه با استراتژی ملی آمده در بند (2ب) فوق را عملی سازد. استفاده آتی از تسلیحات آمریکایی در این حالت های دفاعی


ص: 216




می تواند به منافع آمریکا که در ثبات خاورمیانه (و به خصوص منطقه خلیج [فارس]) نهفته است خدمت کند. همین امر امکانات ما را در محدود ساختن گسترش نفوذ شوروی در کویت و منطقه خلیج [فارس] و نیز اعمال نفوذ ما بر یک نهاد جدید کویتی یعنی نهاد نظامی آن که در آینده به صورت یک عامل مهم سیاسی خودنمایی خواهد کرد، افزایش می دهد.


عامل ثبات هم به نوبه خود به نفع سرمایه گذاری و تجارت آمریکاست و مهم تر از همه ادامه صدور نفت کویت را به اروپا و ژاپن بیش از پیش تضمین خواهد کرد. حضور نیروهای آمریکایی لازم برای تحقق این خریدهای احتمالی و کمک به جذب آن توسط نیروهای نظامی کویت نیز ارتباط بی چون و چرایی با منافع آمریکا در این کشور دارد. درست است که وزارتخانه بر اساس تجربیات خویش در نقاط دیگر بهتر از هر ارگان دیگری قادر است تعداد نیروهای مورد نیاز در این کشور را برآورد نماید ولی طبق برآورد تقریبی ما میزان نیروهای کمک امنیتی آمریکا دو یا سه برابر خواهد شد، یعنی از تعداد 100 نفری که در کویت به سر می برند به 180 تا 280 نفر بالغ خواهد شد که تنها بخشی از آنها را کارمندان دولت و بقیه را نیروهای غیرنظامی قراردادی تشکیل خواهند داد. از نظر کل تعداد آمریکائیان مقیم این کشور نیز شمار آنها از 2700 نفری که هم اکنون در کویت به سر می برند، با احتساب شمار وابستگان آنها، به سطح 3300 نفر خواهد رسید. حضور این تعداد آمریکایی در کویت به نظر ما هیچگونه مسئله یا مشکل سیاسی یا فرهنگی پدیدار نخواهد ساخت زیرا تعداد بیگانگان مقیم این کشور هم اکنون بیش از اتباع کویتی است و گذشته از این، همه در اینجا آمریکائیان را دوست داشته و آنها از رتبه اجتماعی برتری برخوردارند.


3- دیگر منابع تجهیزاتی و خدماتی.


افسران نظامی حرفه ای کویت همیشه ترجیح می دهند که سیستم های تجهیزاتی مهم مورد نیاز خود را از آمریکا خریداری کنند. این احساس نیز ظاهراً از تحسین برانگیز بودن تکنولوژی آمریکایی و نیز اقدامات مداوم ما در پی گیری مسائل مربوط به تجهیزات فروخته شده قبلی سرچشمه می گیرد. با این وصف آنهایی که بر کویت حاکم هستند، حتی برخلاف اعتراضات نظامیان حرفه ای در منابع تأمین تسلیحات و تجهیزات موردنیاز کویت تنوع ایجاد می کنند و از چند کشور اروپایی (و اخیراً روسی) خرید می کنند. خرید تجهیزات و خدمات آمریکایی نیز ظاهراً دو علت اساسی دارد: عامل اول سیاسی است و مرتبط با سیاست خارجی این کشور، یعنی کویت با خرید تسلیحاتی خود همان سیاست خارجی دوستی با همه کشورها را دنبال می کند؛ و عامل دوم، عدم همکاری آمریکا در تصویب یک مورد فروش نظامی چه به دلیل سیاسی و چه به دلیل عدم وجود اقلام مربوط به آن، می باشد. (به مثال های طرح شده در بند (ا-د) رجوع شود.) گذشته از این، تصمیماتی که علیه تجهیزات آمریکایی، با در نظر گرفتن خصوصیات مثبت بعضی دیگر از تجهیزات اتخاذ می شود، نتیجه عیوب و نقائصی است که توسط عرضه کنندگان خارجی روی آنها گذاشته می شود، که البته برای اثبات این موضوع


ص: 217




شواهد قطعی در اختیار نداریم. (تمام فروش های نظامی و بازرگانی آمریکایی در نتیجه مذاکرات مستقیم با مقامات دولت کویت تحقق یافته است.) به نظر ما این الگو در آینده نیز دنبال خواهد شد، زیرا در سیاست خارجی کویت تغییری نمایان نشده و علاوه بر این، برای اکثر خریدهای موردنظر و احتمالی کویت که در بند (2د) مشخص شده معادل های غیرآمریکایی وجود دارد. از جمله مواردی که از این قاعده مستثنی است (یعنی مواردی که در آنها کویت «چاره ای» جز خرید تسلیحات (آمریکایی ندارد) می توان از سیستم کنترل و فرماندهی، حداقل بخش هایی از آن که مربوط به پدافند هوایی است و توپ های ضدهوایی نام برد، بهره جست زیرا ممکن است ملاحظات امنیتی دولت آمریکا به ما اجازه ندهد که بگذاریم نیروهای یک کشور ثالث، هنگام استقرار تجهیزات جدید در کنار تجهیزات و تکنولوژی طبقه بندی شده آمریکایی که هم اکنون در کویت موجود است وارد فعالیت شوند.


4- (1)رهبران کویت نیز قطعاً موافقند که مسلح شدن ملت ها برای تأمین امنیت خود امری [ناخوانا] است و احتمالاً در صورتی که امنیت کویت در معرض تهدید قرار نگیرد، با محدود شدن خریدهای تسلیحاتی در سراسر جهان و حتی در منطقه خلیج [فارس] نیز موافقت خواهندکرد. ولی در غیاب یک قرارداد معتبر منعقده بین تولید کننده و عرضه کننده برای تحقق بخشیدن به این خواست، کویتی ها در برابر هرگونه تقاضای آمریکا مبنی بر خودداری از خرید نوع خاصی از سیستم های تسلیحاتی به خاطر تأثیر آن بر کنترل تسلیحاتی در منطقه، مقاومت خواهند کرد. با این وجود، پس از اعتراض ما به خاطر خرید موشک های روسی توسط کویت، دولت این کشور نسبت به این مسئله بیش از پیش حساسیت به خرج می دهد.


واقعیت بی چون و چرایی که متأسفانه بر همه کویتی ها روشن است این است که ضعف نظامی کشورشان در مقایسه با همسایگان آنها وضعیتی است که حتی با دو برابر شدن سطح نیروی انسانی نیروهای مسلح این کشور و نیز خرید خدمات و تجهیزات فوق الذکر تغییری نخواهد کرد. کویتی ها به این مسئله وقوف کامل دارند و با استراتژی کنونی خود تنها سعی در به تعویق انداختن فتح کشورشان [توسط دشمنان] را دنبال می کنند و تغییر موازنه قدرت در خلیج [فارس] که در بند (2ب) به آن اشاره شد، هدف نهایی آنها نیست.


5- نتیجه گیری و نظریه.


دولت کویت در بخش اعظم برنامه تسلیحاتی خود همان توصیه هایی را به کار بسته که در تحقیقات نظامی آمریکا در مورد نیازهای دفاعی آن کشور، در سال 1972 در اختیار کویت قرار داده شده بود. حتی قبل از تجدیدنظر در سیاست انتقال تسلیحاتی مان، من معتقد بودم که آمریکا باید درخواست های دولت کویت را در زمینه خرید اقلام ضروری برای دفاع مشروع از سرزمین خود مورد بررسی قرار دهد. در همان زمان من به این نتیجه رسیده بودم که چون سیستم موشکی پیشرفته هاوک-1 و هواپیماهای A-4 را به کویتی ها فروخته ایم، خود را ملزم به تجهیز سیستم دفاع هوایی آنها و ارائه سیستم کنترل و فرماندهی برای هدایت آن سیستم ها ساخته ایم. البته نباید از روی همدردی در مورد تقاضای کویتی ها مبنی بر دریافت تسلیحات محرمانه و پیشرفته ای که انتقال آنها به منطقه خلیج [فارس] می تواند عامل از بین بردن ثبات آن باشد به بررسی پرداخت. به همین دلیل بود که من به وزارت امور خارجه پیشنهاد کردم که در رابطه با خرید موشک های سام- 7 و فراگ روسی توسط کویت مطالب مندرج در بند 4 را با کویتی ها در میان بگذاریم. البته می دانم در صورت تصویب حجم دلاری فروش های بالقوه نظامی به کویت در سال مالی 1979 می تواند مسئله برانگیز باشد. ولی با در نظر گرفتن زمانِ بسیار طولانی تحویل سلاح های مورد درخواست، دولت کویت محدودیت های تحمیلی بر تأمین اقلام ضروری نیازهای مشروع دفاعی خود را به سهولت درک نخواهد کرد. برخلاف اکثر مشتریان برنامه فروش نظامی خارجی ما، کویتی ها از ابتدای امر در صدد ساختن یک بنیه دفاعی معتدل برای خود بوده اند.




مایسترون











1- بخشی از بند 4 ناخواناست.


منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 11 - کتاب 11 - صفحه 211
تصاویر سند
(FBIS) (آیوا) (اروپای غربی) (ایالات عربی) (ایالات متحده آمریکا) (ایالات متحده) (بندر پهلوی) (ترکیه (تهران) (حسینیه ارشاد) در جاده قدیم شمیران (دریای خزر) (شمال شرقی ایران) (شوروی) (لیبی) (ناتو) (نایب کلوپ) تهران (نقده) (کرمانشاه) ... ریاض 3 بندر بزرگ (شویخ 8 14 AISA Antwwerp Bhilai Cap Bon) Coast West GTEشرکت Gurka Jette Kebir Kerala Le Rosey MIS Malha) Mukalla Narayanghat Nubah) OF WIGHT ISLE OSTAFEVO مسکو PAK) PDRY(کشور جمهوری دمکراتی خلق یمن)جنبش کشورهای غیرمتعهد Rhode Island Sayhut Seydesehir Shihr USAFOOM USIRJC Yarkand chilie   قاهره  آفریقای جنوبی  آلمان غربی  جزیره مینو «آرژانتین» «ازگله» «اسپوتنیک» «الدرشات» «اورامانات» «اوروگوئه» «اُگدن» «بابیسی» «باشگاه مهرگان» «بالاحصار کابل» «برمه» «بوینوس آیرس» «تافت» «تنگه هرمز» «تورنتو» «جرا» «جزیره» «جلدیان» «خانه ترویج اسلام» «خانه نشر اسلامی» در قم «خلیج [فارس]» «خلیج فارس» «دانشکده فنی سیاسی «دانشگاه آذر آبادگان» «دماغه کوه» «دوشان تپه» «دیدگان» «رأس دبّه» «رأس شیخ مسعود» «روتردام» «ریسوت» «زدران» «سفارت آمریکا در بغداد «شرق سوئز» «شیخ صالح» «فارس» «فورث لیون ورث» در کانزاس «فَتم» «فیلیپین» «قاسم الجمالی» «قلعه آپاچی ها» «قم» «لیبی» «لیله هامر» نروژ «مراغه» «مرند» «موترا» «نهاوند» «نیاوران» «هلمز» «وزا» «پایگاه جاسوسی آمریکا» «کامبوج کوچک» «کامچاتکا» «کانال «کایلر یانگی» «کردستان جنوبی» «کمپ دیوید» ÷ ؛ سفارت شوروی آب های هیرمند آب های کارائیب آب گیلکی آبادان آباده آبیجان آتاباسکا آتاکامی یونیون ژاپکس آتتک آتلانتا آتلانتیک آتلانتیک سیتی آتلانتیک شمالی آتن آجائوکوتا آدانا آدیس آبابا آدیس بابا آذربایجان آذربایجان ایران آذربایجان شرقی آذربایجان شرقی و غربی آذربایجان غربی آذربایجانی آذرشهر آراکان آرخانگلسک آردوژونای آرکو آرلان آرنون آروشا آروشای آرژانتین آریاشهر آریانا آریزونا آزمایشگاه آزمایشگاه ملی Oak Ridge در تنسی آزوف آساب (Assab) آسام آسامرای  آسانسیون پاراگوئه آستارا آستراخان آسوان آسیا آسیا و آمریکای لاتین آسیا و اقیانوسیه آسیای جنوب شرقی آسیای جنوبی آسیای جنوبی شرقی آسیای جنوبی و جنوب شرقی آسیای شرقی آسیای شمالی آسیای غربی آسیای مرکزی آسیای مرکزی روسیه آسیای مرکزی شوروی آسیای میانه آسیای نزدیک آسیایی آشدوت یاکف آشویتس آغاجاری آفریقا آفریقا. آفریقا  آفریقای جنوبی آفریقای جنوبی‌. آفریقای سیاه آفریقای شرقی آفریقای شمالی آفریقای غربی آفریقای مادون صحرا آفریقای مادون صحرا  آفریقای مرکز آقادیر (Agadir) آلاباما آلاسکا آلامندرا آلاگوس آلبانی آلبرتا آلتیپلانو آلدان آلمان آلمان شد آلمان شرقی آلمان غربِی آلمان غربی آلمان غربی. آلمان فدرال آلمان نازی آلمانی آلپ آلپو آلیتالیا آمازون آمریک آمریکا آمریکا و سازمان ملل متحد آمریکا. آمریکائی آمریکاپرسنل سفارت آمریکا در تهران آمریکای جنوبی آمریکای شمالی آمریکای لاتین آمریکای لاتین  آمریکای مرکزی آمریکایی آمستردام آمل آموزشگاه افسران نیروی دریایی اسرائیل آموزشگاه دفاع زمین به هوا آمپا آمیون آنتالیا آنتامینا آنتاناریو آنتاناناریو آنتناریو آنتورپ آنتیل آنتیل هلند آندامان آنژرو آنکارا آنکارا استانبول آنکارا) آنکارا  آنکارابغداد آنکارای ترکیه آنکلشوار آنگولا آپارتمان آپارتمان مقدم آپارتمان های اردلان آپارتمانهای ایران سکنی آژانس اطلاعات دفاعی آژانس اطلاعاتی وزارت دفاع آژانس بین المللی ارتباطات آژانس های دولت آمریکا که در ایران آکادمی نظامی سن سیر آکتانیش آکرا آکسفورد آیداهو ابوظبی ابوظبی ٬ آنکارا ٬ بغداد ٬ ظهران ٬ دوبی ٬ اسلام آباد ٬ جده ٬ کابل ٬ کویت ٬ لندن ٬ منامه ٬ مسکو ٬ مسقط ٬ پاریس٬ وی هینگان ابوظبی ٬ دوحه ٬ کویت ٬ جده ٬ منامه ٬ مسقط ٬ ظهران ٬ تهران ٬ ریاض ابوغریب ابوموسی ابیجان اتاق 225 ساختمان مرکزی سفارت اتاق افسران عملیاتی اتاق بازرگانی ایران اتاق ناهارخوری اختصاصی نخست وزیر اتاوا اتحاد جماهیر روسیه شوروی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی اتحاد جماهیر شوروی اتحاد جماهیر شوروی و لهستان اتحاد شوروی اتحادجماهیر شوروی اتریش اتیاپو اتیوبی اتیوپی اتیوپی و آنگولا احمد آباد احمدآباد اداره آموزش و پرورش اداره راه آهن اداره مهاجرت ادلون اراک اربیل ارتش آمریکا ارتفاعات جولان اردبیل اردن اردن و سوریه اردوگاه ارتش آمریکا اردوگاه ارتش عباس آباد اردوگاه ایون موره اردوگاه خمینی اردوگاه رشایا الفخار اردوگاه صدیقین اردوگاه غنا اردوگاه قیریات اربع اردوگاه های اسرائیل اردوگاه کمکی آمریکا اردکان ارمنستان ارمنستان شوروی ارمنی ارومیه ارومیه ( رضاییه) ارومیه (رضاییه سابق) ارومیه(رضائیه) ارومیه(رضاییه) اروندرود اروپا اروپا و ایالات متحده اروپا  اروپای شرقی اروپای شرقی و غربی اروپای غربی اروپای مرکزی اروگوئه اریتره اریتره و سودان از سفارت آمریکا ازبکستان ازفرانسه ازمیر استات افجورد استادیوم استادیوم آریامهر استادیوم امجدیه استامبول استان آذربایجان استان آذربایجان شرقی استان آذربایجان غربی استان اصفهان استان ایلام استان بلوچستان پاکستان استان تهران استان حکاری استان خراسان استان خوزستان استان سیستان و بلوچستان استان شرقی عربستان سعودی استان ظفار استان ظفار عمان غربی استان فارس استان فراه استان لرستان استان مازندران استان مرکزی استان موصل عثمانی استان های شرقی استان های مرزی پاکستان استان های کنارها استان پکتیا استان چهارمحال و بختیاری استان کردستان استان کرمان استان کرمانشاه استان کرمانشاهان استان گرگان استان گیلان استانبول استانبول. استانداری استانفورد استانهای جنوب شرقی ترکیه استانهای شرق و جنوب شرقی ترکیه استانواک استخر شنا استراسبورگ استرالیا استکتوزاود استکهلم اسد آباد اسرائیل اسرائیل صبرا و شتیلا اسرائیل غاصب اسرائیلبلژیک اسراییل اسفراین اسلام آباد اسلام آباد راولپندی اسلام آبادتریپولی اسلام قلعه اسلو اسماعیلیه اسواکسپلوراسیون اسپانیا اسپه جوس اسکاتلند اسکاردو (Skardu) اسکاندیناوی اسکندرون اسکندریه اسکودار اشتارت اشتراوس اشتوتکارت اشتوتگارت اشتوتگارت آلمان غربی اشدود (اسدود) اشنگتن دی اشنگتن دی. سی. اشپیگل اشگلون اصفهان اصفهان و شیراز اطریش افریقا افریقای جنوبی افغانستان افغانها اقامتگاه آرمیتاژ اقامتگاه آقای مقدم اقامتگاه آقای چارلز دبلیر مک کسکیل اقامتگاه آقای چایلدز اقامتگاه اقبال اقامتگاه جدلی اقامتگاه سیماکیس اقامتگاه متین دفتری اقامتگاه مقدم اقامتگاه مهندس مقدم اقبال اقتصادی اقمار آسیایی اقیانوس آتلانتیک اقیانوس آرام اقیانوس اطلس اقیانوس هند ال بروما البار الباس البداویه البدوی البلادی الجدیده الجزایر الجزیره الحلوه الدامور الدلهامیه الریفا الساقی السالت السالوادر السالوادور الشعیبه الشیبه الطیبه الظلوف العقبیه الفرین القوته المدن المنصوره الهویزه الکساندریا ام القصر ام القوین ام. یوکرانتسف امارات امارات دوبی امارات شمالی امارات شمالی عربی امارات عربی امارات عربی متحده امارات متحده عربی امارات متحده عربی. امارت امارت متحده عرب امارت متحده عربی امام حسین امام شهر (شاهرود سابق) امان اماکن متبرکه شیعیان امرود مارین امریکا امریکای لاتین امپراتوری اطریش امپراطوری آفریقای مرکزی. امپریال انبارهای ادیسن انتبه انجامنا انجمن ایران انجمن ایران و آمریکا انجمن بهداشت ایران اندونزی اندیمشک انستیتو پلی تکنیک تهران انستیتو پلی تکنیک پاریس انقلاب مشروطه ایران انکها انگلستان انگلستان (سند هرست) انگلیس انگلیس. سوئیس انگلیسی انگلیسیها اهواز اوبرلنیگن اوتاوا اوتمالی اوخوتسک اودسا اودکان اتیوپی اورال اورالز اورالز جنوبی اوران واسکیدا اورشلیم اورشلیم شرقی اورفا اورلشیم اورمانات اورنبرگ اورنیوکو اوروندی اوروگوئه اوروگوئه. اورینته اوزپری اوسترال  اولدهاربور اوماها اومسک اونبرگ اونتاریو اونتاریوی کالیفرنیا اونکتاد اوهایو اوپک اوژگورود اوکراین اوکراین غربی و جنوبی اوکراینداشاوا اوکلاهما اوگادن اوگادوگو اوگاندا اویتا ايران اُتاوا اُسلو اُوتاوا اُکلاهما اکبرخان بوگتی اکرا اکسفورد اکسون اکسیدنتال اکلاهما اکوادر اکوادور اکوادور. ایالات جوجوی وسالتا ایالات شبه جزیره عربی ایالات شرقی ایالات شرقی نورستان ایالات متحد آمریکا ایالات متحده ایالات متحده (USIS) ایالات متحده (آمریکا) ایالات متحده آمریکا ایالات متحده آمریکا . ایالات متحده آمریکا  ایالات متحده امریکا ایالات متحده. ایالات میشیگان ایالات نوادا ایالات واشنگتن ایالات چیاپاز ایالات کارولینای شمالی ایالات یوزکات ایالت «پکتیا» ایالت آسام ایالت اوریسا ایالت تگزاس ایالت جورجیا ایالت غزنی ایالت متحده ایالت نفت خیز خوزستان ایالت های کردنشین عراق ایالت واشنگتن ایالت ویرجینیا ایالت پکتیا ایالت کالیفرنیا ایالت کلمبیا ایالت کنار ایتالیا ایتالیائیها ایتالیایی ایران ایران اسلامی ایران تهران ایران شوروی ایران. ایرانشهر ایرلند ایرن ایروان ایروان (ارمنستان) ایریان جایا ایریان غربی ایزومائیل ایستگاه (سفارت ایستگاه برق آلستوم ایستگاه تلویزیون ایستگاه راه آهن تهران ایستگاه ماهواره ای اقیانوس اطلس ایستگاه ماهواره ای سمفونی ایستگاه هوایی با گرام ایستگاه پاریس ایسلند ایلات ایلام ایلی شوسک ایلی نویز اینترکنتینانتال اینتوریست مینسک ایندوس ایندیانا اینگستراخ ایواتسویچی با کو شوروی باب المندب بابل باتمان باجا کالیفرنیا بادن بادگودسبرگ بادگوسبرگ باربادوس بارنتس بارگاه امام رضا باریناس بازار بازار اهواز بازار تهران بازار خرمشهر بازار مشهد بازارهای تبریز باسین باشکیر باشگاه افسران تهران باشگاه امرسون باشگاه شهرداری آبادان باشگاه شوروی باشگاه فرانسه تهران باشگاه مهرگان باشگاه‌ها باغ رستوران هتل پالاس تهران باغ شاه باغشاه در جنوب غربی تهران باقرآباد بالاحصار بالتیمور بالتیک بالکان بالکن باماکو بانجول باندونگ بانه بانک بانک ایرانیان بانک بازرگانی بانک سپه بانک صادرات بانک عمران بانک فرست نشنال سیتی نیویورک بانک مرکزی بانک ملی بانک چیس مانهاتان بانکها بانکوک بانگول بانگوی بانیاس باهاما باهاماس باهیابیانکا باکو باگرام بای حسن ببر و نقدی بت شین بتاپیج بتلهام بجیل (Bajil) بحر احمر بحر خزر بحرین بخارا بخارست بخارست. بختیار بخرآباد بخش سیاسی استمپل بخش غربی کابل بخش کنسولی یا محل صدور ویزا براتسک برازاویل برازیلیا برازین براسل برج آجر گلیش برج البراجنه برج الشمالی برج جدید مهرآباد بردوودبنک برزیل برزیل «ایندین» برلن برلن شرقی برلن غربی برلین برلین شرقی برلین غربی برمه برن برن سوئیس برنو (Berno) برنو (Brno) بروجرد برونئی بروند بروندی بروکسل بروکلین برکلی بریتانیا بریتانیا. بریتانیای بریتانیای کبیر بریتانیایی بریج تاون بریجتاون بریمی بسارابی بستون بسفر بصره بعلبک بغداد بغداد. بل اینترنشنال بل هلیکوپتر بل هلیکوپتر در ایران بلت اوئن بلغارستان بلغاری بلندی های جولان بلوار الیزابت بلوار الیزابت دوم بلوار پهلوی بلوار پهلوی. بلوروسیا بلوچستان بلوچستان ایران بلوچستان پاکستان بلوک شرق بلوک شرقی بلوک شوروی بلوک چین بلوک کمونیست بلژیک بلگراد بلیزه بم بمبئی بمبئی هند بمبی بن بن بست شریفی بن غازی بنادر بنادر آمریکا بنادر ایران بنادر جنوبی ایران بنادر عراق بنای شهیاد بنت جبیل بندر بندر Marsaxlokk بندر «هایفونگ» بندر آبادان بندر آزاد سُلمان بندر اسلام بندر اسپانیا بندر اسکندریه بندر امام خمینی بندر انزلی بندر انزلی (پهلوی سابق) بندر انزلی (پهلوی) بندر ایلات در خلیج عقبه بندر بوشهر بندر تایر بندر جبیل بندر خشکی اوپک عربی بندر خمینی بندر دارالسلام بندر دیگوسوآرز (Diego Suarez) بندر رود شرخان بندر سنیفوگوس بندر سوئز بندر سوتامتون بندر شاه بندر شاه [ترکمن] بندر شاهپور بندر شاپور بندر عباس بندر قاسم بندر لوئیس بندر لوبا بندر لوبوس بندر ماهشهر بندر مرز الکبیر Mersel بندر نوآکچوت بندر وزارت دفاع و هوانوردی در المیشاب بندر پهلوی بندر پهلوی سابق بندر پوئرتوباریوس بندر کوناکری بندرانزلی (بندر پهلوی سابق) بندرانزلی(بندر پهلوی سابق) بندرشاپور بندرعباس بندرپهلوی بنگال بنگال اوریسا بنگال. بنگلادش بنین بهاییان بهبهان بهشت زهرا بهشت زهرا (قبرستان تهران) بهشهر بوئنوس آیرس بوبروسیک بوتسوانا بوجومبورا بوخارست بوخوم بوداما بوداپست بورائو بوراما بورخه بورسا بورنئو بورنئوی بوروندی. بوستون بوستون (لوگان) بوشهر بولتن بولوار الیزابت بولیوار بولیوی بولیوی. بوکارو (Bolaro) بوکاس دل تورو بوکاسا بوکان بوکووین شمالی بوگوتا بوگوتا. بوگوچانی بویناکسک بوینس آیرس بوینوس آیرس بُن بِلِف بکاپای توتال بگمگانی بی بی حکیمه بیت المقدس بیت خمینی بیت یاهون بیتلیس بیجار بیرجند بیرمنگهام بیروت بیروت بن بیرگمن ویرتز هامبورگ بیسائو بیسو بیشف بیلتیس بیمارستان بیمارستان ارتش آمریکا بیمارستان اورنج مموریال در نیوجرسی بیمارستان جم بیمارستان دریایی بتسدا بیمارستان رازی تهران بیمارستان رضاییه بیمارستان سعدی بیمارستان شوروی بیمارستان شوروی در تهران بیمارستان صلیب سرخ شوروی بیمارستان فریدریک هاین بیمارستان ماثار (Mathare) بیمارستان مسیحیان بیمارستان ملکه مادر بیمارستان میثاقیه بیمارستان نظامی آمریکا در تهران بیمارستان نیویورک بیمارستان های شوروی بیمارستان کرنل بیمارستانهای نظامی بیکالامور ت تأسیسات آمریکا و انگلیس تأسیسات آمریکایی تأسیسات حیاتی نظامی تأسیسات صنعتی تأسیسات نفتی تئاترها تاباسکو تاتوان موس تاج محل تاجیکستان تاجیکستان شوروی تاراپور تارپور تاس تاسه تاسوس تاشکند تاشکند جنوبی تالار رودکی تالارا تالین تامائولیپاس تاماتاوه تامسک تان تانتا تانزانیا تاکورادی تایباد تایشت تایلند تایوان تایپه تبریز تبریز. تبریزی تبسدا تجورا (Tajura) تحاد جماهیر شوروی تخت جمشید ترانس آندین ترخام ترمینال اتوبوسرانی لاکهید ترمینال دریایی خارک ترمینال صادرات ترمینال فرماندهی هوابرد نظامی ترکستان ترکمن صحرا ترکه ترکیه ترکیه عثمانی ترکیهکوبا و شوروی ترگه ور تریست تریسته ترینیداد تریپولی تصفیه خانه تظاهرات تبریز تفلیس تقاطع تخت جمشید تقاطع تخت طاووس و شاه عباس تقاطع روزولت و کریم خان زند تقاطع شاهرضا تل آویو تل آویو. تنب کوچک و بزرگ تنسی تنگه «تسوسیما» تنگه باب المندب تنگه دریای سرخ تنگه ماژلان تنگه هرمز تنگه هرگز تهران تهران میدان قزوین تهران ٬ ایران تهران پارس تهران کاروان‌سرا تهران. تهران  تهران   تهران٬ آتتک٬ دیرتک توباگو توتال تورنتو توره تورژوک تولبرت تولس اوبلاس تولو تولکوام تونس تونکین توژال توکیو توکیو و کانبرا توگو. توگولند توی مازی تویسرکان تویمان تپه جبل باسیل تپه های قیطریه تپه‌های سنت موریتز تکنیکون حیفا تگزاس تگزاس آمریکا تگزاکو تیبرباس تیتا تیران تیمسار ایادی تین مورتی تیواکونو جاجی جاده ساحلی آبادان جاده سالانگ جاده قدیم شمیران جاده قم جاده لوگر جاده منطقه جلال آباد جاده میوند جاده هرات به قندهار جاده همیلتون جاده کرج جاسوسخانه آمریکا جاسوسخانه آمریکا در تهران جافا جامائیکا جامو جان هاپکینز جانزور جانگایا جاوه جاکارتا جبال مکران جبل الطارق جبل علی دوبی جبل منصور جبهه های دُن جبیل جده جده کراچی جرج تاون جریکو جزائر آدامان جزائر فالکلند جزائر ویرجین جزایر ابوموسی جزایر ابوموسی و تنب جزایر اسپراتلی جزایر تنب جزایر تنب و ابوموسی جزایر خارک جزایر خلیج فارس جزایر لارک جزایر لاوان جزایر پانیز (PINES ) جزایر کارائیب جزایر کوریا موریا جزیرة مصیره جزیره «مسیرا» جزیره «نیپولیتان ایسشبا» جزیره ابوموسی جزیره بحرین جزیره بزرگ جزیره تاسمانی جزیره خارک جزیره دیه گو گارسیا جزیره رودز جزیره سر ابونویر جزیره سوکوتورا جزیره ضحلک جزیره فلج المعلا جزیره قبرس جزیره قشم جزیره لاوان جزیره مزیرا جزیره مصیره جزیره مینو جزیره هنگام جزیره کوچک جزیره کیش جزیره گراند کومور جزیره گواجیرا جزیره گوام جعفرآباد جلال آباد جلدیان جلسات جلفا جلیله جماهیر شوروی جمبور جمهوری آفریقای شرقی جمهوری آلمان فدرال جمهوری ارمنستان جمهوری ازبک جمهوری اسلامی ایران جمهوری خلق چین جمهوری خلق یمن جمهوری دموکراتیک آلمان جمهوری دموکراتیک افغانستان جمهوری دموکراتیک خلق کره جمهوری دموکراتیک خلق یمن جمهوری دموکراتیک یمن جمهوری دمکراتیک آذربایجان (ایران) جمهوری دمکراتیک آلمان جمهوری دمکراتیک افغانستان جمهوری دمکراتیک خلق یمن جمهوری دمکراتیک مهاباد جمهوری دمکراتیک مهاباد. جمهوری دمکراتیک یمن جمهوری دومنیک جمهوری دومینیکن جمهوری سوسیالیستی ویتنام جمهوری سوسیالیستی گیلان جمهوری صحرا جمهوری عربی متحده جمهوری عربی مصر جمهوری عربی یمن جمهوری فدرال آلمان جمهوری قفقاز جمهوری لاتویا جمهوری متحده عربی جمهوری متحده عربی (UAR) جمهوری متحده عربی (مصر) جمهوری های جنوبی شوروی جمهوری چین جنت زوار جنوا جنوب آسیا جنوب آسیا و اقیانوس هند جنوب اسپانیا جنوب ایران جنوب بروکسل جنوب ترکیه جنوب تهران جنوب جزیره ابوموسی جنوب خلیج [فارس] جنوب خیابان نادری جنوب شرقی آسیا جنوب شرقی ایران جنوب شرقی ترکیه جنوب شرقی تهران جنوب شهر تهران جنوب صحرای سینا جنوب عراق جنوب غرب ایران جنوب غربی ارومیه جنوب غربی اصفهان جنوب غربی ایران جنوب غربی تهران جنوب فتح الاند جنوب لبنان جنوب مصر جنوب مصیره جنوب مهرآباد (تهران) جنوب و شرق آسیا اندونزی جنوب و شرق تهران جنوب ویتنام جنوب کردستان جنوب یمن جنگل ملی لوس پدرس و اقیانوس آرام جنگل های شمال جنگنده میراژ فرانسوی جهرم جودا جورج تاون جورجیا جورم جوروفت (Juroft) جولان جولوندور جوناگاد جیبوتی جیرفت حاجت تپه حباری حبشه حجاز حرم امام حرم امام رضا حرم امام رضا در مشهد حریص حسین آباد اصفهان حسینیه ارشاد حسینیه ارشاد در تهران حسینیه ارشاد. حصبیه حلبچه حله حلیج فارس حما حمدیه حمزه حمص (Homs) حوالی آغاجاری حوبیسه حوزه Luhais حوزه «امرادا حوزه آرامکو حوزه البری حوزه البوندوق حوزه الغوار حوزه ام القوین حوزه امل حوزه اهواز حوزه اکوفیسک حوزه برنت حوزه خلیج حوزه دزفول حوزه راشد حوزه ساموتلر حوزه علمیه قم حوزه علمیه نجف حوزه عملیاتی مبارک حوزه فتح حوزه فریگ حوزه فلاح حوزه قبا حوزه قَبا حوزه مبارک حوزه مدیترانه حوزه مرمول حوزه میری حوزه نصیر حوزه نفت کرکوک حوزه نفتی «دورا» حوزه نفتی بورگان حوزه نفتی رومیله (Rumaylah) حوزه نفتی میناس حوزه های امل و مرمول حوزه های نفتی عراق حوزه هوایی ظهران حوزه گازی یِبال حوضچه لیمپوپو حوضچه پلوتاس حوضچه کواوری حومه تهران حکاری حیرتان حیفا خاباروسک خارج تهران خارطوم خارک خاش خانقین خانه اسلامی نیا خانه بختیار خانه بهار خانه بهاییان در غرب ایران خانه دکتر سنجابی خانه فرهنگ شوروی خانه لامبراکیس خانه مقدم خانه های سازمانی آمریکاییان خاور خاور دور خاور دور (ECAFE) خاور میانه خاور نزدیک خاور نزدیک (ایران تهران) خاور نزدیک / ایران خاور نزدیک ایران خاور نزدیک ایران تهران. خاور نزدیک و میانه خاوردور خاورمیانه خاورمیانه غیر اوپک خاورمیانه مصر خاورمیانه نزدیک / ایران خاورمیانه و اروپا خاورمیانه و جنوب آسیا خاورنزدیک خاورنزدیک و آسیای جنوبی ٬وزیر ٬ سفارت ژنو ٬ سفارت کاراکاس ٬ سفارت توکیو ٬ سفارت خارطوم ٬ سفارت پرتوریا Pretoria ٬ سفارت مکزیک٬ سفارت لاگوس ٬ نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیویورک ٬ کنسولگری کراچی ٬کنسولگری اشتوتگارت ٬ کنسولگری استانبول ٬ هونولولو.تهران خراسان خرطوم خرم آباد خرمشهر خط تالواگ خط مرزی غرب دره اوتاوا خطوط لوله گاز طبیعی IGAT خلخال آذربایجان خلیج خلیج (فارس) خلیج [فارس] خلیج [فارس] جنوبی خلیج [فارس] شمالی خلیج اعراب خلیج اوب خلیج بنگال خلیج تریسته خلیج حمامت خلیج خوکها خلیج سوئز خلیج عدن خلیج عرب خلیج عمان خلیج فارس خلیج فارس (بندر ماهشهر و بندرعباس) خلیج مکزیک خلیج پرودهو خلیج پوهای خلیج کورو خلیج کوچ خلیج گابن خلیج گایاکیل خلیج گینه خلیج[فارس] خلیح فارس خمین خمینی خوزستان خوزستان ایران خوزستان. خولت (Kholette) خوی خیابان 23 N.W خیابان «وصال شیرازی» تهران خیابان آریامهر خیابان آمریکا خیابان آپادانا خیابان آیت الله طالقانی خیابان آیزنهاور خیابان استالین خیابان امیرآباد خیابان انبار خیابان انقلاب خیابان ایرانشهر خیابان بلیس واتر خیابان بهار خیابان بهارستان اول خیابان بیرجند خیابان بیژن خیابان تخت جمشید خیابان تخت طاووس خیابان تگزاس در جنوب اصفهان خیابان جمهوری خیابان حسینی الشطی خیابان خیام خیابان دروس خیابان دولت خیابان رودیولند دلایونت خیابان روزولت خیابان سعدی خیابان سپهبد قرنی خیابان سیبویه خیابان شاه خیابان شاه رضا خیابان شاه عباس خیابان شاهرضا خیابان شاهرضا روبروی دانشگاه تهران خیابان شمیران قدیم خیابان طالقانی (تخت جمشید) خیابان فارهیلز دیتون خیابان فردوسی خیابان لاله زار خیابان لاله زارنو خیابان ماساچوست خیابان مدرس خیابان مصدق خیابان مهرشاه خیابان میرداماد خیابان مین خیابان نادرشاه سابق خیابان نسرین خیابان نفت خیابان نیاوران خیابان های تخت جمشید و روزولت خیابان های تهران خیابان های روزولت و تخت جمشید خیابان های لینکلن و یهودا خیابان های میرداماد و جردن خیابان هشت گرد خیابان وزرا خیابان وصال شیرازی خیابان ونک خیابان ویلا خیابان پهلوی خیابان پهلوی تهران خیابان چرچیل خیابان کاخ خیابان کیوان خیابان یادآوران خیابان‌های تخت جمشید خیزتویمان اوبلاست شمالی خیوسو د دادگاه انقلاب دادگاه تهران دادگاه شمیران دادگاه مدنی دادگاه نظامی دادگاه های مدنی دادگاه های نظامی دادگاه ویژه دادگستری داراب دارالسلام داشاوا داغستان دالاس دالس دامنه های شمال کوه های البرز بین تهران و دریای مازندران دامنه های شمالی البرز بین تهران و دریای خزر دامور دانزیک دانزیک (گدانسک در لهستان) دانزیگ دانشسرای آمریکایی تبریز و تهران دانشکده «مید شیپمن» دانشکده افسری دانشکده افسری ایران دانشکده افسری تهران دانشکده اقتصاد لندن دانشکده البرز دانشکده تربیت معلم دانشگاه کلمبیا دانشکده تربیت معلم کابل دانشکده تربیت معلم کلمبیا دانشکده جنگ تهران دانشکده جنگ فرانسه دانشکده جنگلداری ایران دانشکده حقوق دانشکده حقوق تهران دانشکده حقوق دانشگاه تهران دانشکده حقوق دانشگاه پاریس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دانشکده دژبانی آمریکا دانشکده دژبانی آمریکا در فورث گوردون دانشکده دژبانی امریکا دانشکده صنعتی آل دانشکده طب دانشکده علوم دانشکده علوم اجتماعی دانشکده علوم سیاسی دانشکده غزالی دانشکده فنی دانشکده فنی آریامهر دانشکده فنی تهران دانشکده فنی دانشگاه تهران دانشکده فنی در دانشگاه تهران دانشکده فنیِ دانشگاه تهران دانشکده ملی جنگ دانشکده مهندسی دانشگاه تهران دانشکده مهندسی مکانیک دانشکده نظام ایران دانشکده نظام تهران دانشکده نظام شاهنشاهی ایران دانشکده نظامی تهران دانشکده های حقوق دانشکده های کرنل دانشکده وزارت امور خارجه شوروی دانشکده پاریس دانشکده پرینستون دانشکده پزشکی دانشکده پزشکی تهران دانشکده پزشکی دانشگاه شیراز دانشکده پزشکی هاروارد دانشکده پلی تکنیک تهران دانشکده پلیس تهران دانشکده پیبادی دانشکده کرج دانشکده کشاورزی دانشکده یوتا دانشکده‌های ایالات متحده دانشگاه دانشگاه «صنعتی شریف» (آریامهر سابق) دانشگاه آذرآبادگان دانشگاه آریامهر دانشگاه آریامهر اصفهان دانشگاه آریزونا دانشگاه آزاد ایران دانشگاه آزاد بروکسل دانشگاه آمریکائی بیروت دانشگاه آمریکایی دانشگاه آمریکایی بیروت دانشگاه آمریکن دانشگاه آنکارا دانشگاه آکسفورد دانشگاه آکسفورد. دانشگاه استانفورد دانشگاه استانفورد آمریکا دانشگاه اصفهان دانشگاه البکر دانشگاه الهیات اصفهان دانشگاه ام.آی.تی. دانشگاه اورگون دانشگاه اورگون در اوژن دانشگاه اوهایو دانشگاه اکسفورد دانشگاه ایالت آیوا دانشگاه ایالت کنت دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا دانشگاه ایالتی یوتا دانشگاه ایالتی یوتا در اوگان دانشگاه ایالتی یوتا در لوگان دانشگاه ایران دانشگاه ایندیانا دانشگاه برلین دانشگاه بروکسل دانشگاه برکلی دانشگاه برکلی در کالیفرنیا دانشگاه برکلی کالیفرنیا دانشگاه بریزیت دانشگاه بریستول دانشگاه بغداد دانشگاه بلژیک دانشگاه بوخوم دانشگاه بیرزیت دانشگاه بیرمنگام دانشگاه بیرمنگام (انگلستان) دانشگاه بیرمنگام انگلستان دانشگاه بیرمنگام در انگلستان دانشگاه بیلر دانشگاه تبریز دانشگاه تل آویو دانشگاه تنسی دانشگاه تهران دانشگاه تهران و دانشگاه ملی دانشگاه تورنتو دانشگاه تولوز فرانسه دانشگاه تکنولوژی ایلینویز MN دانشگاه تگزاس دانشگاه جرج تاون دانشگاه جرج واشنگتن دانشگاه جفرسون دانشگاه جندی شاهپور اهواز دانشگاه جندی شاپور دانشگاه جنگ دانشگاه جنگ ایران دانشگاه جواهر لعل نهرو دانشگاه جورج تاون دانشگاه جورج واشنگتن دانشگاه جونز هاپکینز (Jons Hopkins) دانشگاه حقوق تهران دانشگاه دراماها (OMAHA)در پاکستان دانشگاه دفاع ملی دانشگاه دورهام انگلستان دانشگاه دورهام در نیوکاسل دانشگاه دولتی یوتا در لوگان دانشگاه دیتون دانشگاه رازی دانشگاه رضاشاه کبیر دانشگاه روسوفیل دانشگاه ریچموند ویرجینیا دانشگاه سان جوزف بیروت دانشگاه سند هرست انگلیس دانشگاه سودان دانشگاه سوربن دانشگاه سوربن پاریس دانشگاه سیراکوز دانشگاه سیراکیوس دانشگاه سیراکیوس (Syracuse) دانشگاه سیراکیوس نیویورک دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشگاه شریف دانشگاه شیراز دانشگاه شیراز (پهلوی سابق) دانشگاه شیکاگو دانشگاه صنعتی آریامهر دانشگاه صنعتی آریامهر تهران دانشگاه صنعتی تهران دانشگاه صنعتی شریف دانشگاه فرانسه دانشگاه فرانسوی زبان بوعلی سینا در همدان دانشگاه فرانسوی زبان سان ژوزف دانشگاه فرح پهلوی دانشگاه فردریک ویلهلم در برلین دانشگاه فردوسی مشهد دانشگاه فنی آریامهر دانشگاه فنی برلین دانشگاه فیرلی دیکنسن دانشگاه قاهره دانشگاه قندهار و پلی تکنیک دانشگاه لاهور پاکستان دانشگاه لندن دانشگاه لنین دانشگاه لنینگراد دانشگاه لوزان دانشگاه لینکلن دانشگاه لیژ (LIEGE) دانشگاه مریلند دانشگاه مسکو دانشگاه مشهد دانشگاه ملی دانشگاه ملی تهران دانشگاه منچستر دانشگاه موصل دانشگاه مونتپلیر (Montpellier) فرانسه دانشگاه مونتپلیر فرانسه دانشگاه مک گیل دانشگاه میامی دانشگاه میشیگان دانشگاه مینه سوتا دانشگاه ناتینگهام انگلستان دانشگاه نبراسکا دانشگاه نبراسکا و پرینستون آمریکا دانشگاه نیویورک دانشگاه ها دانشگاه هاروارد دانشگاه هامبورگ دانشگاه های آریامهر و تبریز دانشگاه های آمریکا دانشگاه های آمریکایی دانشگاه های ایران دانشگاه هنر دانشگاه هیبرو دانشگاه واشنگتن دانشگاه واشنگتن در سیاتل دانشگاه واشنگتن سیاتل دانشگاه وایومینگ دانشگاه ویرجینیا دانشگاه ویرجینیای غربی دانشگاه ویرجینیای غربی ایالات متحده دانشگاه ویسکونسین آمریکا دانشگاه وین دانشگاه پاریس دانشگاه پترزبورگ دانشگاه پرنیستون دانشگاه پرینستون دانشگاه پنسیلوانیا دانشگاه پهلوی دانشگاه پهلوی شیراز دانشگاه پهلوی و آریامهر دانشگاه پیترزبورگ دانشگاه ژاپنی دانشگاه ژنو دانشگاه کابل دانشگاه کاتولیک دانشگاه کالیفرنیا دانشگاه کالیفرنیا در برکلی دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس دانشگاه کالیفرنیا لوس آنجلس دانشگاه کالیفرنیاآذربایجان شرقی و غربی دانشگاه کالیفرنیای برکلی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در پازادنا دانشگاه کالیفرنیای لوس آنجلس دانشگاه کرنل دانشگاه کلمبیا دانشگاه کلکته دانشگاه کمبریج دانشگاه کنتاکی دانشگاه کوبان دانشگاه کورنل آمریکا دانشگاه گرنوبل دانشگاه گرنوبل (Grenoble) فرانسه دانشگاه گلاسکو دانشگاه گنوبل (GENOBLE دانشگاه یوتا دانشگاه یوتا در ایالات متحده دانشگاه ییل (YALE) دانشگاه. دانشگاهها دانشگاههای اروپایی و آمریکایی دانمارک داون پورت داکا داکار داگلاس دایرن دبی دبیر کل حزب خلق پاکستان فرخ لاقاری دبیرستان «شاپور» دبیرستان آمریکائی تبریز دبیرستان البرز دبیرستان دارالفنون دبیرستان دولتی ابن سینا دبیرستان رازی (فرانسوی) دبیرستان شریف واقفی اهواز دبیرستان فیروز بهرام دبیرستان ملی فرانسوی دبیرستان نظام تهران دبیرستان هدایت دجله دجله و فرات در مسکو در واشنگتن دی درمانگاه پشتو دره رود هیرمند دره لوزون کاگایان دره هیرمند دره پنج شیر دره کریورا درهاید پارک (لندن) دروازه شهر تهران دروازه موتورپل دروزی دریاچه «دوکان» دریاچه ارومیه دریاچه ان دریاچه بیکال دریاچه توز دریاچه خزر دریاچه رضاییه دریاچه سد کرج دریاچه طبریه دریاچه لوپز دریاچه ماراکائیبو دریاچه مارکائیبو دریای اوخوتسک دریای اژه دریای ایونی دریای بالتیک دریای خزر دریای سرخ دریای سیاه دریای شمال دریای عرب دریای عرب و اقیانوس هند دریای عربی دریای عمان دریای لاتیف دریای مازندران دریای مدیترانه دریای مرمره دریای کرادر دزفول دشت ارژن دشت لوط دشت کویر دشت گرگان دفاتر دولتی دفاتر هواپیمایی دفتر آژانس ارتباطات بین المللی در تهران دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو دفتر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو دفتر اطلاعات دفاعی واشنگتن دفتر اطلاعات شوروی دفتر اطلاعات شوروی کوچه دان دفتر اطلاعات وزارت دفاع دفتر اینتوریست (آژانس مسافرتی شوروی) در آنکارا دفتر حسینیه ارشاد دفتر حفاظت منافع آمریکا دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد دفتر حفاظت منافع آمریکا در بغداد. دفتر حفاظت منافع آمریکا در دمشق دفتر حفاظت منافع آمریکا در سفارت بلژیک دفتر حفاظت منافع آمریکا در سفارت بلژیک. دفتر حفاظت منافع ایالات متحده در بغداد دفتر حفاظت منافع در هاوانا دفتر حفاظت منافع عراق در واشنگتن دفتر حفاظت منافع مصر در واشنگتن دفتر حفظ منافع آمریکا در بغداد دفتر خبرگزاری FBIS دفتر دادستان کل دفتر رسیدگی کشورهای مشترک المنافع دفتر سازمان ارتباطات بین المللی آمریکا دفتر سیاسی سفارت آمریکا دفتر نخست وزیری دفتر نمایندگی سیاسی لهستان دفتر هواپیمایی کشوری فدرال (آمریکا) در بیروت دفتر وابسته دفاعی دفتر وابسته دفاعی آمریکا دفتر وابسته دفاعی آمریکا در تهران  دفتر وابسته دفاعی ایالات متحده دفترمجلس خبرگان دلتای رود سرخ دماغه آنجوان دماغه شمالی دریای سیاه و بالتیک دماغه مصیره دماغه والویس دماغه کوریا موریا دماوند دمشق دنور دنیپرو پتروسک ده سبزوالسولی دهاقان دهانه رود پلاته دهلی دهلی نو دهلی نو و منامه دهلی نو. دهکده افجه دهکده الوانیه دهکده بارزان دهکده بیت یاهون دهکده دیزج دهکده رباط کریم دهکده سردوش دهکده طالقان دهکده پچاراگان دو بحرین دو تنب دو یمن دوآب دوآلا دوآلای دوبلین دوبی دوحه دودآباد دوراند دوسلدورف دوشان تپه دولت عراق دولینا دومینیکا دومینیکن دوهه دُقم دی دی سی دی سی. دی سی. ایران دی. سی دی. سی. دی.سی دی.سی. دی.سی.تهران دیار بکر دیاربکر دیالا دیرتک دیرتک. دیریاسین دیسنی لند دیوار روزولت ذراب (سرپل ذهاب) ذوب آهن ذوب آهن آریامهر ر آذربایجان شرقی و غربی ر اسلام آباد رأس الخیمه رأس الهلال رأس مارون رئیس رئیس بیمارستان شوروی رئیس جمهور ضیاءالحق رابرت هیرشمن از WETA راجستان (Ragastan) راش هانیکرا رامسر رامشتاین رامله رامهرمز رانگون راه آبی اسکندریه راه آهن راه آهن تان راه آهن تهران راور راولپندی راکروز  راکفلر پلازا نیویورک رباط ردستور. آرسنال. آلاباما ررومانی رستوران رستوران ال چیکو رستوران اکسانادو رستوران تیفانی رستوران خانسالار رستوران دومینیک. رستوران رزیدانس رستوران رکامیه رستوران ساندیز رستوران سلار رستوران سورنز رستوران فرانچسکو تورینو رستوران فرید رستوران لافونتن رستوران مکزیکی لاروزا رستوران میرابل رستوران هتل کاسپین رستوران هلستز رستوران پوب رستوران پیتزای ونتو رستوران چت نیک رستوران چت نیک تهران رستوران چتنیک رستوران چتینکز رستوران چیتنیک رستوران کاروانسرا رستوران گرانادا رستورانها رشت رشید عراق رشیدیه رضائیه رضاییه رضاییه سابق رفسنجان رله تهران رله علایم رم رم قدیم رم ٬ پاریس٬ لندن روآندا رواندا روبل سانتو روتا روتو (Rutovo) روحانی وزیر آب و برق رود آمودریا رود ارس رود اوب رود اکسوس(OXUS) رود بزرگ زاب(Zab) رود تونکا رود تیگریس رود سیحون و جیحون رود فرات رود ماهاولی رود مکونگ رود نیل رود هیرمند رود هیرمند (هلمند) رودآیلند رودابه رودخانه آلتوسینو رودخانه جومین رودخانه سیو رودخانه ظهرانی رودخانه علیا رودخانه لیتانی رودخانه لیطانی رودخانه مارارونی علیا رودخانه مونز رودخانه می سی سی پی رودخانه نیسیف رودخانه های مارون و کارون رودخانه هیرمند رودخانه کارون رودخانه ینیسی رودزیا رودسر روزولت روس روس ها روستا روستاهای ایران روستای دیوند [ریوند] روستای سرشیو روستای سیف آباد روستف روستوف روسها روسی روسیه روسیه تزاری روسیه سفید روسیه شوروی روسیه کمونیست روماشکینو رومانی رومانی و بلغارستان رومیلان رومیله روویومو (Ruvumu) رویال گاردن رُم رژیم اشغالگر قدس رژیم افغانستان رژیم صهیونیستی رکیه ری ریاض ریدبنک ریشاف ریشکور ریو دواورو ریودل یک ریودوژانیرو ریوگرند ریچموند ریک یاویک ریکیاویک ریگا زئیر زابل زام زامبیا زاهدان زاویه زاکوم زاگرب زرادخانه ردستون زرادخانه روسیه زرتشتیان زلاند نو زلاندنو زلاندنوکره زمین چمن زنجان زندان زندان اوین زندان جمشیدیه زندان جمشیدیه تهران زندان ساواک زندان قصر زندان نظامی جمشیدآباد تهران زندان های اسرائیل زندان های ایران زندان های ساواک زندان های قصر و اوین زندان پل چرخی زندان کرج زواره زورخانه جعفری زوریخ زوریخ سوئیس زونگولداک زیفتا زیمبابوه سئول سائوتومه و پرنسیپ سابرا ساحل جنوبی مدیترانه ساحل دریای خزر ساحل شرقی کولسکی زالیف (KOLSKIY ZAKIV) یا دهانه (KOLUINTET) ساحل شرقی – ام سعید ساحل عاج ساحل غربی ساحل غربی (رود اردن) ساحل غربی اردن ساحل غربی رود اردن ساحل مدیترانه ای سوریه ساحل کالیفرنیا ساخالین ساختمان IAS در شیراز ساختمان «ایران گالری» ساختمان آژانس بین المللی ارتباطات ساختمان استانداری ساختمان اطلاعات نظامی ساختمان بل هلی کوپتر ساختمان تحقیقات ساختمان حوزه 72 ساختمان خبرگزاری پارس ساختمان شهرداری تهران ساختمان هواپیمایی ملی ایران ساراواک ساری سازمان اطلاعات دفاعی سازمان انرژی اتمی سازمان سیا سازمان ملل سازمان ملل در ژنو سازمان ملل متحد سازمان های اسلامی سازمان های کمونیستی ساف ساقیات الحمراء سالادو سالت لیک سیتی سالتا سالتوگراند سالزبورگ سالزبورگ وین سالونیکا سالیسبوری ساماریا ساموآی شرقی ساموتلر ساموتلور سامپاگیتا سامپسون آمریکا سان خوزه سان دیاگو سان دیه گو سان فرانسیسکو سان ژورگه سانتاالنا سانتادومینگو سانتاکروز وریونگرو سانترال سانتوز سانتیاگو سانست کلوپ سانفراسیسکو سانفرانسیسکو سانفرانسیکو سانی پیتز ساواک ساوه ساکرامنتوی کالیفرنیا ساکلی سایگون سبزوار ستاد فرماندهی نیروی هوایی آمریکا ستاد فرماندهی کل نیروهای ناتو در اروپا ستاد مرکزی نیروی هوایی در رامشتین ستاد میدان گراسونور ستاد ژاندارمری در تهران سد بوئنرا سد تمبلینگ Tembing سد رضاشاه سد کراکیه سد کرج سدها سدهای ارس و اترک سدهای ماسینگر و ماپایی سدکبان سرافند سردشت سرزمین انبیاء و اولیاء خدا سرزمین های اشغالی سرو سرویس فارسی بی. بی. سی سرپاک سرپل سرپل ذهاب سرچشمه سرکنسولگری آمریکا در هنگ کنگ سرکنسولگری فلسطین سرکنسولگری پرتغال در پاریس سرگیپه سری لانکا سریا سریلانکا سعودی سـفارت سـفارت انگلیس سفارت سفارت آلمان سفارت آلمان فدرال سفارت آمر یکا سفارت آمریکا سفارت آمریکا آنکارا  سفارت آمریکا آنکارا سفارت آمریکا استکهلم سفارت آمریکا بلگراد سفارت آمریکا تریپولی سفارت آمریکا تهران سفارت آمریکا در آتن سفارت آمریکا در آنکارا سفارت آمریکا در اسلام آباد سفارت آمریکا در ایران سفارت آمریکا در برن سفارت آمریکا در بروکسل سفارت آمریکا در بن سفارت آمریکا در بیروت سفارت آمریکا در تریپولی سفارت آمریکا در تل آویو سفارت آمریکا در تهران سفارت آمریکا در تهران و مسکو سفارت آمریکا در تهران  سفارت آمریکا در تونس و بلژیک سفارت آمریکا در توکیو سفارت آمریکا در جده سفارت آمریکا در جیبوتی سفارت آمریکا در خاورمیانه سفارت آمریکا در دمشق سفارت آمریکا در رانگون سفارت آمریکا در رُم سفارت آمریکا در صنعا سفارت آمریکا در عمان سفارت آمریکا در قاهره سفارت آمریکا در قاهره و کویت سفارت آمریکا در لندن سفارت آمریکا در مسکو سفارت آمریکا در منامه سفارت آمریکا در واشنگتن سفارت آمریکا در ورشو سفارت آمریکا در وین سفارت آمریکا در پاریس سفارت آمریکا در پاکستان سفارت آمریکا در کابل سفارت آمریکا در کاراکاس سفارت آمریکا در کانبرا سفارت آمریکا در کویت سفارت آمریکا مسکو سفارت آمریکا ٬ تهران سفارت آمریکا پاریس سفارت آمریکا کابل سفارت اتحاد شوروی در تهران سفارت اسرائیل سفارت اسرائیل در تهران سفارت افغانستان سفارت افغانستان در تهران سفارت افغانستان در واشنگتن سفارت الجزایر در واشنگتن سفارت امارات عربی متحده در تهران سفارت امریکا سفارت امریکا تهران سفارت امریکا در تهران سفارت انگلستان سفارت انگلستان در تهران سفارت انگلیس سفارت انگلیس در تهران سفارت انگلیسی سفارت ایالات متحده سفارت ایالات متحده آمریکا سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران سفارت ایالات متحده آمریکا.کابل سفارت ایالات متحده در تهران سفارت ایتالیا سفارت ایران سفارت ایران در آمریکا سفارت ایران در آنکارا. سفارت ایران در انگلستان سفارت ایران در بروکسل سفارت ایران در ترکیه سفارت ایران در توکیو سفارت ایران در جاکارتا سفارت ایران در لندن سفارت ایران در مسکو سفارت ایران در واشنگتن سفارت ایران در پاریس سفارت ایران در ژنو سفارت ایران در کویت سفارت بحرین در تهران سفارت بریتانیا سفارت بریتانیا در تهران سفارت بلغارستان سفارت بلژیک در بغداد سفارت ترکیه سفارت تهران سفارت تهران   سفارت خارجه آمریکا سفارت خارطوم سفارت خاطون سفارت رومانی سفارت سوئیس سفارت شوروی سفارت شوروی در اسرائیل سفارت شوروی در ایران سفارت شوروی در تهران سفارت شوروی در دهلی نو سفارت شوروی در لندن سفارت شوروی در واشنگتن سفارت شوروی. سفارت عراق سفارت عراق در تهران سفارت عراق در لندن سفارت عربستان سعودی سفارت فرانسه سفارت فلسطین سفارت لهستان سفارت مصر سفارت مصر در مسکو سفارت مصر در واشنگتن سفارت نیوزیلند سفارت هند سفارت هند در واشنگتن سفارت چین در تهران سفارت ژاپن سفارت ژاپن در بن سفارت ژاپن در واشنگتن سفارت ژاپن در کابل سفارت کانادا سفارت کانادا در اسلام آباد سفارت کبرای مصر سفارت یوگسلاوی سفارت یوگسلاوی در کابل سفارتخانه سفارتخانه ایران در واشنگتن سفارتخانه تهران سفارتخانه شوروی سفارتخانه های آمریکا سفارتخانه های آمریکا در آتن سفارتخانه های آمریکا در ابوظبی سفارتخانه های آمریکا در اسلام آباد سفارتخانه های آمریکا در الجزیره سفارتخانه های آمریکا در امان سفارتخانه های آمریکا در برن سفارتخانه های آمریکا در بغداد سفارتخانه های آمریکا در بن سفارتخانه های آمریکا در تهران سفارتخانه های آمریکا در جده سفارتخانه های آمریکا در دوبی سفارتخانه های آمریکا در دوحه سفارتخانه های آمریکا در قاهره سفارتخانه های آمریکا در لندن سفارتخانه های آمریکا در مسقط سفارتخانه های آمریکا در منامه سفارتخانه های آمریکا در وین سفارتخانه های آمریکا در کویت سفارتخانه های ایران در واشنگتن سفارت‌خانه سفلای دریای سرخ سفید رود سقز سلاح های سبک سلاله سلسله جبال زاگرس سلطنت آباد سلماس سلیمانیه سلیمانیه جنوب تهران سمارنگ سمریه سمنان سمیرم سن آنتونیو سن آنتونیو تگزاس سن خوزه سن پترزبورگ سنا سنای آمریکا سنتو سند سنقر سنندج سنگال سنگال یاگینه سنگال. سنگاپور سوآلالا (Soalala) سوئد سوئز سوئز مدیترانه سوئی سوئیس سوئیس و دانمارک سواحل بحر خزر سواحل دریای خزر سواحل رینوزا سواحل شرقی آمریکا سواحل شمالی دریای عرب سواحل صیهاد و مالها (Sayhade سواحل عمان سواستوپول سواپو سوتسکا یاگاوان سوث فیوریوس سوختا سودان سودژنک سوربن سوربن در پاریس سورن سورو مورسک سورینام سورینام. سوریه سوریه بیت المقدس سوریها سولنینسکویه سولیوان سوماترا سوماترای مرکزی سومالی سوکوترادو دماغه کامراهن سویدیه سویس سوییس سوییو سپاه پاسداران سکوی نفتی آرامکو سی سی شلز سی شلز. سی. سیا سیاتل سیاهکل سیاهکل در منطقه خزر سیبری سیبرییورنگوی سیتای ناتوماس سیتی کورپ سیح نحیداح سیدنی سیدی الاعتیام سیرالئون سیرالئون. سیرت سیرجان سیرک های روسی سیزران سیستان و بلوچستان سیلان سینا سینما سینما رویال سینما رکس آبادان سینماها سینمای آبادان سینمای اِوال سینگ پال ایالت مینه سوتا سیهالا شابا شاخ آفریقا شادگان شارجه شارجه و ام القیوین شانگ های شانگهای شانگهای چین شاهراه بازرگان شاهراه قم شاهرخی شاهپور شاهگرد شاهین شهر شبه جزیره شبه جزیره «مسندم» شبه جزیره سینا شبه جزیره عربستان شبه جزیره عربی شبه جزیره قطر شبه جزیره مانگیشلاک شبه جزیره مسندم شبه جزیره نفت خیز عربستان شبه قاره آسیا شبه قاره هند شتیلا شدقم شرایتون شرق آسیا شرق ایران شرق تهران شرق جهان عرب شرق شمیران شرم الشیخ شرکت آب و برق (Utilities) در کالیفرنیا شرکت ایران سوف ترانس شرکت بل شرکت بل هلی کوپتر اصفهان شرکت بل هلیکوپتر شرکت خدمات نفتی (اسکو) شرکت صادراتی در اسکراسدل شرکت ملی نفت ایران شرکت نورث روپ شرکت هلیکوپترسازی بل شرکت پان آمریکن شریعتمداری شریف امامی شط العرب شعیبه شلبینکا شلمچه شمال شمال آفریقا شمال العثمانیه شمال اکسوس شمال ایران شمال تهران شمال دانشگاه تهران شمال دریاچه خزر شمال رودخانه لیتانی شمال سفارت شمال سوریه شمال شرق تهران شمال شرق میدان پشتونستان شمال شرقی ایران شمال شهر تهران شمال عراق شمال عمادیه شمال عمان شمال غرب ایران شمال غربی افغانستان شمال غربی ایران شمال غربی تهران شمال غربی زرقان شمال غربی کردستان شمال لبنان شمال مدیترانه شمال مرز افغانستان شمال کابل شمیران شنگتن دی. سی شهر salt lake شهر ایوانو. شهر بابک شهر ری شهر فاس شهر مقدس قم شهر نیوجرسی شهربابک شهرداری تهران شهرری شهرهای ساحل دریایی خزر شهرک سلماس شهرک غرب شهرک های جمشیدیه شهرکرد شهرکهای الون شهریار شهستان پهلوی شهسوار شورای امنیت ملی آمریکا شوروی شوروی اروپای شرقی شوروی نکرومه شورویها شوروی‌. شوش شوشتر شوشمی شیخ نشین ها شیخ نشین های خاورمیانه شیخ نشین های خلیج شیخ نشین های خلیج فارس شیخان شیراز شیراز و تبریز شیراز. شیراز  شیرازی شیروان شیری پونو شیلی شیلی. شیکاگو شیکاگو ییل شیگاگو صباح صحرای «نقب » صحرای اشغال شده سینا صحرای جنوب آفریقا صحرای سینا صحرای غربی موریتانی صحرایی سینا صنار مآمدی صنعا صوفیا صوفیه صوفیه و ورشو) صیدا طائز طائف طایر طبس طرابلس طنجه طوالش ظفار ظفار غربی ظهران عادی برای بن عادی برای تهران عباس آباد عبدالرحمن منصوری عثمان عثمانی عثمانیه عجمان عدن عراق عراق. عراقی عراقیها عربستان عربستان جنوبی عربستان سعودی عشرت آباد عشق آباد علاقه بند علی میناچی علیا عمارت کنگره در واشنگتن (Hill) عماره عمان عنفوان عمر عین جالوت عین دار غرب اروپا غرب ایران غرب تهران غرب سیبری غرب مشهد غزنی غزه غنا ـکردستان فئودوسیا در ساحل دریای سیاه فارس فالکون فاماگوستا فاهود فتر وابسته دفاعی آمریکا فجیره فخرآباد فرات فرات سفلی فرانتک فرانسه فرانسه  فرانسوی فرانکفورت فرانگفورت فردوس فرماندهی نیروی دریایی در انگلستان فرمز فرودگاه فرودگاه (Sde Dov) اِسْدِ دوف فرودگاه «هیترو» فرودگاه «هیترو»ی لندن فرودگاه اصفهان فرودگاه بغداد فرودگاه بنگورین (لود) فرودگاه بین المللی «سیب» فرودگاه بین المللی بن گوریون اسرائیل فرودگاه بین المللی تهران فرودگاه بین المللی مهرآباد فرودگاه بین المللی کابل فرودگاه تبریز فرودگاه تمپلهوف فرودگاه تهران فرودگاه جدید تهران فرودگاه خاتمی اصفهان فرودگاه دالاس فرودگاه دوشان تپه فرودگاه رانگون فرودگاه زاهدان فرودگاه مهر آباد فرودگاه مهرآباد فرودگاه مهرآباد تهران فرودگاه هاهایا (Hahaya) فرودگاه هیترو فرودگاه کابل فرودگاهها فروشگاه خواربار ارتش فروشگاه. فری فریتاون فسا فلسطین فلسطین اشغالی. فلورانس فلوریدا فنلان فنلاند فهود فورت براگ فورت هولابرد فورت پراگ فورث لسلی جی فورث لون ورث کانزاس فورث لیون ورث فورث لیون ورث کانزاس فورث مایر فورث مایر ویرجینیا فورث مک نایر واشنگتن فورث گوردون جورجیا فومن فیجی فیربانکس فیروزآباد فیضیه فیلادلفیا فیلیپین فیلیپین. قارن اعلم قاره آفریقا قاره آمریکا قاره آمریکای شمالی قاسملا قاهره قاهره کاراکاس قبا قبرس قبرس. قبرستان بهشت زهرا قبرستان مسگرآباد در شرق تهران قبور شهدای قم قدس قرارگاه تهران قرارگاه رم قرارگاه ساف قرارگاه سیا در تهران قرارگاه سیا در کابل قرارگاه مدنسکی قرارگاه های نظامی شوروی قرارگاه کابل قره تپه قروه قزاقان قزاقستان قزوین قسطنطنیه قصر ارگ قصر خلق قصر دارالامان قصر مرمر قصر یخ قصرشیرین قصرهای شاه قطر قفقاز قفقاز شمالی قفقازیه جنوبی قلعه آپاچی قلقیلیا قله زیبای البرز قله های رشته کوه البرز قلهک قم قنات قندهار قندی قنیطره قهرمانشهر (کرمانشاه سابق) قهوه خانه های وین قوشجی قوچان قوین بزرگ (عمان) قوین کوچک قیام سیاهکل قیریات شمونه قیریاط اربع لئوپولدویل لائوس لاباک لابراتوار لار لارخانه لارناکا لارچمونت نیویورک لارک لاس و گاس لاس وگاس لاسپنر لاشار لامبراکیس لانه جاسوسی لانه جاسوسی آمریکا لانه جاسوسی آمریکا در تهران لانگلین ویرجینیا لاهه لاهور لاهیجان لاوان لاپاز لاکلند لاگدو لاگوآگریو لاگوس لایپزیک در آلمان شرقی لبنان لبنانی لتاکیه لخویر لرستان لزون لس آنجلس لسبلا لسوتو لسوس لمان لندن لندن و تل آویو لندن. لنگرود لنگرگاه لنینگراد لهستان لوآندا لوآنگو لواندا لوبومباشی لود لوزاکا لوس آنجلس لوف لومه لوموند لوکازا لوکزامبورک لوکزامبورگ لوکونیا لوگان لوگان (LOGAN) لوگزامبورگ لویزان لویس لیس لی سه (Lycees) فرانسوی لیبرویل لیبری لیبریا لیبریا. لیبی لیبیایی لیسبون لیسیر لیما لیماسول لیندسی آلمان لینکلن لینگراد لینگن لیون لیپاجا لیکود م) م. ) م» سوئز مؤسسه بروکینگز مؤسسه تربیت معلم دانشگاه بغداد مؤسسه زبان های خارجی مسکو ماتون (کست) در پکتیا ماثورا (Mathura) ماجورکا ماداگاسکار مادرید ماراس مارتابان مارتابان سیتی مارجون ماردین مارون مارونیاس مارچامارکا ماری مازندران ماساوانا ماساچوست مالایا مالت مالزی مالزی. مالزیا مالویناس مالی ماناوادر ماناگوا مانیل ماهاولی ماهاولی (Mahaweli) ماهشهر ماوراءالبحار ماوراءبحار ماپوتو ماکائو ماکو ماگدالنا ماگدالنای میانه مجار مجارستان مجارستانی مجتمع انگلیسی مجتمع بندری جبل علی مجتمع صنعتی بهشهر مجتمع فلور در پازانان مجتمع مس سرچشمه مجتمع مسکونی میکرایون مجتمع مونتاژ اتومبیل سازی مجتمع پتروشیمی بندر شاهپور مجلس مجلس خبرگان مجلس سنا مجلس سنا در تهران مجلس سنای آمریکا مجلس سنای ایالات متحده مجمع الجزایر فیلیپین مجمع عمومی سازمان ملل متحد مجیدیه محل سکونت رضا امینی محله میکرویان کابل محله هارلم نیویورک مدارس مدارس آمریکایی مدارس علوم دینی مدارس علوم مذهبی اهواز مدارس عمومی مدارس میسیون پروتستان ایالات متحده مدارس میسیونری ارومیه مدرس مدرسه مدرسه آر. سی. دی مدرسه آمریکائی ها در تهران مدرسه آمریکایی مدرسه آمریکایی تهران مدرسه ابتدایی «نمازی» مدرسه اقتصاد لندن مدرسه اقتصاد پاریس مدرسه انگلیسی زبان حبیبیه مدرسه جامعه بین المللی شیراز مدرسه دارالفنون مدرسه دینی فیضیه مدرسه رازی (فرانسوی) تهران مدرسه رازی (فرانسوی) در تهران مدرسه زبان نظامی کالیفرنیا مدرسه علوم دینی فیضیه مدرسه علوم قرآنی مهاباد مدرسه علوی مدرسه فارابی مدرسه فیضیه مدرسه فیضیه قم مدرسه لاتنر (LOTTENER) هاروارد مدرسه متوسطه «سلطانیه» مدرسه متوسطه رازی (فرانسه) مدرسه مذهبی مدرسه مذهبی شهر قم مدرسه ملی در تهران مدرسه میسیون مدرسه نرس ها در شیکاگو مدرسه نظام در تهران مدرسه پزشکی در دانشگاه کابل مدرسه کامیونیتی تهران مدفورد مدوژیه مدیترانه مدیترانه شرقی مدیترانیه مدیسون مدینه مراغه مراکز خطوط هوایی مراکش مراکش (مغرب) مرجان مرز اسرائیل مرز بازرگان مرز تبریز مرز رومانی و شوروی مرزهای شرقی ایران مرغداری مرغ‌داری مرند مرودشت مرکز الهیات قم مرکز اگزیستانسیالیست های تهران مرکز ایرانی هاروارد مرکز بازرگانی. مرکز تجاری آمریکا در تهران مرکز تجاری آمریکا در مسکو مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه پهلوی مرکز فرهنگی عباس آباد مرکزی مرگ ور مریلند مریوان مزار شریف مزارشریف مزرعه مزرعه کاشفی نزدیک مهر گرد مساجد مساجد تهران مساجد جنوب تهران مساجد شاه مساجد لرزاده مسافرخانه مسایاخا مسجد مسجد آبی مسجد آبی (حسینیه ارشاد) مسجد ارامنه مسجد اصفهان مسجد اعظم تجریش مسجد الاقصی مسجد انصاری مسجد بازار مسجد بزرگ تهران مسجد جاده قدیم شمیران مسجد جامع جاده شمیران مسجد جامع سنندج مسجد حاج الشعبان مسجد حاجی شعبان مسجد حسین آباد مسجد سلیمان مسجد شاه مسجد شفا مسجد فخرالدوله مسجد فرح شمالی مسجد فرشته مسجد قبا مسجد قبای تهران مسجد میدان شهناز مسجد نیاوران مسجد ژاله مسجد کانون توحید مسجد گوهرشاد مسجدالاقصی مسجدسلیمان مسقط مسقط آتن مسکو مسکو. مشروب فروشی ها مشروب فروشیها مشهد مشکین شهر مصر مصر و اسرائیل مصری مصریها مطبوعات آمریکا معابد معابد هندوها معادن معادن ذغال سنگ ایشپوشتا معادن فسفات مراکش معبد اصلی قم معبر لوکل معدن طلای کالانا مغازه ها مغولستان مقبره مقبره امام رضا مقبره معروف شیعیان ایران (در مشهد) مقدس نجف مقر فرماندهی نیروی هوایی آمریکا مقر ناتو مقرهای فرماندهی و ادارات مرکزی امنیت و اطلاعات نظامی و غیرنظامی ملایر ملبورن مناره مناطق اشغالی مناطق جنوبی ایران مناطق جنوبی تهران مناطق روستایی مناطق ساحلی آسیای شرقی مناطق غربی ایران مناطق فقیرنشین جنوب تهران مناطق نفتی مناطق نفتی آلما مناطق نفتی خوزستان مناطق نفتی شرق بغداد مناطق ویشی فرانسه مناطق کردنشین مناطق کردنشین ایران مناطق کوهستانی منامه منامی مندلی مندوزا منزل آیت اللّه خمینی در عراق منزل اسلامی منزل هرتز منزل گریفین در واشنگتن منطقه Caucasus منطقه «سیترا» منطقه «هاور» منطقه «چاک» منطقه آب های ایران منطقه آسکودار استانبول منطقه آمریکای لاتین منطقه اسفناک منطقه امنیتی MOV منطقه ایلیاتی منطقه بوردا در آبادان منطقه بوطبول منطقه تجریش منطقه جلدیان منطقه خاورمیانه منطقه خلیج منطقه خلیج (فارس) منطقه دروس شمال تهران منطقه ربع الخالی منطقه سلسله جبال البرز منطقه سمی پالاتینسک منطقه سنتو منطقه سنجاب منطقه سنجابی منطقه سونینا منطقه شمال تهران منطقه شمیران منطقه صنعتی جبل علی منطقه ظهران منطقه غربی ایران منطقه قبا منطقه مجنون منطقه مرکزی آناتولی منطقه مناقیش منطقه هزاره جات منطقه وینترشال منطقه کانال سوئز منطقه کرانه غربی منطقه کردنشین منطقه کردنشین ایران منطقه کردنشین شرق ترکیه منطقه کردنشین غرب ایران منطقه کرکوک منگل منیفه مهاباد مهانه یهودا مهرآباد مهران مهرگرد موترویا موتورپول موخانوفو مورامانگا مورمانسک مورگورو موریتانی موریتوس موریس. موزامبیک موزامبیک آنگولا موزه آرمیتاژ موزه ملی قطر موزه های فیلادلفیا موزیر موساندام موسوما موصل مولادی مولیبدن مونت کلر مونترال مونتری مونتری کالیفرنیا مونته مونته ویدئو مونتکاتینی مونروویا مونرویا مونرویا. مونشن گلادباخ مونوریا مونکوا مونگولیا مونیخ مونیخ آلمان موگادیشو موگیلف مکران مکزیک مکزیک. مکزیکو مکزیکو (پایتخت مکزیک) مکزیکوسیتی مکه مگادیشو می سی سی پی می. سی. سی. پی میادر توکیو میامی میاندوآب میانه میخانه های لندن میدان 17 شهریور میدان 24 اسفند میدان آزادی (شهیاد سابق) میدان آزادی (میدان شهیاد سابق) میدان ارک میدان امام حسین میدان امام خمینی میدان اورلی میدان بهارستان میدان تجریش میدان سپه میدان شاه میدان شاهرضا میدان شهدا میدان شهدا (ژاله سابق) میدان شهناز میدان شهناز در انتهای شرقی خیابان شاهرضا میدان شهیاد میدان شوش میدان فرح آباد میدان فردوسی میدان فوزیه میدان قدیمی 25 شهریور میدان قزوین میدان هانس کام میدان های نفتی میدان های نفتی آرامکو میدان های نفتی ایران میدان های نفتی جنوب ایران میدان ولی عصر (میدان ولیعهد سابق) میدان ونک میدان ژاله میدان ژاله تهران میدان کندی میدان گمرک میرام شاه میرداماد میشیگان میلان میمنه مین میناالاحمدی) میناب میندلو مینسک مینه سوتا مینیاپولیس میوسن میکرویان نائودرو نابلس ناتو ناتیه ناحیه قفقاز ناحیه لشگرک ناحیه گناباد ناخودکا نادیم نارمک ناقوره نامیبیا نانسی ناهورکاتیا ناوا ناوهای YABAKBAR لارک ناوگان هوایی کویت نایروبی نبراسکا نبطیه نتانیا نجامنا نجف نجف آباد نجف اشرف نحرالبارد نحرالبارید نروژ نستوس نفت آبادان نقده نقده آذربایجان غربی نمایشگاه ادی گونینگ نمایشگاه انرژی اتمی نماینده عربستان سعودی نمایندگی آمریکا در برلین نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نمایندگی آمریکا در صحرای سینا نمایندگی های اقمار شوروی در ایران ننگاهار ننگرهار نهارخوری انجمن ایران و آمریکا نهاوند نهر البریه نهریه نوآک شوت نوآکچوت نواحی مرکزی آسیایی روسیه نواحی پاراچینار نوادا نوادرو نوار غزه نوازیبو نوبا (An نورته نورث وست اورینت نورفولک نورنبرگ نورنوک نوریلسک نوسود نوشهر نوصیبین نوفل لوشاتو نووروسیک نووسیبرسک نووکوزنتسک نوکان نوگاردیا کریمه نپال نپال. نژو نکرومه نیام نیامه نیامی نیاوران نیجر نیجریه نیجریه و اندونزی نیدلیا نیدو نیروگاه آبی سالتو گراند نیروگاه اتمی نیروگاه اتمی آلمان در بوشهر نیروگاه اتمی بوشهر نیروگاه اتمی در بوشهر نیروگاه حرارتی اورهانلی نیروگاه روسی GHOROSAL نیروگاه لوجان دوکویو نیروگاه نوآکچوت نیروگاه های اتمی اروپا نیروگاه های اتمی بوشهر و اهواز نیروگاه هسته ای بوشهر نیروگاه کاوساک نیروگاهها نیروی دریایی نیروی دریایی سلطنتی را ساوث ویک نیروی هوایی نیروی هوایی آمریکا نیروی هوایی ایالات متحده نیریز نیشابور نیشنوارتوسک نیمروز نیوآیزنبرگ نیوجرسی نیوزلند نیوزیلند نیوولاریدو نیوپورت نیوکن نیویورک نیکاراگوئه نیکاراگوا نیکاراگویه نیکوزیا نیکولایف هائیتی هاروارد هارگی سا (Hargaisa) هالی شیعه هامبورگ هانالولو هاندیل هانوی هانیتا هاوانا هاوایی هاید پارک هایدلبرگ آلمان هبرون هبرون و حرم ابراهیمی هتل هتل آریا هتل آریامهر هتل آکارا (پایتخت غنا) هتل اوین هتل اینترناسیونال هتل اینترنشنال هتل اینترکنتینانتال هتل اینترکنتینانتال تهران هتل اینترکنتینانتال در مکه هتل اینترکنتینانتال کلن هتل خزر هتل خیبر اینترکنتینانتال هتل دوپون پلازا هتل سمیرامیس هتل شاه عباس هتل شرایتون هتل شرایتون واینتر کنتینانتال هتل فیلادلفیا هتل میفلاور هتل های سینا و امپریال و والدروف و رویال گاردن هتل هایت هتل هما هتل هیلتون هتل والدروف نیویورک هتل والدورف هتل ونک هتل پارک هتل کاسپین هتل کلاریج لندن هتل کلین هتل کورش هتل گلف هرات هراتیون انگلیس هرسین هرمز هرمزگان هروت هزاره هس ارزنه» هشتپر طوالش هفت تپه هلسینکی هلند هلند (صلیب کماندو) هلندی هلهول همدان هند هند و انگلستان هند و پاکستان (INDO هندوراس هندوراس. هندوستان هندی هندیها هنگ کنگ هوستون هیروشیما هیلتون هیلتون هتل هیلکوپتر می هیما هیمالیا هیوسن و اروپای غربی و اوروگوئه و بردیجان و بلیز و خارکف و ساحل عاج و سورینام و ماداگاسکار و منطقه مدیترانه و مونترال و نیجریه واترگیت واتیکان وادی الاسواد واردات واشنگتن واشنگتن وزارت امورخارجه واشنگتن D.C واشنگتن DC واشنگتن آمریکا واشنگتن دی واشنگتن دی سی واشنگتن دی سی. واشنگتن دی. سی واشنگتن دی. سی. واشنگتن دی.سی واشنگتن دی.سی. واشنگتن دی: سی واشنگتن. واشنگتن. دی. سی واشنگتن. دی. سی. واشنگتن. دی.سی واشنگتن٬ دی سی. فرانسه واشنگتون واشگنتن وال استریت والتا والدروف والدولاب والدیویا والپاریاسو والیوو کاسیمپترومرترند وان واژه واکامونت وبراشیت وحدتی ورامین ورشو ورینوکو تاربلت وزارت اقتصاد وزارت امور خارجه وزارت امور خارجه آمریکا وزارت امور خارجه ایران وزارت امور خارجه واشنگتن وزارت امور خارجه واشنگتن دی. سی. وزارت امورخارجه ایران در واشنگتن وزارت امورخارجه در تهران وزارت خارجه وزارت خارجه آمریکا در تبریز وزارت خارجه در واشنگتن دی.سی وزارت خارجه واشنگتن  وزارت دادگستری وزارت دفاع وزارت دفاع واشنگتن وزارت عدلیه وزیر ارشاد ملی وزیر امور خارجه وست ارب وستینگهاوس وضچه ماتورین ولادی وستوک ولادی وستک ولت اندیس ولتای علیا ولتای علیا. ولگا ولگوگراد ولینگتون ونان ونتسپلیز ونزوئلا ونکوور ونیتسکی اوبلاست وپرتال وکتیل ویتنام ویتنام (جنوبی ویتنام جنوبی ویتنام شمالی ویتنام شمالی) ویرجینیا ویرجینیای غربی ویسبادن ویشناکاپتنام (vishnalaptnam) ویلیام کالج ویمنس وین وینگاپور وینگن وینیتسا وینیوس ّسفارت آمریکا پادگان «فرح آباد» پادگان «مک کوایر» پادگان آموزشی در سلطنت آباد پادگان جلدیان پادگان جمشیدیه پادگان خلیج پادگان خمینی (جمشیدیه سابق) پادگان زرهی پل چرخی پادگان سنندج پادگان فرح آباد پادگان لویزان پادگان مهاباد پادگان مهندسی خلیج پادگان نظامی پادگان های ایران پادگان هوایی دوشان تپه پادگان پل چرخی پادگان گارد شاهنشاهی در لویزان پادگورنی پارابلتومسک کمورف پاراماریبو پاراماریبو. پاراگوئه پارلمان پارلمانی پارماریبو پارک (وزرا) پارک فرح پارک گلستان پاریز پاریس پاریس. زیسک پاریس  پازانان پاسادنا پاسایک پاستازای اورینته پاسگاه پلیس پاسگاه گارد مرزی اسرائیل پاسیفیک پالاوان پالایشگاه پالایشگاه Zarqa پالایشگاه آبادان پالایشگاه اصفهان پالایشگاه بلژیک پالایشگاه تبریز پالایشگاه تهران پالایشگاه ساحلی آمریکا پالایشگاه شیراز پالایشگاه ماهشهرتأسیسات گاز اهواز و آقاجان پالایشگاه نفت آبادان پالایشگاه نفت بانیاس پالایشگاه نفت شیراز پالایشگاه نفتی آناتولی پالایشگاه های آبادان پالایشگاه های کارائیب پالیزبان پان آمریکن پاناما پاناماسیتی پاوه پاپوآ گینه جدید. پاکستان پاکستان و هند پاکستانیها پایتخت ایران پایگاه «مک گوائر» پایگاه بندر انزلی (پهلوی سابق) پایگاه بوشهر پایگاه تانک پل چرخی پایگاه تدین پایگاه جت های F پایگاه خاتمی پایگاه خاتمی (اصفهان) پایگاه خرمشهر پایگاه دریائی دماغه سوبیک پایگاه دریایی «چابهار» پایگاه دریایی انگلیس پایگاه دریایی بوشهر پایگاه دریایی حیفا پایگاه دریایی خرمشهر پایگاه دریایی سورو مورسک پایگاه دریایی چاه بهار پایگاه دماغه «سوبیک» پایگاه دوشان تپه پایگاه دوم نیروی هوایی تبریز پایگاه دیه گو گارسیا پایگاه زرهی پل چرخی پایگاه زیر دریایی آمریکایی پلاریس پایگاه سابق بریتانیا در جزیره GAN(گن) پایگاه شوروی در اقیانوس هند پایگاه شیراز پایگاه فیلادلفیا پایگاه مهرآباد پایگاه نظامی آمریکا در خلیج فارس پایگاه نظامی شاه خالد در الباطن پایگاه نظامی عباس آباد پایگاه نظامی علی آباد پایگاه نظامی پل چرخی پایگاه نیروی دریایی آمریکا در نیوپورت پایگاه نیروی دریایی بوشهر پایگاه نیروی دریایی خرمشهر پایگاه نیروی هوایی Reese در تگزاس پایگاه نیروی هوایی تبریز پایگاه نیروی هوایی در Fuerstenfeldbruckدر آلمان غربی پایگاه نیروی هوایی ماکسول در آلاباما پایگاه نیروی هوایی ویلیامز در آریزونا پایگاه های آمریکایی پایگاه های دریایی دمّان و جُبیل پایگاه های شاهرخی و وحدتی پایگاه های ناتو شوروی پایگاه های هوایی پایگاه های هوایی Nellisو Travis پایگاه های هوایی عراق پایگاه های هوایی وحدتی (دزفول) و تبریز پایگاه هلی‌کوپتر اصفهان پایگاه هوائی کلارک پایگاه هوانیروز پایگاه هوایی پایگاه هوایی (وفره بیاض) پایگاه هوایی Fuerstenfeldbruck پایگاه هوایی «مک گوائر» پایگاه هوایی احمد الجابر پایگاه هوایی ادوارد پایگاه هوایی باگرام پایگاه هوایی بندرعباس پایگاه هوایی بوشهر پایگاه هوایی بگرام پایگاه هوایی تدین شیراز پایگاه هوایی خاتمی پایگاه هوایی دزفول پایگاه هوایی دوشان تپه پایگاه هوایی رایت پایگاه هوایی شینداد پایگاه هوایی ماکسول پایگاه هوایی مصدق پایگاه هوایی مهرآباد پایگاه هوایی مک گوائر پایگاه هوایی وحدتی پایگاه هوایی ویلیامز پایگاه کیپ کندی پایگاه یکم و هفتم ترابری پایگاه ۲۱ نیروی هوایی پایگاه هوایی مهرآباد پت دویچ پتاتیکوا پتانها پترزبورگ پترسن پترو آنگول پتروبراس پتروشیمی جبیل پترولئوس پتن پتوپریموس پدافند هوایی پادگان بهبهان پراودا پراگ پرتامینا پرتغال پرتغال. پرتوریا پرم پرو پروتاریا رباط پروتستان پرینستون پرینوس پشتونستان پشتونستان (بلوچستان بزرگ) پطرزبورگ پطروس غالی پغمان پل سیدخندان پل چرخی پلنتینگا پلنگ پلیتزردورف پلیس پلین دیوی پمبینای غربی آلبرتا پنتاگون پنج کشور اسکاندیناوی پنجاب پنجوین پنسیلوانیا پوتوار پوتوسی پوتومایو پودولسکی پورت آواسپاین پورت آوپرینس پورت سعید پورت لوئیس پورت واسپاین پورتریکو پورتوریکو پورتوریکو. پورتوپیریماورا پوردو (Purdue) پوزاریکا پولیساریو پونگا پوهانگ پکتیا پکتیکا پکن پی ریتی پیتزبورگ پیرانشهر پیشاور پیشاور (پاکستان) پیونگ یانگ پیچ در ایران چ چابهار چابهار و کنارک چاتانوگارا چاد چاد. چالوس چاه بهار چاه های نفت چاک چاکو چرومکین چساران چلیابنیسک چلیابینسک چمدار چمکانی چناکیاپوری چنسری Chancery چهار محال بختیاری چهارمحال چوبوت چچن چک اسلواکی چکسلواکی چیاپاز چیس چیس مانهاتان چیشلوم چیغه سرای چین چین و آمریکا چین کمونیست چینیها چیکو چیکو کالیفرنیا ژاندارمری خوانسار (منطقه اصفهان) ژاندارمری سیستان و بلوچستان ژاپن ژاپن و یونان ژاپن. ژاپنی ژاپنیها ژن ژنو ژوهانسبورگ کابل کابل اسلام آباد کابل. کابودلگادو کابیندا کابینه کاتاران کاتماندو کاتونو کاخ ارگ کاخ ارگ (خانه خلق) کاخ الیزه کاخ سعدآباد کاخ سفید کاخ سفید واشنگتن کاخ سیف کاخ مرمر کاخ ملک آباد کاخ نیاوران کاخ چهلستون کاخ گلستان کارائیب کاراداگ کاراندیتی کاراچوک کاراکا کاراکاس کارتاجنا کارخانجات کارخانجات نساجی کارخانجات ونک کارخانه کارخانه ابریشم بافی گورکی در مسکو کارخانه اردنانس تونگی (Tongi) کارخانه اورهانلی (Orhaneli) کارخانه تراکتورسازی تبریز کارخانه تراکتورسازی مالون کارخانه جات اسلحه آمریکا کارخانه ذوب آهن کارخانه ذوب آهن اصفهان کارخانه ذوب آهن ایتالیایی در بندرعباس کارخانه ذوب آهن روسیه کارخانه ذوب آهن عنابه (Annaba) کارخانه ذوب آهن و نورد کارخانه سیمان آبیک کارخانه شیشه سازی آبگینه کارخانه فولاد کارخانه ماشین سازی کارخانه نساجی کارخانه نساجی Hitaura کارخانه نساجی هاساهیسا (Hasahaisa) کارخانه پلی اکریل اصفهان کارخانه پپسی کولا کارخانه کبریت سازی توکلی کارلسروهه یا بن کاروانسرای سفارت تهران کارولینای شمالی کارک کارکورام (Karakoram) کازابلانکا کازرون کاستاریکا کاستاریکا. کاسگین کاسیتو کاسیگین کاشان کافه زاخرو کافه پلاس دوترن کالج Lafayette کالج آر. سی. دی. در تهران کالج آمریکایی کالج آمریکایی تهران کالج ارتش فرانسه کالج اقتصادی لندن کالج البرز کالج البرز تهران کالج البرز در تهران کالج السمر و دانشگاه کمبریج در انگلستان کالج اوهایو کالج اکسیدنتال کالج اکسیدنتال لوس آنجلس کالج ایالتی سان خوزه کالج حبیبیا کالج دیولیس و الکینز کالج مرکزی فرانسه. کالج معلمان رضاییه کالج کادوری کالوواری کالیفرنیا کالیفرنیای جنوبی کالیمانتان شرقی کامبوج کامبیتی کامرانیه کامرون کامپالا کامپه چی کامپوس کامپیل کامیاران کان(فرانسه) کانادا کانال اسماعیلیه کانال سوئز کانال مجردا کانال پاناما کانبرا کانزاس کانزاس سیتی کانسیگراد کانوپ کانیزار کاهوتا کاوالا کاوانو کاورشم کاپ بن (Medjerda کاکتوس کبوترآهنگ (روستایی نزدیک کرمانشاه) کبکان کتابخانه USICA در تهران کتابخانه آژانس ارتباطات بین المللی کراس نویارسک کراسنویارسک کرامه کرانه کرانه غربی کرانه غربی رود اردن کراچی کربلا کرتانوس کرج کرخه کردستان کردستان ایران کردستان ترکیه کردستان عراق کرمان کرمانشاه کرمانشاهان کرملین کرمنچوگ کرنج کرند کرند عرب کرنل کره کره (جنوبی کره جنوبی کره زمین کره شمالی کروپ آلمان کرکو کرکوک کریما کریمه کشمیر کشور چاد کشورهای OECD کشورهای آسیایی و آفریقایی کشورهای آفریقا کشورهای آفریقایی کشورهای اروپای شرقی کشورهای اروپای غربی کشورهای اروپایی کشورهای اسلامی کشورهای اسلامی آفریقایی کشورهای اسکاندیناوی کشورهای بالکان به خصوص رومانی کشورهای بلوک (شرق) کشورهای بلوک شرق کشورهای بلوک شرقی کشورهای بلوک شوروی کشورهای بلوک غرب کشورهای بلوک کمونیست کشورهای بلوک کمونیستی کشورهای جنوب اروپا کشورهای جهان سوم کشورهای خاورمیانه کشورهای خلیج کشورهای خلیج فارس کشورهای شمال اروپا کشورهای عرب کشورهای عرب حوزه خلیج فارس کشورهای عرب خاورمیانه کشورهای عربی کشورهای عربی خلیج کشورهای عربی خلیج فارس کشورهای غربی کشورهای غیر عرب خاورمیانه کشورهای غیر متعهد کشورهای غیر کمونیست کشورهای غیراوپک کشورهای غیرمتعهد کشورهای غیرکمونیست کشورهای غیرکمونیستی کشورهای فرات علیا کشورهای کمونیست کشورهای کمونیستی کشورهای کمونیستی (شوروی کشورهای کمونیستی اروپای شرقی کعبه کفر حمان کفرقاسم کلارآباد کلرادو کلمبو کلمبیا کلمبیا. کلوپ تهران کلوپ قایقرانی کلوپ معلمین کلوپ وزارتخانه کلوپ کشوری شاهنشاهی (سلطنتی) کلکته کلیسا کلیساها کلیساهای مسیحی کلیساهای مسیحیان کلیسای LDS کلیسای انجیلی آلمان کلیسای جامعه کلیسای جامعه مسیحیان تهران کلیسای سیاه (قره کلیسا) کلیسای مسیح در آکسفورد کلیسای کامیونیتی کلینیک پشتو کلیولند کمبریج کمبریج ماساچوست کمپ دیوید کمپ دیوید در ژنو کمپانی تصفیه کمپانی نفت ایران و انگلیس کمپانی های نفتی کمیته کمیته تهران کمیته میدان ژاله کمیته های انقلاب کنتاکی کنسول کنسول آمریکا کنسول آمریکا در اصفهان کنسول آمریکا در تبریز کنسول اصفهان کنسول انگلیس کنسول ایالات متحده کنسول تبریز کنسول ترکیه کنسول سفارت در تبریز کنسول شیراز کنسولگری کنسولگری خرمشهر کنسولگری آمریکا کنسولگری آمریکا در اصفهان کنسولگری آمریکا در ایران کنسولگری آمریکا در تبریز کنسولگری آمریکا در جنوب کنسولگری آمریکا در خرمشهر کنسولگری آمریکا در شیراز کنسولگری اصفهان کنسولگری امریکا در تبریز کنسولگری انگلستان کنسولگری انگلیس کنسولگری انگلیس در خرمشهر کنسولگری ایران در دهلی نو کنسولگری ایران در واشنگتن کنسولگری تبریز کنسولگری ترکیه کنسولگری در تبریز کنسولگری شوروی کنسولگری شوروی در تهران کنسولگری شیراز کنسولگری عراق کنسولگری لندن کنسولگری های در اصفهان و شیراز کنسولگری های آمریکا کنسولگری های آمریکا در اصفهان کنسولگری های آمریکا در اصفهان و تبریز کنسولگری های آمریکا در ایران کنسولگری های تبریز و اصفهان کنسولگری پاکستان در مشهد کنسولگریهای اسرائیل کنکنیکات کنگره کنگره ایالات متحده کنگو کنگو. کنیا کنیا. کهکیلویه و بویر احمد کهگیلویه و بویراحمد کوآندا کوئتا کوالالامپور کوالالمپور کوبا کوبان کوبیشف کوتونو کودکستان کوران کوربا (Korba) کوزباس کوفاس کوماسی کومودور کوموروس. کوناکری کوندوز کوندوز  کونوکو کوه های بلوچستان و پاکستان کوه های شمال تهران کوه های پکتیا کوهات کوههای اورال کوچه اردلان کوچه امیرکبیر کوچه سیمرغ کوچه شاپور علیرضا کوچه محتشم کویت کویت پاریس کویت. کویته کویداد دل کارمن کویر الاحساء کویسنجاک عراق کپنهاک کپنهاگ کپکان کیبوتز (مزارع اشتراکی) کیبوتز مانارا کیبوتس کفریووال کیتو کیش کیف کینشازا کینگ استون کینگزتون کینگستون کیو. آر. رام کیو. آر. کابل کیپ ورد. کیگالی کیگالی و رواندا گئورگیا گابن گابن. گابورون گاقرآباد گالاتی گامبیا گجرات گرانادا گراند هاربور گرانچاکو گرجستان گرنوبل فرانسه گرودنو گروندین گرگان گرینویچ گلاسپی گلستان هشتم گلف گمبورن گمرک گناباد گناوه گنبد گنبد کاووس گنبدکاووس گو گارسیا گواتمالا گواریکاتو گوانتانامو گورستان اصفهان گورستان اهواز گورستان بهشت زهرا گورستان تهران گورستان های قدیمی گوروشیر گورکی گورکیف گویان (Guyana) گویان. گچساران گیتسبورگ گیس گیس کیرشن گیسن گیلان گیلگیت بالتستان گینس ویل گینه گینه استوایی. گینه بیسائو یاانونده یااونده یاسوج یاطار یافا یالات متحده یالتا یامالو یاکوت یاکوتسک یاکوتیا یبال یزد یمن یمن جنوبی یمن شمالی یمن شمالی و جنوبی ینبع ینت ایندین یوتا یودوکان یورنگوی یورکوفتسی یوستو ایلیمسک یوسف العلوی یونان یونیون یوگسلاوی یوگسلاوی و شوروی یوگسلاوی و لهستان یوگسلاوی و کوبا ییل ”کلیسا“