گزارش اطلاعات ترکیه در مورد افغانستان

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: اسپیرز، سفارت آمریکا در آنکارا

محرمانه

به: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی.

1358-08-03- 1979-10-25

متن سند

سند شماره (55)

از: سفارت آمریکا در آنکارا

تاریخ: 25 اکتبر 79

به: وزارت امور خارجه واشنگتن دی سی.

طبقه بندی: خیلی محرمانه

شماره سند: 7966

موضوع: (محرمانه) اطلاعات ترکیه در مورد مسئله افغانستان

1- (تمام متن خیلی محرمانه)

2- این یک پیام برای اقدام است، پاراگراف نهم را ملاحظه کنید.

3- خلاصه: طی مذاکراتی که در مورد مسایل افغانستان صورت گرفت، یکی از مأموران وزارت خارجه به ما گفت که ترک ها با تشخیصی که آمریکا از اختلاف بین امین و روس ها داشته موافق است. به عقیده ترک ها سه تن وزیری که از دست امین فرار کرده اند، ممکن است که در سفارت شوروی مخفی شده باشند.

چون در ضیافتی که در قصر ارگ برگزار شده بود سفیر روسیه، پوزانف هم به دعوت امین حضور داشت و در این ضیافت تیراندازی صورت گرفت و اعتمادی نخست وزیر سابق کشته شد. ترک ها نسبت به خبری که راجع به نصب توپ های زمین به هوا به دستور امین در ایستگاه هوایی با گرام شنیده بودند کنجکاو و علاقه مند بودند. همچنین آنها اخباری راجع به ژنرال یاکوب، رئیس ستاد ارتش و آجودان سابق ترکی، به این مضمون دریافت کرده بودند که احتمال دارد که او با یک تصفیه مواجه بشود و نیز پنج شیری - وزیر امور داخلی - افغانستان را به قصد مسکو به دلایل پزشکی ترک کرده است. پایان خلاصه.

4- اختلاف مابین امین و روس ها: مأمور سفارت در تاریخ بیست و چهارم اکتبر به منظور بحث (آنچه در مرجع الف آمده است) با رئیس بخش خاور میانه و شمال آفریقای وزارت خارجه دیداری انجام داد. در

ص: 682

این دیدار کارائوس مانوگلو اظهار داشت، که ترک ها با تشخیص آمریکا در مورد تیرگی روابط بین امین و روس ها هم عقیده هستند. بر طبق اظهارات کارائوس مانوگلو، امین در سخنرانیش در دهم اکتبر که پیش از ملاقات او با کمیته قانون اساسی جدید صورت گرفت، او از اصطلاحات مارکسیستی همچون «دیکتاتوری پرولتاریا» و مالکیت دولتی ابزار تولید استفاده کرد، همان گونه که در مشخص ترین اعلامیه های عمومیش تا این تاریخ این اصطلاحات را از مسایلی که مورد قبول حزب کمونیست خلق است به شمار آورده است. به گمان کارائوس چنین بیاناتی در این زمان سبب خشم روس ها خواهد شد، زیرا آنها مایلند تا آنجا که امکان دارد امین به خاطر استحکام پایه های حکومتش و جلب حمایت، جانب اعتدال را رعایت کند. ترک ها حادثه دیگری را هم دلیل بر تیرگی روابط مابین امین و روسها دانستند که به این قرار است: پوزانف سفیر شوروی، «شاید نقش کنسول رومی را بازی می کند.» معاون خود را به جای خود برای شرکت در جلسه تبادل نظر اخیر شبلی (احتمالاً شاه ولی - مترجم)، وزیر خارجه، که در آن سفیران کشورهای سوسیالیستی شرکت داشتند فرستاده است.

5 - پناهگاه: در همان جلسه، بنا به گزارش شبلی، اعلام داشت که افسران افغانی ورود وطنجار و دو وزیر دیگر را که در تاریخ 13 سپتامبر شامل تصفیه شده بودند، در همان روز به سفارت شوروی مشاهده کرده اند.

به عقیده کارائوس مانوگلو امکان دارد که سه وزیر هنوز در داخل سفارت باشند، به هر حال او مطمئن بود که آنها نمرده اند، امین اخیرا خطاب به روزنامه نگاران خارجی گفته بود که او محل اختفای وطنجار و دیگران را می داند، ولی به وسیله تلفن نمی توان با آنها تماس گرفت.

6- پوزانف: ترک ها می دانند که زمانی که در قصر ارگ تیراندازی انجام گرفت سفیر شوروی، پوزانف، در آنجا حضور داشت. آنها حوادث را چنین بازبینی کرده اند: ترکی، امین را به قصر می خواند، امین، که جریان سال قبل را که طی آن یک وزیر متمرد که به قصر دعوت شده و سپس در آنجا اعدام شد را بیاد دارد، از پوزانف می خواهد که او هم در آن مهمانی حضور یابد، به این امید که او بتواند به نحوی زندگی او را بیمه کند. ترک ها نمی دانند که چه کسی اول تیراندازی را شروع کرد و چه کسی پوزانف را دعوت کرد، اما عقیده دارند که ممکن است امین نقشه سوءقصد به ترکی را لااقل در آن لحظه نداشته است.

7- اعتمادی: اکنون ترک ها معتقدند که نورمحمد اعتمادی (مأخذ الف و ب و ج) نخست وزیر سابق اعدام شده است. بنا بر گزارش، اسداللّه امین، رئیس سازمان اطلاعات افغانستان به چند تن از دوستانش گفته است که اعتمادی به دستور ترکی کشته شده است، شواهد ضمنی که به نظر ترک ها موید این مسئله است این است که: از زمان زندانی شدن اعتمادی که روز بعد از انقلاب ترکی بود، خانواده او که حق دیدارش را نداشتند، اجازه یافتند که برای او غذای تازه و لباس به زندان ببرند و همچنین با او نامه رد و بدل کنند، البته بدون دیدن او. حدود دو ماه قبل این اختیارات ملغی شد و ده روز قبل حتی رد و بدل کردن نامه هم ممنوع شد.

8 - توپ های زمین به هوا: ترک ها گزارشاتی دریافت داشته اند که بر مبنای این گزارشات امین دستور به نصب توپ های زمین به هوا در ایستگاه هوایی باگرام داده است. به نظر آنها این مسئله در صورت صحت می تواند پیشرفت مهمی باشد و تنها هدف های قابل پیش بینی برای چنین سلاح هایی می تواند هواپیماهای خود افغان ها باشد. اگر امین در واقع این سلاح ها را برای دفاع در مقابل مخالفت نیروی هوایی خودش

ص: 683

مستقر کرده باشد، این مسئله می تواند شاهد جدیدی بر کمبود قابل مشاهده حمایت نظامی از امین باشد.

کارائوس مانوگلو از ما تقاضا کرد تا اخباری را که راجع به نصب سلاح های زمین به هوا در باگرام می باشد، مورد ملاحظه قرار دهیم.

9- تصفیه ها: ترک ها شنیده اند که ژنرال یاکوب رئیس ستاد ارتش افغانستان و آجودان سابق ترکی هم تصفیه خواهد شد، آنها همچنین مطلع شده اند که وزیر امور عام المنفعه (داخلی - مترجم) «پنج شیری» (مأخذ ه پاراگراف پنجم) که یکی از آخرین وزرای دولت امین است، تنها پنج روز پس از به قدرت رسیدن به دلایل پزشکی به مسکو رفته است.

10- اقدامات خواسته شده: ما از هرگونه تایید و یا تفسیری که سازمان و یا کابل بتواند در مورد گزارشات ترکیه به ما عرضه کند، سپاسگزاریم، به خصوص اگر این گزارشات راجع به استقرار سلاح ها در ایستگاه باگرام باشد، ما از این تأییدات و تفسیرات در مذاکراتمان با ترک ها استفاده می کنیم.

اسپیرز

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 3 - کتاب 3 - صفحه 682