ملاقات بین وزیر دارایی ترکیه و وزیر خزانه داری آمریکا

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: وزارت امور خارجه در واشنگتن دی - سی، ونس

محرمانه

به: سفارت آمریکا در آنکارا

1357-01-15- 1978-04-04

متن سند

سند شماره (10)

تاریخ: 15 فروردین 1357-4 آوریل 1978

خیلی محرمانه

از: وزارت خارجه در واشنگتن دی. سی.

به: سفارت آمریکا در آنکارا

موضوع: ملاقات بین وزیر دارایی ترکیه و وزیر خزانه داری آمریکا

1- وزیر بلومنتان روز پنج شنبه 3 فروردین ماه با مؤذن اوغلو وزیر دارایی ترکیه ملاقات نمود. ورال گوگساواس مدیر کل خزانه داری و سفیر اسنبل نیز در این ملاقات حضور داشتند. در گروه آمریکایی دستیار وزیر، برگستن و ریچارد فیشر، معاون ویژه وزیر شرکت داشتند.

2- وزیر دارایی، در آغاز گفت که همان روز بعدازظهر یک نامه تفاهم با صندوق بین المللی پول امضاء

ص: 115

خواهد کرد. سپس به شرح مشکلات اقتصادی ترکیه و راه حلهای دولت در برخورد با آنها پرداخت. وی گفت برنامه مربوط بمدت دو سال اجرا می شود و شامل 300 میلیون دلار سنتو (حدود 360 میلیون دلار) خواهد بود. علاوه بر این ترکیه احتمالاً از طریق مؤسسه ویتهوین مقادیر نامشخصی کمک مالی دریافت خواهد کرد. دستیار وزیر یعنی برگستن گفت پاسخ مؤسسه ویتهوین سه ماه طول خواهد کشید، که در اینجا وزیر دارایی ترکیه متعجب شد.

3- وزیر خزانه داری سؤال کرد که آیا به نظر او این روشها می تواند تغییری در وضع موجود پدید آورد.

وزیر دارایی اظهار امیدواری نمود، لیکن گفت مایل است از حمایت دولت آمریکا نیز برخوردار شود. وی سپس به ذکر نوعی عملیات «مانند عملیات پرتغال» در رابطه با ترکیه پرداخت و گفت که دولت باید در این مورد به کنگره رجوع کند که خالی از اشکال نیز نمی باشد. معذالک وی سؤال کرد که آیا در «موقع مناسب» می توان این عملیات را انجام داد؟ وی یادآور شد که ترکیه نه تنها در سال جاری بلکه در سال آتی نیز به اینگونه کمکها نیازمند خواهد بود. وی سپس به طور غریبی از خزانه داری آمریکا خواست تابه بانکهای بخش خصوصی برای وام دادن به ترکیه «چراغ سبز» نشان دهد.

4- وزیر بلومنتال گفت که بانکهای خصوصی خود تصمیمات مربوط به خودشان را اتخاذ می نمایند.

دولت آمریکا نمی تواند به آنها دستور دهد که در نقاط خاصی سرمایه گذاری نمایند. عکس این موضوع نیز صادق است یعنی نمی تواند مانع از سرمایه گذاریهای آنها در نقاط خاصی بشود. ولی در صورتی که بانکها بخواهند می توانیم در مورد شرایط نظر دهیم و بانک های خصوصی اگر مطلع شوند که ترکیه برای حل مشکلات خود برنامه ای تهیه کرده بیشتر توجه خواهند کرد. در مورد کمک وزیر گفت که توجه کنگره به مؤسسه ویتهوین و بودجه اختصاصی آی. اف. اس. معطوف شده است.

با وجود اطلاع از برخورد کنگره نسبت به موضوع کمکها، وی اظهار داشت که چون ارائه اعتبار ای.اس.اف. و یا کمک دوجانبه به تصویب کنگره نیازمند است، فکر نمی کند امکان ارائه این گونه کمکها وجود داشته اند.

5- دستیار وزیر یعنی برگستن به دقت موضوع کمک چندجانبه برای پرتغال را بررسی کرد و آن را موردی «بسیار غیر عادی» خواند و یادآور شد که هدف از ادامه این اعتبار ای. اس. اف. از بین بردن عدم توازن بازپرداخت در کوتاه مدت بوده است. وزیر بلومنتال بار دیگر تأکید نمود که کمک چه به صورت اعتبار ای. اس. اف باشد و چه به صورت کمک دوجانبه باید به تصویب کنگره برسد که کاری است بس دشوار.

6- وزیر دارایی گفت که علت هواداری وی از عملیاتی مشابه «عملیات پرتغال» در ترکیه دلایل سیاسی بسیار مبرهن است. وی سؤال کرد که آیا دولت آمریکا نمی تواند اعلام کند که هیچ گونه «تحریم اقتصادی» علیه ترکیه وجود ندارد. بلومنتال به وزیر دارایی اطمینان داد که هیچ گونه تحریمی علیه ترکیه به کار گرفته نشده و گمان می کند که مطرح کردن علنی موضوع، این فکر را در اذهان به وجود می آورد که شاید موضوع تحریم اقتصادی علیه ترکیه تا به حال صحت داشته است، وی گفت سعی می کنیم در فرصتی بایسته این مطلب را اعلام نماییم.

7- وزیر دارایی سپس خواستار حمایت دولت آمریکا در نهادهای بین المللی شد، ولی مسئله خاصی را عنوان ننمود، وزیر بلومنتال گفت ما می توانیم وامهای اعطایی بانک بین المللی بازسازی و توسعه را

ص: 116

مورد تجدید نظر قرار دهیم و تا حدود امکان مفید واقع شویم، ولی نمی توانیم یک «چک سفید امضاء» به این کشور بدهیم.

8- وزیر دارایی پس از آن موضوع مربوط به سازمان توسعه همکاریهای اقتصادی را عنوان کرد. وزیر بلومنتال گفت ما در اجلاسیه شرکت خواهیم کرد، ولی طبق برداشت وی این کنسرسیوم فعالیت چندانی ندارد. وزیر دارایی گفت این موضوع درست است لیکن دولت ترکیه امیدوار است منابع مالی مورد نیاز پروژه های خود را از طریق این کنسرسیوم تأمین ساخته و قروض خود را نیز برنامه ریزی مجدد نماید.

برگستن گفت ما با مقامات دیگر کشورها در مورد تهیه یک طرح مؤثر چند جانبه برای ترکیه تبادل نظرهایی داشته ایم. به نظر ما خود مکانیزیم مهم نیست بلکه مؤثر بودن حائز اهمیت است. وزیر دارایی گفت دولت ترکیه با تعداد دولتهای درگیر در این قرارداد دوجانبه مخالف نیست، ولی ترس از آن دارد که روند حاضر زمان بسیاری را تلف کند. برگستن گفت برای حل این مسئله تلاش بسیاری خواهیم کرد.

9- وزیر بلومنتال گفت که به نظر او بانکهای خصوصی در صورت اطلاع از برنامه دولت ترکیه برای حل مشکلات از این دولت حمایت خواهند کرد. وزیر دارایی ترکیه نیز گفت که تبادل نظرهای وی با وزیر بلومنتال و حمایت وزیر از برنامه اقتصادی دولت ترکیه در این زمینه مؤثر واقع خواهد شد.ونس

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 41 - کتاب 41 - صفحه 115