سند شماره 36

گزارش اعتصاب در صنعت نفت ایران

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا - تهران

محرمانه

به: وزارت خارجه - واشنگتن دی. سی. - فوری

1357-09-26- 1978-12-17

متن سند

سند شماره (36)

تاریخ : 17 دسامبر 1978 - 26 آذر 1357

شماره : 12311

از: سفارت آمریکا - تهران

به: وزارت خارجه - واشنگتن دی. سی. - فوری

طبقه بندی : خیلی محرمانه

موضوع : اعتصاب در بخش نفت - 17 دسامبر

1 - قرار است اسکو در تاریخ 17 دسامبر 000/ 140/ 2 بشکه نفت تولید کند که 654000 بشکه آن به پالایشگاههای داخلی تحویل خواهد شد و 000/ 495/ 1 بشکه آن صادر خواهد شد. ایپاک، لاپکو و ایمینوکو هنوز هم تعطیل هستند، اما تولید کنندگان کوچک دیگر در حال تولید بین 60 هزار تا 70 هزار بشکه در روز هستند.

2 - حدود 50 درصد کارگران حوزه عظیم گچساران به محل کار خود بازگشته و 3 واحد تولید مشغول کار است، که ظرفیت تولید کامل نیست. یکی از واحدهای تولیدی که در تاریخ 16 دسامبر در بی بی حکیمه وارد مرحله تولید شد، به صورت عادی کار می کند. پرسنل ایرانی مشغول گرداندن حوزه های پاریز و کرنج هستند و حوزه اهواز نیز تا حدودی مشغول تولید است. با این وصف وضع کارگری در حوزه های اهواز، مارون و آغاجاری بهبود پیدا نکرده است.

3 - ارتش خود را آماده دخالت مستقیم و فوری در این وضع کرده است، یکی از ژنرالهای ارتش به آغاجاری، دیگری به گچساران و دو سرهنگ به اهواز فرستاده شده اند، تا عملیات ارتش را در بازگردان تولید به وضع عادی رهبری کنند.

از اسکو خواسته شده که اسامی سران کارگران اعتصابی و افراد محرک را به ارتش بدهد و علاوه بر این به اسکو گفته شده که این گونه افراد در دادگاههای نظامی گچساران، آغاجاری یا اهواز تحت شرایط لایحه خرابکاری در صنعت نفت مربوط به سالهای 3-1951 یعنی دوره ملی شدن نفت محاکمه خواهند شد.

دو شرکت مهمی که با سرمایه گذاری مشترک ایجاد شده، یعنی ایپاک و لاپکو نیز مطلع شده اند که همین اقدامات در مورد جزایر خارک و لاوان به عمل خواهد آمد و تیمهایی تحت سرپرستی افسران نظامی فردا وارد جزیره خواهند شد. ارتش به اسکو گفته است که سران و محرکینی که در زمینه خرابکاری در صنعت نفت (یعنی اعتصاب) مقصر شناخته شوند از خانه های سازمانی اخراج و اسامی آنها علنا اعلام خواهد شد تا نتوانند در آینده به استخدام دولت ایران و یا شرکتها و مؤسسات دولتی درآیند.

4 - در مورد انتصاب تکنیسینهای دیگر نیروی دریایی به اسکو جهت آموزش و یا استخدام به عنوان کارگران حوزه نفتی چیز جدیدی نشنیده ایم و گمان می کنیم که این تصمیم موکول به زمانی خواهد شد که ارتش بتواند کارگران اعتصابی را وادار به بازگشت نماید. با این حال، اگر لازم باشد که 500 ملوان دیگر وارد حوزه های نفتی شوند، همان طور که به اسکو (در تهران 12254) گزارش شده، هیچ یک از ناوچه های نیروی دریایی بی پرسنل نخواهد ماند.

5 - پالایشگاه تبریز در تاریخ 16 دسامبر به جریان افتاد و به ما گفته شد که مشکلات کارگری در پالایشگاه آبادان حل شده است. پالایشگاه تهران با 50 درصد ظرفیت تولید کار می کند، ولی

ص: 284

پالایشگاههای شیراز و اصفهان هنوز هم تعطیل هستند و کمبود فرآورده های نفتی بسیار محسوس است ولی چندان خطیر نیست و به نظر می رسد که این وضع تا پایان زمستان به طرز غیر قابل پیش بینی ادامه داشته باشد. در مورد این موضوع مهم فردا نیز گزارشی ارسال خواهیم نمود.

6 - شرکت ملی نفت ایران جلسه ای با حضور اعضاء هیئت مدیره در تاریخ 16 دسامبر داشت و اعلام شد که استعفای (غیابی) هوشنگ انصاری تسلیم و پذیرفته شده است. تعدادی از منابع معمولاً موثق می گویند که عبداللّه انتظام قرار است جانشین انصاری شود. انتظام دیپلمات پیشین 81 ساله است که وزیر خارجه (55 - 1953)، و مدیر عامل پیشین شرکت ملی نفت ایران (63 - 1957) بود او را فردی صادق و نسبتا مستقل در محفل کوچک ایرانیان مسن و عاقل می دانند.سولیوان

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 7 - کتاب 7 - صفحه 283