سند شماره 97

گزارش تحولات انقلاب اسفند 57

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: سفارت آمریکا، تهران - 2876 به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی - فوریسفارت آمریکا، تهران - 2876

محرمانه

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی - فوری

1357-12-21- 1979-03-12

متن سند

سند شماره 97

محرمانه

12 مارس 1979- 21 اسفند 1357

از: سفارت آمریکا، تهران - 2876

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی - فوری

موضوع: گزارش وضعیت سیاسی، 12 مارس

1- (محرمانه - تمام متن)

2- خلاصه: شریعتمداری خواستار گسترده تر شدن نوع همه پرسی شد. ادامه تظاهرات بانوان. هشدار فداییان نسبت به خطراتی که ضعف دولت در پی خواهد داشت. ترکمان ها خواهان به رسمیت شناختن زبانشان هستند. عدالت در ایران امروز: ادامه دستگیری ها و اعدام ها اظهارات جیم سیل درباره دستیاران طرفدار آمریکا در دولت بازرگان. پایان خلاصه.

3- شریعتمداری در مصاحبه با کیهان اظهار داشت که در طرح سئوالات مربوط به رأی گیری همه پرسی اینده بایستی با تعیین عبارات بهتر به مردم آزادی بیشتری در انتخاب نوع حکومت داده شود. به هر حال وی ادعا می کند که نتیجه قطعی انتخابات همچنان جمهوری اسلامی خواهد بود. لکن این آزادی بیشتر شک و تردید در مورد آزادی انتخاب را از بین خواهد برد. در سایر اخبار و همه پرسی، مطبوعات فارسی بحث های گسترده ای درباره اظهارات دکتر مفتح (به عنوان عضو شورای انقلاب) انجام داده اند، طبق اظهارات وی در رأ ی گیری آینده امکان انتخاب نوع حکومت از میان فرم های حکومتی متنوع میسر می باشد. بنا بر اظهارات امیرانتظام معاون نخست وزیر، به هرحال دولت همچنان در نظر دارد که از ورقه های رأی گیری تک سئوالی قرمز و سبز استفاده کند.

4- تظاهرات بانوان امروز نیز ادامه خواهد داشت و مطبوعات بحث گسترده ای درباره موضوع «چادر یا بی چادری» به عنوان تجلی وضعیت کلی بانوان در نظام پیشنهادی جمهوری

ص: 187

اسلامی مطرح کرده اند. راهپیمایی امروز از دانشگاه به سمت میدان آزادی (میدان شهیاد سابق) انجام خواهد شد و انتظار می رود مردان گروه های چپ در این تظاهرات، بانوان را همراهی کنند. همچنین از تبریز و آبادان تظاهرات و اعتراضاتی علیه تحمیل پوشش اسلامی گزارش شده است.

5- سازمان فداییان خلق نسبت به همکاری با دولت بازرگان ابراز علاقه کرده است ولی در عین حال هشدار داد که اگر چنانچه دولت هر چه زودتر اعمال قدرت نکند خطر افزایش درگیری های خشونت بار و جنگ ناخواسته داخلی وجود دارد.

6- زد و خوردهایی در بندر شاه [ترکمن] که منطقه ای از دریای خزر است رخ داد. و طبق گزارشات دوازده نفر از یک گروه پانزده هزار نفری مجروح شده اند. این گروه که از اقوام ترکمن می باشند سعی بر تغییر نام شهر به بندر ترکمن داشتند و با یک گروه رقیب دیگر که آنها نیز برای تغییر نام شهر به بندر اسلام تلاش می کردند درگیر شدند. علاوه بر احتمال تغییر نام شهر گروه های ترکمن (که عمدتاً سنی مذهب هستند) خواستار خودمختاری بیشتر و همچنین به رسمیت شناختن زبان ترکمنی در مدارس ترکمن صحرا می باشند.

7- دستگیری ها و اعدام ها همچنان در سراسر ایران ادامه دارد. طبق آمار رسمی، دیروز شش نفر به جوخه های آتش سپرده شدند. علاوه بر این شش نفر، افراد دیگری از قبیل پلیس، افراد ژاندارمری، و دیگر مقامات مسئول به جرم اقدامات «ضدانقلابی» محکوم به اعدام شدند (یعنی که اقدام به تیراندازی به سوی تظاهرکنندگان در طول اعتراضات اولیه بر ضد شاه) و تعداد دیگری به جرم داشتن روابط جنسی نامشروع محکوم به مرگ شدند. با توجه به شرایط فعلی، که افراد کمیته همچنان با قدرت مشغول دستگیر کردن مردم هستند و آنها بر اساس ادعاهای واهی، مردم غیرمتجاوز و غیرمجرم را بدون دلیل محاکمه می کنند، جایی که اداره پلیس شهربانی هنوز در قربانگاه است و بالاخره جایی که وزارت دادگستری کلاً در جریان تجدید سازماندهی است، هیچگونه ثبات و قوامی در تحمیل مجازات ها وجود ندارد. مناطقی هستند که امور و احکامشان بر اساس قوانین «اسلامی» صادر می شود و به نظر می رسد احکام صادره بر اساس تعصبات محلی استوار است. در آستارا دو جوان به جرم تجاوز به دختر جوانی محکوم به مرگ شدند که حکم اعدام یکی از آنها از طریق سنگسار شدن انجام شد. در شهرکرد یک نفر مجبور شد که با یک روسپی که در اختیارش بود ازدواج نماید و هفت نفر دیگر که متهم به قماربازی بودند در ملاءعام شلاق خوردند. شلاق زدن ها در ملاءعام به جرم نوشیدن مشروبات الکلی از نقاط مختلف کشور گزارش شده است. همچنین گزارشاتی از امتناع مقامات نسبت به دادن اجازه ملاقات به اعضای خانواده هایی که بستگانشان متهم به جنایت هستند دریافت شده است. در میان بسیاری از مردم نظراتی وجود دارد که اعدام ها حقیقتاً گسترده تر از آنچه که روزنامه ها گزارش می کنند انجام می شود.

8- در مطبوعات فارسی و در مطبوعات انگلیسی درباره نظرات جیمز بیل در مجله تایم

ص: 188

گزارشاتی درج شده است. این گزارشات حاکی از آن است که در دولت فعلی (ایران- م) چندین دستیار وزیر «طرفدار آمریکا» وجود دارد. هم اکنون ارتباط آشکار یا با سفارت آمریکا و یا با حکومت آمریکا در نظر عده ای از ایرانیان شبیه به بیماری مزمن جذام است. در این اوضاع و احوال که از یزدی به عنوان «طرفدار آمریکا» و «انتظام» به عنوان شخصی که تا حد ممکن آمریکایی شده است یاد می شود، انتظار نمی رود که هیچگونه کمکی به آن دو بشود.

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 10 - کتاب 10 - صفحه 187