Post
32142
از: سولیوان
محرمانه
به: وزارت خارجه، واشنگتن دي. سي
1357-07-02- 1978-09-24
متن سند
سند شماره 78
خیلی محرمانه
24 سپتامبر 1978 - 2 مهر 1357
از: سفارت آمریکا، تهران - 09198
به: وزارت خارجه، واشنگتن دی. سی
مرجع: الف - تهران 9156، ب - تهران 5025، ج - 77 اصفهان 014
موضوع: گزارش سیاسی - آخر هفته آرام، دولت ایران فعالیت های خویش را دنبال می کند
خلاصه: ایران در آخر هفته از آرامش برخوردار بود و حضور نظامیان و وسائط نقلیه زرهی در تهران و شیراز کاهش یافته است. لایحه آزادی مطبوعات منتشر شده تا همگان بتوانند قبل از تقدیم آن به مجلس در مورد آن اظهارنظر نمایند. رسانه ها نسبت به آن اعتراض کرده اند. وزیر دادگستری به مقامات دستور داده است که هرماه از زندان ها بازدید به عمل آورند. اردلان وزیر دربار خواهد شد. بحث پیرامون تعقیب قانونی نمایندگان مجلس. سازمان خدمات شهری اقدامات شدیدتری را اتخاذ کرده تا از اشغال دو نوع کار توسط یک نفر جلوگیری به عمل آید.
بحث و جدال در مورد لایحه خودمختاری دانشگاه. دیوان عالی کشور احکام مرگ در اصفهان را لغو می کند. حزب رستاخیز بار دیگر احیاء می شود، کنفرانس جناح مخالف در رم برگزار خواهد شد. تعدادی از زندانیان سیاسی آزاد شده اند. فرزند یک روحانی برجسته فوت می کند. پایان خلاصه.
1- آخر هفته جاری یعنی 23 سپتامبر در ایران با آرامش و توأم با کاهش محسوس حضور نظامیان و تانک ها در شهر سپری گردید. گزارشات واصله از شیراز نیز حکایت از خروج تانک ها از محل های مختلف شهر دارد. مطالب دستگاه شایعه پراکنی نیز حاکی از آن است که حکومت نظامی به زودی لغو خواهد شد، لیکن منابع بهتر ما گفته اند که حداقل تا زمان بازگشایی دانشگاهها یعنی 7 اکتبر و احتمالاً تا پایان روز عاشورا یعنی 11 دسامبر که یکی از مهم ترین روزهای تعطیل مذهبی و پایان دوره عزاداری است، به قوت خود باقی خواهد بود.
2- در تاریخ 23 سپتامبر دولت ایران پیش نویس لایحه آزادی مطبوعات را منتشر ساخت. سفارت هنوز نتوانسته است متن کامل آن را به دست آورد، لیکن مفاد مندرج در مطبوعات محلی عبارتند از: الف) هر ایرانی دارای مدرک تحصیل دیپلم، 30 سال به بالا «عاقل»، مشهور به حُسن اخلاق، سوابق مشخص حسنه و فاقد سوابق جنایی می تواند اجازه انتشار دریافت نماید. ب) یک کمیسیون مطبوعاتی مرکب از یکی از مقامات وزارت اطلاعات، رئیس شورای شهری تهران، دادستان کل، یکی از اساتید دانشگاهها و یکی از سردبیران منتخب سردبیران کشور، جواز انتشار را تصویب خواهد نمود، ج) هیچ نشریه ای ممنوع الانتشار نخواهد بود مگر با دستور دادگاه و در مورد افشاء مطالب سری نظامی و درج مطالب تحریک آمیز علیه دولت قانونی. د) مقررات خاص برای اینکه مطبوعات بتوانند شکوائیه ها و یا مقالات موردنظر خویش را بر اساس محدودیت های تعیین شده به چاپ برسانند و ه( ناشران باید از چنان بنیه مالی برخوردار باشند که بتوانند ادامه کار نشریه را حداقل به مدت یک سال تضمین کنند.
3- مطبوعات و روزنامه نگاران محلی سریعاً و با ترشرویی عکس العمل نشان داده اند. علاوه بر اظهارنظرهای شخصی دارندگان حق طبع در مورد بی مناسبت بودن کمیته مطبوعاتی و بیهوده بودن مقررات مربوط به صدور جواز انتشار، سرمقاله تهران ژورنال صبح روز 24 سپتامبر اظهار داشته است که جامعه مطبوعاتی خواهان استقرار وضعیتی اساسی است تا همه بتوانند هر چه را که می خواهند با توجه موارد قانونی یعنی تا جایی که به دیگران اهانت نشده و مرتکب سرقت تألیفی نشده اند، بیان نمایند. تهران ژورنال در ادامه می افزاید، که «با کمال تأسف باید بگوییم که قانون مطبوعاتی که از دیرباز در انتظار آن بودیم نه تنها تحقق این آرزو را تضمین نمی کند بلکه می توان گفت بر علیه آن قیام کرده است.» در پایان این مقاله چنین آمده است که دولت ایران «ظاهراً از مطبوعات روشنفکر و مطلع ایران می خواهد که در برابر هر سرفه به دولت پاسخگو باشند» و از مجلس می خواهد که قبل از رأی دادن به لایحه به وجدان های خویش رجوع کنند. اظهار نظرهای خصوصی حاکی از آن است که در مورد این لایحه بده و بستانهای زیادی صورت خواهد گرفت و پیش نویس این قانون نیز قطعاً غیرقابل تغییر نمی باشد. تقدیم این لایحه به مجلس نیز به هر حال تا قبل از اجلاس مجدد آن یعنی 6 اکتبر صورت نخواهد گرفت.
4- باهری وزیر دادگستری نیز با صدور بخشنامه ای از تمام دادستان ها و مقامات دادگاهی خواسته است که هر ماه حداقل یک بار به زندان ها سرکشی کرده و شرایط زندان ها را بررسی نمایند. در این بخشنامه همچنین پیشنهاد شده که مقامات می توانند نمایندگان «جامعه حمایت از زندانیان» را نیز با خود همراه داشته باشند.
(نظریه: اگر منظور این باشد که نمایندگان غیردولتی نمی توانند در این بازدیدها شرکت داشته باشند، اعضای حقوق بشر نیز نخواهند توانست این کار را انجام دهند، اما تصور می رود که این کار راه را برای فعالیت بعضی از شهروندان در این زمینه هموار کند. از طرف دیگر، می دانیم که باهری تلاش اخیر کمیته دفاع از زندانیان سیاسی در ایران را برای همراه شدن با این مقامات در بازدید زندان ها نیز نپذیرفته است). دادگاه مدنی ایران از مجلس و سنا خواسته است که آن را در جریان هرگونه فساد قرار دهد. به دنبال گزارش هایی دال بر اینکه، این وزارتخانه (دادگستری - م) در نظر داشته آن دسته از نمایندگان مجلس را که متهم به احتکار، سودجویی و «انجام معاملات نادرست» در زمینه محصولات نساجی و شیشه می باشند، تحت پیگرد قانونی قرار دهد، این موضوع نیز تعجب بسیاری را برانگیخت. سخنگوی مجلس نیز تصریح نموده است که اولین گام در انجام این کار این است که وزارت دادگستری به کمیته پارلمانی اجازه دهد که موضوع را بررسی کرده و مشخص نماید که آیا مصونیت پارلمانی را سلب نماید یا خیر. در صورت سلب مصونیت پارلمانی، تعقیب قانونی می تواند ادامه پیدا کند.
5- در ستون مقالات سیاسی مورخ 24 سپتامبر از بازگشت علیقلی اردلان به تهران و شایعه ای مبنی بر اینکه او وزیر دربار جدید خواهد شد، گزارش می دهد. طبق بررسی های سفارت این شایعه صحت دارد. گزارش کامل بیوگرافیک وی ارسال خواهد شد اما در ایالات متحده اردلان را خیلی خوب می شناسند، وی سفیر ایران در مسکو و آلمان غربی بود و مدتی را نیز به عنوان سرپرست انستیتو ارتباطات جمعی ایران خدمت کرده است.
6- سازمان امور اداری و استخدامی کشوری در تاریخ 21 سپتامبر اعلام کرد که مقررات استخدامی اصلاح شده تا آن دسته از کارمندان دولتی که در حال حاضر مشغول کار نمی باشند مجبور شوند هر شش ماه یک بار وضعیت کاری خویش را گزارش کنند و در صورتی که مشخص شود آنها در بخش خصوصی مشغول فعالیت می باشند حقوق آنها پرداخت نخواهد شد. (نظریه: در صورت اجراء کامل این مقررات بسیاری از ایرانیها نخواهند توانست مانند گذشته علاوه بر استفاده از مشاغل دولتی به فعالیت های پر درآمد در بخش خصوصی بپردازند.)
7- گزارش مطبوعات حاکی از آن است که دیوان عالی کشور احکام اعدام برای سید (مهدی - م) هاشمی و یکی دیگر از کسانی که در قتل آیت الله شمس آبادی اصفهان شرکت داشتند را تغییر داده است. حکم اعدام در مورد چهار نفر دیگر اجرا خواهد شد.
8 - در زمینه امور سیاسی، مطبوعات اعلام کردند که از بنی احمد نماینده جناح مخالف در مجلس دعوت شده تا در کنفرانس گروههای مخالف غیرکمونیست در رم در تاریخ 24 سپتامبر شرکت نماید. او نیز این دعوت را پذیرفته و از ایران به سمت محل برگزاری کنفرانس عزیمت کرده است.
9- حزب رستاخیز نیز ظاهراً در نظر دارد به صحنه سیاست بازگردد. کمیته اجرایی حزب رستاخیز ملت ایران قرار است در تاریخ 25 سپتامبر تشکیل جلسه داده تا دبیرکل جدید و 15 عضو جدید کمیته سیاسی را انتخاب نماید. اکثر آنها جانشین آن دسته از وزراء دولت که دیگر مقام حزبی نیستند، خواهند شد. طبق اظهارات یکی از منابع دخیل در این روند، دبیرکل جدید، جواد سعید خواهد بود ولی برای سمت معاونت دبیرکل هنوز فرد خاصی در نظر گرفته نشده. اکثر ناظران از جمله سفارت، منتظر مشاهده فعالیت بیشتر درون حزبی و تغییر مقررات دستورالعمل های آن هستند تا بتوانند تغییرات کارت انتخاباتی آتی حزب رستاخیز را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.
10- بنا به گزارش مطبوعات بعضی از زندانیان سیاسی طی روزهای آخر هفته جاری آزاد شده اند. سفارت به محض دریافت، اسامی آنها را گزارش خواهد کرد.
11- حجت الاسلام حاج سید مهدی گلپایگانی فرزند حاج سید محمدرضا گلپایگانی از قم، در اثر تصادف اتومبیل در تاریخ 22 سپتامبر در راه عزیمت به محل زلزله زدگان طبس درگذشت. اتومبیل وی با یک تانکر نفتکش تصادم نموده او و پنج نفر دیگر کشته شدند. نکته حائز اهمیت این است که نخست وزیر شریف امامی پیام تسلیتی برای آیت الله گلپایگانی فرستاد، و چندین هزار نفر در یزد و در تاریخ 23 سپتامبر در تشییع جنازه متوفی به آرامی شرکت نمودند.
سولیوان