Post
10257
از:
محرمانه
به:
1357-12-10- 1979-03-01
متن سند
سند شماره (۱)
سری غیرقابل رؤیت و تحویل به اتباع بیگانه
مارس ۱۹۷۹
غیرقابل تحویل به کنتراتچیان یا مشاورین کنتراتی
حق اقتباس و انتشار اطلاعات تحت نظر ناشر (تهیه کننده) امکان پذیر است.
سرویس های اطلاعات خارجی و امنیت اسرائیل
این یک «بررسی» از سرویس های امنیت و اطلاعات خارجی اسرائیل است، که توسط کارکنان «مدیریت عملیات ضد اطلاعاتی» (DOCS )، «سازمان مرکزی اطلاعات» (CIA )، با همکاری و هماهنگی «سازمان اطلاعاتی دفاع» (DIA ) تهیه و انتشار یافته است. این «بررسی» جانشینی برای «بررسی اطلاعات ملی» (NIS ) بخش ۵۶، امنیت و اطلاعات میباشد، و حدودا در همان فاصله زمانی که «بررسی اطلاعات ملی» چاپ میشود، اصلاح و دوباره چاپ و تکثیر خواهد شد و یا بر حسب آنچه پیشرفت امور تجویز و تضمین کند، منتشر خواهد شد.
اجازه انتشار، نسخه اصلی، یا کپی اضافی این «نوشتار»، از طریق کانال های وضع شده در «سازمان مرکزی اطلاعات» (CIA ) میتواند به دست آید.
اخطاریه: منابع و متدهای اطلاعاتی عنوان و مورد بحث قرار گرفته (WN ) است.
(یادداشت اخطاریه اطلاعاتی WNINTEL )
اطلاعات امنیت ملی (NSI ): افشای غیر مجاز، مشمول جرایم جزائی میباشد. (UDSCS ) اختصارات برای کنترل انتشاراتی: NOFORN (NF ) f غیرقابل رؤیت و تحویل به اتباع بیگانه.
NOCONTRACT (NC ) غیرقابل رؤیت و تحویل به کنتراتچیان یا مشاورین کنتراتی.
PROPIN (PP ) احتیاط - شامل اطلاعات اختصاصی است.
NFIBONLY (NO ) فقط برای ادارات
ORCON NFIB (OC ) حق اقتباس و انتشار تحت ناظر ناشر (تهیه کننده) امکان پذیر است.
REL......... این اطلاعات برای تحویل به...... مجاز میباشد.
FGI اطلاعات دولت بیگانه
این نوشتار به صورت میکروفیش موجود است. برای اخذ میکروفیش از این نوشتار به (OCR / DSB ) 7177 تلفن بزنید. برای اخذ چاپ های بعدی به علاوه یا به جای کپی به (PPG /RDB ) 5203 تلفن بزنید. طبقه بندی مشتقات توسط ۰۵۹۹۱۰ - تجدید نظر ۳۰ سال پس از تاریخ کنونی نوشتار خواهد بود. مشتق شده از D 9b. 1
بررسی «سرویس های اطلاعات و امنیت بیگانه» جزء اطلاعات ملی است و نباید در اختیار و رؤیت نمایندگان دول بیگانه یا هیئتهای بین المللی قرار گیرد، بجز در مواردی که اجازه نامه ویژه از رئیس (CIA ) دریافت شده باشد، آن هم بر طبق مقررات «شورای امنیت ملی» (NSC ) مقررات اطلاعاتی شماره ۱.
کلیه مطالب مندرج در این صفحه «محرمانه» تلقی میشود. سرّی NOFORN / NOCONTRACT / ORCON
فهرست مندرجات
الف. (A ). کلیات
۱ - سوابق و توسعه سرویس ها
۲ - اهداف و ساختمان
۳ - جنبههای سیاسی
یک - روابط و مناسبات بین دولت و سرویس ها
دو - روابط و مناسبات بین مردم و سرویس ها
۴ - معیارهای حرفه ای
یک - درستی و تمامیت
دو - کارآیی
سه - امنیت
چهار - روشهای اخلاقی و انضباطی
ب. (B ). موساد - سرویس اطلاعات سری - MOSSAD (SIS)
۱ - وظایف
۲ - سازماندهی
۳ - عملیات اداری
یک - تعلیمات و آموزش
دو - حقوق و مزایا
۴ - روشهای عملیاتی
یک - روابط با سرویس های دیگر
دو - روابط وابسته با سرویس های بیگانه
ج. (C ). شین بث - سرویس امنیت داخلی و ضدجاسوسی
۱ - وظایف BETH - SHIN (EISS )
۳ - سازماندهی
۳ - عملیات اداری
۴ - روشهای اطلاعاتی
د. (D ). اطلاعات نظامی (MI )
۱ - وظایف
۲ - سازماندهی
یک: اطلاعات نیروی هوایی (AFI )
دو: اطلاعات نیروی دریایی (NI )
۳ - عملیات اداری
۴ - روشهای عملیاتی
۵ - روابط با سرویس های دیگر
ه. (E ). مرکز تحقیقات و طرح ریزی سیاسی (RPPC )
و. (F ). پلیس ملی (NP )
ز. (G ). افراد عالیرتبه اصلی (سران) (KO )
ح. (H ). نظریات در مورد منابع اصلی
۱ - مطالب منبع
۲ - انتشارات آشکار تکمیلی
اشکال
شکل ۱ عامل روسیه «اسرائیل بیر» (عکس)
شکل ۲ تشکیلات سرویس های اطلاعات و امنیت اسرائیل، ۱۹۷۷ (چارت)
شکل ۳ تشکیلات موساد، ۱۹۷۷ (چارت)
شکل ۴ فرستنده الیاهوبن شائول کوهن در حال نمایش در دمشق ۱۹۶۵ (عکس)
شکل ۵ ژوهان ولفگانگ لوتز به هنگام محاکمه اش در قاهره موارد استعمال فرستنده را توضیح و ارائه میدهد، ژوئیه - اوت ۱۹۶۵ (عکس)
شکل ۶ تشکیلات شین بث، ۱۹۷۷ (چارت)
شکل ۷ تشکیلات اطلاعات نظامی، ۱۹۷۷ (چارت)
شکل ۸ تشکیلات اطلاعات دریایی، ۱۹۷۴ (چارت)
شکل ۹ تشکیلات پلیس ملی اسرائیل، ۱۹۷۷ (چارت)
شکل ۱۰ مقر فرماندهی پلیس ملی اسرائیل، اورشلیم، نوامبر ۱۹۷۲ (عکس)
شکل ۱۱ پاسگاه گارد مرزی اسرائیل در حال ساختمان در «کفار روزنوالد» (Rosenwald Kefar ) زریت (Zarit )، ژوئن ۱۹۷۵ (عکس)
فرهنگ لغات
معنی
اختصار
سازمان دفاعی (DO ) نیروی مقاومت (هاگانا) Haganah
جنبش آزادی (FM ) (هروت) Herut
فدراسیون عمومی کار در اسرائیل (GFLI ) (هیستادروت) Histadrut
نیروهای ارتش اسرائیل IDF (IDF )
حزب کار اسرائیل ILP (ILP )
سازمان ارتش ملی (NMO ) (ایرگون) Irgun
بخش تحقیقات (RD ) ---
اطلاعات سیاسی (PI ) ---
حزب کمونیست اسرائیل MAKI (ICP )
حزب کارگران اسرائیل MAPAI (IWP )
حزب کارگران متحد MAPAM (UWP )
اطلاعات نظامی MI (MI )
سرویس اطلاعات سری (کلمه به کلمه: مؤسسه مرکزی اطلاعات و وظایف ویژه). (SIS ) (موساد) MOSSAD
گروههای سرنیزه ای (خط اول)، (SG ) (پالماچ) Palmach
جمع آوری و تولید مخفیانه (CCP ) ---
کارگران چپ گرای اسرائیل RAFI (IWL )
کمونیستهای جدید چپ گرا RAKAH (NCL )
سرویس اخبار (اطلاعات) (IS ) (شی) Shay
چپ جدید اسرائیل SIAH (NCL )
سرویس امنیت داخلی و ضدجاسوسی (CISS ) (شین بث) Shinbeth
شاخه پلیسی اطلاعات نظامی (PBMI ) ---
سرویس امنیت و اطلاعات دریایی (ISS ) ---
کمیته سران سرویس ها (CHS ) (وعدت) adat Va
الف (A ) کلیات
مرجع اصلی اطلاعات و امنیت اسرائیل «وعدت راشه ایها شروتیم» (کمیته سران سرویس ها) است. که معمولاً به عنوان «وعدت» شناخته میشود. «وعدت» فعالیت ها و عملیات اعضای خویش را هماهنگ میسازد. «موساد لتافکدیم میوچادیم» (سرویس اطلاعات سری) یا موساد که اسم معمول آن میباشد، مسئولیت عمده عملیات خارجی را عهده دار است و تحت نظر و تابع نخست وزیر میباشد.
«شروت بیتاچون کلالی» (امنیت داخلی و ضدجاسوسی) که معمولاً به شین بث مشهور است، مسئول امورات امنیتی است و مستقیما تحت نظر نخست وزیر میباشد.
«اگاف مودین» (اطلاعات نظامی)، مسئولیت اصلی «اطلاعات استراتژیکی نظامی» و «اطلاعات ارتباطاتی» را عهده دار است و تحت فرماندهی رئیس ستاد نیروهای ارتش اسرائیل میباشد.
وزارت امور خارجه، حمایت «تحقیقاتی و طرح ریزی سیاسی» جامعه اطلاعاتی اسرائیل را مهیا میسازد.
وزارت کشور، «پلیس ملی» را با کمک «بازرسی پلیس» و «حفظ امنیت مرزهای کشور» یاری میدهد.
۱- سوابق و توسعه سرویس ها
در سال ۱۹۴۸، هنگامی که قیمومیت انگلستان پایان یافت، جمعیت یهودی سرزمین فلسطین، کشور اسرائیل را تأسیس نمود. در میان سازمان های دولتی که ایجاد شدند، واحد امنیتی و اطلاعاتی نیز وجود داشت که به «سرویس اخبار (اطلاعات) » (شی) معروف بود. این سازمان، که بازوی اطلاعاتی «نیروی مقاومت زیرزمینی» (هاگانا) صهیونیستها بود، در زمان قیمومیت انگلستان، با تأسیس «آژانس یهود» در سال ۱۹۲۹، در کنگره صهیونیست ها در زوریخ سوئیس، شروع به عملیاتی در مقیاس جهانی زد. در آن زمان، «آژانس یهود» متشکل از صهیونیست ها و غیرصهیونیست ها، از جمله شرکت و حضور فعالانه و گسترده آمریکاییان بود. «آژانس یهود» که جهت حمایت و پشتیبانی یهودیان تحت فشار و محروم، و حفظ جامعه یهودی فلسطینی ایجاد شده بود، در طی سالیان دراز، به طور مؤثری تحت کنترل صهیونیستها قرار گرفته است.
این «آژانس» به عنوان پوششی برای «شی» به کار میرفت و عملیات مخفی خود را در اروپای غربی و ایالات متحده گسترش داد.
از سال ۱۹۲۳ تا ۱۹۴۸، اهداف «شی» بدین قرار بود: پیشبرد امر تأسیس یک کشور مستقل اسرائیلی، نفوذ در تأسیسات و تشکیلات قیمومیتی انگلستان به منظور مطلع نمودن رهبران صهیونیست از طرز تفکر آنان و ارائه طرحهای عملیاتی، جمع آوری اخبار و اطلاعات سیاسی جهت بهره گیری در تبلیغات صهیونیستی، نفوذ در احزاب و دستجات عرب و ضدصهیونیستی در فلسطین و کشورهای مجاور، نظارت و کنترل همه گروههای افراطی در میان جوامع یهودی در فلسطین و خارج از آن، حفظ امنیت قاچاق اسلحه و برنامههای مهاجرت غیرقانونی «هاگانا»، و نهایتا جمع آوری اطلاعات از آلمانهای نازی به منظور تأمین و تضمین امنیت نیروهای زیرزمینی یهود و کانالهای گریز در سرتاسر اروپا در قبل و حین و بعد جنگ جهانی دوم بوده است. «شی» از بخشهای زیر تشکیل یافته بود:
اطلاعات سیاسی، امنیت داخلی و ضدجاسوسی، اطلاعات نظامی، شاخه پلیسی اطلاعات نظامی، و بالاخره اطلاعات و امنیت دریایی. این سرویس ها هر کدام مستقلاً از طرف وزارتخانههای مختلفی که شخصا در قبال آنها مسئول بودند، عمل مینمودند. این مجامع امنیت و اطلاعات در رقابت با یکدیگر بوده و مکررا به طور مستقل عمل مینمودند. این هرج و مرج محصول کلی و عمومی بعد از جنگ بود که انجام عملیات و وظایف فوری زیادی را، در هر زمان که ایجاب مینمود، کاملاً الزامی میدانست. در تعدادی از پایتختهای اروپای غربی، تمامی سرویس ها حضور داشته و برای عمال و منابع مشخص و یکسانی در رقابت با یکدیگر بودند.
در آوریل سال ۱۹۵۱ نخست وزیر و کابینه اش به سبب جو حسادت متقابل و عدم اعتماد غالب و شایع در بین سرویس ها، که به قیمت گزافی از جهت عدم هماهنگی تلاشهایشان، در این زمینه منتهی شده بود، شدیدا احساس خطر کرده و تصمیم به دوباره سازی کامل ساختمان اساسی جامعه امنیت و اطلاعات اسرائیل گرفتند.
نیروی متحرکی که پشتوانه این طرح بود، مرد فقیدی به نام «ریوون شیلوا» (Reuven Shiloah ) بود، که دوباره سازی سرویس ها را بر طبق وظایف، عملکرد و مسئولیت هایشان عملی کرده و مکانیسمی را که عملیات آنان را هماهنگ کند، تأسیس نمود. «شیلوا» رئیس این مرجع که «کمیته سران سرویس ها» یا «وعدت» نام گرفت، بود. او «سرویس اطلاعات و امنیت دریایی» و واحد نوبنیاد «اطلاعات هوایی» را در «اطلاعات نظامی» ادغام نمود. «سرویس اطلاعات سیاسی» را از وزارت خارجه جدا و مستقل نمود و در شکل «سرویس اطلاعات سری» دوباره سازی کرد (موساد). تنها وزارت خارجه بخش تحقیقات را حفظ نمود. «سرویس امنیت داخلی و ضد جاسوسی» (شین بث)، غیر از تغییرات داخلی همچنان دست نخورده باقی ماند. «بخش وظایف ویژه» (STD ) در اداره «بازرسی پلیس» یک جزء جدید این دستگاه گشت.
دوباره سازی «شیلوا» در ساختمان امنیت و اطلاعات، جامعه مؤثر و بسیار هماهنگی را به وجود آورد.
سرویس های امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل این استخوان بندی را نسبتا بدون تغییری، در طی جنگ های اعراب و اسرائیل در اکتبر و نوامبر ۱۹۵۶، جنگ ۶ روزه در ژوئن ۶۷، و جنگ «یوم کیپور» در اکتبر ۷۳، حفظ نمودند. به هرحال، در طی اوایل و اواسط دهه ۱۹۶۰، دولت اسرائیل تغییراتی را در ساختمان و وظایف هر یک از سرویس های جامعه امنیت و اطلاعات در نظر گرفته بود. علیرغم دوباره سازی اولیه «شیلوا»، اغلب آنچه که در سرویس های امنیتی در این دوره اتفاق افتاد، بستگی به روابط شخصی بین «بن گوریان» و رؤسا و مدیران جامعه بود. در اوایل ۱۹۶۳، درست قبل از بازنشستگی و کناره گیری وی، بن گوریان کمیته ای را برای بررسی اوضاع، تعیین و انتخاب نمود. او نگران آن بود که تأسیسات و تشکیلات امنیتی و اطلاعاتی که به سبب نقش او به عنوان نخست وزیر و وزیر دفاع، معمولاً رضایت بخش عمل مینمود، با کناره گیری وی رو به زوال رود. طبق گزارشات، او نیز از عدم صراحت و روشنی در زنجیر فرماندهی و عملیات این جامعه، ناراضی بود و به کمیته مزبور دستور داد تا وظایف چگونگی وابستگی هر یک از سرویس ها را تعریف و معین نماید.
در ژوئیه ۱۹۶۳، کمیته گزارش خود را تسلیم نخست وزیر جدید، لوی اشکول (Levi Eshkol ) فقید نمود. کمیته چنین عنوان نمود که در حالی که وظایف نخست وزیر و وزیر دفاع الزاما نباید در دست یک فرد متمرکز شود. معهذا نخست وزیر باید از همه فعالیت های «اطلاعات و امنیت ملی» هر یک از سرویس ها مطلع گردد و «ارزیابی های منتقدانه اطلاعاتی» به توسط و براساس نقطه نظرهای مختلفی که از منابع گوناگون به دست میآید، متعادل و تصحیح شود. به منظور نیل به این اهداف، کمیته توصیه نمود که «بخش تحقیقات» وزارت امور خارجه تقویت شود. که توانایی ارائه «ارزیابی های سیاسی مستقل» درباره مسایل خاورمیانه و موضوعات سیاسی دیگر را داشته باشد.
با رشد کیفی و تقویت بخش تحقیقات، کمیته معتقد بود که بدین نحو، «تعادل و توازن مشخصی» برای ارزیابی های امنیتی و سیاسی، که تقریبا تا آن زمان، تنها توسط «اداره تولیدات» سرویس اطلاعات نظامی تهیه میشد، به وجود آید. همچنین کمیته مشاهده نمود که وجود «موساد» که کنترل «جمع آوری مواد اطلاعاتی سری» را به عهده داشت، بتواند تا حدودی واحد ارزیابی مستقل دیگری را تسهیل و احتمالاً تشکیل دهد. کمیته انتخاب «مشاور مخصوصی» را که تنها وابسته به نخست وزیر باشد، نیز امری مهم و حیاتی تلقی نمود. مشاور باید شخصیتی با صلاحیت و کارایی عالی باشد که نخست وزیر را در حفظ تماس و کنترل فعالیتهای مختلف سرویس های اطلاعاتی و امنیتی یاری دهد. توصیههای اساسی کمیته، در این زمان تکمیل و به کار برده نشد و تنها به وجود پست «مشاورت» و جا به جایی اختیار و مسئولیت «شین بث» از وزیر دفاع به نخست وزیر، جامه عمل پوشانده شد. در فاصله کوتاه زمانی، بین سپتامبر ۶۵ تا ژوئیه ۶۶، ایزر هارل (Isser Harel ) رئیس قبلی «وعدت» و رئیس «موساد» به عنوان مشاور مخصوص نخست وزیر «اشکول» در مسایل امنیتی و اطلاعاتی انجام وظیفه نمود. هارل در اثر مشاجراتی درباره رویهها و سیاست های داخلی جامعه استعفاء نمود و در این زمان جانشینی دیگر به جای او انتخاب نگشت.
به دنبال شکست و افت اطلاعاتی عنوان شده در جنگ «یوم کیپور»، دولت اسرائیل در نوامبر ۱۹۷۳، «کمیسیون آگرانت» (Agranat ) را برای تحقیق مسایلی که مرتبط به «عملیات جنگی» و «اجراء» سرویس های امنیتی و اطلاعاتی بود، تعیین کرد. کمیسیون در گزارش کوتاه و مقدماتی خود در آوریل ۱۹۷، سه پیشنهاد تقویت و فعال نمودن پست «مشاورت مخصوص نخست وزیر» را در امور امنیت و اطلاعات مطرح نمود. کمیسیون همچنین تغییراتی در نیروهای امنیت و اطلاعاتی را از طریق تأسیس یک واحد «تحقیقات و ارزیابی» و در «موساد» و ارتقاء و توسعه «بخش تحقیقات» و در وزارت امور خارجه، پیشنهاد نمود. هدف این اصلاحات و تغییرات دوری نمودن از اعتماد و اتکاء «فوق العاده و منحصرانه» به اطلاعات نظامی، در ارزیابیها و تخمینهای گسترده و اساسی بود. کمیسیون همچنین، نیاز به هماهنگی عملیاتی بهتری در زمینه «جمع آوری اطلاعات» در بین سرویس ها را تأکید نمود، ولی مخالف هماهنگی در قضاوتهای «اطلاعات تکمیلی نهایی» بود. گزارش کامل و نهایی کمیسیون، البته اگر تهیه و انتشار یافته باشد، هیچ گاه به طور عمومی مطرح نشد.
از سال ۱۹۷۴ تا۱۹۷۶، توصیههای گزارش مقدماتی کمیسیون آگرانت، اعمال شد. نخست وزیر، ارتشبد مخصوص «رهاوم زیوی» (Zeevi Rahavam )، را به عنوان مشاور مخصوص خود برگزید. پستی که کاملاً جنبه مشورتی داشت و هیچ گونه قدرت و مسئولیت اجرائی در بر نداشت. «زیوی» متصورا این شغل جدید را علاوه بر نقش مشاورت نخست وزیر در مسایل «ضدتروریسم» در اختیار داشت. «زیوی» همچنین وابسته نخست وزیر در «اطلاعات نظامی» بود و نیز نخست وزیر را از اختلاف نظرات میان سرویس های امنیتی و اطلاعاتی، با خبر میساخت.
به هر حال، در اکتبر ۱۹۷۶، «زیوی» از این پست استعفا داد و سرتیپ بازنشسته، و رئیس قبلی «اطلاعات نظامی»، «یهوشافت هرکبی» (Harkabi Yehoshafat )، جانشین وی شد. در ژانویه ۱۹۷۵، مرکز «تحقیقات و طرح ریزی سیاسی» وزارت امور خارجه، شروع به کار و فعالیت نمود. تغییراتی در ساختمان «اطلاعات نظامی» صورت گرفت و واحد جدید «تحقیقات و ارزیابی» برای بررسی و ارزیابی اطلاعات و اخبار، در داخل موساد تأسیس شد. منصوبین جدیدی برای اکثر سرویس ها و واحدهای امنیت و اطلاعات تعیین شدند، و در ژوئن ۱۹۷۷، دولت اسرائیل یک کمیته اجرائی در «امور امنیتی» را تأسیس نمود.
۲- اهداف و ساختمان
اهداف و مقاصد اساسی سرویس های اطلاعات و امنیت اسرائیل عبارتند از:
(۱) کشورهای عربی - توانایی و قدرت آنها، مقاصد و نظریاتشان درباره اسرائیل، روابط آنها با شوروی و سایر قدرتها، تأسیسات رسمی و نمایندگان آنها در سرتاسر جهان، رهبران، سیاست های داخلی و سیاست های بین اعراب، خصوصیات اجتماعی و نظامی، آمادگی نظامی و دیگر امورات جنگی،
(۲) جمع آوری اطلاعات درباره سیاستهای سری ایالات متحده و یا تصمیمات آن، در صورتی که درباره اسرائیل باشد،
(۳) جمع آوری اطلاعات علمی در آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته،
(۴) تصمیمات و سیاستهای دولت شوروی و کشورهای اروپای شرقی در قبال اسرائیل و مسایل و مشکلات مهاجرت یهودیان از این مناطق،
(۵) نظارت و تعقیب نزدیک از همه فعالیت های ضد صهیونیستی در سرتاسر جهان و
(۶) جمع آوری اطلاعات سیاسی و اقتصادی در همه مناطق مورد توجه و علاقه خود، نظیر آفریقا. سرویس های اسرائیل همچنین کوشش های ویژه ای را بر علیه تبلیغات اعراب و خنثی نمودن فعالیت های ضدصهیونیستی به عمل میآورند.
در سال های اخیر، اسرائیل بسیاری از فعالیت های عملیاتی خود را مصروف ستیزه جویی و مبارزه بر علیه تروریسم عرب نمود. تروریسم در سال های متمادی، توسط فداییان فلسطینی که به حملات پرجرأت و مرگ آور، از طریق «مناطق بین مرزی مجزا شده» دست زده، و یا اغلب در سطح بین المللی بر علیه پرسنل و اموال اسرائیل اقدام نموده اند، رشد و گسترش یافته است. اسرائیلیها در مقیاس جهانی، برنامههای عملیاتی گسترده سری «اقتصاد، سیاسی و شبه نظامی» را نیز، به خصوص در آفریقا، برعهده دارند.
اجازه و اختیار تشکیلات اطلاعات خارجی و امنیت داخلی، در حالی که به وسیله دستور و قانون به خصوصی تشریح نشده است، تلویحا در قانون اسرائیل قرار دارد. بند ۲۹ از قوانین کشوری میگوید:
«دولت موظف و مجاز است، به خاطر مصالح کشور، مطابق هر قانون، هر عملی که کاربرد آن قانونا به هیچ مسئول و عامل دیگری تعلق نگیرد را اعمال نماید. » این قانون تلویحا مدیریت امورات اطلاعات و امنیت کشور را به عهده دولت میگذارد، زیرا که عامل و مسئول مجاز دیگری اجازه عمل در این حوزه را، طبق قانون دیگری دارا نمی باشد. کوششهایی در طی سالها توسط مسئولین دولتی و جامعه اطلاعات و امنیت برای تصویب قانونی که وضعیت و عملیات سازمان های اطلاعات خارجی و امنیت را تعریف کند، به عمل آمده، ولی تاکنون نتیجه ای از این تلاش ها حاصل نشده است.
از طرف دیگر، امنیت داخلی مشخص تر در قانون تعریف شده است. قوانین دفاع (اضطراری) ۱۹۴۵ که (در زمان قیمومیت انگلستان وضع شده است. ) قانون نظامی در ۲۱ ژوئن ۱۹۵۵ و قانون تجدید نظر جزائی (امنیت کشور) در ۳۱ ژوئیه ۱۹۵۷، که معادل احکام رسمی سری انگلستان میبود، همگی درباره امنیت داخلی میباشد. قوانین اضطراری ۱۹۴۵، به اداره ارتش قدرت دستگیری و تبعید عوامل مزاحم و مخرب و اینکه مناطق مخصوصی را به عنوان «مناطق محصور غیرقابل عبور» مشخص و علامت گذاری نماید و از ساکنین محلی تقاضای اجازه عبور و مرور از این مناطق را بکند، داده است. در حالی که این قوانین در اصل درباره یهودیان و اعراب موجود در فلسطین، تعیین و به اجراء گذاشته شده است، ولی در حال حاضر در سطح وسیعی جامعه عرب را در اسرائیل کنترل و محدود میکند. اجراء قوانین از ارتش به پلیس در سال ۱۹۶۶ محول شده است و طبق گزارشات، ارگانهای امنیت داخلی، فعالیت عناصر خود را برای انجام و تقبل این مسئولیت افزایش داده اند.
قوانین اسرائیل تنبیه و مجازات سختی را از مجازات اعدام یا زندان ابد، برای خیانت یا همکاری با دشمن، تا زندان ۳ تا ۱۵ ساله برای جاسوسی و تماس با عمال خارجی، و همکاری و دستیاری در خیانت بر علیه کشور و افشای غیر مجاز اطلاعات، توسط کارمندان و پرسنل عمومی را مقرر نموده است.
هیچگونه وضعیت و تعیین زمان و محدودیت جزائی در رابطه با افشاء غیرمجاز اطلاعات طبقه بندی شده، وجود ندارد.
تشکیلات مرکزی جامعه اطلاعات و امنیت اسرائیل «وعدت» است، که وظیفه اصلی و اولیه آن هماهنگی کلیه فعالیتهای امنیتی و اطلاعاتی در داخل و خارج اسرائیل میباشد. «وعدت» شامل رئیس موساد، رئیس اطلاعات نظامی، رئیس شین بث، رئیس کل بازرسی، مدیر کل وزارت امور خارجه، رئیس مرکز تحقیقات و طرح ریزی سیاسی وزارت امور خارجه، و مشاورین سیاسی، نظامی، اطلاعاتی، و ضدتروریستی نخست وزیر میباشد. رئیس بخش «وظایف ویژه» در اداره بازرسی پلیس نیز، گاهی در نشستهای «وعدت» شرکت میکند و یا به جای رئیس کل بازرسی پلیس در جلسه حضور مییابد.
نشست ها هر دو هفته یک بار برگزار میشود، ولی میتواند بیش از این تعداد تشکیل گردد. در این جلسات رؤسای هر سرویس، معمولاً خلاصه ای از فعالیتهای مهم سرویس خود را در دو هفته گذشته ارائه میکند.
رئیس موساد ریاست «وعدت» را به عهده دارد، و به همین اندازه، در برابر نخست وزیر مستقیما مسئول میباشد. اعضاء «وعدت» دارای موقعیت و مقام «نسبتا مساوی» میباشند و واژه «ممیون» (Memune ) به رئیس موساد که عنوان ریاست «وعدت» را دارد، به عنوان یک نوع برتری و مقام عالیرتبه در برابر بقیه، به نام او الحاق شده است؛ هر چند که در حقیقت، ریاست اطلاعات نظامی، هم اکنون ریاست موساد را از جهت قدرت و اهمیت تحت الشعاع قرار داده است. این پیشرفت و تحولات منتج از ادامه اعتماد و تکیه اسرائیل به آمادگی ارتش، در حفظ بقای ملی میباشد.
موساد مسئول جمع آوری اطلاعات خارجی و اجراء و اداره برنامههای عملیات مخفی در خارج از اسرائیل میباشد. شین بث مسئول ضداطلاعات و امنیت داخلی است، و به عنوان مسئول مجاز دولتی در مسایل امنیت پرسنل دولتی، انجام وظیفه میکند. شین بث مسئول و مأمور امنیت فیزیکی بنادر، فرودگاه ها و تأسیسات حیاتی نظامی - اقتصادی داخل اسرائیل و حفاظت هیئت های اسرائیل و عملیات ال عال در خارج از اسرائیل میباشد. شین بث قدرت دستگیری و بازداشت ندارد. این وظیفه توسط بخش «وظایف ویژه» در اداره بازرسی پلیس که در رابطه و همکاری نزدیکی با شین بث عمل میکند، صورت میپذیرد.
در مناطق و سرزمین های اشغالی که تحت حیطه و کنترل نیروهای ارتش اسرائیل میباشد، شین بث تعهد دستگیری و جستجو، را به ارتش واگذار کرده، و از آنان مسئولیت میخواهد. یکی از واحدهای مخصوص که تحت اداره «بازرسی کل پلیس» میباشد، گارد مرزی است که مأموریت آن حراست از خطوط آتش بس در برابر نفوذ اعراب و کشف و شناسایی تروریست های فدایی میباشد. در سالهای اخیر، واحدهای گارد مرزی به طور فزاینده ای در کنترل و سرکوب اغتشاشات و تظاهرات منطقه کرانه غربی به کار گرفته شده اند.
سرویس اطلاعات نظامی، علاوه بر مسئولیت کسب اطلاعات تاکتیکی و استراتژیک، بررسی و تخمینهای اطلاعات ملی، و ارزیابی تمامی اخبار مرتبط به اعراب را تهیه میکند. همچنین مسئول تولید، توسعه و تعمیم، و حفاظت کدهای ارتباطاتی و روشهای نوشتارها و شمارههای سری ارتباطاتی، برای تمامی سرویس ها، از جمله وزارت امور خارجه و نیز برای دستگاه های ارتباطاتی میباشد.
مرکز تحقیقات و طرح ریزی سیاسی، که قبلاً بخش تحقیقات وزارت امور خارجه بوده آنالیز مواد خام اطلاعاتی به دست آمده از منابع مختلف را، برای مسئولین و مقامات رسمی کشور، در سطح تعیین خط مشی سیاسی تهیه مینماید.
سایر سازمان های دولتی که حمایت و پشتیبانی از جامعه اطلاعات و امنیت را فراهم میآورند، وزارتخانه دارایی و امورات مالی (گمرکات و مالیات، سرمایه گذاری و اوراق بهادار) و وزارتخانه جهانگردی، خطوط هواپیمایی ملی، ال عال (ELAL )، و خط کشتیرانی ملی، زیم (ZIM ) میباشد. در مواقع لزوم، سازمانهای غیر رسمی صهیونیستی که مستقر در اسرائیل بوده و محافل یهودی در سرتاسر جهان، به عملیات و فعالیت اسرائیلیها کمک و یاری میدهند.
حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر پرسنل، که تقریبا ۵۰۰ نفر از آنان افسر میباشند، در موساد کار مینمایند.
شین بث حدود ۱۰۰۰ پرسنل دارد که ۵۵۰ نفر از آنها درجات نظامی دارند. در اطلاعات نظامی حدود ۷۰۰۰ پرسنل فعالیت دارد که ۴۵۰ نفر از آنان افسران و بقیه به عنوان شاغلین و کارمندان غیرنظامی رده بندی شده اند.
تعداد کارمندان رسمی مرکز تحقیقات و طرح ریزی سیاسی وزارت امور خارجه، بین ۷۵ تا ۱۰۰ نفر میباشد. افراد پلیس ۱۲ هزار تن بوده و گارد مرزی حدود ۶ هزار نفر میباشد.
از آنجایی که بودجه و وضع مالی سرویس های اطلاعات و امنیت، بسیار سری نگاهداشته میشود، بسیار دشوار است که اطلاعات صحیح و دقیقی درباره مجموع مبالغ و مخارج و هزینههای در این راه صرف شده، به دست آید. مقدار بودجه اختصاص داده شده، در بودجه نظامی نهفته شده است و تنها نخست وزیر، وزیر دفاع، یک یا دو نفر از دستیاران عالیرتبه، وزیر دارایی، حسابرسی کشور و بازرسان دفاعی وی، از مبلغ آن آگاهی دارند. حسابرسی کشور مستقیما با رؤسای سرویس ها، که درخواست بودجه در اول سال مالی در ماه آوریل مینمایند، در تماس است. حدود و تخمین مخارج به توسط رؤسای سرویس ها که به درستی و امانت مشهورند، معمولاً به عنوان نقطه آغاز «مذاکرات بودجه» قابل قبول میباشد. وزارت دارایی، تصویر و ارقام ده ساله از مخارج مالی را لازم میداند (عمل غیرممکنی که چندان جدی گرفته نشده است. ) (احتمالاً هم در گذشته، و هم در آینده منظور میباشد. م) حسابرسی کل، نشست هایی را با سران سرویس ها و کادر اداری آنان، برای بررسی و بازبینی برنامههای مفصل آنها، تا حد جزئیات برگزار میکند. این نشست ها در طول ماه مه ادامه مییابد و منتج به تعریف کامل و مشخصات دقیقی، از کلیه کوشش ها و مخارج سرویس ها میگردد. در اکتبر، تصمیمات درباره، مقدار مشخص بودجه مورد نیاز، براساس آنالیز برنامههای تکمیلی در ماه می، اتخاذ میشود. سپس این بودجه برای تصویب مقامات عالیرتبه ارسال میگردد و دقیقا بودجه بندی و طرح ریزیها، براساس بودجه، توأما برای آغاز دوره جدید کامل میشود.
اغلب کمک ها و پشتیبانی اداری سرویس ها، توسط وزارت دفاع بر آورده میشود. انواع گوناگون پوشش و حفاظت توسط نیروهای ارتش اسرائیل (IDF )، تهیه گردیده و مخارجش را خود میپردازد. همکاری نزدیک حرفه ای بین سرویس های امنیت و اطلاعات غیرنظامی و اطلاعات نظامی وجود دارد. همه این سرویس ها نظیر ادارات و بخشهای دولتی تحت بازرسی دفتر حسابرسی کشور میباشند. معاون مدیر کل حسابرسی کشور، مسئول بازرسی سرویس های دفاع و امنیت، پلیس و وزارت امور خارجه میباشد.
بازرسی سالانه شامل حسابرسی، مدیریت مالی و نحوه اداره تشکیلات اداری است. حسابرسی کشور موظف است، که مقرون به صرفه بودن عملیات سرویس ها، و مؤثر بودن آنها و اینکه آیا بااخلاق و غیرقابل سرزنش و انتقاد عمل کرده اند را، مشخص نماید. بخش ها و دوایر و دفاتر دولتی اسرائیل، به طور مداوم، پول، پرسنل، تجهیزات و وسایل از یکدیگر قرض مینمایند و حقوق توسط دفتری که شخص مربوطه بدانجا منتقل شده است، پرداخت میشود. یک افسر اطلاعاتی و یا کارمند رسمی وزارت امور خارجه که در نیویورک مستقر است و به آژانس یهود فرستاده میشود، حقوق و مزایای خود را از آژانس دریافت میکند. ولی موقعیت بازنشستگی و رتبه خود را در حین این گونه خدمات و وظایف از دست میدهند.
۳- جنبههای سیاسی
یک - روابط و مناسبات بین دولت و سرویس ها: جامعه اطلاعات و امنیت، از موقعیت مستحکمی در دولت برخوردار است، و فعالیتهای آنها به خوبی به شکل عملیات نسبتا عمومی درآمده است. اعضای نسلی که برای تأسیس کشور اسرائیل تلاش نمودند، همراه و یاور طولانی سربازان اولیه ای، که برای تأسیس این کشور، فعالیتهایی نظیر مهاجرت غیرقانونی و قاچاق اسلحه نمودند، میباشند. بسیاری از رهبران فعلی، از میان نظامیان عالیرتبه، که در سلسله جنگهای با اعراب شرکت داشته، و وابسته به یکی از احزاب مهم سیاسی اسرائیل بودند، انتخاب شده اند. همه آنها تجاربی در مسایل پنهانی داشته و شخصا به سبب دروس سختی که درباره ارزش فوق العاده امنیت و اطلاعات گرفته اند، به آن متقاعد و معتقد شده اند.
سرویس های اطلاعات و امنیت کمک و حمایت فوق العاده ای را از وزارت امور خارجه دریافت میدارند. بسیاری از دیپلمات های عالیرتبه قبلاً از افسران اطلاعاتی بوده اند و بنابراین با مسایل و عملیات اطلاعاتی به خوبی آشنایی دارند. اینها با مشاهدات تجربی و استعدادهای سرشار و متعدد خود، دستیارهای ذیقیمتی برای همکاران سری سرویس ها میباشند؛ که با پوشش های بسیار مناسب دیپلماتیک توسط فعالیت های مداوم وزارت امور خارجه حفظ میشوند. علاوه بر این، تقریبا هر دیپلمات اسرائیلی در خارج از کشور، زبان خارجی را به خوبی صحبت میکند و دارای دانش و بینش، از حوزه تحت فعالیت خود میباشد. به علاوه دارای تخصص و خصوصیاتی بوده که فعالیت گسترده تر اجتماعی را برای آنان فراهم میسازد و نتیجتا تماسها و آشنایان فراوانی مییابند که قابل مقایسه با سرویس های خارجی دیگر نیست. در خیلی از موارد، افسران سفارت، از جمله رؤسای هیئت های دیپلماتیک، قبلاً تبعه کشورهایی که بدان مأمور شده اند، بوده اند. اطلاعات و اخبار به دست آمده توسط دیپلماتهای اسرائیلی در اختیار جامعه امنیت و اطلاعات برای بهره برداری فوری در عملیات اطلاعاتی یا لیست برداری و طبقه بندی آرشیوی گذارده میشود، برای آخرین توجه و امکان در پوشش پرسنل اطلاعاتی، زندگی متعادل دیپلماتیکی متنوع و متعددی، با ظرافت خاص در خارج از مکان کار او تهیه میشود که معمولاً امکان کشف و کنترل افسران اطلاعاتی را به سبب پیچیدگی، توسط کشور میزبان به سختی دشوار میکند. نظیر این گونه حمایت مؤثر در، قبال فعالیت های عملیاتی توسط وزارت دفاع و آژانس یهود، تأمین میشود.
سرویس های امنیت و اطلاعات اسرائیل نقش مهمی را در داخل دولت و بخش های خصوصی بازی میکنند. بسیاری از رهبران چه در خدمات شهری و یا صنعتی، زمانی به طور مستقیم و یا غیر مستقیم با جامعه اطلاعاتی همکاری مینمودند. وظایف و مأموریتهای اطلاعاتی، به عنوان شغل نهایی تلقی نمی شود و غالبا افرادی با سوابق امنیتی و اطلاعاتی برای مشاغل دولتی برگزیده میشوند. بدین طریق، سرویس ها فعالیت های خود را توسط افرادی که آشنا و ادامه دهنده روابط و مأموریت های خود در مسئولیتهای اطلاعاتی و امنیتی میباشند و در پست های عالیرتبه، در بخشهای خصوصی و دولتی قرار میگیرند، تکمیل میکنند. به طور رسمی، کلیه سرویس ها جنبه غیرسیاسی داشته و اعضاء جامعه برای عضویت در احزاب و یا درگیری در فعالیتهای سیاسی ترغیب نمی شوند. کمیته امورات دفاعی و خارجه مجلس اسرائیل «کنست» (Knesset ) معمولاً مکان دولت، برای بحث و بررسی، بازبینی و تحلیل سیاست ها و فعالیت های حساس خود میباشد. رئیس موساد و رئیس شین بث، اغلب در نشستهایی که به آنان مربوط شده و یا مورد توجهشان است، شرکت میکنند.
دو - روابط و مناسبات بین مردم و سرویس ها: موقعیت و کیفیت فعلی روابط بین سرویس ها و مردم، البته به خاطر شرایط کنونی سرویس ها که حافظین کشور و مردم اسرائیل بوده و در پیشاپیش جبهه مبارزه بر علیه تروریسم عرب و نیروهای نظامی اعراب عمل میکنند، خوب است. اکثر اسرائیلی ها، هوشیارانه از این موقعیت آگاهی داشته و بنابراین از سرویس ها و عملیاتشان حمایت میکنند. پیشرفت و ترقی تاریخی اسرائیل و مبارزه طولانی و مداوم بر علیه اعراب، چنین جو هماهنگ و یکنواختی را ایجاد کرده است.
در زمان های گذشته، به علت رقابت ها و درگیری های سیاسی و اختلاف نظرهایی که در مورد جریاناتی که باید در اسرائیل حاکم باشد، وجود داشت، گاهی منتج به حملات لفظی و مطبوعاتی بر علیه سرویس ها، به عنوان ابزار یک رژیم پلیسی میگشت. در چندین مورد برای نمونه، به ناچار نمایندگان سرویس ها، در نشست های دربسته و غیرعلنی دادگاه برای دفاع از جامعه امنیت و اطلاعات و پاسخگویی بر علیه اتهاماتی نظیر وحشیگری، اعمال غیرقانونی و آدم ربایی حضور یافته اند. اگر چه مباحثات و مشاجرات مجلس «کنست» گاهی احتمالاً فعالیتها و روشهای غیرقانونی سرویس ها را منعکس میکند، ولی جامعه اطلاعات و امنیت، کاملاً وفادار است و اگر دولت درخواست انجام وظایف مشخصی، چه قانونی و یا غیرقانونی را بنماید، مطمئنا اجراء خواهد شد.
اطمینان و اعتماد به جامعه اطلاعات و امنیت، بعد از جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ افزایش یافت و توجهاتی را به خود معطوف داشت. قسمتی که به وسیله اطلاعات نظامی، شین بث و نیروهای پلیس، در مشارکت، پیروزی و کنترل مناطق جدید اشغالی اعراب به توسط اسرائیل اجرا شد، مورد احترام و افتخار فوق العاده در همه رسانههای عمومی اسرائیل قرار گرفت، به هر صورت آنچه که به نام «شکست اطلاعاتی» در جنگ یوم کیپور سال ۱۹۷۳ مشهور شد، سبب تضعیف اعتماد عمومی به سرویس ها گردید. فعالیت بلافاصله کمیسیون اگرانت، که مسئولیت ارزیابی جامعه و شناسایی کمبودها و نواقص، و بهبودی روابط و همکاری بین اعضاء جامعه را به عهده داشت، نسبتا موجب اعتماد جدیدی در جامعه شد. ادامه مبارزه سرویس ها بر علیه تروریسم نیز وفاداری اسرائیلیها را به جامعه حفظ نمود. حمله «انتبه» (Entebbe ) در ژوئیه ۱۹۷۶، که منتج به نجات گروگانهای ربوده شده اسرائیلی شد، یکی از عملیات چند سال اخیر بود که تخیلات عمومی جامعه را برانگیخت و به عنوان مثالی از عملیات سرویس ها، که بسیار خوب طراحی، هماهنگ و عمل شده است، به یاری جامعه آمد. این حمله موفقیت آمیز نظیر هیچ مسئله دیگری در سالهای اخیر، سبب حفظ اعتماد اسرائیلی ها نشده است و مطمئنا نماینده شایستگی و اوج جامعه اطلاعات و امنیت اسرائیل میباشد.
۴- معیارهای حرفه ای
۱- درستی و تمامیت: رؤسا و کارمندان عالیرتبه جامعه امنیت و اطلاعات دارای عالیترین معیارهای حرفه ای در درستی و امانت داری بوده و این گونه استانداردها را بر اعضای زیر دست خود اعمال میدارند. اختلافات نسبتا ناچیزی بین حقوق اولیه کارمندان جدید و کارمندانی که از رتبههای عالی برخوردارند، وجود دارد. تفاوت ناچیزی که میباشد حاصل از اعطای موقعیتهای «جبران مادی» و امتیازاتی نظیر حسابهای قابل بهره برداری و خرج، خرید اجناس خارجی که به کشور وارد میشود، از طریق کانالهای فرعی که مالیاتی بدان تعلق نمی گیرد و لغت اعجازانگیزی در اسرائیل به نام «پروتکتسیا» وجود دارد، که به معنای فردی است که میتواند اجناس، امتیازات و خانه را از طریق روابط با نفوذ دولتی، با قیمت نازلی به دست آورد. به هر صورت، این یک عمل معمول در تمامی تأسیسات دولتی است. از آنجا که سرویس های امنیتی و اطلاعاتی، مخصوصا «شین بث» پوششهای سختی را در داخل جامعه خود برقرار کرده اند، اطلاعات پرسنلی، بودجه و حسابها تنها توسط تعداد قلیلی از مقامات عالیرتبه دولتی حفظ میگردد و مشمول کنترل، بازبینی و دوباره خوانی گسترده بوروکراتیک نمی گردد. مقامات عالیرتبه خارجی که توسط مقامات زیردست مصرف میشود، را کنترل میکنند و در صورتی که اختلاس و نادرستی مالی کشف شود، با فرد مقصر و خاطی، برخوردی بسیار سخت خواهد شد.
۲- کارایی: سرویس های امنیت و اطلاعات اسرائیل از بهترین نوع خود در جهان میباشند. پرسنل ماهر و تکنیک های پیچیده، این سرویسها را از تأثیر فوق العاده ای برخوردار کرده است. این سرویس ها توانایی برجسته ای در زمینههای تشکیلاتی، جلوگیری از خرابکاری سیاسی و ضدجاسوسی و ارزیابی اطلاعاتی، که از پرسنل و عمال تازه کار یا محافل یهودی و دیگر منابع در سرتاسر جهان به دست میآورند، دارند. توانایی اطلاعاتی، امتیاز برجسته و تفوق فوق العاده ای را به اسرائیل، نسبت به دولتهای عرب داده است. امتیازی که عامل مهمی در جنگ ۱۹۶۷ بود.
اعضائی از جامعه اطلاعات و امنیت کشور، که سابقا در سرویس اخبار (اطلاعات) عضویت داشته اند، و دیگر بخشهای «هاگانا» (نیروی مقاومت زیرزمینی)، که در قبل و ضمن جنگ جهانی دوم، فعالیت داشته اند، عامل ترقی و کسب استانداردهای عالی و کارایی مؤثر بوده اند. تشکیلات این جامعه، از آغاز تأسیس کشور اسرائیل، در جذب مجموعه تیمی توانا و پرسنلی بسیار تحصیلکرده و باسواد، از اروپا و خاورمیانه کاملاً موفق بوده است. افرادی که بدون آنکه سخنی از چگونگی جذب آنان نماییم، پیدا نمودن نظایر آنان مشکل است. برای مثال پرسنل «گارد کهنه» کاملاً به چهار یا پنج زبان خارجه مسلطند؛ خصوصیتی که به تنهایی معدل کل شایستگی عملیاتی آنان را بالا میبرد. نسل جوانتر تعلیمات و تمرینات سختی را دیده، از جمله برای کمک در کسب این گونه ملاکها و لیاقتها، در خارج از اسرائیل به تحصیل میپردازند. برای این دانشجویان درگیری در عملیات سری، حین ادامه دروس، امری غیرعادی نمی باشد. موفقیتهای سیستم ارسال و دریافت علائم اطلاعاتی، بر علیه اعراب در گذشته از آنچنان سطحی برخوردار بود که همزمان نیازی به عملیات عالی عمال انسانی بر علیه دشمن، وجود نداشت.
جزئی از این موفقیت به سبب ضعف امنیت ارتباطات و مخابرات اعراب بود. اسرائیلیها هم اکنون با مشکلاتی به سبب بهبود تدریجی امنیت ارتباطاتی اعراب، روبرو شده اند. «شکست اطلاعاتی» جنگ یوم کیپور، مثالی از کمبود و نقص تواناییهای ارتباطات و مخابرات اطلاعاتی در آن زمان بوده است. در سالهای اخیر نیز غیر از اطلاعات مخابراتی، علائمی از نقصهای کیفی اطلاعاتی درباره اعراب و عدم موفقیت در عملیات عمال انسانی وجود داشته است.
یکی از ضعفهای اساسی، در سیستم اطلاعات و امنیت اسرائیل، حاصل از تولید اکثر ارزیابیهای ملی و تهیه گزارشات نهایی اطلاعاتی، تنها به توسط سرویس «اطلاعات نظامی» بود، تا آنکه به دست یک سرویس مستقل فراهم شود. خطر بالقوه ای، در اینگونه ترتیبات تشکیلاتی وجود دارد، زیرا که سرویس های نظامی نمی توانند در مشاهده و گزارش تحولات خارجی و تهیه ارزیابیهای اطلاعات ملی، به اندازه کافی منتقدانه و رک عمل نمایند، این مسئله مشکل اساسی در جنگ «یوم کیپور» بود. از سویی علاقه و توجه بالقوه ای در سرویس های نظامی برای انجام عملیات نظامی وجود دارد که در ارزیابیهای اطلاعاتی آنان اثر خواهد گذاشت. کمیسیون آگرانت این مشکل را تشخیص، و تغییرات لازمه را توصیه نمود.
۳- امنیت: طبق گزارشات واصله، امنیت فیزیکی مقرهای فرماندهی و ادارات مرکزی امنیت و اطلاعات نظامی و غیرنظامی در «تل آویو» بسیار عالی است. دو سرویس، «موساد» و «اطلاعات نظامی»، در ابتدا در یک مجموعه نظامی عظیم در قلب شهر قرار داشت. ساختمانها توسط گاردهای ارتش و موانع سیم خاردار محکمی حفاظت میشود. «اطلاعات نظامی»، در همین محل باقی مانده است، ولی «موساد» هم اکنون بخشی از یک ساختمان چند طبقه که دارای دفاتر تجارتی است را در آن سوی خیابان این مجموعه نظامی اشغال کرده است. شین بث، که قبلاً در تعدادی ساختمان در شهر جافا (Jaffa ) مستقر بود، در مکان جدیدی که درست در شمال «تل آویو» میباشد، در ژوئن ۱۹۷۰ اسکان یافت. این تأسیسات جدید، که برای استفاده این سرویس طراحی و ساخته شده است، دارای آزمایشگاه فنی و دفاتر معمولی کار میباشد. درب ورودی توسط گارد کنترل و حفاظت میشود و کارمندان در داخل محوطه، کارت شناسایی عکس دار باید بر سینه نصب کنند. خانههای حفاظتی بسیار مناسب دولتی، برای تمرین و اسکان افسران خارجی اطلاعاتی میهمان، مقامات عالیرتبه خارجی و عمال مهم و حساس، در نظر گرفته شده است.
حدود ۱۰۰۰ نفر، به عنوان افسران کادر در «موساد» و «شین بث» فعالیت میکنند، همه این افراد بازرسی کامل و طولانی امنیتی را گذرانده اند. اگر کوچکترین شکی درباره فردی بروز کند، متقاضی رد خواهد شد. پرسنلی که دارای سوابق فعالیتهای کمونیستی میباشند، معمولاً از طرف اعضای عالیرتبه رهبری سرویس های امنیتی و اطلاعاتی، مورد اعتماد قرار نخواهد گرفت. این طرز تلقی شامل اعضای سابق احزاب کمونیست اروپا، که تعدادی از آنان، برای سرویس سری مناسبند، نخواهد شد؛ مخصوصا اگر آنها ایدئولوژی کمونیست را ترک نموده و وابستگی به «حزب کار اسرائیل» داشته باشند. به هر صورت، این استثناء بعد از بروز و ظهور تعدادی از جاسوسهای برجسته، در اواخر دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰، دیگر در دوایر دولتی و سیاسی به کار گرفته نشده است. حادثه آهرون کوهن، متخصص مسایل خاورمیانه و عضو «حزب کارگران متحد»، اسرائیل بیر (عکس ۱)، کارمند پیمانی وزارت دفاع و سرهنگ دوم ذخیره نیروهای ارتش اسرائیل، که جاسوس شوروی بود و دکتر کورت سایت (Kurt Sitte )، پرفسور فیزیک غیر یهودی در تکنیکون حیفا (Haifa ) که برای سرویس اطلاعات چکسلواکی کار میکرد، سبب شد که «شین بث» در شرایط امنیتی خود تجدید نظر کند. در ضمن این حوادث سبب تحریک، شک و تردید بسیار «شین بث» درباره اعتماد به افرادی که سابقا مارکسیست بوده اند، شد. سرویسها، سیستمهای امنیت داخلی را چنان طرح ریزی کرده اند که ضعفهای ایدئولوژیک توسط بازرسی مکرر و کامل امنیتی آشکار گردد. اسرائیلیها معتقدند که افرادی با ضعفهای ایدئولوژیک، احتمالاً در دراز مدت خطرات امنیتی خواهند داشت. ساکنین اسرائیل موظف به انجام ضوابط سخت اسم نویسی و حمل دائمی مدارک و مشخصات فردی میباشند. در داخل جامعه اطلاعات و امنیت اسرائیل مشکلات و دشواریهایی برای آنکه مشخصات پرسنلی خود را آشکار ننمایید، وجود دارد. حتی این امر برای کارمندان معمولی دولت به طور گسترده وجود دارد. تقسیمات مجزای سازمانی بین کلیه سرویس ها بشدت وجود داشته و با افراد شخصی که معمولاً از اعضاء (- Hard core ) میباشند، میتوان به داخل سازمان دیگر رفت و آمد نمود.
پرسنل امنیتی و اطلاعاتی، به طور گسترده از اسامی مستعار استفاده مینمایند و مکررا آن را نیز تغییر میدهند. عادت ملی استفاده از اسامی یهودی اروپایی و آمریکایی در ابتدای تولد نیز شناسایی بعضی از اسرائیلیها را مشکل مینماید. در داخل اسرائیل، مقامات خارجی میهمان و عمال هرگز از یک وسیله نقلیه دوبار در ملاقات پنهانی با افسران اسرائیلی استفاده نمی کنند. تعدادی از شماره تلفنهای خارج از لیست عمومی و تلفن های خصوصی که متعلق به مقامات رسمی و پرسنل است، تنها در اختیار افراد معدودی میباشد. به کارگیری این نوع رفتار و روش حرفه ای در داخل کشور، بهترین تمرین روزانه برای پرسنل امنیت و اطلاعات، قبل از دریافت وظایف خارجی میباشد.
اطلاعات طبقه بندی شده نباید در خطوط تلفن مورد بحث قرار گیرد. علیرغم استاندارد نسبتا بالای امنیتی، به هر صورت طبق گزارشات مقامات اسرائیل گاهی در رعایت این مقررات سستی و تعلل مینمایند. از سویی اسرائیل نیز دارای یک «شبکه پسران کهنه کار» (Boy old Network )، بسیار شبیه انگلستان میباشد. اسرائیلیهایی که تمایل به توضیح و صحبت از موضوعات طبقه بندی شده دارند، بدون توجه به آنکه اهمیت و نیازی به دانستن آن باشد، از این شبکه استفاده میکنند. اسرائیلیها مشکلاتی در معامله با یهودیان در آن سوی مرزها، که به حمایت آنها نیازمندند، نیز دارند. ولی از جهت امنیتی، ممکن است آنان قابل اعتماد نبوده، و امکان عدم وفاداری وجود دارد.
تأسیسات و محتوای ذخائر و بایگانی باید با استانداردهای سخت امنیتی تطبیق کند. ردههای طبقه بندی، خیلی سری - سری - محرمانه و محدود (برابر با «تنها برای استفاده اعضاء») به کار رفته است.
مدارک سری و خیلی سری، تنها توسط پیک و در پاکتهای دوبل حمل میشود و دو رسید دریافت میشود، یکی برای بسته و یکی برای محتوای آن. مدارک هنگام ورود و خروج به وسیله، تاریخ، شماره مدارک و اسناد، موضوع و یا نام، و اداره و دفتری که مسئولیت مدارک را پذیرفته است، کنترل و ضبط میشود.
حداقل سه بار در هر سال لیست برداری میشود. ثبت اسناد، چاپ کامپیوتری کلیه مدارک «خیلی سری» را که هر واحد مسئول و حافظ آن است، به طور مرتب، چهار مرتبه در سال تهیه میکند. ارتباطات الکتریکی تماما توسط دستگاه «تله تایپ» و دیگر وسایل «ارتباطات امنیتی» صورت میپذیرد. لیستی از کلیه مدارکی که باید از بین رود تهیه گردیده و افسران امنیتی باید ناظر بر نابودی تمامی اسناد سری و خیلی سری باشند.
همه پرسنلی که باید «تأییدیه» دریافت نمایند، تاریخچه پرسنلی خود را کامل کرده و تحت تحقیقات و بازرسی عادی قرار میگیرد. برای دریافت «تأییدیه عالی»، بازرسی میتواند شامل تمامی فامیل متقاضی و بازرسی کامل صحرایی گردد. مهاجرین جدید از شوروی و کشورهای اروپایی شرقی، به طور عادی به مدت ۴ یا ۵ سال، از دستیابی به اطلاعات طبقه بندی شده ممانعت میشوند. این قوانین به سبب مشکلات حاصل از «پروتکتسیا» همواره قابل اعمال نمی باشد. در داخل نیروهای ارتش اسرائیل، «مخاطرات امنیتی»، «به شین بث» گزارش میشود و توسط افسران واحد امنیت که مسئول تهیه گزارشات مرتب مدت دار از فعالیتهای افرادند، بشدت نظارت و مراقبت میشوند. برای تحریک و ارزیابی هوشیاری امنیتی کادرهای نیروهای ارتش اسرائیل، پرسنل امنیت صحرایی، در میان افراد نظامی رفت و آمد نموده و سعی به جمع آوری و بیرون کشیدن اطلاعات نظامی از آنان میکنند.
۴- روشهای اخلاقی و انضباطی: «موساد» و «شین بث» جزء ساختمان سرویس های غیرنظامی اسرائیل بوده و متقاضیان باید به وسیله امتحانات سرویس های غیرنظامی پذیرفته شوند. کسانی که دارای درجه دانشگاهی و در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی باشند، ترجیح داده میشوند، اگر چه افراد دیگری که خصوصا دارای خصوصیات مطلوبی هستند، نیز پذیرفته شده اند. سرویسهای امنیتی و اطلاعاتی، در رقابت مستقیم با وزارت امور خارجه میباشند و بنابراین رشد و گسترش جامعه تجارتی کشور، در شرایط نامساعدی قرار گرفته است. اکثر جوانان اسرائیل، گمنامی سرویس های اطلاعاتی را دوست نداشته و به کسب درآمد در جهان تجارت و معاملات تمایل بیشتری دارند.
پرسنل امنیت و اطلاعات، که نمی خواهند و یا نمی توانند خود را با زندگی بسته و محدودی که مقررات امنیتی، و ضروریات و خواص عملیاتی آن را محدود نموده، وفق و عادت دهند، برکنار شده و یا در صورتی که اعمالشان «سرویس» و یا کشور را به خطر اندازد، به سختی تنبیه میشوند. برای تقویت روحیه و اخلاقیات افسران کادر اطلاعاتی، سرویس ها در اوائل دهه ۱۹۶۰، برای جبران مخاطرات و گمنامی حاصل از مشاغل پرسنل خود، درخواست پاداش نموده و مجلس اسرائیل نیز با پاداش ۳۰ درصد در سال موافقت نمود. (شکل ۲)
ب - (B ) موساد - سرویس اطلاعات سری
۱- وظایف
موساد مسئول جمع آوری اطلاعات خارجی، عملیات سیاسی، و فعالیت های ضدتروریستی میباشد.
در انجام مأموریت جمع آوری اطلاعات صحیح و مثبت، وظیفه اصلی موساد در اجراء عملیات انسانی عمال، بر علیه کشورهای عرب و مقامات و نمایندگان رسمی، و تأسیسات آنها در سرتاسر جهان، تنظیم شده است. خصوصا در اروپای غربی و ایالات متحده در هر نقطه که منافع ملی اعراب، با منافع اسرائیل در خاورمیانه، برخورد کند. موساد به جمع آوری اطلاعات در زمینه آمادگی، روحیه و اخلاقیات، تسلیحات و تجهیزات، و چگونگی اداره و رهبری هر یک از ارتشهای عرب که در صورت بروز جنگ میتواند وارد کارزار بر علیه اسرائیل شود، میپردازد. همه گونه اطلاعات که سیاستهای داخلی اعراب و روابط میان رهبران اصلی آنان و فعالیتهای دیپلماتیکی همه کشورها در جهان عرب را به خوبی منعکس نماید، مورد جمع آوری قرار میگیرد. موساد فعالیتهای تجاری اعراب را، مخصوصا در زمینه خرید تسلیحات از غرب، ردیابی میکند و کوششهایی در جهت خنثی نمودن استخدام متخصصین نظامی، اقتصادی و سیاسی توسط اعراب، به عمل میآورد. در این زمینه تمایل اصلی در استخدام و به کارگیری این افراد به عنوان عمال اطلاعاتی است در صورت عدم موفقیت، موساد یا آنان را از یاری اعراب منصرف میکند یا به کشف وظایف و مسئولیتهای آنان به طور دقیق مبادرت میورزد. از سویی موساد مسئول تحریکات کاملاً حساب شده، آزردگیها و مزاحمتهایی، برای ایجاد عدم اعتماد متقابل در میان اعراب نیز میباشد. دور نمودن ترحمات و توجهات غرب از اهداف اعراب و ردیابی و خنثی نمودن تبلیغات منفی اعراب، و تعقیب و مقابله با تروریسم عرب از وظایف دیگر آن است. در حوزه فعالیتهای ضدتروریستی، در مواقع بسیاری، اسرائیلیها به وسیله انجام عملیاتی، جنگ و مقابله را به تروریستهای عرب، به خصوص در قسمتهایی از خاورمیانه و اروپای غربی، تحمیل نموده اند. لبنان در واقع بسبب جمعیتهای مختلف مسیحی، دروز (Druze )، و مسلمان جاذبترین کشور برای طرحهای اطلاعاتی است.
اسرائیلیها در لبنان، دارای تشکیلات مخفی بوده و عملیاتی را در این همسایه شمالی خود انجام میدهند. اسرائیل در گذشته، عملیات اجرای و شبه نظامی خود را برعلیه اعضاء، پایگاهها و رهبران تروریستهای فلسطینی در لبنان افزایش داده بود. همچنین اسرائیل در جنگهای داخلی لبنان، از مسیحیان راستگرا، حمایت و پشتیبانی نموده است.
موساد علاوه بر اجرای عملیاتی بر علیه اعراب، برای حمایت از کشور اسرائیل، صهیونیسم و به طور کلی یهودیان، اطلاعات سیاسی، اقتصادی و علمی در کشورهای اروپای شرقی و غربی، جمع آوری میکند.
کوششهای جمع آوری اطلاعات، به خصوص در کشورهای شوروی، ایالات متحده، و سازمان ملل متحد که تصمیمات و خط مشی آن میتواند اثرات و انعکاساتی بر اسرائیل و اهداف صهیونیسم داشته باشد، متمرکز شده است. هدفهای اطلاعاتی در اروپای شرقی و شوروی شامل روشن نمودن سیاستهای دولتی آنها درباره اسرائیل، مسایل مهاجرتهای یهودیان، استخدام افرادی که در مکان های استراتژیکی، بوروکراسی شوروی و اروپای شرقی قرار داشته و به علت اعتقاد و تمایل و یا فساد، علاقه مند به یاری فعالیتهای صهیونیستی در این کشورها میباشند. از سویی به کسب آگاهی از مقدار و کیفیت کمکهایی که به گروههای مستقر در خاورمیانه، چه در داخل اسرائیل یا کشورهای عربی، توسط دول اروپای شرقی و شوروی اختصاص داده شده است، نیز میپردازد.
هدفهای اسرائیل در کشورهای غربی به همان مقدار که درباره بلوک شرق متذکر شدیم، از اهمیت متساوی برخوردار است. موساد اطلاعاتی در قبال سیاست های کشورهای غربی، واتیکان، و سازمان ملل متحد، درباره خاورمیانه جمع آوری مینماید. تلاش در افزایش معاملات تسلیحاتی که بنفع نیروهای ارتش اسرائیل است و کسب اطلاعات برای بهره برداری، در خاموش نمودن دستجات ضداسرائیلی در جهان غرب به عهده موساد است.
۲- سازماندهی
موساد از ۸ اداره تشکیل شده است:
(۱) طرح ریزی عملیاتی و هماهنگی
(۲) جمع آوری
(۳) عملیات سیاسی و روابط وابسته
(۴) پرسنلی، مالی، لجستیکی، و امنیت
(۵) آموزش و تعلیمات
(۶) تحقیقات
(۷) عملیات تکنیکی و
(۸) تکنولوژی. (شکل ۳)
اداره «طرح ریزی عملیاتی و هماهنگی» با مدیریت کلیه «منابع و تجهیزات» موساد سروکار داشته و مسئول مدیریت داخلی و هماهنگی عملیاتی، اجرائی و اداری تشکیلات موساد و روابط و تماس های این سرویس با کل جامعه امنیت و اطلاعات اسرائیل میباشد. این اداره نیز با نیازها و ضوابط موساد، و توسعه طرحهای کلی جمع آوری اطلاعات سروکار دارد. اداره «جمع آوری» مسئول اجراء عملیات مخفی خارجی، و ایجاد مقدمات، تهیه و تولید گزارش از منابع مخفی میباشد. این اداره بزرگترین واحد موساد است و دارای دفاتری در خارج از کشور و به خصوص اروپا، تحت پوششهای دیپلماتیک و همچنین غیررسمی میباشد، که از طریق عملیات در کشور ثالثی برنامههای خود را بر هدفها و منابع عرب متمرکز و اجراء مینماید.
مدیریت اداره «عملیات سیاسی و روابط وابسته» مسئول عملیات سیاسی و روابط با سرویس های خارجی دوست میباشد. همچنین این اداره مسئول حفظ تماس با کشورهای و گروههای سیاسی که روابط عادی دیپلماتیک با اسرائیل ندارند، نظیر کشورهای آفریقایی، لبنان و یا دستجات راستگرای مسیحی لبنان و اندونزی، میباشد، بخش «عملیات ویژه» و یا بخش «جنگهای روانی» نیز احتمالاً تحت تکفل این اداره میباشد. این بخش عملیات بسیار حساس مخفی را بر علیه تروریستهای عرب و نازیهای سابق، خرابکاری، جنگ های روانی و شبه نظامی نظیر طرحهای ترور شخصیت ها و تبلیغات منفی دقیق در تضعیف روحیه دشمن، را به عهده دارد.
در غیبت رئیس موساد، مدیر اداره «طرح ریزی عملیاتی و هماهنگی» به عنوان رئیس عمل میکند. در حالی که در سالهای قبل، در این گونه شرایط، رئیس اداره «جمع آوری» به عنوان رئیس موساد انجام وظیفه مینمود. با حرکت و تحرک در جهت بهبود و گسترش هماهنگی در جامعه امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل، رئیس اداره «طرح ریزی عملیاتی و هماهنگی» عملاً بر مدیر اداره «جمع آوری» سبقت جست.
در مقر فرماندهی (اداره مرکزی)، رؤسای دو اداره مدیریت منطقه ای، عملیاتی، اجرائی و اداری، و مالی هر یک قسمتی از «کنترل مناطق» را به عهده دارند. ادارات منطقه ای که تحت کنترل اداره «جمع آوری» و اداره «عملیات سیاسی و روابط وابسته» میباشند به قرار زیر است:
(۱) آمریکای مرکزی (۲) آمریکای جنوبی (۳) اروپای شرقی و شوروی (۴) آفریقا (۵) آسیا و اقیانوسیه (۶) حوزه مدیترانه و خاورمیانه (۷) اروپا (۸) آمریکای شمالی. در زیر نظر هر یک از این «کنترل مناطق» شاخهها و بخشهایی که مسئول یک یا چند کشورند، فعالیت مینمایند.
گزارشات مثبت نهایی درباره اطلاعات و ضداطلاعات به اداره مرکزی موساد در «تل آویو» فرستاده میشود و توسط اداره تحقیقات، ارزیابی میشود و در ادارات مختلف دولتی پخش میگردد. گزارشات اطلاعاتی درباره اعراب توسط موساد به اداره تحقیقات مدیریت سرویس اطلاعات نظامی فرستاد میشود، در حالی که گزارشات ضدجاسوسی از طریق موساد به شین بث منتقل میشود. تمامی این اطلاعات و گزارشات مراحل مخصوصی را توسط ادارات بازرسی ضداطلاعات طی میکنند.
موساد کنترل همه فعالیتهای اطلاعات خارجی اسرائیل را به دست دارد. تنها استثناء برای اجرای عملیاتی از داخل اسرائیل، بر علیه هدفهای نظامی در مناطق و حوزههای احاطه کننده کشورهای غربی است که در قلمرو مدیریت «اطلاعات نظامی» است. عملیات خارجی موساد به دو طبقه اصلی تقسیم میشود: طبقه اول در خاورمیانه، به عنوان خط اول دفاعی، و طبقه دوم، قسمتهای دیگر جهان است.
اسرائیل، مصر را به عنوان هدف اصلی حوزه ای، برای استقرار شبکه اطلاعاتی برگزیده است. در سال ۱۹۷۰، تخمینهای اسرائیل نشان داد که حدود ۵۰ درصد تلاش های عملیاتی بر علیه مصر انجام پذیرفته است. اولویت بعدی نیز سوریه میباشد. بسیاری از این فعالیت ها بر علیه اعراب در خاورمیانه، براساس پوشش های عمیق و پیچیده عملیاتی توسط اسرائیلی ها، به طرق غیرقانونی، با استخدام و بکارگیری اعراب در کشورهای جهان سوم، و بدنبال آن بازگشت عادی آنها به کشورهایشان در منطقه عربی صورت میپذیرد. دو مثال خوب از پوششهای عمیق عملیات غیرقانونی اسرائیل، حادثه «کوهن» و «لوثر» است.
«الیاهوبن کوهن» یک یهودی متولد مصر بود که در عملیات خرابکاری اسرائیل بر علیه تأسیسات آمریکا و انگلیس، در سال ۱۹۵۲ در مصر، دخالت داشت. کوهن در حین تعقیب، موفق به فرار شد و به اسرائیل رفت، در حالی که اعضای این حلقه خرابکاری توسط مصریان دستگیر شدند. بالاخره، موساد، کوهن را برای عملیات غیرقانونی که به منظور توسعه شبکههای اطلاعاتی و کسب اطلاعات نظامی و سیاسی در سوریه، طراحی شده بود، به استخدام خود درآورد. او تمرینات و تعلیمات سخت و فشرده ای را دید و شخصیت جدیدی به نام کامیل امین ثابت (Thabet Amin Kamil ) فقید را که یک تاجر متولد سوریه بود، انتخاب کرد. او به آرژانتین مهاجرت کرد و در آنجا به یک عضو فعال «جامعه مهاجران عرب» تبدیل شد. در نهایت کوهن به سوریه رفت و در آنجا به وسیله دو عرب دیگر که قبلاً به استخدام اسرائیل درآمده بودند، یاری شد. از ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۵، کوهن به نحو غیرقانونی در دمشق زندگی و فعالیت میکرد، و موفق به ایجاد تماسهای متعدد با شخصیتهای سیاسی و نظامی سوری در تأسیسات سوریه شد. کوهن گاهی سفرهایی به اروپا و اسرائیل برای رد و بدل نمودن و کسب اطلاعات لازمه مینمود. بالاخره، در ژانویه ۱۹۶۵، سوریها او را تعقیب نموده و حین انتقال و ارسال اطلاعات به تل آویو شناسایی و دستگیر نمودند.
عامل شکست او، به سبب استفاده از تجهیزات رادیویی «مورس دستی» بود و در روز دستگیری به مدت طولانی یک ساعت، در حال مخابره بود (شکل ۴). دادگاه سوریه، کوهن را محاکمه و او را متهم به جاسوسی نمود. کوهن در می۱۹۶۵، در مقابل عموم در دمشق به دار آویخته شد.
ژوهان ولفگانک لوثر (معروف به زیوگوزاریه)، یک افسر «اطلاعات نظامی» بود. در ۱۹۵۹ در یک جلسه «وعدت»، موساد نیاز خود را برای مردی که به نحو غیرقانونی تحت پوشش یک افسر سابق نازی، مقیم قاهره شود، اعلام نمود. «لوثر» این مأموریت را که اساسا بر علیه فعالیتهای سلاحهای مخصوص که توسط دانشمندان آلمانی در مصر به کار افتاده بود، پذیرفت. او آموزشهای سخت و گسترده آلمانی در اسرائیل گذراند، از جمله حتی آموزش اسب سواری نیز دید. در اوائل ۱۹۶۰، او به آلمان رفت و به عنوان یک پناهنده آلمان شرقی و افسر سابق مستقر در آفریقا خود را معرفی نمود. اگر چه «لوثر» همسری در اسرائیل داشت، ولی برای منطقی جلوه دادن داستان خود با یک زن آلمانی ازدواج نمود. در ۱۹۶۱، او به قاهره رفت و در آنجا یک آکادمی اسب سواری تأسیس کرد. «لوثر» حین فعالیتهای خود تماسهای متعدد با محافل آلمانیها در قاهره برقرار نمود و با تعدادی از شخصیتهای معروف و مسئول مصری آشنا شد. او سفرهایی نیز از مصر به کشورهای اروپای غربی، برای رد و بدل و کسب نمودن اطلاعات کرد. در ۱۹۶۴، لوثر نامههای تهدید کننده، برای متخصصین آلمانی مقیم مصر ارسال داشت. در فوریه ۱۹۶۵، او توسط مصریان دستگیر و محاکمه و زندانی شد. بالاخره در ۱۹۶۸، آزاد شد و به اسرائیل رجعت نمود. اسرائیل اعلام کرد که این عملیات حدود ۲۵۰ هزار دلار خرج داشته است. آنها اشتباهات «لوثر» را ناشی از عدم کفایت در استفاده از وسایل ارتباطی و بهره برداری از آن در عملیات اجرائی دانستند. «لوثر» مجبور به اقرار همه عملیات در طول دوره حبس خود شد. (شکل ۵)
مقر موساد، در خارج از منطقه عربی خاورمیانه، اکثرا تحت پوشش های دیپلماتیک، در داخل سفارتخانهها و کنسولگری های اسرائیل میباشد. موساد در ایالات متحده، اکثر پایتخت های اروپایی، ترکیه، ایران و مراکز استراتژیک در آمریکای لاتین، آفریقا و خاور دور، پایگاههایی دارد و عملیات گوناگونی از "روابط وابسته رسمی" با سرویس های میزبان، برای رد و بدل نمودن اطلاعات، تا انجام عملیات ویژه اجرائی، که مستقیما بر علیه تروریستهای عرب میباشد، به انجام میرساند.
مدیریت "جمع آوری" و مدیریت "عملیات سیاسی و روابط وابسته" اجزاء جداگانه ای در موساد میباشند و به نحو دقیقی در مقر فرماندهی از یکدیگر تفکیک شده اند. دو اداره فوق، دارای کادرهای ثابت و جداگانه ای در مقرهای معظم خارج از اسرائیل میباشند. البته یا دو پایگاه موساد، یا دو بخش جداگانه در یک پایگاه، در بعضی کشورها وجود دارد، که یکی برای "جمع آوری مخفی به طور یکجانبه" و دیگری برای "روابط وابسته" اطلاعاتی با سرویس های خارجی است. برای مثال، در حال حاضر، اسرائیل در پاریس، یک سفارتخانه، یک سرکنسولگری و یک هیئت از وزارت دفاع اسرائیل دارد. در زیر پوشش سفارت، موساد یک مدیریت جمع آوری "کنترل منطقه ای" دارد. مجموعه مستقر در پاریس، در طی سالها، نقطه اتکاء فعالیت های اطلاعاتی اسرائیل در قاره اروپا بوده است.
در سوئیس، اسرائیل دارای یک سفارت در "برن" و یک سرکنسولی در زوریخ میباشد، که پوشش لازم را برای افسران اداره "جمع آوری" که در عملیات یکجانبه دخالت دارند، به وجود میآورند. این تأسیسات دیپلماتیک، روابط نزدیکی با کشور سوئیس در سطح داخلی نیز برقرار کرده، و در زمینه عملیات آشکار، نظیر امنیت فیزیکی از مقامات اسرائیلی و تأسیسات تجاری در این کشور، و حفاظت اعضاء کادر اسرائیلی و ملاقات کنندگان اسرائیلی همکاری میکند. همچنین همکاری نزدیکی بین اسرائیل و سوئیس، در زمینههای علمی و تکنیکی، مرتبط به عملیات اطلاعاتی و امنیتی برقرار است.
مقامات سوئیسی سفرهای متعددی به اسرائیل نموده اند و اسرائیلی ها نیز به طور مداوم به سوئیس و از طریق سوئیس رفت و آمد میکنند. این گونه ملاقاتها، به هر صورت، معمولاً توسط واحد "کنترل منطقه ای" عملیات سیاسی و روابط وابسته مستقر در سفارت اسرائیل در پاریس، مستقیما با سوئیس، و نه از طریق مقامات مستقر در سفارت اسرائیل در "برن" انجام میپذیرد، هر چند که سفارت "برن" نیز از آن مطلع میگردد.
از طرفی در اسپانیا، هیچ تأسیسات رسمی و یا نیمه رسمی اسرائیلی وجود ندارد. هر چند که برای مدتی، تماسهایی بین مقامات رسمی مدیریت اداره «عملیات سیاسی و روابط وابسته» موساد با سرویس اسپانیا برقرار شد. ملاقاتهای اصلی ظاهرا در اواخر دهه ۱۹۶۰ در پاریس بوده است، بعد از آن تماسهای دیگری در مادرید و پاریس گرفته شد. امکان وجود یک پایگاه از اداره «جمع آوری» مخفی مستقر در اسپانیا وجود دارد. در ژانویه ۱۹۷۳، باروح آشرکوهن، یک افسر موساد، در مادرید توسط اعراب ترور شد. «عملیات ویژه» براساس هدفهای خاصی توسعه یافته اند. اداره مرکزی، تلاش در هدایت و مدیریت آن از داخل اسرائیل مینماید و افسران و عمال موساد را برای «وظایف موقت ویژه ای» به کار میگیرد. در ژوئیه ۱۹۷۳، یک جوخه ترور مرکب از ۱۶ اسرائیلی در قتل یک عرب مراکشی در «لیله هامر» نروژ شرکت داشتند. مسئولین نروژی شش نفر از این گروه را دستگیر، محاکمه و زندانی نمودند، بقیه نیز گریختند. در جریان محاکمه، معلوم شده که اینان از افسران اسرائیلی موساد و یهودیان اروپایی بوده اند، که برای انجام مأموریت مخصوص استخدام شده و اکثر کارها و آمادگیهای لازمه را در پاریس گذرانده اند و سپس به نروژ، برای انجام مأموریت خود که قتل تروریستهای عرب بود، وارد شده اند. بعد از این ترور، ۲ تن از اعضاء جوخه به همراه یک افسر امنیتی سفارت اسرائیل، تقاضای پناهندگی نمودند. دولت نروژ اگر چه که این افسر امنیتی سفارت ظاهرا، در عملیات شرکت نداشته بود، به او پناهندگی سیاسی اعطا نکرد.
۳- عملیات اداری
نخست وزیر رئیس موساد را انتخاب میکند. نخست وزیر، احتیاجی به تصویب کابینه خود و یا مجلس «کنست»، برای این انتصاب ندارد. مدیران ایستگاه ها (یا پایگاه ها) و کارمندانشان، افسران کادر موساد میباشند، ولی در خارج از کشور در قبال همه سرویس های امنیتی و اطلاعاتی عمل مینمایند. اگر یکی از اعضاء شین بث یا نیروهای ارتش اسرائیل، شایسته ترین فرد در جامعه برای انجام وظیفه ویژه ای، در خارج از کشور شناخته شود، با حفظ عضویت سازمانی خود، آن مأموریت به او واگذار و تکلیف میشود و تا زمانی که در خارج از مرزهای اسرائیل به سر میبرد، تحت کنترل موساد میباشد. این قانون، به هر حال شامل «آتاشه نظامی (زمینی، دریایی، هوایی) » که تحت تکفل مدیریت «سرویس اطلاعات نظامی» باشند، نمی گردد.
موساد دارای یک برنامه منطقی ارتقاء مشاغل و رتبه نمی باشد. سازمان افسرانی را که در مأموریتهای محوله موفق بوده اند، را تا مشاغل عالی مدیریت ارتقاء رتبه میدهد. نتیجه این گونه رویهها سبب درهم ریختگی شده است، زیرا که اغلب، بعضی از مجریان موفق عملیاتی، ضرورتا مدیران و اداره کنندگان لایق و عالی نمی باشند.
الف - تعلیمات و آموزش: دوره آموزشی موساد، مشتمل بر دروس اساسی عملیاتی برای اعضاء جدید و پرسنل معمولی است. از جمله دروس عمومی عملیاتی و دروس تخصصی عملیات صحرایی، مرتبط به مشاغل میباشد. همه افسران جدید، ملزم به گذراندن دروس پایه عملیاتی به مدت چهار ماه، قبل از شروع به انجام وظایف و مشاغل میباشند. کلیه دوره آموزش، تقریبا دو سال به طول میانجامد و به طور کلی به دوازده کلاس تقسیم میشود. اکثر دوره آموزشی در حومه «تل آویو» گذرانده میشود. مدرسین این دروس، معلمین دائمی و افسران اطلاعاتی که موقتا بدین وظیفه گمارده شده اند و کادرهای اداره مرکزی موساد میباشند که شامل رئیس موساد و مدیران ادارات است، که گاهی در رشته تخصصی خویش سخنرانی مینمایند.
هر سه سرویس، مدرسه عالی مشترکی را در اورشلیم اداره مینمایند که دروس تخصصی را به مدت دو تا سه ماه در مسایل سیاستهای بین المللی، هدفهای سیاسی و اقتصادی اسرائیل، وسایل و تجهیزات تکنیکی جدید عملیاتی و مطالعه آخرین اطلاعات درباره سرویس های اطلاعاتی خارجی را میگذرانند.
همه افسرانی که در اواسط سابقه کاری خود هستند، ملزم به شرکت در این «مدرسه عالی»، بعد از بازگشت از یک مأموریت خارجی میباشند. طبق گزارشات حدود ۴۰ تا ۵۰ دانشجو، در یک دوره این دروس اسم نویسی میکنند. مدرسین و کارمندان این مدرسه مشتمل از نمایندگان سه سرویس بوده و مستقیما تحت نظر مدیریت موساد انجام وظیفه میکنند.
نخست وزیر و یا تعدادی دیگر از مقامات عالیرتبه، در مراسم کلاسهای فارغ التحصیلان شرکت و سخنرانی میکنند. تعدادی از افسران جوان موساد، که در بعضی رشتههای آموزش عالی و یا زبانهای خارجی ضعیف میباشند، برای کسب درجات عالی به دانشگاههای خارج از اسرائیل فرستاده میشوند و همزمان با استفاده از پوشش تحصیلی، به فعالیتهای عملیاتی خارج از دروس دانشگاهی خود میپردازند.
یکی از اهداف تثبیت شده در سرویسهای امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل تسلط کامل تمامی افسران، به زبان عربی است. دروس فشرده زبان عربی مدت ۹ ماه هر سال در حومه تل آویو به دانشجویان سرویس ها تدریس میشود. وزارت امور خارجه نیز دو یا سه عضو خود را برای این دروس میفرستد. افسران موساد که به عملیات در مناطق عربی اعزام خواهند شد، نیز نظیر افسران شین بث، دوره مشابه آموزش زبان عربی را میگذرانند. برای تمرین بیشتر، این افسران موساد در مناطق تحت اشغال اسرائیل به مدت دو سال کار میکنند، تا مهارت زبان خارجی خود را قبل از اعزام به مناطق تعیین شده گسترش دهند. در طول این مدت معمولاً این افسران در سینا و اغلب با ارتباط و هماهنگی با سرویس «اطلاعات نظامی» به فرستادن عمال بدوی به داخل مصر، انجام وظیفه مینمایند. همه افسران موساد در استفاده از سلاحهای کوچک آموزش دیده و ملزم به شلیک آنها در مقاطع زمانی مرتبی میباشند.
ب - حقوق و مزایا: رئیس موساد یک افسر، در لیست درجه یک حقوقی سرویس های غیرنظامی است.
او حقوق قابل توجهی، به علاوه فوق العاده و مزایای پذیرائی دریافت میکند. بر طبق گزارشات چندین رتبه درجه ۲ و ۳ برای افسران موساد وجود دارد. حقوق متوسط ماهانه افسران موساد بعد از کسر مالیات به علاوه پاداش و مزایای خانوادگی و مسکن، مجموعا ۴۰۰۰ لیر اسرائیل (۴۶۰ دلار آمریکا) میباشد، این افسران مزایا و مخارج پذیرایی نیز دریافت داشته و یک وسیله نقلیه سواری و کوپن بنزین به آنان داده میشود. مدارک عالی دانشگاهی، افسران اطلاعات را به رتبه بالاتر حقوقی خواهد برد. بنابراین یکی از مدیران هیئت رئیسه، با داشتن درجه عالی تحصیلی، درآمدی مشابه رئیس کل سازمان دارد. یک افسر متوسط با دریافت فوق العاده برای بستگان خود بیشتر از افسران ارشد حقوق دریافت میکند به طور کلی، حقوق رتبههای عالی سرویس های غیرنظامی، به سختی قابل مقایسه با افسران ارشد نظامی میباشد.
تفاوت نسبتا ناچیز بین رتبه ها، به کمک فوق العادههای خوبی جبران میشود. این امر به خصوص در رتبههای عالی دیده میشود. افسران مأمور در خارج از اسرائیل، مزایا و فوق العاده زندگی قابل توجهی را دریافت میکنند، که مطابق آنچه که باید به یک افسر امور خارجه معمولی داده شود، میباشد. برای رعایت مقاصد پوششی، این حقوقها توسط وزارت امور خارجه، پرداخت میشود. اگر به هر حال، یک افسر اطلاعاتی نیازمند آپارتمان بزرگتر یا خانه ای برای ملاقات و ارائه کار، مقاصد عملیاتی و یا ضروریات خانوادگی باشد، سرویس او، بی سر و صدا تفاوت مخارج را خواهد پرداخت.
افسران و خانواده هایشان، هر زمان که امکانی مییابند، با وسایل حمل و نقل توریستی اسرائیل مسافرت میکنند. هر پایگاه در خارج اسرائیل، دارای بودجه برای مخارج خود و مخارج پذیرایی میباشد.
مسئولین بیش از اندازه میهمانی نمی دهند و اگر میهمانی داده شود، مفصل است. برای مقامات و افسران عالیرتبه اطلاعات بیگانه و یا عمال برجسته، که میهمان اسرائیل میباشند، کوششها و مهمانیهای پرخرجی برای گسترش دوستی و همکاری در اداره مرکزی موساد در اسرائیل برپا میشود.
۴- روش های عملیاتی
موساد در طی سالها، از تماس و ارتباط نزدیک با شخصیت های بلند پایه و دفاتر دولتی، در همه کشورهایی که مورد توجه و اهمیت اسرائیل میباشند، برخوردار بوده است. در محافل یهودی، تقریبا در تمامی کشورهای جهان، صهیونیست ها و دیگر مشتاقانی که حمایت فوق العاده ای از کوشش های اطلاعاتی اسرائیل مینمایند، وجود دارد. این گونه تماس ها به دقت رشد و گسترش داده میشود، و به عنوان کانال های اطلاعاتی، مواد گمراه کننده، تبلیغات منفی و دیگر مقاصد به کار میروند. موساد عملیات مخفی، را در سرتاسر اروپا از جمله شوروی و کشورهای اروپای شرقی، آمریکای جنوبی و شمالی، خاورمیانه، آفریقا، خاور دور هدایت و مدیریت میکند. فعالیتهای موساد به طور کلی، از طریق مراکز و تأسیسات رسمی و نیمه رسمی، مؤسسات پیچیده پوششی، به اشکال مختلف، سازمانها و تجارتخانهها و دفاتر که بعضی از آنها مخصوصا برای مقاصد موساد تأسیس میشود، یا آن که برای هدف مشخصی قابلیت تطبیق دارد، صورت میپذیرد. موساد با نفوذ مؤثر، در داخل تشکیلات ملی غیرصهیونیستی و سازمانهای بین المللی یهودی نیز به کار میپردازد.
وظایف افسران اطلاعاتی در تحت پوششهای دیپلماتیک، تنظیم مبادلات اطلاعاتی با مقامات رسمی سرویس های محلی کشورها، اداره مسایل ارتباطاتی و وسائل مخابراتی، حفظ آدرسهای مسکونسرویس های پرداخت حقوق و امورات مالی، و هدایت عمال به سوی هدف های مورد نظر میباشد.
تشکیلات رسمی که برای پوشش به کار میرود شامل: هیئتهای خرید اسرائیلی و شرکت های توریستی دولتی اسرائیل، نظر ال عال و دفاتر زیم (ZIM ) میباشد. مؤسسات ساختمانی اسرائیل گروه های صنعتی و سازمانهای بین المللی تجاری اسرائیل، نیز پوشش های غیررسمی میباشند. افرادی که تحت پوشش های پیچیده و یا غیرقانونی فعالیت مینمایند، معمولاً برای هدفهای نفوذی که نیازمند به کاربری نحوههای ظریف و عمق و وسعت، و زمان طولانی است، و یا دولت اسرائیل هیچ گاه مشارکت در آن را نمی پذیرد، به کار میروند. بسیاری از اسرائیلی ها، در کشورهای عربی بدنیا آمده، و در آنجا رشد و تحصیل نموده اند و بعد به اسرائیل هجرت کرده اند و بیشتر در سخن، رفتار و آداب، و طرز تفکر به اعراب نزدیکتر و مسلط تر میباشند تا به اسرائیلیها. موساد به وسیله پاسپورتهای تقلبی و مدارک شناسایی عربی و غربی، و تهیه داستانهای منطقی، از سابقه و گذشته افراد و پوششهای مناسب دیگر، به طور موفقیت آمیزی افراد خود را به داخل مصر و کشورهای عربی دیگر به طرق نامشخصی، با مدارکی که ملیت عربی یا اروپایی او را ثابت میکند، انتقال میدهد. در اسرائیل افراد متعددی که دانش منطقه ای و زبان خارجی کشورهایی که مورد نظر سرویس های اطلاعاتی باشد را بدانند، زیاد زندگی میکنند. این متخصصین مناطق جهان، قادرند که کمک ارزشمند و ذیقیمتی در تحلیل اخبار اطلاعاتی و جمع بندی نیازها و ضوابط کشورها بنمایند. بدین طریق سهم مهمی در افزایش پتانسیل عملیاتی خواهند داشت، زیرا که آنها افسران اطلاعاتی اسرائیل را در تخمین و ارزیابی سریع و مؤثر، و معتمد بودن عمال و خبر دهنده هایشان یاری میدهند. این اشخاص به خاطر امکان عبور کامل به عنوان تبعه کشور مورد نظر، نیز مورد استفاده قرار میگیرند. استعداد خوب اسرائیل برای جعل و تهیه پاسپورت تقلبی و توانایی تهیه مدارک، به واقعی جلوه دادن افراد کمک بسیاری میکند.
سرویس اطلاعات اسرائیل، اتکاء بسیاری بر محافل و سازمانهای مختلف یهودی در خارج از کشور، برای استخدام عمال و کسب و بیرون کشیدن اطلاعات عمومی دارد. طبیعت خشن و تهاجمی ایدئولوژی صهیونیسم، که تأکید بر آن دارد که همه یهودیان متعلق به اسرائیل بوده و باید به آن باز گردند، سبب انصراف، رد و عدم حمایت از عملیات اطلاعاتی اسرائیل به توسط تعدادی از یهودیان شده است. بهر صورت، البته تعداد قابل توجهی از یهودیان سرتاسر جهان، مخالف صهیونیسم میباشند. نمایندگان اطلاعات اسرائیل، با آگاهی از این حقیقت، معمولاً در محافل یهودی با محافظه کاری بسیار به عملیات پرداخته و براساس مقررات، مأموریتهای خود را باید با ظرافت و کاردانی فوق العاده ای که هیچ مزاحمت و ناراحتی برای اسرائیل به وجود نیاورد، به انجام رسانند.
از سویی موساد نیز تلاش میکند که به محافل ضدصهیونیستی نفوذ کرده و مخالفتها را خنثی کند.
علیرغم همه مراقبتها و محافظه کاریها، اسرائیل مکررا ناچار به عقب نشینی شده است و حوادث مختلفی تاکنون در رد تلاشهای موساد در استخدام یهودیان آمریکایی، به توسط یهودیان افشاء و به مقامات ایالات متحده، گزارش شده است. برنامههای اسرائیل برای افزایش رشد تکنولوژیک، علمی و نظامی با سرعت زیادی به واسطه بهره برداری از «برنامههای مبادلات علمی» رو به بهبود رفته است. موساد نقش مهمی را در این تلاش بازی میکند. علاوه بر کسب مقادیر زیادی از مقالات علمی و مجلات تکنیکی چاپ شده، در سرتاسر جهان از طرق کانال های آشکار، اسرائیل بسیاری از عملیات مخفی خود را در بدست آوردن اطلاعات علمی و تکنیکی صرف مینماید. این گونه عملیات شامل تلاش در نفوذ و دستیابی به طرح های مشخص طبقه بندی شده نظامی ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی است.
سازمان ملل متحد، یک هدف اصلی برای نفوذ و دستیابی موساد است، زیرا که مکان اصلی برای مبادلات بین المللی در همه رشتهها میباشد، و از سویی اهمیت و سهم مهمی در حل اختلافات، بین اعراب و اسرائیل دارد. عمال اسرائیل در سازمان ملل، تحت پوششهای دیپلماتیک و مطبوعاتی فعالیت میکنند.
استخدام موساد، آموزش و کنترل عمال، به طور گسترده ای متغیر است و بستگی به هدف، منطقه عملیات و واحد آن در اداره مرکزی دارد. در حالی که به مقدار مشخصی، معیارهای عملیاتی وجود دارد، ولی افسران اطلاعات اسرائیل ظاهرا از آزادی قابل توجهی در انجام عملیات برخوردارند. هیچ گونه قانون مشخصی که قبل از استخدام و به کارگیری عامل، تصویب ویژه اداره مرکزی را ملزم بداند وجود ندارد و تنها استثناء، کشورهای کمونیستی میباشد. اسامی و مشخصات عمال برای پروندههای قطور اداره مرکزی لازم میباشد، ولی این یک طریقه عادی منظم نیست. عملیات اندیشیده شده بر علیه شوروی و کشورهای اروپای شرقی، به هر حال با دقت بسیار بررسی و عمل میشود و نیازمند مقادیر زیادی طرح ریزی و کنترل توسط اداره مرکزی است، و حتی یک گروه مخصوص متشکل از «متخصصین منطقه ای» مسئول اجازه و تصویب و اداره این گونه فعالیتها میباشند. موساد به خصوص علاقمند به کسب اطلاعات فوری، درباره تحولات، جابه جایی و انتقال واحدهای ارتش روسیه از شوروی به خاورمیانه میباشد. همچنین یک واحد کوچک، وابسته و یا درون موساد میباشد، که تنها هدف و مسئولیتش تذکر به روسها از طریق تماس و تبلیغات منفی درباره مسئله یهودیان در هر منطقه از جهان است. هر نوع شخصیتی، حتی سیروس ایتان (Eatan Cyrus ) تحریک به طرح مسئله یهودیان شد. تلاشهای اسرائیل باید تأثیر مداومی داشته باشد، که روسها را اغلب وادار به حمله و عکس العمل بر علیه سرویس اسرائیل میکند و در تبلیغات منفی خود به افشای مفصل توطئههای اسرائیل بر علیه توده بی گناه شوروی میپردازد.
تقریبا به نحو منحصرانه ای، اسرائیل همه عمال خود را از افراد نژاد یهود انتخاب میکند. به هر حال این امر، دارای خطرات امنیتی است، زیرا که ممکن است، تردیدی در وفاداری به کشور صهیونیستی اسرائیل و یا وطن خویش، وجود داشته باشد. استخدام افراد غیریهود نسبتا نادر است.
بسیاری از عربها، به خصوص داوطلبین آنها، به طور مستقیم و غیرمستقیم سرویس ها را یاری میدهند.
این امر حاصل از هوسهای مادی و پولی است. به هر حال اسرائیلی، این اعراب را منابع خوبی برای کسب اطلاعات موثق نمی دانند. اسرائیل اغلب فلسطینیها را بر بقیه به سبب کنترل بیشتر آنان، ترجیح میدهد، زیرا که اکثر پس انداز و درآمدشان بعد از جنگ ۱۹۴۸، در اسرائیل مسدود شده است. در شرایط مشخصی، این سپردههای بانکی، به جهت خدمات اطلاعاتی این افراد آزاد شده است. اسرائیلیها تقریبا از هر نوع تمایلات و گرایشات عمال بهره برداری میکنند. تلاش زیادی برای اتکاء به نژاد یهود، گرایشات طبیعی مذهبی، طرفداری از صهیونیسم، تنفر از افکار و اعمال ضد نژاد سامی، احساسات ضدروسی در موقع لزوم و غرایز انسانی، مینمایند. تهدید به اخاذی نیز به کار میرود. تکنیکهای استخدامی دیگری نظیر، پیشنهاد پول، فرصتهای شغلی و یا آزاد ساختن از زندان نیز، مورد استفاده است.
پول در میان اعراب اثر مخصوصی دارد. اسرائیل تاکنون به طور موفقیت آمیزی بر نقاط ضعف دیگر اعراب نیز نظیر حسادت، رقابت، ترس و اختلافات سیاسی بین آنها، تکیه و بهره برداری کرده است.
اسرائیل از مکانهایی که با پرچم کشورهای بیگانه مزین شده، نیز بنحو موفقیت آمیز و گسترده ای، برای استخدام افراد استفاده میکند. در حوادث متعددی اسرائیل به اتباع کشورهای اروپای غربی، تحت پوشش سازمان ملی اطلاعات ناتو، نزدیک و متوسل شده و آنها را به استخدام خود درآورده است، تا عملیاتی در کشورهای مشخص عربی انجام دهند.
در حالی که افسران اطلاعات، عملاً به اهمیت مسایل امنیتی آگاهی دارند، با همه این اوصاف، بی دقت میباشند. اگر چه تعلیمات بسیار خوبی دیده اند، افسران اطلاعاتی اسرائیل اغلب در استفاده از تلفن در خارج از کشور بی ملاحظه اند. همچنین آنها اغلب مقادیر زیادی اطلاعات به خاطر اعتماد فوری و تماس با عمالی که تنها روابط مختصری با آنان داشته اند، بروز میدهند. معهذا، آنها هر چند صباحی، اصول اساسی حرفه خود را به کار میبرند و برای مدتی زندگی عمال خود را با مقررات متعدد امنیتی، که ناچار به تحمیل آن میباشند، سخت و دشوار میکنند. گاهی در ملاقاتهای از پیش تعیین شده، بین یک افسر و یک عامل، «ضد مراقبت» توسط دو یا چند افسر دیگر، برای شناسایی تأمین مراقبتهای احتمالی، مکان ملاقات و حفاظت افسر رابط، انجام میپذیرد. در مراحل استخدام عمال، افسران تماما از اسم مستعار استفاده کرده و موافقتهای محرمانه ای با عامل مورد نظر به اجراء میگذارند و برای او نیز اسمی فرضی یا مستعار انتخاب میکنند. هرگاه پول یا پاداشی به عامل داده میشود، افسران میکوشند که با دریافت رسیدی که به دستخط اوست، تضمینی دریافت کنند. اگر چه گاهی ممکن است یک عامل برای کسب آموزش ویژه به اسرائیل فرستاده شود، ولی اجرای آن آسان و ارزان تمام نمی شود. بنابراین، معمولاً افسران اطلاعاتی شخصا مسئول آموزش عمال بوده و اساسی ترین مهارتهای حرفه ای، مسایل حفاظت و امنیت، و استفاده از دستگاههای رادیویی و بهره برداری از کدهای ارتباطاتی، را به او یاد میدهند. اگر فوریت شرایط، آموزشهای ویژه ای را ایجاب کند، افسران اسرائیلی آپارتمانی را برای مقاصد خود در پاریس یا نیویورک اجاره میکنند. عمالی که این گونه تعلیم دیده اند، استفاده از مرکب سری و ترکیبات آن را آموخته و نحوه پنهان نمودن مدارک و نامهها را در بدن و لباس میآموزند. همچنین تسلیم اطلاعات به مکانهای مخفی تضمین شده و یا چگونگی تماس و ارتباط با افسر مربوطه و یا اداره مرکزی را یاد میگیرند.
متدهای ارتباطی بسیار مختلف است و به مکانها و شرایط بستگی دارد. تماس برای ملاقاتهای شخصی بین عامل و افسر رابط از طریقه نوشتههای سری، نوشتارهای باز، و یا پیغام شفاهی به توسط پیک (وابسته یا رابط موثقی) انجام میگیرد. مراکز و شهرهای مورد استفاده، دارای اسم کد بوده و مکانهای ملاقاتی در وقتهای مشخص، با زمانها و مکانهای دیگر اضافی مشخص میشود. در مواقع حساس و فوری، عامل به وسیله کد باز تلفنی یا تلگرافی، که از قبل تعیین شده یا نامه کددار، افسران اطلاعاتی را با خبر میکند. در صورتی که زمان اجازه دهد، از طریق نوشتههای سری یا پیک، افسر مزبور مطلع میگردد.
اسرائیلیها تأکید بسیاری بر روابط شخصی، با عمال خود دارند. آنها به سبب دست و دلبازی فوق العاده در اعطاء امتیازات فردی و کمکهای پولی برای حفظ خشنودی عمال، شناخته شده و مشهورند. یکی از این افراد، یک روزنامه نگار در پاریس بود که مسئولین فرانسوی را به استخدام خود در میآورد و به کسب اطلاعات از خبردهندگان ناشناس و یا شناخته شده در جهان سیاسی فرانسه میپرداخت. او مبلغی برابر ۱۰۰۰ دلار آمریکایی هر ماه دریافت میکرد. بعد از سالها فعالیت مداوم و یک رشته همکاری با افسران اسرائیلی، به خدمات او به تدریج، ولی نسبتا فوری خاتمه داده شد. پرداخت معینی که به طریق نرخ یک ماه حقوق برای هر سال خدمت حساب میگردد، برای تخفیف احساس آزردگی عامل به او پرداخت میشود. از جهت دیگر، اسرائیلیها میتوانند مطلقا با افسران اطلاعات و عمال خود، با بیرحمی و خشونت عمل کنند؛ به خصوص اگر بی وفایی و خیانت، عملیات حساسی را تهدید و یا امنیت کشور اسرائیل را به خطر اندازد. حوادث مختلفی درباره یهودیان اروپایی، که حین یا بعد از کار برای سرویس اسرائیلی با مصریان نیز، برای مبلغ قابل توجهی پول، وارد معامله شده اند، اتفاق افتاده است. این گونه یهودیان که تشویق و تحریک به سفر به اسرائیل، یا عبور غیرقانونی شده اند، در دادگاه اسرائیل محاکمه شده و به اشد مجازات ۱۰ تا ۱۴ سال زندان محکوم شده اند.
اداره مرکزی موساد، بایگانی، جریان و نشر گزارشات را با روش دشواری کنترل میکند که با آزادی زیادی که در انجام عملیات، اجازه داده شده است، متناقض است. یک افسر اطلاعاتی اسرائیل، در خارج از کشور باید همه اطلاعات گزارش شده توسط عامل خود را بپذیرد، و نباید حتی یک لغت را نیز تغییر دهد. افسران اطلاعاتی از اداره مرکزی سؤالهای آماده و مفصلی دریافت میکنند و تنها مقدار ناچیزی از محتوی درخواست شده را میتوانند تغییر داده، و سپس مطالب را کامل تحویل دهند. بسیاری از عمال، از سطح دانش ضعیفی برخوردارند و افسران اطلاعاتی حین ملاقات از آنان، براساس سؤالات اداره مرکزی، بازپرسی میکنند، تا اطلاعات دقیق را کسب کنند. افسر اطلاعات سپس باید همه گفتههای عامل راحتی اطلاعات آشکار را نیز گزارش کند. افسر اطلاعات، در صورتی که بخواهد، میتواند یادداشتها و تذکرات خود را نیز با گزارش عامل ارسال کند.
اداره مرکزی موساد، گزارشات عمال را برای همه آژانسهای مشتری خود ارسال نمی دارد. حجم قابل توجهی از گزارشات برای یک واحد ویژه «بررسی و آنالیز» فرستاده میشود. برای مثال، معمولاً گزارشاتی که درباره مسایل اعراب است به سرویس اطلاعات نظامی و گزارشات ضد اطلاعاتی به شین بث منتقل میشود. به هر صورت، گزارشات استثنائی نیز برای مقاماتی که خط مشی سیاسی اسرائیل را تعیین میکنند، فرستاده میشود. افسران اطلاعات موساد، کپی گزارشات را به سفرای اسرائیل نشان نمی دهند و تنها به اداره مرکزی در تل آویو ارسال میدارند.
سرویس های اسرائیل علاقه بسیار وافر و هوشیارانه ای در بهره برداری و توسعه تجهیزات تکنیکی دارند. از سالهای ۱۹۴۷ - ۱۹۴۸ سرویس اخبار و اطلاعات عملیات سری "تأمین مراقبت تکنیکی" را بر علیه اعراب و هیئتهای انگلیسی در سازمان ملل متحد به کار میبرد. موساد با همکاری شین بث، آموزشهای تکنیکی را به سرویس های امنیت و اطلاعات ترکیه و غنا تعلیم میدهد. مبادله تجهیزات و اطلاعات تکنیکی با سرویس های اطلاعات و امنیت ژاپن نیز برقرار شده است. موساد در عملیات تکنیکی، در خارج از اسرائیل، توسط شین بث و اطلاعات نظامی یاری میشود. قدرت و توانایی تکنیکی سرویس های اسرائیل، برای تقاضاهای عادی کافی است. علاوه بر این، هماهنگی بسیار نزدیکی بین سرویس ها و نیازهای صنعتی کشور وجود دارد. صنایع کشور تهیه و توسعه کشور تهیه و توسعه تجهیزات تکنیکی مورد نیاز سرویس ها را برای ادامه عملیات ارتباطاتی و مخابراتی، تضمین و حمایت میکند. وجود برنامههای محدود تحقیقاتی، که همراه و آمیخته با لیاقت و مهارت عالی اسرائیل در مسایل تکنیکی است، چنین نشان میدهد که اسرائیل قصد ندارد که از پیشرفتهای حاصل در وسایل تأمین مراقبتهای ارتباطاتی و مخابراتی و دستگاههای خنثی سازی آن عقب بماند.
یک - روابط با سرویس های دیگر: موساد روابط خوبی با شین بث سرویس اطلاعات نظامی، مرکز تحقیقات و طرح ریزی سیاسی وزارت امور خارجه و بخش "وظایف ویژه" پلیس دارد. موفقیت هایی نظیر حمله انتبه، نمونه ای از طرح ریزی و اجرای هماهنگ و دقیق میباشد. این حادثه گواهی، بر روابط خوب میان سرویس های اسرائیل است. کمیسیون "آگرانت" از هماهنگی بیشتری بین سرویس ها حمایت نمود و پست و نقش مشاورین اطلاعاتی را برای کنترل و تحت نظر داشتن اختلافات و مشاجرات مدیریت داخلی سرویسها، را احیاء نمود. مبادلات بین موساد و سرویس های دیگر از طریق "وعدت" که مکانیزم هماهنگی است، و به کارگیری کمیتههای ویژه هماهنگی در مسایل مشخص، به هر صورت همکاری و هماهنگی بین سرویس ها را تضمین و تداوم میبخشد.
دو - روابط وابسته با سرویس های بیگانه: موساد روابط وابسته با بسیاری از سرویس های امنیتی و اطلاعاتی سراسر جهان دارد. غیر از چند استثناء، مدیریت اداره "عملیات سیاسی و روابط وابسته خارجی" مسئول تماس با اکثر سازمانهای خارجی است. در اکثر ملاقاتها، نقطه تماس در پایتخت کشورهای خارجی است؛ هرچند که تعدادی از سرویسهای خارجی به روابط وابسته در خود اسرائیل پافشاری میکنند.
در حال حاضر، موساد با همکاری شین بث، روابط وابسته ای با سرویسهای اطلاعاتی و امنیتی بیگانه از طریق عضویت در گروه "کیلووات" حفظ کرده است. این گروه تشکیلاتی است که با مسایل تروریسم عرب سروکار دارد و مشتمل از کشورهای آلمان غربی، بلژیک، ایتالیا، انگلستان، لوکزامبورک، هلند، سوئیس، دانمارک، کانادا، فرانسه، ایرلند، سوئد، نروژ، و اسرائیل است. اسرائیل روابط و تماسهای غیر رسمی با کشورهای دیگر اروپایی نظیر اسپانیا، پرتغال و اطریش در مسایل تروریسم نیز دارد.
اسرائیل در طی سالها کوشید، تا حلقه محاصره اعراب را با ایجاد روابط با کشورهای غیر عرب مسلمان در خاورمیانه بشکند. در اواخر ۱۹۵۸، یک سازمان روابط وابسته رسمی سه جانبه، شامل موساد، سرویس امنیت ملی ترکیه (TNSS ) و سازمان اطلاعات و امنیت ایران (ساواک)، تشکیل شد، که این سازمان "نیزه سه سر" نامیده شد. بر اساس توافقات، این سازمان چیزی علاوه بر روابط دوجانبه موساد، با هریک از این سرویس ها بود. تشکیلات "نیزه سه سر" علاوه بر تداوم مبادلات اطلاعاتی، جلساتی نیز هر نیم سال، در سطح روسای سرویس ها داشته است. مبانی کلی اصل توافق با ترکها، علاوه بر تصویب قانونی روابط وابسته بین دو کشور اسرائیل و ترکیه، تأکید نموده است، که موساد اطلاعاتی از فعالیت های عمال شوروی در ترکیه، و کسانی که بر علیه ترکیه در سراسر خاورمیانه عمل میکنند، را در اختیار سرویس ترکیه قرار دهد. در مقابل، ترکها موافقت نمودند که هرگونه اطلاعات از مقاصد سیاسی کشورهای عربی را که بر امنیت اسرائیل اثری دارد، در اختیار اسرائیل بگذارد.
در ضمن ترکیه فعالیت ها و مشخصات عمال مصری، که بر علیه اسرائیل فعالیت میکنند را در اختیار آنها قرار دهد. همچنین سرویس اسرائیل تعلیمات تکنیکی و ضد جاسوسی ترکها را به عهده گرفته است.
هدف اصلی روابط اسرائیل با ایران، ایجاد و توسعه سیاستهای ضد عربی و موافق اسرائیل، در تصمیمات مقامات ایرانی بود. از اواخر دهه ۱۹۵۰ به بعد، در طی سالها، موساد در عملیات مشترکی با ساواک، همکاری داشته است. موساد، به فعالیتهای ساواک یاری داده است و کردهای عراق را حمایت نموده است. اسرائیل مرتباً گزارشاتی درباره فعالیتهای مصر در کشورهای عربی، تحولات و حوادث عراق، و فعالیتهای کمونیستها، که اثراتی بر ایران داشت، به سازمان اطلاعات ایران منتقل میکرده است.
روابط وابسته اسرائیل در آفریقا، به نحو قابل توجهی "کشور به کشور" متفاوت است، و به فوریت شرایط بستگی دارد. فعالیت های اطلاعاتی اسرائیل در آفریقا، معمولاً تحت پوشش های تعلیمات و آموزش های نظامی و پلیسی، فروش تسلیحات به قوای نظامی کشورها و برنامههای کمک و توسعه، انجام میپذیرد.
کشورهای عرب توأم با سازمان "وحدت آفریقا"، فشار فوق العاده ای بر اکثر کشورهای آفریقا، در قطع همه روابط رسمی با اسرائیل وارد آورده اند. علیرغم قطع روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و بسیاری از کشورهای آفریقایی، اسرائیل هنوز روابط وابسته خوب اطلاعاتی، را با تعدادی از سرویس های آفریقایی، حفظ کرده است. اسرائیل نیز روابطی با سرویس کنیا دارد. در آفریقای مرکزی، اسرائیل هنوز در زئیر فعالیت است. در غرب آفریقا، اسرائیل سرویس امنیت و پلیس لیبریا، را آموزش میدهد. همچنین در تأسیس سرویس اطلاعات نظامی غنا همکاری داشته است. در آفریقای جنوبی، اسرائیل روابطی با سرویسه ای اطلاعات و امنیت آفریقای جنوبی دارد.
اسرائیل در طی سال ها، در آمریکای لاتین بسیار فعال بوده است. یکی از بزرگترین موفقیت های اطلاعاتی، دستگیری آدولف آیشمن، رهبر سابق نازی بود که در آرژانتین به وقوع پیوست. اخیراً، اکثر فعالیت های "روابط وابسته" در آمریکای لاتین، در مسایل آموزشی و عملیات ضد تروریستی متمرکز شده است. برای مثال، کنسولگری اسرائیل در ریودوژانیرو، پوشش های لازمه را برای پایگاه منطقه ای موساد فراهم آورده است که شامل کشورهای برزیل، آرژانتین، شیلی و اروگوئه میباشد. افسرانی از این مرکز برای تعلیم به سرویس آرژانتین به بوینس آیرس میروند. در جریان این گونه تماسها، افسران اسرائیلی درگیری گسترده تری را در عملیات مشترک ضد تروریستی، توصیه میکنند. اسرائیل "روابط وابسته ای" با سرویس های امنیتی مکزیک، نیکاراگویه، کاستاریکا، پاناما، جمهوری دومینیکن، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور و پرو نیز حفظ کرده است. کاراکاس مرکز منطقه ای برای آمریکای مرکزی، شمالی و غربی آمریکای لاتین است.
اسرائیل مدت زمانی در آسیای شرقی فعالیت مینمود. آنها آموزش اطلاعاتی را در اختیار دولت جمهوری چین (ملی) قرار میدادند و "روابط وابسته ای" با آنان داشتند. اسرائیل روابطی نیز با ژاپن، تایلند، اندونزی و سرویس های کره جنوبی، به خصوص در مسایل تروریستی دارد. بزرگترین مرکز منطقه ای موساد در آسیای شرقی در سنگاپور میباشد. رئیس پایگاه موساد در سرتاسر این منطقه، مکرراً سفر کرده و با سرویس های کشورهای مجاور معاملات و قراردادهایی میبندد. اندونزی به عنوان یک کشور مسلمان، روابط دیپلماتیک رسمی با اسرائیل ندارد. بنابراین، روابط دوجانبه موساد - اندونزی، خیلی محافظه کارانه میباشد.
نمایندگان موساد در سنگاپور، مورد تأیید و تصویب سرویس اندونزی میباشند. همچنین افسران موساد در جاکارتا، نیز تحت پوششهای تجاری فعالیت میکنند. دلیل اولیه "روابط وابسته" با اندونزی، کسب کمک در تلاشهای ضد تروریستی میباشد. از سوی دیگر، بدین طریق، اسرائیل نه تنها در عملیات ضدتروریستی درگیر میشود، بلکه فرصتی نیز برای جمع آوری اطلاعات و درگیری در فعالیت های سیاسی یک کشور مسلمان نیز مییابد.
ج - (C ) شین بث - سرویس امنیت داخلی و ضدجاسوسی
۱- وظایف
شین بث در اسرائیل، مسئولیت امنیت داخلی و ضد جاسوسی را به عهده دارد و اساساً فعالیتهای آن محدود به داخل اسرائیل میباشد. مسئولیتهای اولیه و عمده شین بث شامل: جمع آوری اطلاعات از تشکیلات اطلاعاتی بیگانه دوست و دشمن است و با فعالیتهای آنان حفاظت امنیتی مقامات و تأسیسات اسرائیل در خارج از کشور و تعقیب و تحقیق درباره همه گونه اشکال براندازی (نظیر انهدام، خرابکاری و تروریسم) است که توسط نیروهای داخلی و یا خارجی، چه در داخل و یا خارج اسرائیل به وقوع میپیوندد. شین بث همه اخبار به دست آمده را ارزیابی کرده، سپس با مطالب دیگر جاری و آشکار موجود از منابع اسرائیلی و خارجی، ترکیب و طبقه بندی میکند و گزارشات نهایی ارزیابی شده را در اختیار آژانسهای دولتی ذیربط، برای اجرا قرار میدهد. شین بث برای مقابله با دو مخالف اصلی خود یعنی سرویس های امنیت و اطلاعات اعراب و کشورهای شوروی و اروپای شرقی عمل میکند.
شین بث زمانی در عملیات مثبت اطلاعاتی و امور مهاجرت، در کشورهای بالکان به خصوص رومانی، بلغارستان، یوگسلاوی و لهستان به نحو موفقیت آمیزی دخالت داشته است، ولی دیگر بدان ادامه نمی دهد. شین بث مقام مسئول در مسایل امنیت فیزیکی و امنیت کارکنان میباشد. در ضمن مسئول حفاظت و امنیت شخصی رئیس جمهور، نخست وزیر و وزیر دفاع است. شین بث قدرت دستگیری کسی را ندارد و این تنها بر عهده بخش "وظایف ویژه" اداره بازرسی پلیس اسرائیل است، که یک نیروی ملی است، و اداره مرکزی آن در اورشلیم واقع شده است. زمانی که دستگیری فردی لازم است، شین بث گزارش مفصلی را درباره آن فرد، به علاوه درخواست حکم جلب، را به وزارت دادگستری تسلیم میکند.
اداره حقوقی، درخواست را به بخش "وظایف ویژه" میفرستد که حکم جلب را صادر و فرد خاطی را دستگیر میکند. زمانی که اقدام فوری لازم و ضروری است، شین بث مستقیماً بخش "وظایف ویژه" را باخبر میکند. این بخش قدرت دستگیری مظنون و زندانی نمودن موقت او را داشته و میتواند صدور قبض ضمانت را به تعویق اندازد. گاهی افسر شین بث، به عنوان مشاور مخصوص در دادگاه کنار اعضای دادستانی حضور مییابد.
۲- سازماندهی
شین بث، هشت (۸) اداره برای انجام وظایف و عملیات خود تشکیل داده است.
(۱) اداره امور اعراب؛ (۲)
اداره امور غیر عرب؛
(۳) اداره امنیت حفاظتی؛
(۴) اداره پشتیبانی عملیاتی؛
(۵) اداره تکنولوژی؛
(۶) اداره مشاورت حقوقی و بازپرسی؛
(۷) اداره هماهنگی و طرح ریزی؛
(۸) امور اداری.
ادارات منطقه ای صحرایی شین بث: مناطق "غزه - سینا" با اداره مرکزیش در اشگلون (Ashgelon )، منطقه شمالی که اداره مرکزیش در حیفا است و منطقه کرانه غربی با اداره مرکزی خود در اورشلیم واقع شده است. یک واحد در داخل اداره مرکزی ملی شین بث در تل آویو میباشد، که بعنوان چهارمین اداره منطقه ای، انجام وظیفه مینماید. این دوایر منطقه ای خود نیز به بخش های متساوی دیگری تقسیم شده اند، ولی از تشکیلات اصلی مادر کوچکتر میباشند. (شکل ۶)
دایره "امور اعراب"، مسئول نظارت بر فعالیت های اعراب در زمینههای ضدجاسوسی، عملیات ضد تروریستی، کنترل براندازیهای سیاسی، تحقیقات، حفظ و نگهداری اندکس (لیست اسامی و موضوعات) ضد اطلاعاتی درباره اعراب است. واحدها و اجزایی که این گونه فعالیتها را به عهده دارند، از قسمتهای تدافعی و تهاجمی تشکیل شده اند. این اداره از طریق دفاتر صحرایی که توسط افسران منطقه ای کنترل میشود، عمل مینماید. این گونه افسران گزارشات خود را به فرماندهان منطقه ای میدهند، ولی اتکاء آنها بر دایره "امور اعراب" برای راهنمایی و پشتیبانی است، که شامل کمک در مسایل ضد جاسوسی، ضد خرابکاری، و تأمین مراقبت مخفی و پشتیبانی تحقیقاتی، ضبط و بایگانی است. وظایف نهائی اداره مرکزی (مقر فرماندهی کل) تعیین دکترین، نظارت و سیستماتیک نمودن فعالیت ها میباشد.
دایره "امور غیر عرب"، نفوذ به داخل احزاب سیاسی افراطی نظیر حزب کمونیست اسرائیل (MAKI )، کمونیست های جدید چپگرا (RAKAH ) که گروه عظیمی از منشعبین بوده و حامی اعراب میباشند، چپ جدید اسرائیل (SIAH )، ضد صهیونیستها و سازمانهای راست افراطی را به عهده دارد.
این اداره همچنین تقلبات، بازار سیاه، قاچاق پول و اجناس به داخل و خارج از کشور و نقض قوانین کنترل اقتصادی را تحقیق و تعقیب و رسیدگی میکند. شین بث مسئول ضبط خطوط تلفنی، قطع یا ضبط صحبتهای دیپلماتیک تلفنی، و تلفنهای داخل کشور میباشد.
دایره "امور غیر عرب" مسئول "روابط وابسته" با بیگانگان و انجام همه تماسهای مکاتباتی شین بث با دیگر سرویس های اطلاعاتی و امنیتی بیگانه میباشد. بازپرسی از مهاجران یهودی که از شوروی و کشورهای اروپای شرقی آمده اند، نیز توسط این دایره تقبل شده است.
اداره "امنیت حفاظتی" مسئول حفاظت از ساختمانهای دولتی و سفارتخانههای اسرائیل، تأسیسات ال عال و زیم (ZIM ) و کشتیهای تجاری تأسیسات علمی و صنایع نظامی و حفاظت از رهبران کشور میباشد. در ضمن این اداره از همه مجتمعهای صنعتی مهم و حیاتی، مخصوصاً صنایعی که دارای ارزش عینی و یا بالقوه نظامی است، حفاظت میکند. در جلوگیری از درز و افشای اسرار صنعتی نظیر اختراعات، مراحل عمل، آمار و غیره دخالت دارد. همچنین روابط و تماس وابسته با کلیه افسران امنیتی که در داخل دولت اسرائیل فعالیت میکنند، نیز دارد. اگرچه افراد گارد و افسران امنیتی، حقوق خود را از مؤسساتی، که در آن فعالیت دارند، دریافت میکنند: ولی استخدام آموزش و کنترل آنان در مسئولیت شین بث است. اداره امنیت حفاظتی کنترل امنیت ارتباطات داخلی و اطلاعات سری را نیز در اختیار دارد. برای مثال، یک واحد کوچک در داخل این اداره تمامی مسایلی که در رابطه با جاسوسی است، با دفتر سانسور نامه و تلگراف رتق و فتق میکند.
اداره "امنیت حفاظتی" فعالیتهای امنیتی شین بث را در خارج از کشور نظیر حفاظت از پرسنل، دفاتر حمل و نقل، بخشهای دیپلماتیک، تجهیزات و وسایل را اداره میکند. اگرچه موساد، مسئول عملیات یکجانبه و مسایل "روابط وابسته" اطلاعاتی است و سرویس اطلاعاتی نظامی، کنترل سیستم آتاشه نظامی و "روابط وابسته" نظامی را در اختیار دارد. شین بث نیز امنیت حفاظتی و "روابط وابسته" با سرویس های امنیتی محلی کشورهای بیگانه را در حفاظت از اموال و پرسنل اسرائیلی را به اجرا درمی آورد.
برای مثال، یک دفتر منطقه ای "امنیت حفاظتی" در پاریس وجود دارد که وظیفه و توجه عمده آن به امنیت از ال عال و زیم (ZIM ) معطوف میباشد.
اداره "پشتیبانی عملیاتی" مسئول پشتیبانی و یاری ادارات عملیاتی با تأمین مراقبت مخفی، مشاهدات، امنیت فرودگاهها، سانسور، تجهیزات استراق سمع، وظایف ویژه و پشتیبانی در خنثی سازی امواج صوتی و ایجاد پارازیت میباشد. این اداره دارای واحدهای تاکتیکی است، که عملیات ضد اطلاعاتی، حفاظت مقامات عالیرتبه کشوری، و ضبط تلفنی را یاری میرساند. این اداره، با به کارگیری یک دستگاه گیرنده فوق العاده پیشرفته، که به وسیله یک دستگاه کنترل با صفحات کلیدی که در دفاتر شین بث نصب شده است، سرویس را پشتیبانی میکند. این دستگاه شین بث را از ضبط تلفی از طریق جعبههای محلی انشعابات تلفنی، و حتی از طریق مراکز تلفن که تحت نظارت وزارت خدمات مخابراتی و تلفنی میباشد بی نیاز میکند. و نیز از امکان بهره برداری سوء کارمندان چپگرای "خدمات تلفنی" بدین نحو جلوگیری میکند.
اداره "تکنولوژی" پشتیبانی خود را در اختیار ادارات عملیاتی، در زمینههای زیر قرار میدهد:
الکترونیک، مکانیک و شیمیایی: این اداره پشتیبانی تکنیکی خود را در حوزههای عملیاتی نظیر تأمین مراقبت مخفی صوت و تصویری، ارتباطاتی، عکسبرداری، دخول سری، ضبط تلفنی، سانسور نامه، و وسایل امنیتی و غیره، در اختیار ادارات عملیاتی میگذارد.
اداره "مشاورت حقوقی و بازپرسی" مسئولیت همه بازپرسیهای ضد اطلاعاتی و امنیتی، که به بخش "وظایف ویژه" پلیس واگذار نمی شود را برای ادارات عملیاتی شین بث انجام میدهد. این اداره بهره برداری ویژه ای از دستگاه دروغ سنج مینماید. همچنین بر موثق بودن منابع موساد رسیدگی نموده و جعل کنندگان و یا عمال دوجانبه مظنون را مورد، نظارت و رسیدگی خود قرار میدهد. پرسنل بخشهای این اداره، به مناطق مختلف کشور سفر کرده، و آزمایش دروغ سنجی و بازپرسی را انجام میدهند. در ضمن در تهیه پروندههای محاکمه افراد و دیگر مسایل حقوقی مورد نیاز، ادارات عملیاتی شین بث را یاری میکند.
اداره "هماهنگی و طرح ریزی" مسئول هماهنگی متدولوژی ضد اطلاعاتی و امنیتی، کارآموزی، ارزیابی و تقویت امنیتی و بایگانی و ثبت مرکزی است. این اداره پروندههای "کارت و مشخصات" افراد غیر عرب را نگهداری میکند. علاوه بر مراحل عادی صدور کارت مشخصات، بایگانی و ثبتی نیز درباره تمام افرادی که در پلیس کشور پرونده ای دارند، میباشد. بدین طریق همه دفاتر دولتی به سرعت میتوانند از طریق شین بث، پرونده پلیس کارمندان کنونی و یا آینده را رسیدگی و مشاهده کنند. همه گونه نتایج حاصله از مراحل "ردیابی" از قبیل رسیدگی به صحت اسامی تا تحقیق و بازجویی از همسایگان، به این اداره کانالیزه شده است. این بایگانی از یک کامپیوتر نظامی استفاده میکند. بایگانی اسامی و مشخصات اعراب هنوز به سبب مشکلاتی که در اسامی عربی وجود دارد، به کامپیوتر مجهز نشده است.
"امور اداری" مسایل و وظایف عادی نظیر اداره پرسنلی، مالی، تدارکات و حمل و نقل، ارتباطات و امنیت را به عهده دارد.
تشکیلات تعیین خط مشی در داخل شین بث "مدیریت سرویس" نامیده میشود. این مجتمع یک بار در ماه تشکیل میشود و اعضاء آن مشتمل از مدیران ادارات (از جمله مدیران منطقه ای) است، که از یک رتبه و درجه مساوی برخوردار میباشند.
۳- عملیات اداری
رئیس شین بث، توسط نخست وزیر انتخاب میشود. نخست وزیر ممکن است برای انتخاب، با کسانی مشورت کند و یا درخواست توصیه نماید، ولی به تصویب مجلس کنست و کابینه نیازی ندارد.
شین بث، مسئول حفاظت از همه پرسنل اطلاعاتی غیرنظامی و پرسنل امنیتی است. علاوه بر این، شین بث پرسنل را براساس خصوصیات مشخصی که بر اصل وفاداری به کشور، تحصیلات قابلیت و استعداد و توانایی استوار است، انتخاب میکند و در معرض پذیرش و تصویب سرویس های غیرنظامی کشور قرار میدهد، تا نهایتاً به استخدام آنان درآید. ارتش در قبال مراحل امنیتی، که مرتبط به پرسنل نظامی است. نسبتاً خودمختار است، زیرا که واحدهای امنیت نظامی اکثر این مقدمات را شخصاً به عهده دارد. به هر صورت، شین بث معیارها رویهها و سیاستها را برای کنترل امنیتی ارتش وضع و تنظیم میکند.
از میان ۵۰۰ افسر شین بث، حدود ۱۰۰ نفر ابتدا انتخاب، سپس غربال شده و نهایتاً به عنوان افسر امنیتی تعلیم و آموزش داده شده اند تا در تمام تشکیلات دولتی، به فعالیت بپردازند. این گونه افسران در دفتر نخست وزیر، سرویس های اطلاعاتی و امنیتی از جمله موساد، انستیتوهای علمی، تأسیسات ال عال و مقرهای خدمات خارجی مستقر شده اند.
اکثر کارمندان کادر، که تعدادی از آنان نیز زنان اسرائیلی میباشند، از سوابق تحصیلی عالی و تجارب گسترده ای برخوردارند. حدود ۳۱ افسران شین بث در ابتدای شروع کار خود، به عنوان افسران امنیتی در خارج از کشور عهده دار وظایفی گردیده، و تحت کنترل اداری و عملیاتی موساد قرار میگیرند. پس از اتمام تکلیف خارجی و بازگشت به کشور، افسران شین بث به سرویس امنیتی داخلی بازگردانده میشوند.
از آنجا که افسران عالیرتبه موساد و شین بث تحت کارآموزی و آموزش مشابه ای در مدرسه "عملیات عالی مشترک" قرار گرفته اند، متد عمل و سبک کار مشابهی دارند.
تبادل پرسنل، به مقدار زیادی در بین سرویس های معمول است. شین بث ممکن است، یک سرگرد ارتش را برای وظایف موقتی بپذیرد، یا آنکه یک افسر بازنشسته را بر اساس کار دائم به استخدام خود در آورد. تمام کسانی که به استخدام شین بث در میآیند، در معرض تحقیقات کامل «سوابق امنیتی» و حداکثر آزمایشات جسمی، امتحان دروغ سنجی و آزمایشات دقیق روانکاوی را باید با موفقیت بگذرانند.
رسیدگی امنیتی از متولدین اسرائیل، نسبتاً آسان است. زیرا که اسرائیلی های جوان زندگی کاملاً تدوین شده ای دارند، و به سختی از راحت طلبی های زندگی برخوردار شده اند. پروندههای پلیس، کارنامه مدرسه ای، معلمین و پروفسورهای دانشگاهی، کارنامه نظامی، جنبشهای دانشجویی، گرایشات سیاسی، کارنامه رأی آنان، تاریخچه خانوادگی، تمایلات سیاسی، و دوستان آنان، با دقت از نزدیک مورد بررسی و آزمایش قرار خواهد گرفت. اگر متقاضی متولد خارج از اسرائیل است، کارنامه مفصل مهاجرت او ممکن است اطلاعات مناسبی را آشکار کند. که با «بازپرسی روبرو» میتوان آن را دوباره بازرسی و چک نمود.
وفاداری به اسرائیل، ملاک اساسی میباشد. اگر متقاضی از جوانی، یک صهیونیست بوده باشد، او به طبقه بندی ویژه تعلق دارد اگر او هرگز به احزاب چپ نظیر MAPAM ، MAKI و RAKAH یا به حزب دست راستی، نظیر هروت (HERUT ) وابسته نبوده باشد، امکان استخدام وی نسبتاً بهبود مییابد. این امر که یک یهودی گذشته اش، ناشناس باشد، نسبتاً غیر ممکن است، زیرا که او زمانی در اختیار مسئولین کشور بوده است. در ضمن، چون در اسرائیل افراد کاملاً مطمئن، که دارای مجالس و محافل یهودی بوده و یا میباشند، از هر کشور بیگانه ای، بسیار زیاد است. آنها میتواند مورد مشورت اطلاعاتی، درباره متقاضیان قرار گیرند.
رئیس شین بث، یک افسر رتبه اول، از یک سرویس غیر نظامی، میباشد و دارای حقوق و مزایای پذیرایی است. تفاوت نسبتاً ناچیزی بین رتبهها وجود دارد، که به واسطه مزایای نسبتاً خوبی نظیر، منازل مسکونی، وسایل حمل و نقل و مسافرت، مخصوصاً در رتبههای بلند پایه جبران شده است.
۴- روشهای عملیاتی
عملیات شین بث، در داخل اسرائیل، میتواند به ۴ دسته ذیل تقسیم شود:
(۱) عملیات بر علیه بیگانگان به طور عموم. (۲) بر علیه اعراب. (۳) بر علیه کمونیستها. (۴) بر علیه اسرائیلی ها. به نظر میرسد که در عملیاتها، تفاوت ناچیزی در به کارگیری تکنیکها وجود داشته باشد.
ولی دارای تفاوت بیشتری در شدت و دامنه آن میباشد، زیرا که اکثر آن بر علیه اعراب، جهت داده شده است.
فعالیتها و عقاید دیپلماتها، چه در داخل و چه در خارج از تأسیسات دیپلماتیک موجود در اسرائیل، از مهمترین مسایل مورد توجه شین بث میباشد. دولت اسرائیل ترجیح میدهد که حضور دیپلماتها را به عنوان جستجو، کنجکاوی و جمع آوری اطلاعات تلقی کرده، تا آنکه برای ارتقاء روابط صمیمی، به اسرائیل آمده باشند.
درجه ظن و شدت عملیات بر علیه دیپلماتها، توسط روابط غالب بین کشورها و اهداف بلند مدت دیپلماتیک آنها تعیین میشود. عملیات شین بث، با پلیس و اطلاعات نظامی، بسیار خوب تنظیم و هماهنگ شده است. پلیس اسرائیل بسیار نزدیک با شین بث، در حفاظت از تأسیسات داخلی نظیر سفارتخانهها و کنسولگریها فعالیت میکند و در تأمین مراقبتهای مخفی دیپلماتها، روزنامه نگاران و خبرنگاران خارجی، و توریستهای مورد توجه شین بث، با آن همکاری میکند. افسران پلیس مراقبت ۲۴ ساعته، در مقابل همه سفارتخانه ها، کنسولگری ها، نمایندگی ها و مکان های هیئت های مسکونی و محلهای ورود و خروج پرسنل خارجی، بخصوص افسران دیپلماتیک را که بعد از ساعات عادی اداری، یا در تعطیلات، در محل کار خود حضور مییابند، را ضبط میکنند. در ضمن آنها شماره نمره اتومبیلی که افسران با آن حضور یافته و یا خارج میشوند، را یادداشت میکنند. نمرههای دیپلماتیک، در رنگ با اتومبیلهای خصوصی تفاوت دارد، و دارای اعداد پیشوندی است، که کشور به خصوصی را نشان میدهد.
امنیت مناطق مرزی و سرزمینهای اشغالی، اساساً در مسئولیت سرویس اطلاعات نظامی، گارد مرزی و شین بث است. با استفاده از خبردهندگانی که احتمالاً از اعراب محلی یا یهودیان فلسطینی است، و بسیار شبیه اعراب میباشند، شین بث توانسته است، در عناصر مخرب غرب از جمله هستههای کمونیستی و گروههای ناسیونالیست عرب نفوذ کند. این خبردهندگان، حین بازگشت به کشورهای مجاور، عوامل جاسوس محلی عرب را نیز با خود همراه کرده، و با هماهنگی با اطلاعات نظامی آنها را به عمال دوجانبه تبدیل میکنند.
غیر از اعراب، شین بث نظر خود را، اساساً به عناصر مخرب چپ، معطوف ساخته است. احزاب RAKAH و MAKI که وفاداری خود را به شوروی اعلام نموده، و آن را جزء وظایف خود میدانند، از احزاب قانونی شناخته شده اند و در مجلس کنست نمایندگانی دارند. شین بث به نحو کاملی، در هستههای تشکیلاتی کمونیستها نفوذ کرده و از طریق خبردهندگانشان، فعالیتهای آنان را دنبال میکنند، و عملیات تکنیکی و تأمین مراقبت مخفی را بر علیه آنان اجرا مینمایند. عمال شین بث در بسیاری از جلسات «جبهه بین الملل کمونیست» شرکت کرده اند.
از آنجا که همه خارجیان، بدون توجه به ملیت یا مذهب که شامل یهودیان نیز میشود، به عنوان خطرات بالقوه، برای کشور اسرائیل به حساب آورده میشوند، سبب آن شده است که شین بث تعداد زیادی از خبردهندگان خود را از میان مردم محلی اسرائیل، که به جهت کار و یا فعالیت در تماس با خارجیان میباشند، استخدام میکند. برای مثال کارمندان مشروب فروشی، منشی های هتل، تلفنچی، سکرتر، رانندگان تاکسی، مستخدمین، فروشندگان خواروبار فروشی، و شیرینی جات، فاحشه ها، شوفرها و گارسونها، در یک طبقه بندی ویژه این گونه کارها میباشند. همچنین در این طبقه بندی اعضاء اتحادیههای تجاری، دانشمندان و کسانی که در زمینههای علمی میباشند، نیز قرار دارند.
در اسرائیل قانونی وجود دارد که به پلیس و سرویس های امنیتی اختیار میدهد که هر تبعه اسرائیلی را، که در تماس با خارجیان است، دستگیر و بدون اجازه رسمی یا بدون دلیل موجه و آشکاری نظیر «استخدام» و یا «انجام معاملات» برای بازجویی حبس نمایند.
چون همه دیپلمات ها، در معرض تأمین مراقبتهای مخفی میباشند، شین بث به راحتی از تماس آنها با اتباع اسرائیلی آگاه میشود. زمانی که طرح و نقشه ای وجود داشته، و شین بث تحریک و ظنین شود، برای افزایش و کسب اطلاعات بیشتر، از وسایلی برای ضبط تلفن و تلگراف و استفاده از دیگر روش های تکنیکی میکوشد. احضار اتباع اسرائیل و تلاش در جهت همکاری های آنان، توسط اعضای شین بث امری غیرعادی نمی باشد. در صورتی که فرد مزبور، از این کار خودداری کند، متمم قانون جنایی (امنیت کشور)، برای او تذکر داده میشود و نتایج شوم آن را به او اخطار میکند. این امر معمولاً شخص را وادار به قبول مینماید. مقامات امنیتی اسرائیل به دنبال آثار و علائمی از روابط نامشروع افراد میباشند، تا بتوانند آن را به عنوان مستمسکی برای جلب و پذیرش همکاری آنان به کار برند. برای مثال، شین بث تلاش میکند که بتوسط یک کارمند دفتری که روابطی با یک دختر اهل اورشلیم داشت، به دفتر سرکنسول ایالات متحده، در اورشلیم نفوذ کند. آنها کوشیدند که با صحنه سازی، و حیله سقط جنین دروغین، این کارمند را در یک تلاش ناموفق به استخدام خود درآورند. آنها قبل از تلاش به اخاذی و تهدید به او کوشیدند، تا به توسط این دختر اسرائیلی، از او اطلاعاتی را بیرون کشند.
دو هدف بسیار مهم دیگر، برای شین بث در اسرائیل، سفارت آمریکا در تل آویو و تشکیلات نظارت بر آتش بس سازمان ملل متحد (پاسداران صلح) (UNTSO )، که دارای یک اداره مرکزی در اسرائیل است، میباشد. دو یا سه کوشش ناتمام و عقیم، در استخدام گاردهای دریایی (MARINE )، به وسیله پاداش های پولی انجام پذیرفته است. عملیات شین بث، در استخدام پرسنل (UNTSO )، روشهای تهدید، ترس و اخاذی میباشد.
در سال ۱۹۵۴، یک میکروفن مخفی، که توسط اسرائیلیها، در دفتر سفیر آمریکا در تل آویو کار گذارده شده بود، کشف شد. در ۱۹۵۶ یک ضبط تلفنی که متصل به دو تلفن محل مسکونی هیئت نظامی بود، پیدا شد. در ۱۹۶۰، یک میکروفن، در پشت گچ دیوار، دفتری که اتاق افسران عملیاتی، کمیسیون مشترک آتش بس، اسرائیل و اردن بود، کشف شد.
رئیس شین بث اخیراً در شهادت در مقابل کمیته قضائی مجلس کنست، اظهار کرد که شین بث مکرراً دست به دخول غیرقانونی و ضبط تلفنی در اسرائیل زده است. برطبق گزارشات، آنچه مورد توجه اعضاء کمیته بوده است، مسئله تهیه اطلاعاتی است که مرتبط به "امنیت ملی" نمی باشند. این گونه تذکر داده شده است که این گونه فعالیت ها، براساس هیچ قانونی نمی باشد و تنها با اجازه و اختیار رئیس شین بث بدان عمل شده است.
اسرائیلی ها خود را در اجرای ماهرانه تأمین مراقبتهای مخفی و دخول سری، بسیار خوب نشان داده اند. زنان و مردان اغلب با هم در تیمهای تأمین مراقبت و تعقیب مخفی، به منظور تخفیف شک و ظن قرار داده شده اند. اگر شخص مورد تعقیب، برای استفاده از تلفن، در کنار کیوسکی توقف کند، بلافاصله تیم تأمین مراقبت شرایط را به مرکز کنترل اطلاع داده که آنها تیم "ضبط تلفنی" را باخبر کرده و تلاش به ضبط آن نمایند. گفتار و یا اطلاعات مربوطه، بلافاصله به تیم تأمین مراقبت، در خیابان منتقل میشود. پرسنل شین بث در دخول به منازل خصوصی مهارت داشته و در آنجا با مهارت به بازرسی اسباب و نامههای افراد میپردازند. تجهیزات عکسبرداری قابل حمل مخصوصی برای این گونه مقاصد به کار رفته و ظهور آن در لابراتوار شین بث به دست میآید.
تکنیسن های شین بث، فرستندههای رادیویی را در کیف های فونوگراف (دستگاه ضبط صدا)، در کفه قلابی زیرین قوطیهای قهوه کار میگذراند. همچنین در انتهای اجاقهای خوراک پزی دستی که میتوان بدون درآوردن وسایل ارتباطاتی (گیرنده - فرستنده) از آن به عنوان اجاق استفاده نمود، نصب میکنند.
زمان یافت نشد!