تهدیدات متوجه خبرنگار آمریکایی از ناحیه اتحاد جماهیر شوروی

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از: ناس، سفارت آمریکا، تهران

محرمانه

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی

متن سند

سند شماره 131

محرمانه

آوریل 1979- فروردین 1358

سفارت آمریکا، تهران

وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی

موضوع: تهدیدات متوجه خبرنگار [خبرنگاران] از ناحیه اتحاد جماهیر شوروی

1- (محرمانه - تمام متن)

2- مدیر ایرانی دفتر خبرگزاری آسوشیتدپرس، که تا همین اواخر مدیریت این شبکه را برعهده داشت، در تاریخ 5 آوریل در ملاقات با کنسول، جزئیات ملاقات هفته های اخیر خود با سفارت شوروی را تشریح نمود. منابع آگاه از محتویات اظهارات ایشان در ملاقات با کنسول آمریکا خاطرنشان می کنند که وی در خصوص حمله مورخ 14 فوریه به سفارت آمریکا معتقد است که هم کمیته و هم دفتر نخست وزیر، دستور حمله را از ناحیه «کمونیست ها» دریافت کرده بودند. وی این دیدگاه را به چاپ رسانده بود.

3- روز بعد نماینده ِ[خبرگزاری] تاس ما با نام کارول، با آقای رائین تماس گرفته و در یک مکالمه طولانی و اهانت آمیز، وی را کاملاً طرفدار آمریکا و ضدکمونیست خطاب کرد؛ (نظریه: این موضوع صحت دارد.) و اظهار داشت که «ما» به زودی به دفتر آسوشیتدپرس حمله کرده و منبع را خواهیم کشت. نماینده خبرگزاری تاس، حتی پا را فراتر از این نهاده و آیت الله خمینی را «عامل سازمان سیا» خطاب کرد.

4- منبع، از این ماجرا بسیار آشفته و ناراحت بود. وی یک دستگاه ضبط صوت به تلفن متصل کرد و سپس با کارول تماس گرفت و وی را به سمت و سویی هدایت کرد که مجدداً تهدیدات قبلی را مطرح نماید؛ تهدیداتی که در اثنای آن، کارول صراحتاً خود را منتسب به فعالیت های یک سلسله گروه های چپگرا در ایران عنوان کرده بود. منبع اظهار داشت که در جریان مکالمه تلفنی مجدد، وی این نکته را فراموش کرد که در خصوص موضوع انتساب خمینی به سازمان سیا، بحث به میان آورد. شایان ذکر است که نوار این مکالمه هنوز در اختیار منبع قرار دارد. وی متن این مکالمه را پیاده کرده و آن را برای دفتر مرکزی خبرگزاری آسوشیتدپرس در نیویورک مخابره کرده است. منبع در ملاقات با کنسول خاطرنشان کرده است که تمایل دارد به مجرد حضور در نیویورک، نسخه ای از متن فوق را در اختیار وزارت امور خارجه قرار دهد.

5- دفتر مرکزی آسوشیتدپرس در خصوص این تهدیدات به نمایندگان تاس اظهار انتقاد و

ص: 263

گله مندی نموده است. تاس) نیز از این ماجرا، عذرخواهی کرده است. اشرف احمد جانوف، خبرنگار ایزوستیا در تهران، با برقراری تماس با منبع، از وی در این خصوص عذرخواهی کرده است. اشرف احمد جانوف، که سابقاً به عنوان خبرنگار خبرگزاری تاس در تهران حضور و فعالیت داشته است، ظاهراً «فردی مطلوب و جذاب» است. وی به منبع اظهار داشت که کارول حق نداشته چنین مطالبی مطرح نماید و در نتیجه به شدت مورد مؤاخذه قرار گرفته است. وینوگرادوف، سفیر شوروی، منبع را به سفارت شوروی دعوت کرده است که با وی ملاقات نماید.

6- منبع تصریح کرد که به اعتقاد وی، کارول هرگز بدون مجوز دولت شوروی، چنین مطالبی ایراد نکرده است. البته، وی هرگز خواهان تنبیه کارول نیست. وی بر این باور است که ملاقات با وینوگرادوف در سفارت، به صلاح نیست. البته منبع دعوت های مکرر احمد جانوف به صرف ناهار یا نوشیدنی را مؤدبانه رد کرده است. افزون بر این، احمد جانوف از منبع دعوت کرده است که در منزل احمد جانوف پناهنده شود تا شوروی از وی «حمایت» نماید؛ که البته با پاسخ منفی منبع مواجه شده است.

7- نظریه: این اولین باری است که سفارت شوروی با اجبار و یا پرداخت رشوه به خبرگزاری های محلی، در مقابل ایالات متحده صف آرایی کرده است. اعتقاد ما بر این است که این موضوع در یک سطح گسترده و به مدتی طولانی در حال اجرا بوده است، البته حداقل در غالب پرداخت رشوه. کنسول به یاد دارد که یک خبرنگار ایرانی سال گذشته در جریان میهمانی سفارت هند خطاب به وی اظهار داشته است که چندین نفر از افسران سفارت شوروی در مراسم مختلف بارها با وی ملاقات کرده و تلاش کرده اند که وی را به سمت شوروی سوق دهند و صراحتاً به وی پیشنهاد کمک های مالی داده اند. با عنایت به این که متعاقب پیروزی انقلاب، شرایط قانون و مقررات حاکم بر کشور دچار انسداد شده است، برخی افسران شوروی (افسران کا.گ.ب) صراحتاً به حربه اجبار متوسل شده و در راستای تعمیق وگسترش نفوذ گروه های چپگرا وارد عمل شده اند.

ناس

منبع: کتاب اسناد لانه جاسوسی - جلد 10 - کتاب 10 - صفحه 263