بررسی مشکلات رابطه ایران و آمریکا

موضوع سند

مکالمه سفیر آمریکا در استکهلم با سفیر ایران امیرانتظام

مشخصات ارسال سند

از: CANNEY

محرمانه

به: وزارت امور خارجه واشنگتن

1358-05-10- 1979-08-01

متن سند

از: سفارت آمریکا در استکهلم
تاریخ: اگوست ۷۹
به: وزیر امور خارجه - واشنگتن
شماره: ۳۱۵۹ استکهلم / فوری - ۱۱ مرداد ۵۸
موضوع: مکالمه با سفیر ایران امیرانتظام
۱- تمام متن سرّی است.
۲- کاردار عصر روز ۳۱ ژوئیه در دفتر کار سفیر ایران در سوئد با امیرانتظام ملاقات کرد. معاون سابق نخست وزیر دولت انقلابی ایران اواخر ژوئیه به استکهلم وارد شده بود. محل سکونت وی در استکهلم خواهد بود، ولی در عین حال سفیر منتصب به پنج کشور اسکاندیناوی خواهد بود.
طبق برنامه ۲۸ اوت او استوارنامه خود را به کارل گوستاو ۱۶ پادشاه سوئد تقدیم خواهد کرد. انتظام از روزهای دانشجویی خود در برکلی، تحسین او از موفقیت های آمریکا - تأسف او از فساد سیاست ۲۵ ساله آمریکا در ایران و تصمیم او به بهبود روابط دوجانبه تنها در شرایط احترام متقابل، عدم دخالت در مسایل داخلی ایران و عدم تعرض به استقلال ایران میسر است. او گفت که ما و دیگر کشورها نباید موقعیت آشفته سیاسی امروز ایران، آنها را به بیراهه بکشد. مردم ایران مشغول ساختن یک کشور نمونه اسلامی هستند. (اگرچه با جذر و مدها و درد و رنج های زیاد) به هر حال سال ها بعد کشورهای دیگر ایران را الگو قرار خواهند داد که ایران خواهان روابط خوب با آمریکا، شوروی و چین است. ولی آنها وقتی موفق خواهند شد که بر مبنای احترام به ایران و حکومت اسلامی آن و تمامیت و حاکمیت ملی و استقلال آن قدم بردارند. اگر آمریکا درسی از انقلاب ایران نیاموزد و تلاش هایی که هم اکنون یا بعداً برای بازگرداندن روابطی از نوع روابط ویژه ای که در زمان شاه وجود داشت از سر بگیرد، در این صورت دشمنی نسبت به آمریکا در طی ۶ ماه گذشته بر افکار عمومی ایران حاکم بوده، در آینده نیز تعیین کننده سیاست دولت و افکار عمومی مردم ایران خواهد بود. مردم ایران از دیرباز از تجاوزات شوروی نیز می‌ترسیدند و به آن مشکوک بوده اند. بنابراین چنین اخطاری به مسکو نیز فرستاده شده است.
۳- در مقابل سؤال های مختلف، انتظام گفت که او درصدد است که یک سفیر فعال باشد. می‌خواهد نه تنها در کشورهای اسکاندیناوی (محل مأموریتش) بلکه به عنوان سفیر سیار در است تمام اروپا انجام وظیفه کند. او اشاره کرد که از نزدیک مراقب روابط ایران با کشورهای دیگر اروپایی است. و نیز مراقب سفرای آنها در این کشورها. او گفت که هدف این است که این مسئولیت ویژه سیاسی - اداری از دوش دولت بازرگان برداشته شود. او به عنوان جمله معترضه گفت: به احتمال زیاد برای حل یک مسئله کوچک به زودی به آلمان خواهد رفت و در سوئد او درصدد است که به طور مرتب با هموطنان خود ملاقات کند (بیشتر آنها از طبقه دانشجو می‌باشند). در این دیدارها او اظهار امیدواری کرد (خواهد کرد) که تمام ایرانیان، از جمله کسانی که در حزب کمونیست عضو هستند می‌توانند برای سربلندی ایران کار کنند. بدین ترتیب تاکنون با صدها دانشجوی ایرانی ملاقات کرده تا همکاری آنها را جلب کند ونیز به آنها در مورد علت قطع کمک مالی دولت برای یک دوره تحصیلی توضیح بدهد. انتظام گفت که او «دانشجویان حرفه ای» و کسانی که از لحاظ درسی ضعیف هستند را تصفیه خواهد کرد و از کسانی که سابقه درسی خوبی دارند حمایت خواهد کرد.
۴- انتظام به سابقه فعالیت های خود در جنبش مقاومت ملی در سال های ۵۰ اشاره کرد. یکی از دوستان خوب مردم در آن زمان در سفارت آمریکا ریچارد کاتم، کارمند سیاسی بود. او گفت کوتام یکی از سیاستمداران معدود آمریکایی است که در آن زمان عواقب احتمال اصرار آمریکا در به قدرت رساندن شاه را درک کرد.
انتظام گفت: کوتام که علاقه اش به ایران را حفظ کرده در اکتبر گذشته در پاریس با امام خمینی ملاقات کرد و در نوامبر گذشته به تهران مسافرت کرده. او فکر می‌کرد که حالا در یک دانشگاه در سواحل پرینستون (پنسیلوانیا) تدریس می‌کند. او توصیه کرد که به عنوان قدم عاقلانه ای آمریکا باید کوتام COTTAM را به عنوان سفیر آینده به ایران بفرستد.
۵ - در مراسم استقبال از انتظام در استکهلم، کاردار ما او را از علاقه سفارت به حفظ همکاری نزدیک با هیئت او مطمئن ساخت و تأکید کرد که ما دوست داریم در مواقع لزوم کمک کنیم. انتظام گفت: ما از این ملاقات مقدماتی بسیار خوشحال شدیم و اظهار امیدواری کرد که ما مسایل خودمان را به او ارجاع کنیم. اطلاعات جدیدی از علایق دو جانبه را هر زمان که به دست می‌آمد به او بدهیم.
۶- تفسیر: توصیف کاردار لینگن از امیرانتظام به عنوان یک شخص با هوش و نماینده بسیار ماهر دولت انقلابی ایران در سخن گفتن کاملاً صحیح است. انتظام در حقیقت علاقه به ادامه تماس با آمریکا دارد و به نظر می‌رسد که خالصانه می‌کوشد تا دوباره روابط دوجانبه خوبی را بین ایران و آمریکا برقرار کند. سفارت گفتگو با امیرانتظام را در حد امکان ادامه خواهد داد.
CANNEY