صفحه اصلی
>
اسناد لانه جاسوسی
>
جستجوی اسناد
>
نتایج جستجو برای: اراک
>
گزارش-تحلیل-حضور-شوروی-در-ایران

سند شماره 41

گزارش تحلیل حضور شوروی در ایران

موضوع سند

مشخصات ارسال سند

از:

سری

به:

1357-08-23- 1978-11-14

متن سند

سند شماره (41)

سری

14 نوامبر 1978 - 23 آبان 57

حضور شوروی در ایران

1- مجموعه موقعیتهایی که توسط دولت ایران برای پرسنل آژانسهای حکومت شوروی ایجاد شده بود به 325 فقره بالغ می گردد. لیکن برآوردهایی شده که نشان می دهد در سالهای 1978 و 1977 این موقعیتها به تعداد 25 فقره افزایش یافته است و چون این رقم شامل وابستگان نمی شود، 350 نفر به عنوان همسر و 100نفر به عنوان فرزندان این پرسنل باید درنظر گرفته شوند که در نتیجه رقم کلی را به 800 می رساند. جدول زیر با درنظر گرفتن محل آژانس گسترش حضور مقامات شوروی در ایران را نشان می دهد.

ص: 603

تهران

سفارت شوروی دفتر سفارت 73 نفر بخش کنسولی 70 نفر دفتر وابسته نظامی 8 نفر دفتر کنسول اقتصادی 26 نفر نمایندگی تجاری شوروی 66 نفر بیمارستان شوروی 66 نفر خبرگزاری تاس 2 نفر هواپیمای اروقلوت 4 نفر اینگستراخ (شرکت بیمه حکومت شوروی 5 نفر بانک ایران و روس 5 نفر ایرسات (شرکت سهامی ایران و روسیه) 9 نفر جمع حاضر در تهران 271 نفر

آستارا

نمایندگی تجاری روسیه 3 نفر شرکت سهامی ایران و روسیه 2 نفر

اصفهان

سرکنسولگری شوروی 13 نفر بانک ایران و روسیه 2 نفر

رشت

سرکنسولگریشوروی 10 نفر نمایندگی تجاری شوروی 1 نفر اینگستراخ 1 نفر

مشهد

اینگستراخ 1 نفر

بندر پهلوی

موروفلوت (آژانس تجاری دریایی) 3 نفر شرکت سهامی ایران و روسیه 7 نفر

ص: 604

نمایندگی تجاری روسیه 2 نفر

جلفا

شرکت سهامی ایران و روسیه 7 نفر

نوشهر

شرکت سهامی ایران و روسیه 2 نفر جمع کل افراد در خارج از تهران 54 نفر جمع کل افراد در ایران 325 نفر

2- وظیفه برنامه کمک نظامی شوروی در ایران این است که به ایرانیان در مورد استفاده و تعمیر توپخانه، وسایل حمل ونقل و تجهیزات مهندسی که از طریق شوروی در اختیار نیروهای ایران قرار داده می شود آموزش داده شود. در حال حاضر احتمالاً حدود 120متخصص نظامی تحت این پروژه به مناطقی از ایران از قبیل کارخانه بابک (تعمیر و نگهداری وسایط نقلیه در حومه تهران)، مرکز توپخانه اصفهان، و گروه لجستیکی نیروی زمینی سلطنتی، به کار مشغول هستند. تحت پوشش همین پروژه گروهی ازمتخصصین خانه های پیش ساخته نیز در تهران، کرمانشاه، اهواز، و جلفا اسکان داده شده اند.

3- دفتر کنسول اقتصادی، که ظاهرا وابسته به سفارت شوروی است ولی در حقیقت تابع کمیته دولتی روابط اقتصادی خارجی GKES در مسکو می باشد، دفتر ناظر بر تمام پروژه ها (اقتصادی و نظامی شوروی) در ایران است. کنترل همه متخصصین و پروژه های روسی در ایران از طریق یک گروه مدیریتی در GKES(تهران) که حدود 100نفر کارمند روسی (که شامل 26نفر عضو سفارت نیز هست) دارد، صورت می گیرد. پروژه های تحت نظارت این دفتر فعالیت وسیع ایران و روسیه را که شامل بانکداری، بیمه، کارخانه ذوب آهن، گاز و نفت، نیروگاهها، اکتشافات معادن و منابع، معادن زغال سنگ، شیلات، سیلوهای گندم، سردخانه، برقی کردن راه آهن، پروژه خانه های پیش ساخته، و مراکز آموزشهای حرفه ای می باشد دربر می گیرد. فهرست زیر نشانگر ارقام پرسنلی طرحهای شوروی و تغییرات و توسعه آنها از زمان تهیه آخرین گزارش (الف 175 نوامبر 1977، ضمیمه الف) می باشد.

کارخانه ماشین آلات اراک: حدود 45نفر متخصص روسی در اینجا به کار مشغول هستند. دو کارخانه دیگر نیز قرار است احداث شود که سبب افزایش تعداد پرسنل روسی می گردد.

معادن زغال سنگ: تا دسامبر 1975 پرسنل روسی مشغول به کار در معادن زغال سنگ بالغ بر 410 نفر بود.

سردخانه ها

تا ژانویه 1976 تعداد 76 متخصص روسی در 5 سردخانه مشهور به کار مشغول بودند و گمان نمی رود که در تعداد آنها تغییری داده شده باشد.

ص: 605

شیلات

44 نفر متخصص روسی در شیلات ایران و روسیه به کار مشغول هستند.

خط لوله گاز و نفت

در دسامبر 1975 یک قرارداد در رابطه با گاز توسط ایران، آلمان غربی و روسیه به امضاء رسید، برای احداث خط لوله احتیاج به 200 نفر از پرسنل روسی بود، تا این تاریخ هنوز معلوم نشده است که چند نفر جهت احداث این خط لوله که شامل هشت ایستگاه خط لوله گازی است که به کار مشغول هستند.

سیلوهای گندم

در سال 1975 چهار سیلوی گندم افتتاح گردید (نیام، شاهگرد، داراب، و بردیجان) سه سیلوی دیگر در حال ساختمان است (ساری، سمنان و فسا)، و سه نقطه دیگر نیز انتخاب شده است. تنها رقم مربوط به متخصصین روسی مشغول به کار در این طرحها که موجود است رقم 25 می باشد.

پروژه های خانه سازی

در سپتامبر 1976 حدس زده می شد که 150 متخصص روسی در کارگاههای خانه های پیش ساخته که بزرگترین آنها پروژه خانه های پیش ساخته آریاشهر در اصفهان است، به کار مشغول باشند. متخصصین نظامی روسیه نیز در پروژه ای برای ایجاد خانه های پیش ساخته برای نیروهای مسلح ایران در تهران کار می کردند. در اواخر 1976 یا اوایل 1977 قرار بود پروژه هایی در اهواز و تبریز دنبال شود، که سبب می شود رقم متخصصین شوروی در این زمینه به 200 برسد.

معادن

تعداد متخصصین روسی که به عنوان مشاور و تکنسین در صنعت معادن یا محققین منابع یا جستجوگر به کار مشغول هستند به 180 نفر می رسد.

نیروگاهها

علاوه بر نیروگاهی که در اهواز وجود دارد، ساختمان یک نیروگاه در اصفهان نیز آغاز شده است.

پروژه دوم گویا بعد از شش سال تکمیل خواهد شد. تنها رقم موجود پرسنل روسی در رابطه با این پروژه 229 نفر می باشد.

راه آهن

به طور تقریبی مجموع 152 متخصص روسی در تبریز و مرند اسکان یافته اند، حدس زده می شود که سرانجام به منظور تکمیل همین پروژه حدود 500 نفر پرسنل روسی به اینجا وارد شوند.

ص: 606

کارخانه ذوب آهن

کارخانه ذوب آهن آریامهر اصفهان بیشترین رقم متخصصین روسی را به خود جذب کرده است که رقم 1586 می باشد. در اوایل 1978 بررسی برای توسعه کارخانه انجام گرفت که این رقم را به 1640 نفر می رساند

مراکز آموزش حرفه ای

تعداد 70 نفر متخصص روسی در 16 مدرسه آموزش حرفه وفن که به طور مشترک به وسیله شوروی و وزارت آموزش و پرورش ایران اداره می شود وجود دارد.

4- باید خاطرنشان ساخت که تعداد متخصصین شوروی در ایران دائما دستخوش تغییر است. با این وصف با استفاده از ارقام موجود و یا تعداد تقریبی پرسنل روسی در پروژه های متعدد نظامی و اقتصادی جمع کل افراد به 3500 متخصص روسی می رسد. در صورتی که این رقم را با درنظر گرفتن همسران دو برابر کرده و تعداد پرسنل رسمی شوروی یعنی 800 نفر را نیز به آن اضافه کنیم جمع کل افراد روسی حاضر در ایران قریب 8000 نفر می شود. در حالی که این رقم بسیار محافظه کارانه ارائه شده، ولی بیانگر افزایش تعداد پرسنل نسبت به سال قبل می باشد.

منبع: اسناد لانه جاسوسی - جلد 48 - کتاب 48 - صفحه 603