سند شماره

گفتگوی تلفنی کارتر با ژیسکار دستن رئیس جمهور فرانسه

موضوع سند

متن سند

یادداشت گفت‌وگو[1]

واشنگتن، 9 آوریل 1980، 4:۳0ـ4:۴0 بعدازظهر

موضوع:

گفت‌وگوی تلفنی رئیس‌جمهور با ژیسکار دستن

شرکت‌کنندگان:

- رئیس‌جمهور جیمی کارتر

- رئیس‌جمهور جمهوری فرانسه، والری ژیسکار دستن

کارتر: بسیار خرسند هستم از اینکه با شما گفت‌وگو می‌کنم.

ژیسکار: سلام. حالتان چطور است؟ با شما تماس گرفتم، چون پیام شما را دربارۀ گروگان‌ها در ایران دریافت کردم.[2]

کارتر: بله.

ژیسکار: خواستم به شما دربارۀ اقداماتی که این روزها مشغول پیگیری آن هستیم، بگویم.

کارتر: بسیار خوب.

ژیسکار: فردا صبح در لیسبون، وزرای امور خارجۀ کشورهای اروپایی جلسه دارند. انتظار ما این است که آن‌ها بر سر صدور یک بیانیۀ مشترک به توافق برسند.

کارتر: خوب است.

ژیسکار: ما اقدام دولت ایران دربارۀ گروگان‌ها را محکوم می‌کنیم؛ دوباره تکرار خواهیم کرد که از تلاش‌های والدهایم حمایت می‌کنیم و از دولت ایران انتظار انجام اقدامی مثبت را داریم. ما اسارت گروگان‌ها را محکوم می‌نماییم و به سفرای نه کشور اروپایی اعلام می‌کنیم تا باهم به ایران معترض شوند و خواهان توضیح چرایی بروز تأخیر در آزادی گروگان‌ها شوند. ما پس‌از بررسی پاسخ دولت ایران، موضعی مشترک خواهیم گرفت. بیانیۀ نه کشور اروپایی احتمالاً فردا صبح منتشر خواهد شد.[3] صدای من را دارید؟

کارتر: بله.

ژیسکار: سپس اگر با پاسخی کاملاً منفی ازسوی ایران مواجه شدیم که به نظرم محتمل نیز هست، در آن صورت باید تصمیم‌ بگیریم که چه اقدامی انجام بدهیم. گمان می‌کنم احتمالاً بایستی به سراغ گزینۀ دیپلماتیک برویم.

کارتر: بله!

ژیسکار: اگر در سوی دیگر، اشاره‌ای حاکی از تأخیر ازسوی ایران وجود داشته باشد، آن موقع می‌توانیم به‌سمت انجام اقدامات خاص‌ برویم.

کارتر: بسیار خوب، نکات خوبی بود والری. به نظر من، شما شرایط دشواری را که در آن قرار داریم، درک می‌کنید.

ژیسکار: بله، من کاملاً به آن واقف هستم؛ البته ما نه‌تنها باید برای آزادی گروگان‌ها تلاش کنیم، بلکه همچنین ضروری است تا نتیجۀ اقداماتمان بر ایران را مدنظر قرار بدهیم.

کارتر: قطعاً همین‌طور است.

ژیسکار: باید هر دو جنبه را مدنظر قرار داد.

کارتر: بله، متوجه هستم.

ژیسکار: این نکات برای اطلاع شما بیان شد و بیانیه اشاره‌ای به این ندارد که ما چنین موضوعی را پیشنهاد یا مطرح می‌کنیم.

کارتر: بله! می‌دانم.

ژیسکار: ولی درهرحال، بیانیه‌ای قاطع و محکم خواهد بود.

کارتر: والری، اجازه می‌خواهم درخواست کنم که کار دیگری برای من انجام بدهید که به نظر من، خودتان به آن واقف هستید. ما تاکنون قول و وعده‌های زیادی ازسوی آن‌ها یا دروغ‌‌های تمام‌عیار و یا ناتوانی در عمل به وعده‌ها، دریافت کرده‌ایم. تنها چیزی که من از شما می‌خواهم این است که بگذارید آن‌ها مبهم سخن بگویند و همچنان امور را به تأخیر بیندازند، همان‌گونه که در طول پنج ماه گذشته با ما چنین رفتاری داشته‌اند. این ویژگی آن‌هاست و حتی اگر بنی‌صدر و قطب‌زاده قولی صریح و شفاف هم بدهند، دوباره آن را به شورای انقلاب ارجاع می‌دهند.

آن‌ها اصرار بر وصول یک اجماع آرا داشتند و در طول چند روز گذشته، نظر مثبت همۀ اعضای شورا، به‌جز دو نفر را نسبت‌به انتقال گروگان‌ها به دست آورده‌اند. در این شرایط، آن‌ها موضوع را به خمینی ارجاع می‌دهند که او نیز می‌گوید تصمیم باید به‌اتفاق آرا تصویب شود. من متوجه هستم که شما صرفاً برای اطلاع‌رسانی با من تماس گرفته‌اید، ولی معتقد هستم که اگر همۀ شما تلاش کنید تا از چنین تأخیر درعمل عامدانه جلوگیری کنید، بسیار مفید خواهد بود.

ژیسکار: بله، ما در این موضوع بسیار شفاف و دقیق خواهیم بود. این‌گونه به نظر خواهد آمد که کشورهای اروپایی ازجانب خود وارد عمل شده‌اند. اگر پاسخ ایران منفی باشد، آن موقع، ما تصمیمی جمعی خواهیم گرفت.

کارتر: بسیار خوب است. ما می‌خواهیم از انجام اقدام نظامی اجتناب کنیم و به نظر من هنوز چند روزی برای صبر زمان داریم و سپس زمان اقدام محکم‌تر فرامی‌رسد. به نظر من، خروجی به میزان زیادی بستگی به شدت عمل همۀ شما دارد. درهرحال، از انتقال این نکات توسط شما بسیار خوش‌حال شدم.

ژیسکار: یک نکتۀ دیگر جیمی. ما همچنین فردا با عراق تماسی خواهیم داشت. آن‌ها نیز می‌توانند به‌صورت غیرمستقیم به ایران فشار بیاورند.

کارتر: بله، به نظر من هم چنین است. موفق باشید و درصورت صلاح‌دید، من را نیز در جریان امور بگذارید. بسیار متشکرم والری.

[1]. Carter Library, Plains File, Box 1.

سرّی.

[2]. احتمالاً اشاره دارد به تلگرام 91816. نک: سند 246.

[3]. بیانیۀ رسمی 10 آوریل که توسط وزرای امور خارجۀ نه کشور عضو جامعۀ کشورهای اروپایی در لیسبون منتشر شد، بر تعهد به احترام به حقوق بشر تأکید کرد و استفاده از خشونت یا تروریسم را به‌عنوان ابزاری از سیاست‌گذاری محکوم نمود. همچنین این اعلامیه، ضمن محکوم‌کردن نقض این اصول در ایران، از مقامات ایران «با قید فوریت» خواست تا گروگان‌های آمریکایی را آزاد کنند.

Telegram 2773 from Lisbon, April 10; National Archives, RG 59, Central Foreign Policy File, D800180–0023.

نه کشور همچنین توافق کردند تا فرستاده‌ای برای ملاقات با بنی‌صدر به ایران فرستاده شود و متعاقب آن، برای گرفتن یک موضع مشترک دربارۀ اقدام بیشتر درقبال ایران، پس‌از مشخص‌شدن نتیجۀ رایزنی فرستاده، توافق کردند.

Telegram 2771 from Lisbon, April 10; National Archives, RG 59, Central Foreign Policy File, D800179–1244.

شرح دیدار فرستاده با بنی‌صدر در تلگرام 9749 ارسالی از رم، در تاریخ 11 آوریل قابل‌مشاهده است.

National Archives, RG 59, Central Foreign Policy File, D800184–0355.

منبع: - جلد - - صفحه