سند شماره

اعتراض ایران به شورای امنیت

موضوع سند

متن سند

یادداشت وزیر امور خارجه، ونس، برای رئیس‌جمهور کارتر[1]

واشنگتن، 27 نوامبر 1979

جلسۀ شورای امنیت سازمان ملل دربارۀ اوضاع ایران: شورای امنیت بعداز یک روز مشورت که به یک سناریوی موردتوافق منتج شد،[2] امروز بعدازظهر، دوباره تشکیل جلسه داد تا اظهارات دبیرکل، والدهایم، و رئیس شورا (پالاسیوس) را استماع نماید. والدهایم ضمن توصیف منازعۀ ایران و آمریکا، به‌عنوان تهدیدی جدی برای صلح و امنیت جهانی، اظهار داشت که ایالات متحده به‌شدت نگران تسخیر سفارت و اسارت کارمندان دیپلماتیک است، اقدامی «که در تناقض با معاهدات بین‌المللی در این زمینه است».

او یادآور شد که ایران تلاش می‌کند تا موارد بی‌عدالتی و نقض حقوق بشر توسط رژیم سابق را جبران کند. والدهایم اضافه کرد که در مقطع کنونی شایسته نیست که پیشنهادی تفصیلی مطرح کند، ولی اطمینان دارد که دو طرف خواهان پایان‌یافتن شرایط کنونی هستند. او خواستار اجتناب و احتراز حداکثری از انجام هرگونه اقدامی شد که ممکن است «شرایط را بدتر کند».

سپس رئیس شورای امنیت متن بیانیۀ توافق‌شده را خواند و درخلالِ آن به نامۀ 25 نوامبر والدهایم مبنی‌بر نیاز به تشکیل جلسۀ فوری شورای امنیت و نیز بیانیۀ 27 نوامبر ایران که به‌دلیل تقارن با ایام مذهبی، خواستار تعویق آغاز تحقیق و تفحص شده بود، اشاره کرد. او همچنین بیانیۀ 9 نوامبر خود را خواند و خواستار آزادی فوری گروگان‌ها شد و این خواسته را «با توجه به تهدید جدی که برای صلح و امنیت جهانی ایجاد می‌کند»، تکرار کرد. رئیس شورای امنیت با اشاره به ادامۀ تلاش‌های شورا برای دستیابی به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز، پایان جلسه را اعلام نمود و زمان نشست بعدی را شنبه، اول دسامبر تعیین کرد.

ایران واکنش‌های مختلفی نشان داد. بنی‌صدر با ارسال نامه‌ای رسمی به والدهایم، اعلام کرد که در جلسۀ بعدازظهر شنبۀ شورای امنیت، شرکت خواهد کرد. در سوی دیگر، خمینی هجمه علیه شورای امنیت را آغاز نمود و آن را ساختۀ دولت ایالات متحده می‌دانست.

[محتوای غیرمرتبط با بحران گروگان‌گیری از این قسمت حذف شده است.]

6. سلامت شاه: امروز پزشک ارشد معالج شاه به ما اطلاع داد که رادیوتراپی غدد گردن او به پایان رسیده است و شب گذشته نیز فرایند خارج‌ساختن سنگ صفرا بدون عمل جراحی انجام شده است. به‌دلیل بزرگی بیش از حد سنگ، پزشکان آن را خُرد و به‌تدریج خارج کردند تا زمانی که به‌خاطر خون‌ریزی شدید، کار متوقف گردید. اگر تکه‌های بزرگ سنگ همچنان باقی مانده باشند، این کار باید تکرار شود. دکتر کین[3] اعتقاد دارد که اگر دیگر نیازی به خارج‌ساختن سنگ‌ها نباشد و مشکل دیگری نیز پیش نیاید، شاه «یک هفتۀ دیگر» می‌تواند سفر کند.

[1]. Carter Library, Plains File, Box 14.

سرّی.

[2]. پیش‌نویس سناریوی توافق‌شده شامل پنج نکته بود: 1. تحقیق و تفحص شورای امنیت 2 نوامبر آغاز خواهد شد؛ 2. هم‌زمان، تمامی کارکنان آمریکایی اجازۀ خروج از کشور دارند؛ 3. دبیرکل سازمان ملل یک کمیتۀ بین‌المللی تحقیق دربارۀ اتهامات نقض حقوق بشر در ایران تشکیل می‌دهد؛ 4. ایالات متحده حق دولت ایران را برای اقامۀ دعوی در دادگاه‌های این کشور و درخواست آزادی اموال مسدودشده، به رسمیت می‌شناسد؛ 5. ایران و آمریکا موافقت کنند که از دستورالعمل‌ها و اصول دیپلماتیک بین‌المللی تبعیت می‌کنند.